THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM CUOÁI THEÁ KYÛ 20

H.T THÍCH THANH TÖØ

YEÁU CHÆ THIEÀN TOÂNG (tt)

IV. ÑÖÙC PHAÄT QUA CAÙI NHÌN CUÛA THIEÀN TOÂNG.

 Thieàn toâng nhìn ñöùc Phaät khaùc caùi nhìn cuûa Phaät töû thöôøng. Moïi ngöôøi phaät töû ñeàu thöøa nhaän ñöùc Phaät laø ngöôøi AÁn Ñoä, sanh ra töø cung vua Tònh Phaïn, coù ñuû ba möôi hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp, ñi xuaát gia tu thaønh Phaät, hieäu Thích-ca Maâu-ni. Song Thieàn toâng khoâng thaáy nhö theá.

A. THIEÀN TOÂNG NHÌN THAÚNG PHAÙP THAÂN PHAÄT.

Con maét Thieàn toâng thaáy Phaät laø Phaät Phaùp thaân. Bôûi ba thaân Phaät - Phaùp thaân - Baùo thaân - Hoaù thaân, Phaùp thaân laø caên baûn. Töø Phaùp thaân môùi coù Baùo thaân, Hoùa thaân hay ÖÙng thaân. Baùo thaân, Hoùa thaân laø töôùng sanh dieät, Phaùp thaân môùi laø thaân Kim Cang baát hoaïi. Phaùp thaân töùc laø taùnh giaùc. Ñöùc Thích-ca ngoä taùnh giaùc ñöôïc thaønh Phaät. Chuùng ta meâ taùnh giaùc neân laøm chuùng sanh. Phaät khaùc vôùi chuùng sanh chæ taïi ngoä taùnh giaùc vaø meâ taùnh giaùc. Taùnh giaùc laø theå chaân thaät cuûa Phaät, ñaït taùnh giaùc laø thoaùt ly sanh töû luaân hoài, vónh vieãn baát töû. Ñoù laø muïc ñích thaùi töû Taát-ñaït-ña xuaát gia taàm ñaïo. Taùnh giaùc khoâng töôùng maïo neân khoâng sanh dieät, thöôøng coøn, baát hoaïi. Tuy khoâng töôùng maïo maø haèng giaùc neân goïi laø Phaät. Bôûi thaáy Phaät nhö theá neân noùi: "Phaät thöôøng coøn ôû theá gian". Neáu thaáy Phaät laø thaân ba möôi hai töôùng toát taùm möôi veû ñeïp, thaân aáy ñaõ hoaïi dieät maát roài, theá laø Phaät khoâng coøn sao? Thaùi töû Taát-ñaït-ña taàm ñaïo khoå tu, cuoái cuøng ñi ñeán choã hoaïi dieät, laøm sao goïi Ngaøi thaønh ñaïo? Laøm sao goïi Ngaøi thoaùt ly sanh töû luaân hoài? Do ñoù Thieàn toâng chæ thaáy taùnh giaùc hay Phaùp thaân laø Phaät, chôù khoâng chaáp nhaän thaân töôùng töù ñaïi hoøa hôïp laøm Phaät.

Bôûi thaáy taùnh giaùc khoâng leä thuoäc vaøo thaân töôùng, neân Thieàn toâng thôø Phaät khoâng caên cöù vaøo thaân Phaät ôû AÁn Ñoä, tuøy ngöôøi xöù naøo lieàn töôïng hình Phaät gioáng ngöôøi baûn xöù aáy. Taùnh giaùc loàng saün trong moãi ngöôøi, suøng thöôïng taùnh giaùc ñaâu caàn baùm vaøo hình thöùc ngöôøi AÁn Ñoä môùi goïi laø Phaät. Thôø Phaät vôùi quan nieäm bieåu tröng ñeå nhaéc nhôû moïi ngöôøi nhôù laïi taùnh giaùc cuûa mình. Ñöùc Phaät ngoài treân baøn laø giaû, chính taùnh giaùc cuûa mình môùi laø oâng Phaät thaät. Theá maø ngöôøi ta queân taùnh giaùc ñi, chæ bieát oâng Phaät ôû ngoaøi, queân haún oâng Phaät nôi mình. Thieàn sö Tuøng Thaåm noùi: "Phaät vaøng khoâng ñoä ñöôïc loø ñuùc, Phaät goã khoâng ñoä ñöôïc löûa, Phaät ñaát khoâng ñoä ñöôïc nöôùc, Phaät thaät ngoài ôû trong". Nhöõng hình töôïng Phaät chuùng ta thôø, ñeàu laø töôùng duyeân hôïp, ñaõ duyeân hôïp laøm sao khoâng bò duyeân tan. Phaät thaät ñang ngoài loà loä nôi thaân ta, chuùng ta boû queân oâng Phaät thaät, chaïy theo oâng Phaät giaû. Vì theá Thieàn sö Ñôn Haø Thieân Nhieân môùi laøm vieäc kyø quaùi naøy, Sö ñeán chuøa Hueä Laâm gaëp tieát ñaïi haøn, beøn leân chuøa thænh töôïng Phaät goã ñoát ñeå hô. Vieän chuû Höôùng troâng thaáy quôû traùch: "Sao ñoát töôïng Phaät cuûa toâi?" Sö laáy gaäy bôùi trong tro noùi: "Toâi thieâu ñeå laáy xaù-lôïi." Vieän chuû baûo: "Phaät goã laøm gì coù xaù-lôïi?" Sö noùi: "Ñaõ khoâng coù xaù-lôïi, thænh hai vò nöõa thieâu." Vieän chuû nghe caâu naøy, taát caû chaáp ñeàu tan vôõ. Ngöôøi sau noùi "Ñôn Haø thieâu moäc Phaät, Vieän chuû laïc mi mao" (Ñôn Haø thieâu Phaät goã, Vieän chuû ruïng loâng maøy).

Xaù-lôïi laø caùi tinh ba coâ ñoïng laïi sau khi thieâu thaân Phaät. Thaân Phaät ñaõ hoaïi hôn hai ngaøn naêm roài, maø xaù-lôïi vaãn coøn. So saùnh trong töông ñoái, thaân Phaät laø giaû, xaù-lôïi laø thaät. Nöông caùi giaû ñeå thaáy caùi thaät môùi ñuùng tinh thaàn thôø Phaät. Chæ bieát caùi giaû maø khoâng thaáy caùi thaät, töôùng giaû aáy trôû thaønh voâ nghóa. Vì theá Thieàn sö Ñôn Haø baûo: "Ñaõ khoâng coù xaù-lôïi, thænh hai vò nöõa thieâu". Vieän chuû lieàn nhaän ñöôïc yù naøy.

B. PHAÙP THAÂN COÙ SAÜN NÔI MOÏI CHUÙNG TA.

Quay laïi taùnh giaùc saün coù nôi moïi chuùng ta laø bieát trôû veà vôùi Phaät. Chaïy sang Taây thieân Ñoâng ñoä caàu Phaät, caøng caàu, caøng xa. Chính vì chuùng ta queân taùnh giaùc cuûa mình neân xem thaáy Phaät cao sieâu xa vôøi, quaù taàm voùc cuûa mình. Neáu moïi ngöôøi nhaän ñöôïc taùnh giaùc thì ñaâu coøn thaáy Phaät ngoaøi chuùng ta. Loãi laàm to lôùn nhaát laø taïi chuùng ta coù Phaät maø khoâng daùm töï nhaän. Haõy nghe oâng sa-di Cao ñoái ñaùp vôùi ngaøi Döôïc Sôn:

Döôïc Sôn hoûi: "Ta nghe ôû Tröôøng An raát naùo loaïn, ngöôi coù bieát chaêng?" Sa-di Cao thöa: "Nöôùc con an oån." Döôïc Sôn hoûi: "Ngöôi do xem kinh ñöôïc hay thöa hoûi ñöôïc?" Sa-di thöa: "Chaúng do xem kinh ñöôïc, cuõng chaúng do thöa hoûi ñöôïc." Döôïc Sôn hoûi: "Coù laém ngöôøi chaúng xem kinh, chaúng thöa hoûi, taïi sao chaúng ñöôïc?" Sa-di thöa: "Chaúng noùi hoï khoâng ñöôïc, chæ vì hoï khoâng chòu thöøa nhaän."

Bôûi khoâng daùm thöøa nhaän taùnh giaùc cuûa mình, neân ngöôøi ta chaïy caàu Phaät beân ngoaøi. Caøng chaïy ra ngoaøi, ngöôøi ta caøng sa laày trong meâ laàm. Phaät beân ngoaøi chæ laø ñoái töôïng ñeå caûnh giaùc chuùng ta thöùc tænh. Traùi laïi, chuùng ta khoâng thöùc tænh maø ñi xin xoû, yû laïi vaøo Phaät beân ngoaøi. Theá laø ñaõ meâ laïi theâm meâ. Caàn phaûi thöùc tænh, nhaän taùnh giaùc hay Phaùp thaân Phaät ngay nôi thaân naêm uaån naøy, môùi thaät ngöôøi ñaït ñaïo. Chuùng ta haõy nghe baø ni Lieãu Nhieân noùi keä Phaùp thaân:

Nguõ uaån sôn ñaàu coå Phaät ñöôøng

Tyø-loâ truù daï phoùng haøo quang

Nhöôïc naêng ö thöû phi ñoàng dò

Töùc thò Hoa Nghieâm bieán thaäp phöông.

Treân ñaàu nuùi naêm uaån laø ngoâi nhaø Phaät xöa

Phaät Phaùp thaân ñeâm ngaøy haèng phoùng haøo quang ra saùu cöûa

Neáu ngöôøi kheùo ôû nôi ñaây khoâng khôûi taâm phaân bieät

Töùc laø Hoa Nghieâm (Phaùp thaân) khaép caû möôøi phöông.

Toùm laïi, Thieàn toâng nhìn Phaät baèng töôùng chaân thaät Phaùp thaân, cho neân thaáy Phaät ñaõ coù töø voâ löôïng kieáp, tuoåi thoï cuûa Phaät baèng tuoåi hö khoâng. Phaät Phaùp thaân naèm saün trong nhaø naêm uaån cuûa moïi chuùng ta. Chuùng ta tu haønh coát trôû veà vôùi oâng Phaät saün coù cuûa chính mình. Soáng troïn veïn vôùi oâng Phaät cuûa mình goïi laø thaønh ñaïo chöùng quaû.

*

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM