 |
XUAÂN TRONG CÖÛA THIEÀN TAÄP 1, 2, 3. H.T THÍCH THANH TÖØ |
 |
 |
||
|
BAØI THUYEÁT PHAÙP ÑAÀU TIEÂN CUÛA ÑÖÙC PHAÄT NGUOÀN GOÁC PHAÄT PHAÙP TAÁT NIEÂN NAÊM AÁT SÖÛU 1986Hoâm nay nhaân ngaøy cuoái naêm, chuùng toâi nhaéc laïi baøi thuyeát phaùp ñaàu tieân cuûa ñöùc Phaät ñeå quí vò naém vöõng ñaàu moái cuûa söï tu haønh, vaø ñi ñuùng con ñöôøng ñöùc Phaät ñaõ vaïch saün cho chuùng ta. Laø con ngöôøi, taát caû chuùng ta ñeàu yeâu thöông, quí troïng, gìn giöõ baûn thaân vaø lo aâu sôï haõi, khoå ñau vì baûn thaân cuûa chuùng ta. Chuû yeáu cuûa söï tu haønh laø phaûi bieát baûn thaân chuùng ta nhö theá naøo? Thöôøng chuùng ta höôùng beân ngoaøi, noùi chung laø chuùng ta chaïy theo nguõ duïc luïc traàn maø khoâng töï bieát mình, caû ñôøi taïo nghieäp khoå maø khoâng hay bieát! Theá neân trong baøi thuyeát phaùp ñaàu tieân cho naêm anh em oâng Kieàu-traàn-nhö, ñöùc Phaät ñi thaúng vaøo vaán ñeà, ngaøi thuyeát phaùp Töù ñeá. Ñöùc Phaät chæ thaúng con ngöôøi thaät cuûa chuùng ta, con ngöôøi ñoù thaät söï laø ñau khoå hay laø an vui? Noù laø an vui maø mình quí troïng thöông yeâu, gìn giöõ, hay noù laø ñau khoå maø mình quí troïng, thöông yeâu, gìn giöõ? Neáu khoâng hieåu con ngöôøi thaät cuûa chuùng ta, maø tìm hieåu nhöõng vieäc beân ngoaøi, ñoù laø boû coäi goác maø theo ngoïn ngaønh. Neáu chuùng ta ñem heát taâm tö vaø khaû naêng tìm hieåu nhöõng vieäc ngoaøi chuùng ta, maø khoâng tìm hieåu con ngöôøi thaät cuûa chuùng ta, ñoù chöa phaûi laø caên baûn. Cuõng nhö ñöùng tröôùc moät caên nhaø, muoán tìm hieåu caên nhaø aáy, tröôùc tieân chuùng ta phaûi hieåu oâng chuû nhaø, oâng chuû nhaø hieåu roài, chuùng ta tìm hieåu caên nhaø khoâng khoù, con ngöôøi laø chuû coøn söï vaät chung quanh chæ laø baïn, laø phuï thoâi. Danh töø chuyeân moân nhaø Phaät goïi con ngöôøi laø chaùnh baùo, ngoaïi caûnh laø y baùo. Chaùnh baùo toát, y baùo theo ñoù maø toát, chaùnh baùo xaáu, y baùo theo ñoù maø xaáu. Vì vaäy chaùnh baùo laø chuû, y baùo laø baïn, laø phuï. Theá maø chuùng ta tìm hieåu y baùo maø khoâng hieåu roõ chaùnh baùo, ñoù laø moät khuyeát ñieåm lôùn lao. Khi daïy chuùng ta tu haønh, vieäc ñaàu tieân ñöùc Phaät baét buoäc chuùng ta phaûi xaùc ñònh thaân naøy laø khoå hay vui? Thaáy thaät roõ ñieàu ñoù, chuùng ta môùi nhaän ñuùng taát caû vaán ñeà. Moïi söï moïi vaät ñeàu phaûi qua caùch nhìn vaø caùch phaùn ñoaùn cuûa chuùng ta, neáu chuùng ta khoâng töï bieát mình maø noùi bieát söï vaät chung quanh ñuùng leõ thaät, ñieàu ñoù khoâng bao giôø coù! Vì vaäy phaûi bieát mình ñuùng nhö thaät, roài môùi bieát ngöôøi, bieát ngoaïi caûnh ñuùng nhö thaät. Neáu mình bieát mình moät caùch sai laàm, vôùi ngöôøi vôùi ngoaïi caûnh mình cuõng bieát sai laàm. Cho neân chuû yeáu cuûa ñaïo Phaät laø phaûi bieát mình. Baøi thuyeát phaùp ñaàu tieân cuûa ñöùc Phaät laø phaùp Töù ñeá. Thöù nhaát ñöùc Phaät noùi veà Khoå ñeá. Chuùng ta laàm töôûng khoå ñeá laø caùi gì xa laï beân ngoaøi, söï thaät khoå ñeá xaùc nhaän söï khoå ngay nôi con ngöôøi chuùng ta. Chuùng ta phaûi xeùt laïi thaät kyõ con ngöôøi mình laø khoå hay laø vui. Neáu laø khoå phaûi coá gaéng tu cho heát khoå, neáu laø vui thì tu laøm chi cho thöøa! Bieát ñuùng nhö thaät roài, chuùng ta môùi noùi ñeán chuyeän tu haønh, neáu khoâng bieát ñuùng nhö thaät thì khoâng neân noùi ñeán chuyeän tu! Vì sao? Vì thaân naøy laø coäi goác, neáu khoâng bieát roõ noù maø bieát nhöõng vieäc khaùc cuõng chæ laø vieäc beân ngoaøi thoâi. Vì theá chuùng ta phaûi xaùc nhaän thaät roõ thaân naøy laø khoå hay laø vui? Trong baøi thuyeát phaùp ñaàu tieân ñöùc Phaät baûo: Thaân naøy laø khoå. Chuùng ta caàn xaùc nhaän thaân naøy coù khoå thaät hay khoâng? Khi nghe ñöùc Phaät noùi thaân naøy laø khoå, chuùng ta ñeàu cho raèng ñaïo Phaät laø bi quan, chaùn ñôøi. Nhöng ñaây laø moät leõ thaät khoâng theå choái caõi ñöôïc. Vì theá duøng chöõ khoå suoâng chöa ñuû maø phaûi noùi “Khoå ñeá”, töùc laø caùi khoå ñuùng nhö thaät, chôù khoâng phaûi chuyeän töôûng töôïng phi lyù. Ñöùc Phaät neâu leân hoaëc laø töù khoå, hoaëc laø baùt khoå. Töù khoå goàm coù: sanh, giaø, beänh, cheát. Chuùng ta thöôøng nghó sanh laø môùi loït loøng meï, khoùc oa oa laø khoå. Nhöng theo chuùng toâi nghó sanh laø sanh hoaït hieän taïi cuûa mình trong cuoäc soáng haèng ngaøy, ñoù laø khoå hay vui? Coøn luùc vöøa loït loøng meï duø coù khoùc ñi nöõa, mình cuõng khoâng coù caûm giaùc ñau khoå. Vì vaäy ngay khi chuùng ta ñang soáng, laø khoå hay vui? Töø thuôû beù thô ñeán luùc tuoåi giaø, töø hai möôi ba möôi tuoåi, ñeán saùu möôi baûy möôi tuoåi, trong khoaûng thôøi gian ñoù, nhöõng ñieàu chuùng ta öôùc muoán ñöôïc nhö yù nhieàu hay bò maát nhö yù nhieàu? Trong möôøi ñieàu öôùc muoán, chuùng ta ñaït ñöôïc nhieàu laém laø ba ñieàu nhö yù, coøn laïi laø baát nhö yù. Nhö yù goïi laø vui, baát nhö yù goïi laø khoå. Nhö vaäy vui ít, khoå nhieàu. Trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta, nhöõng ñieàu baát nhö yù xaûy ra quaù nhieàu, töùc laø ñau khoå quaù nhieàu. Tuoåi giaø coù khoå khoâng? Khi tuoåi coøn treû, da deû hoàng haøo, söùc khoûe ñaày ñuû muoán laøm ñieàu gì, muoán ñi nôi naøo ñeàu ñöôïc nhö yù. Ñeán luùc giaø nua, söùc khoûe suy moøn, ñi ñöùng run raåy, noùi naêng laäp caäp, raêng long maù coùp, coøn gì laø sung söôùng nhö tuoåi thanh xuaân. Tuoåi giaø chaúng khoå laø gì? Ñeán caùi khoå thöù ba laø beänh. Beänh thì laøm sao vui ñöôïc! Caùi khoå thöù tö laø cheát. Nhö vaäy sanh, giaø, beänh, cheát laø boán caùi khoå khoâng ai choái caõi ñöôïc. Boán caùi khoå ñoù do töø ñaâu maø ra? Ñoù laø do caùi thaân voâ thöôøng cuûa chuùng ta, thaân chuùng ta luoân luoân ñoåi thay ôû nguyeân moät vò trí, noù bò chuyeån bieán cho neân coù sanh, coù giaø, coù beänh, coù cheát, vì theá maø chuùng ta ñau khoå. Thöû kieåm laïi xem treân theá gian naøy coù ai thoaùt khoûi boán caùi khoå ñoù khoâng? Chaéc haún laø khoâng, vì ñoù laø phaàn chung cuûa moãi ngöôøi chuùng ta. Cho neân Phaät noùi khoå ñeá töùc laø caùi khoå laø moät leõ thaät. Ñi xa hôn nöõa, Phaät noùi ñeán taùm caùi khoå. Ngoaøi boán caùi khoå sanh, giaø, beänh, cheát nôi baûn thaân mình, Phaät noùi theâm boán caùi khoå laø: aùi bieät ly khoå: ngöôøi mình thöông yeâu maø phaûi xa lìa neân ñau khoå; oaùn taéng hoäi khoå: ngöôøi mình khoâng öa maø phaûi giaùp maët neân khoå; caàu baát ñaéc khoå: nhöõng gì mình thích vaø mong caàu maø khoâng ñöôïc nhö yù neân khoå. Ñoù laø ba caùi khoå lieân heä mình vôùi ngöôøi vaø söï vaät chung quanh. Ñeán caùi khoå cuoái laø nguõ aám xí thaïnh khoå, töùc laø thaân nguõ aám naøy laø goác cuûa ñau khoå, caùi khoå naøy lieân heä chung caû theå xaùc laãn tinh thaàn. Thaân nguõ aám cuûa con ngöôøi goàm phaàn vaät chaát vaø tinh thaàn, laø moät doøng bieán chuyeån, bôûi thaân voâ thöôøng bieán chuyeån cho neân ñau khoå. Khi bieát thaân laø voâ thöôøng chuùng ta coù say meâ noù, toâ ñieåm noù cho ñeïp hôn ngöôøi khoâng, chuùng ta coù vun boài noù ñeå thuï höôûng cho laâu daøi khoâng? Nhö khi chuùng ta bieát roõ moùn ñoà giaû, chæ duøng ñoâi ba naêm thì hö beå, thöû hoûi laøm sao giöõ gìn noù ñöôïc moät traêm naêm. Cho neân khi bieát moùn vaät chæ duøng ñöôïc ñoâi ba naêm, chuùng ta phaûi taän duïng noù cho höõu ích, chôù khoâng coá giöõ noù laøm gì. Thaân chuùng ta cuõng nhö vaäy, taïm bôï, voâ thöôøng vaø ñau khoå, neáu chuùng ta khoâng söû duïng noù cho höõu ích, lôïi mình, lôïi ngöôøi, thì uoång phí moät cuoäc ñôøi. Bieát thaân laø taïm bôï chuùng ta phaùt taâm laøm lôïi ích chuùng sanh. Neáu thaáy thaân mình laø laâu beàn, toát ñeïp vaø quí baùu thì chuùng ta sanh taâm kieâu caêng ngaõ maïn; thaáy thaân mình laø laâu beàn chuùng ta lo tích luõy daønh duïm, roài thaáy mình hôn ngöôøi neân sanh taâm khinh reû keû khaùc. Do ñoù vöøa thaáy thaân laâu daøi quí baùu, thì bao nhieâu taät xaáu theo ñoù maø sanh. Hieän taïi trong caùc Phaät töû chuùng ta, ai laø ngöôøi thaáy thaân mình laø voâ thöôøng, ñau khoå? Hay chuùng ta thaáy noù chaân thaät laâu daøi? Chuùng ta khoâng daùm xaùc nhaän maïnh meõ thaân naøy laø voâ thöôøng, cöù nghó raèng mình seõ soáng ñeán taùm möôi chín möôi tuoåi. Giaø nhö nhöõng vò baûy möôi tuoåi cuõng nghó mình seõ soáng ñeán chín möôi tuoåi, chôù khoâng bao giôø nghó mình coù theå cheát moät vaøi naêm gaàn ñaây! Ñoù laø leõ thaät maø chuùng ta khoâng gan daï nhìn thaúng, cöù töôûng töôïng ñôøi soáng mình coøn laâu daøi, neân vieäc tu cuõng yeáu, vieäc laøm lôïi ích chuùng sanh cuõng nheï. Ñoù laø moät khuyeát ñieåm cuûa ngöôøi Phaät töû chuùng ta. Bieát roõ thaân naøy laø ñau khoå, bôûi noù laø voâ thöôøng, chuùng ta phaûi coá laøm sao cho mình heát khoå, cho ngöôøi heát khoå. Chuùng ta phaûi tìm nguyeân nhaân caùi ñau khoå cuûa thaân, ñöùc Phaät chæ cho chuùng ta thaáy roõ ñieàu naøy trong ñeá thöù hai: ñoù laø Taäp ñeá. Nguyeân nhaân cuûa thaân ñau khoå laø ba thöù ñoäc tham, saân, si, hay noùi nhieàu hôn laø saùu thöù caên baûn phieàn naõo: tham, saân, si, maïn, nghi, aùc kieán. Sôû dó chuùng ta khoå trong cuoäc sanh soáng vì coù nhöõng ñieàu baát nhö yù. Chuùng ta muoán maø khoâng ñöôïc neân baát nhö yù, muoán thuoäc veà tham. Bôûi coù tham neân môùi coù baát nhö yù, neáu khoâng tham laøm gì coù baát nhö yù, phaûi khoâng? Coù nhöõng caùi tham vöôït quaù khaû naêng mình, ví duï khaû naêng mình coù naêm hay baûy, maø mình tham ñeán moät ngaøn, nhö vaäy laø tham muoán quaù söùc, neân baát nhö yù quaù nhieàu thì ñau khoå cuõng quaù laém. Nhö vaäy goác cuûa ñau khoå laø loøng tham quaù söùc. Khi muoán caùi naøy ñöôïc roài, laïi muoán ñeán caùi thöù hai, khi ñöôïc roài laïi muoán ñeán caùi thöù ba... Loøng tham cöù taêng theâm maõi khoâng coù choã döøng, cho neân con ngöôøi khoâng bao giôø ñöôïc nhö yù. Loøng tham voâ chöøng neân ôû ñòa vò naøo, ôû hoaøn caûnh naøo, con ngöôøi cuõng baát nhö yù. Khaû naêng mình höõu haïn maø loøng tham voâ haïn, laøm sao khoâng ñau khoå. Khi chuùng ta ñeán tuoåi giaø, chuùng ta khoå, vì sao? Vì chuùng ta muoán treû maõi. Khi tuoåi giaø ñeán töùc laø baát nhö yù roài. Neáu chuùng ta ñöøng tham treû, khi giaø ñeán chuùng ta cöù cöôøi vôùi caùi giaø, thì coù khoå gì ñaâu! Caùi cheát cuõng nhö vaäy. Vì mình muoán soáng neân khi caùi cheát ñeán mình khoå. Sanh, giaø, beänh, cheát ñeàu khoå, goác töø loøng tham maø ra, neáu heát tham thì boán caùi khoå ñaâu coøn. Do saân neân khoå, ñieàu naøy deã hieåu. Do si neân khoå, cuõng deã hieåu. Si laø khoâng thaáy ñuùng nhö thaät, vì khoâng thaáy ñuùng nhö thaät neân môùi tham. Thaáy ñuùng leõ thaät roài, khaû naêng mình bao nhieâu, thaáy roõ baáy nhieâu, khoâng sai laàm, khoâng tham quaù söùc mình thì ñaâu coù khoå. Vì tham quaù söùc neân baát nhö yù, neân môùi khoå. Vì vaäy tham, saân, si laø nguyeân nhaân cuûa ñau khoå, roõ raøng nhö vaäy. Khi bieát roõ nguoàn goác cuûa ñau khoå laø tham, saân, si, hay chung taát caû laø saùu thöù caên baûn phieàn naõo. Muoán heát ñau khoå, phaûi laøm sao? Ñeán ñaây ñöùc Phaät noùi ñeá thöù ba laø Dieät ñeá. Nhö moät oâng thaày thuoác thaáy beänh nhaân ñang bò beänh hoaønh haønh, oâng thaày muoán trò beänh, tröôùc heát phaûi laøm sao? Töùc phaûi tìm nguyeân nhaân beänh, roài sau ñoù môùi trò, nguyeân nhaân beänh heát roài, quaû töï nhieân ñaâu coøn. Vì theá dieät ñeá laø dieät heát nguyeân nhaân taïo thaønh quaû ñau khoå, nguyeân nhaân dieät saïch roài, quaû ñau khoå heát, heát khoå goïi laø vui, phaûi vaäy khoâng? Chuû yeáu ñaïo Phaät laø daïy chuùng ta thaáy ñöôïc quaû ñau khoå, roài tìm nguyeân nhaân gaây ñau khoå, vaø tieâu dieät nguyeân nhaân ñoù, töùc nhieân quaû ñau khoå heát. Cuõng nhö khi bieát beänh do moät loaïi vi truøng phaù hoaïi hoaønh haønh, bieát ñöôïc vi truøng ñoù roài, duøng thuoác trò, vi truøng cheát heát, beänh seõ ñöôïc laønh. Cuõng nhö theá, dieät laø dieät saïch nguyeân nhaân ñau khoå, thì quaû ñau khoå ñaâu coøn, ñoù laø tinh thaàn dieät ñeá. Muoán dieät saïch nguyeân nhaân ñau khoå, töùc phaûi duøng nhöõng phöông phaùp, ñeán ñaây ñöùc Phaät daïy ñeá thöù tö laø Ñaïo ñeá. Ñaïo ñeá laø nhöõng phöông phaùp hay nhöõng phöông thuoác tieâu dieät heát nguyeân nhaân ñau khoå. Trong caùc kinh A-haøm, ñaïo ñeá goàm ba möôi baûy phaåm trôï ñaïo, nhöng caên baûn laø Baùt thaùnh ñaïo. Chuùng ta thaáy roõ ñöùc Phaät noùi khoå ñeá chæ leõ thaät ngay nôi baûn thaân chuùng ta. Khi nhaän thöùc thaáu ñaùo ñöôïc leõ thaät roài, chuùng ta phaêng laàn ñeán nguyeân nhaân cuûa ñau khoå, roài tìm caùch tieâu dieät cho saïch caùc nguyeân nhaân ñoù, thì quaû ñau khoå ñaâu coøn. Muoán tieâu dieät caùc nguyeân nhaân ñau khoå phaûi duøng nhöõng phöông phaùp, ñoù laø Ñaïo ñeá. Nhö vaäy phaùp Töù ñeá nhaém thaúng vaøo con ngöôøi chuùng ta töø quaû ñeán nhaân, töø khoå ñeán heát khoå, chôù khoâng coù nghóa khoå roài cam chòu khoå. Ngöôøi ñôøi mang thaân khoå maø khoâng bieát khoå, khoâng bieát khoå thì noùi gì ñeå dieät khoå! Vì vaäy khi mang thaân khoå maø töôûng laø vui, roài töï haøo haõnh dieän... Khi mang thaân khoå maø hoï khoâng hay khoâng bieát, chuùng ta thöû nghó ñaùng giaän hay ñaùng thöông? Nhö moät ngöôøi bò beänh huûi naëng khoâng coøn soáng bao laâu nöõa, nhieàu laém laø saùu thaùng hay moät naêm maø hoï cöù giaän ngöôøi naøy, gheùt ngöôøi kia, hung döõ, tham lam, taät ñoá, nhö vaäy ñaùng thöông hay ñaùng giaän? Mang caùi thaân ñau khoå, moûng manh maø khoâng töï bieát, thaät laø ñaùng thöông chôù khoâng neân ñaùng gheùt. Chuùng ta tu Phaät baét ñaàu baèng chöõ khoå, maø keát thuùc baèng chöõ laïc. Cho neân bieát khoå, roài tieâu dieät nguyeân nhaân khoå ñeå maø vui, chôù ñaâu phaûi bieát khoå ñeå roài chòu khoå. Nhö vaäy phaùp Phaät laø phaùp khoå hay phaùp vui? Phaùp Phaät daïy raát laïc quan, vì Phaät chæ cho chuùng ta thaáy quaû ñau khoå roài tìm caùch tieâu dieät nguyeân nhaân ñau khoå, heát ñau khoå töùc laø an vui. Roõ raøng môû maøn baèng khoå maø keát thuùc laïi laø vui. Coøn ôû theá gian môû maøn baèng vui maø keát thuùc baèng khoå. Thí duï moät ngöôøi chöa bieát uoáng röôïu, gaëp baïn beø naøi næ uoáng röôïu, luùc aáy laø vui laém phaûi khoâng? Nhöng ñeán khi uoáng say roài ngaõ bôø ngaõ buïi luùc aáy khoå hay vui? Môû maøn laø vui maø keát quaû laø khoå, ñoù laø ñieàu laàm laãn cuûa con ngöôøi theá gian. Ñöùc Phaät chæ thaúng ñau khoå laø caên baûn ñeå roài tìm caùch tieâu dieät noù ñeå ñöa ñeán an vui. Nhöng an vui trong ñaïo Phaät nhö theá naøo? Caùi vui ñoù ra laøm sao? Ví duï khi chuùng ta bò ñoùi buïng quaù söùc, ñoù laø khoå hay vui? Bao töû xoùt xa baøo boït, ñoù laø khoå, phaûi khoâng? Nhöng khi chuùng ta aên vaøo ñoä hai ba cheùn côm, vöøa ñuû no thoâi, luùc baáy giôø côn ñoùi buïng heát thì caùi khoå khi ñoùi buïng cuõng heát, neân noùi aên no thì vui, laø vui laøm sao? Töùc laø caùi khoå cuûa côn ñoùi buïng khi tröôùc khoâng coøn. Heát khoå neân noùi ñöôïc vui laø nhö vaäy. Caùi vui ôû ñaây, khoâng phaûi laø caùi vui cuûa tieäc traø maâm röôïu, maø laø caùi vui an oån, an nhieân töï taïi. Thaân mình khi ñoùi ñi khoâng noåi, ñöùng khoâng yeân, khi aên ñöôïc vaøi cheùn côm thaân theå khoûe maïnh trôû laïi muoán ñi ñaâu, muoán laøm vieäc gì cuõng ñöôïc neân goïi laø vui, caùi vui naøy khoâng hieän ra beân ngoaøi nhoän nhòp nhö laø ngöôøi lôùn hay voã tay. Coøn mang thaân naøy chöùa chaáp tham saân si, chuùng ta coøn ñau khoå. Neáu tieâu dieät heát tham saân si, tuy coøn thaân naøy maø luùc ñoù chuùng ta khoâng coøn ñau khoå. Coøn thaân laø coøn giaø coøn cheát, nhöng tham saân si, nguyeân nhaân cuûa ñau khoå, ñaõ dieät saïch roài, luùc ñoù coøn ñau khoå hay khoâng? Chuùng ta phaûi xaùc nhaän ñieàu naøy cho thaät roõ, vì nghe noùi thaân naøy laø khoå, coøn mang thaân laø coøn khoå. Nhö vaäy nhöõng vò A-la-haùn khi chöùng quaû roài, tham saân si ñaõ saïch heát, khi aáy caùc ngaøi cuõng coøn thaân maø caùc ngaøi coù khoå nhö chuùng ta khoâng? Khi caùc ngaøi giaø, caùc ngaøi cheát caùc ngaøi coù reân ræ, coù buoàn thaûm hay khoâng? Nhö theá ñeå thaáy raèng tuy coøn thaân maø heát nhaân tham saân si roài cuõng heát ñau khoå. Vì theá caùc vò A-la-haùn khi gaàn tòch caùc ngaøi vui veû tòch chôù khoâng sôï seät nhö chuùng ta. Chuùng ta thaáy roõ raèng nhaân ñau khoå khoâng coøn, duø coøn thaân naøy, quaû ñau khoå cuõng ñaõ giaûm bôùt ñi roài. Hieåu nhö vaäy, chuùng ta môùi thaáy hieäu nghieäm cuûa söï tu haønh. Nhieàu ngöôøi khoâng hieåu noùi raèng dieät ñeá laø dieät saïch nguyeân nhaân ñau khoå roài cheát môùi ñöôïc Nieát-baøn, môùi heát khoå. Neáu cheát roài ai bieát mình ñöôïc Nieát-baøn, ai bieát mình heát khoå? Ñoù laø chuyeän höùa heïn xa xoâi thieáu thöïc teá. Nhö ñöùc Phaät sau khi thaønh ñaïo Ngaøi môùi ba möôi moát tuoåi cho ñeán taùm möôi tuoåi, trong khoaûng thôøi gian boán möôi chín naêm, Ngaøi cuõng giaø, cuõng beänh, cuõng cheát, maø Ngaøi coù khoå nhö chuùng ta khoâng? Theá môùi thaáy dieät heát nguyeân nhaân ñau khoå roài, tuy coøn thaân naøy maø vaãn khoâng coù khoå. Ñoù laø caùi ñaëc bieät, laø baèng chöùng cuï theå cuûa söï tu, khoâng phaûi noùi ñôïi ñeán cheát nhaäp Nieát-baøn môùi heát khoå. Caùc vò Boà-taùt, caùc vò A-la-haùn cuõng mang thaân nhö chuùng ta maø caùc ngaøi khoâng khoå laø nhö vaäy. Chuùng ta cuõng theá, ngay trong thaân naøy maø dieät heát nguyeân nhaân ñau khoå roài cuõng heát khoå. Chuùng ta tu coát ñeå dieät khoå, khoå dieät saïch roài töùc laø an vui. Chuùng ta an vui neân muoán ñem caùi an vui laïi cho moïi ngöôøi, ñoù laø töï lôïi, lôïi tha, vaø ñoù cuõng laø loøng töø bi. Chuùng ta tu ñöôïc heát khoå, thaáy ngöôøi khaùc coøn ñau khoå, chuùng ta phaûi thöông hoï, tình thöông ñoù laø loøng töø bi. Coù giaùc ngoä lieàn coù töø bi laø nhö vaäy. Neáu khoâng giaùc ngoä, loøng töø cuõng chæ göôïng thoâi chôù khoâng coù thaät, vì sao? Vì khoâng giaùc ngoä thì coøn meâ laàm, töùc coøn ñau khoå, neáu coù thöông ngöôøi cuõng chæ thöông göôïng maø thoâi, vì mình coù heát khoå ñaâu maø lo cho ngöôøi heát khoå. Thí duï nhö chuùng ta dö giaû coù nhieàu cuûa caûi, töï mình khoâng ñoùi thieáu. Khi thaáy ngöôøi ñoùi thieáu mình tìm caùch giuùp hoï deã daøng. Neáu mình ñang ñoùi thieáu nhö hoï, mình coù noùi toâi thöông anh quaù, toâi thöông chò quaù, ñoù cuõng laø lôøi noùi suoâng thoâi, chôù mình cuõng khoâng giuùp hoï moät caùch thieát thöïc ñöôïc. Vì theá, coù giaùc ngoä môùi coù töø bi, ñoù laø loøng töø bi chaân thaät. Do höôûng ñöôïc söï an vui, mình môùi ñem caùi an vui ñoù ñeán cho ngöôøi. Ngöôøi tu chuùng ta hieän taïi chöa laøm ñöôïc nhieàu lôïi ích cho ngöôøi, nhöng raùng noã löïc tu, deïp saïch tham saân si. Khi ñöôïc an oån roài, muoán laøm lôïi ích cho ngöôøi raát laø thuaän lôïi. Neáu chöa heát tham saân si maø muoán laøm lôïi ích cho ngöôøi, ñoâi khi cuõng gaëp trôû ngaïi. Thí duï bình thöôøng chuùng ta tænh taùo saùng suoát, thaáy huynh ñeä coù nhieàu phieàn naõo, chuùng ta khuyeân nhuû. Nhöng ñeán khi chuùng ta gaëp vieäc boái roái, söï saùng suoát cuõng maát ñi, neân lôøi noùi vieäc laøm khoâng coøn saùng suoát nöõa. Vì vaäy ngöôøi maø chuùng ta khuyeân daïy khi tröôùc maát loøng tin nôi chuùng ta, neân söï lôïi tha khoâng ñöôïc troïn veïn. Khi tænh noùi ñuùng, luùc meâ lôøi noùi khoâng coøn ñuùng nöõa, neân laøm maát loøng tin nôi ngöôøi. Neáu ñöôïc tænh maõi maõi, chaéc khoâng bao giôø laøm maát loøng tin cuûa ngöôøi. Theá neân, ñöôïc tænh giaùc troïn veïn, vieäc lôïi tha môùi ñöôïc troïn veïn. Neáu söï tænh giaùc chöa troïn veïn, duø coù lôïi tha, cuõng chæ moät phaàn naøo thoâi, khoù maø troïn veïn ñöôïc. Noùi toùm laïi, khi bieát roõ baûn chaát thaân chuùng ta laø voâ thöôøng, laø ñau khoå, chuùng ta coá gaéng tieâu dieät caùi ñau khoå. Ñau khoå heát saïch roài, chuùng ta ñöôïc an vui. Ñoù laø tinh thaàn phaùp Töù ñeá trong caùc boä kinh A-haøm. Noùi xa hôn chuùt nöõa, ngay nôi thaân voâ thöôøng ñau khoå naøy, caùc Boà-taùt nhìn thaáy noù nhö theá naøo? Noù cuõng voâ thöôøng, cuõng ñau khoå, nhöng ngay nôi thaân voâ thöôøng ñau khoå, caùc ngaøi nhaän ñöôïc caùi khoâng voâ thöôøng, khoâng ñau khoå. Qua caùi nhìn cuûa Töù ñeá, nhìn nôi thaân nôi töôùng, neân thaáy thaân naøy laø voâ thöôøng, laø ñau khoå töø nguyeân nhaân tham saân si maø ra. Deïp saïch tham saân si thì ñau khoå cuõng heát. Qua tinh thaàn Ñaïi thöøa, hay qua caùi nhìn cuûa caùc Thieàn sö, chuùng ta laïi thaáy khaùc. Caùc ngaøi thaáy roõ thaân naøy laø voâ thöôøng ñau khoå. Nhöng trong caùi voâ thöôøng ñau khoå ñoù, böôi saâu vaøo laïi coù moät caùi khoâng voâ thöôøng, khoâng ñau khoå, ñoù laø caùi gì? Ñeán ñaây laø böôùc qua giai ñoaïn thöù hai. Caùi khoâng voâ thöôøng, khoâng ñau khoå, laø caùi gì? Trong kinh Laêng Nghieâm, ñöùc Phaät noùi chuyeän vôùi vua Ba-tö-naëc. Nhaø vua noùi: Thaân cuûa oâng luùc möôøi tuoåi treû hôn luùc hai möôi tuoåi, luùc hai möôi tuoåi treû hôn luùc ba möôi tuoåi, cho ñeán naêm nay giaø hôn naêm ngoaùi, thaùng naøy giaø hôn thaùng tröôùc v.v... cho ñeán moãi ngaøy moãi phuùt moãi giaây noù ñaõ ñoåi thay, noù giaø töøng phuùt töøng giaây. Ñöùc Phaät baûo: Trong caùi sanh dieät voâ thöôøng, hay trong caùi giaø cheát ñoåi thay ñoù, coù moät caùi chöa töøng giaø cheát, oâng coù bieát khoâng? Nhaø vua thöa khoâng bieát. Ñöùc Phaät môùi chæ cho Vua caùi khoâng giaø khoâng cheát ôû ngay trong caùi thaân giaø cheát. Caùi khoâng giaø khoâng cheát ñoù, ñöùc Phaät chæ töø caùi thaáy, töø caùi nghe. Cuõng trong kinh Laêng Nghieâm, ñeán ñoaïn ñöùc Phaät ñöa tay leân xoøe naém, xoøe naém roài hoûi ngaøi A-nan: OÂng coù thaáy khoâng? Ngaøi A-nan thöa: Daï thaáy. Hoûi: Thaáy caùi gì? Thöa: Thaáy tay Phaät xoøe naém. Hoûi: Tay ta xoøe naém, coøn caùi thaáy cuûa oâng coù xoøe naém khoâng? Ngaøi A-nan thöa: Caùi tay Phaät coù xoøe naém, chôù caùi thaáy cuûa con khoâng coù xoøe naém. Xoøe naém töùc laø ñoäng, ñoäng laø voâ thöôøng, laø sanh dieät. Coøn caùi thaáy khoâng xoøe naém, khoâng xoøe naém töùc laø khoâng ñoäng, khoâng ñoäng laø khoâng voâ thöôøng, khoâng sanh dieät. Nhö vaäy chuùng ta thaáy raèng ngay trong caùi thaân voâ thöôøng sanh dieät naøy coù caùi khoâng phaûi voâ thöôøng, khoâng phaûi sanh dieät. Ngaøi Vónh Gia Huyeàn Giaùc nhaän thaáy ngay trong thaân sanh dieät voâ thöôøng caùi Phaùp thaân chöa töøng voâ thöôøng sanh dieät, cho neân môû ñaàu baøi Chöùng Ñaïo Ca Ngaøi coù noùi maáy caâu: “Phaùp thaân giaùc lieãu voâ nhaát vaät Baûn nguyeân töï taùnh thieân chaân Phaät Nguõ uaån phuø vaân khoâng khöù lai, Tam ñoäc thuûy baøo hö xuaát moät.” Phaùp thaân giaùc lieãu voâ nhaát vaät laø ngay trong thaân töù ñaïi nguõ uaån naøy giaùc ngoä ñöôïc caùi Phaùp thaân. Phaùp thaân ñoù khoâng coù moät vaät, cuõng goïi laø Baûn nguyeân, laø Töï taùnh, laø Phaät thieân chaân. Khi giaùc ngoä ñöôïc phaùp thaân roài, nhìn laïi nguõ uaån naøy, thaáy nhö theá naøo? Nguõ uaån phuø vaân khoâng khöù lai, nghóa laø thaân nguõ uaån naøy chaúng khaùc naøo nhö maây noåi bay qua laïi trong baàu trôøi, khi tuï khi taùn, luùc coù luùc khoâng, coù nghóa lyù gì ñaâu! Tam ñoäc thuûy baøo hö xuaát moät. Tam ñoäc laø tham saân si, chaúng khaùc naøo nhö boït nöôùc chôït noåi chôït tan, chæ coøn trong khoaûnh khaéc, ñaâu coù laâu beàn. Ngoä ñöôïc phaùp thaân roài, thaáy thaân nguõ uaån nhö maây noåi, tham saân si nhö bong boùng nöôùc, chuùng ta tuy coøn thaân naøy nhöng coù thaáy khoå hay khoâng? Haøng Nhò thöøa thaáy thaân naøy laø khoå, nguyeân nhaân cuûa khoå laø tham saân si. Ñeán Ñaïi thöøa nhaát laø Thieàn toâng, ngay nôi thaân ñau khoå sanh dieät voâ thöôøng, thaáy ñöôïc phaùp thaân chöa töøng voâ thöôøng sanh dieät. Ñöùng töø phaùp thaân nhìn laïi thaân voâ thöôøng sanh dieät chaúng khaùc naøo nhö ñaùm maây noåi, ba ñoäc tham saân si nhö bong boùng nöôùc. Nhö vaäy quaû vaø nhaân cuûa thaân naøy ñeàu laø taïm bôï giaû doái, khoâng coù nghóa lyù gì. Ñoái vôùi thaân naøy coøn buoàn khoå hay khoâng, coøn reân ræ tröôùc söï maát coøn cuûa noù hay khoâng? Nhaän ñöôïc phaùp thaân chaân thaät roài, thaân voâ thöôøng ñau khoå naøy khoâng coøn gì laø quan troïng. Boà-taùt khoâng sôï tam ñoäc, cuõng khoâng quí tieác thaân naøy, vì sao? Vì caùc ngaøi ñaõ giaùc ngoä, thaáy ñöôïc phaùp thaân ôû trong thaân sanh dieät. Giaùc ngoä töùc laø heát si meâ, bieát thaân nhö maây noåi neân khoâng coøn tham lam, heát tham lam neân saân haän cuõng khoâng coøn. Caùc haøng Boà-taùt khoâng coøn sôï thaân naøy ñau khoå, cuõng khoâng coøn sôï nguyeân nhaân laøm cho thaân naøy ñau khoå, cho neân caùc ngaøi luoân luoân vui veû. Caùc vò chöa chöùng Boà-taùt, coøn tu theo haïnh A-la-haùn, thaáy thaân naøy laø ñau khoå, sanh töû laø ñau khoå, thaáy tham saân si laø nguyeân nhaân gaây ñau khoå, cho neân neáu chöa deïp saïch ba ñoäc, caùc ngaøi khoâng bao giôø vui ñöôïc. Caùc ngaøi tu haønh khoå haïnh, luoân luoân coá gaéng ñeå tieâu dieät tham saân si. Coøn caùc Boà-taùt nhaän ñöôïc caùi thaân chaân thaät ngay trong thaân naøy neân caùc ngaøi haèng tænh haèng an. Moät vò Coå ñöùc coù baøi tuïng ngaén sau ñaây: “Chö Phaät taïi taâm ñaàu Ngöôøi meâ chaïy ngoaøi caàu Trong oâm baùu voâ giaù Chaúng bieát moät ñôøi thoâi.” Phaät taïi taâm ñaàu. Phaät ôû ñaâu? Töùc ôû ngay nôi ñaàu taâm cuûa mình. Vì sao khoâng noùi ôû ñuoâi taâm maø noùi ôû ñaàu taâm? Daáy nieäm laø ñoäng, tröôùc khi daáy nieäm laø tònh. Daáy nieäm laø taâm. Khi chöa daáy nieäm, Phaät ôû ngay ñoù roài, neân noùi chö Phaät ôû ñaàu taâm laø nhö vaäy. Vöøa daáy nieäm laø thaønh chuùng sanh, vöøa daáy nieäm Phaät thaønh ôû ñuoâi. Nieäm laëng xuoáng Phaät hieän trôû laïi. Chuùng ta thöôøng chaáp raèng khi nieäm daáy leân, nieäm ñoù laø taâm. Thaät ra Phaät ôû ñaàu nieäm töùc laø tröôùc khi nieäm sanh ñaõ coù Phaät roài. Ngöôøi meâ chaïy ngoaøi caàu. Ngöôøi meâ chaïy tìm Phaät ôû nuùi naøy, non kia, ôû Taø Lôn, OÂng Caám, khoâng bao giôø thaáy Phaät ngay nôi taâm mình. Trong oâm baùu voâ giaù töùc laø trong loøng ñaõ oâm saün moät hoøn chaâu baùu voâ giaù. Chaúng bieát moät ñôøi thoâi, trong taâm oâm saün hoøn ngoïc baùu voâ giaù maø khoâng bieát ñeå moät ñôøi troâi qua, uoång phí moät ñôøi. Qua boán caâu tuïng ñôn giaûn cuûa Thieàn sö, chuùng ta thaáy roõ raøng Phaät khoâng ôû ñaâu xa, chæ ngay nôi ñaàu taâm; mình khoâng bieát neân chaïy nôi naøy nôi kia, treøo non loäi suoái ñeå tìm Phaät, maø naøo coù gaëp Phaät ñaâu. Ñaõ coù saün hoøn ngoïc baùu voâ giaù ôû trong loøng maø khoâng hay bieát ñeå troâi qua moät ñôøi, thaät ñaùng tieác ñaùng thöông! Ngöôøi tu Phaät duø tu theo haïnh Thanh vaên hay haïnh Boà-taùt, muïc ñích laø ñaït ñöôïc söï an vui. Haøng Thanh vaên thaáy thaân laø khoå, tìm nguyeân nhaân cuûa khoå ñeå tieâu dieät, khoå dieät saïch heát laø ñöôïc an vui. Coøn caùc Boà-taùt thaáy roõ trong thaân ñau khoå coù caùi chaân thöôøng an laïc, caùc ngaøi soáng trôû veà vôùi caùi chaân thöôøng an laïc ñoù, cuõng ñöôïc an vui. Caùc haøng Thanh vaên vaø Boà-taùt ôû hai quan ñieåm khaùc nhau, naåy sanh loøng töø bi, chæ daïy cuõng khaùc nhau. Caùc vò Thanh vaên thaáy thaân laø ñau khoå, dieät heát khoå ñöôïc an vui. Nhìn laïi chuùng sanh mang thaân ñau khoå maø khoâng töï bieát, laïi say söa trong ñoù, caùc ngaøi khôûi loøng töø bi chæ daïy cho con ngöôøi dieät nguyeân nhaân ñau khoå ñeå ñöôïc an vui. Coøn caùc Boà-taùt thì khaùc, thaáy ngay nôi thaân voâ thöôøng ñau khoå, coù caùi chaân thöôøng an laïc. Caùc ngaøi khoâng daïy mình deïp tham saân si, maø daïy mình phaûi giaùc ngoä, thaáy ñöôïc caùi chaân thaät ngay trong caùi hö doái. Giaùc ngoä laø phaù ñöôïc si, neân tham khoâng coøn, maø saân cuõng heát. Caùc ngaøi khoâng daïy phaùp tu, maø baûo chuùng ta phaûi nhaän ñöôïc caùi chaân thöôøng an laïc, Thieàn toâng goïi ñaây laø Kieán taùnh khôûi tu. Nhaän ñöôïc caùi chaân thaät roài, chuùng ta töø töø maø boû nhöõng sai laàm. Haøng Ñaïi thöøa chæ thaúng cho chuùng ta thaáy trong thaân voâ thöôøng coù caùi chaân thöôøng. Vì theá bieát bao nhieâu kinh ñieån Ñaïi thöøa ñeàu nhaém vaøo ñieåm naøy. Trong kinh Phaùp Hoa, Phaät noùi chæ coù moät Phaät thöøa, vaø chæ thaúng cho chuùng ta Tri kieán Phaät. Kinh Laêng Nghieâm coát chæ Chaân taâm, kinh Vieân Giaùc chæ thaúng taùnh Vieân giaùc. Thieàn toâng cuõng vaäy, baûo chuùng ta phaûi kieán taùnh, nghóa laø nhaän ra baûn taùnh, roài sau ñoù khôûi tu, ñoù laø ñieàu caên baûn. Chuùng ta phaûi thaáy ngay nôi thaân taïm bôï hö doái coù caùi chaân thaät. Ñöøng laàm thaân giaû doái cho laø chaân thaät. Neáu meâ laàm cho thaân giaû doái laø chaân thaät, thì moïi ñieàu meâ laàm khaùc seõ theo ñoù maø sanh ra khoâng theå keå heát. Nhaän ñöôïc caùi chaân thaät roài, bieát thaân laø giaû doái nhö maây noåi thì bao nhieâu vaán ñeà ñeàu ñöôïc giaûi quyeát. Cho neân noùi Ñaïi thöøa laø ñoán ngoä. Loøng töø bi cuûa Ñaïi thöøa laø chæ cho chuùng ta nhaän ñöôïc caùi chaân thaät nôi mình. Nhaän ñöôïc caùi chaân thaät roài, thì thaân naøy khoâng coøn quan troïng, cho neân heát ñau khoå. Trong kinh Phaùp Hoa, coù ví duï ngöôøi ngheøo ñi lang thang say söa, ñöôïc baïn cho moät hoøn ngoïc baùu coät trong cheùo aùo, baûo nhôù laáy ra maø tieâu duøng. Loøng töø bi laø chæ thaúng cho chuùng ta thaáy hoøn ngoïc baùu voâ giaù. Theá neân caû ñôøi Boà-taùt Thöôøng Baát Khinh chæ laøm moät vieäc laø noùi: “Toâi khoâng daùm khinh caùc ngaøi, caùc ngaøi ñeàu seõ thaønh Phaät.” Ngaøi coát chæ cho moïi ngöôøi nhaän ñöôïc hoøn ngoïc baùu. Chö Boà-taùt ñeàu nhaém thaúng chæ cho chuùng ta nhaän ra hoøn ngoïc baùu ñoù, söï tu haønh theo ñoù ñöôïc deã daøng, vaø keát quaû ñuùng nhö sôû nguyeän. Khoâng rieâng gì haøng Boà-taùt Ñaïi thöøa môùi coù töø bi, maø haøng Nhò thöøa cuõng coù töø bi. Nhöng hai beân coù caùi nhìn khaùc nhau neân môùi chia thaønh Tieåu thöøa Ñaïi thöøa. Duø sao muïc tieâu chaùnh yeáu cuõng khoâng hai, thaáy roõ thaân naøy laø khoå, giaûi heát ñöôïc ñau khoå, ñöa ñeán an vui. Chuû yeáu cuûa ñaïo Phaät duø Tieåu thöøa hay Ñaïi thöøa cuõng laø ñem laïi nguoàn vui cho chuùng sanh, chôù khoâng coù chaùn naûn. Ñem laïi nguoàn vui töùc laø nguoàn an oån, phaán khôûi, vui töôi. Ngöôøi tu laâu coù hieäu löïc thì khoâng buoàn maø vui. Neáu tu loâi thoâi, nghó ñeán caùi ñöôïc caùi maát thì coøn vui buoàn. Thaät tình tu coù ñaïo löïc thì ñöôïc an oån, ít coù buoàn vui. Taát caû chuùng ta töø Taêng Ni ñeán Phaät töû nam nöõ phaûi noã löïc tu laøm sao moãi ngaøy moãi bôùt khoå môùi goïi laø thaät tu. Neáu tu maø caøng ngaøy caøng choàng chaát theâm ñau khoå, ñoù chöa phaûi laø bieát tu. Tu coù nghóa laø giaûi khoå, chôù khoâng phaûi tu ñeå theâm khoå. Giaûi khoå goïi laø bieát tu, chöa giaûi khoå ñöôïc chuùt naøo ñoù laø chöa bieát tu. Duø ôû chuøa duø hoïc ñaïo nhieàu naêm maø chöa bôùt khoå, cuõng chöa phaûi laø bieát tu, ñoù laø ñieàu chuùng toâi xaùc nhaän roõ raøng nhö vaäy. Chuùng ta hoïc ñaïo coát laøm sao cho heát khoå. Vôùi tinh thaàn Thieàn toâng, muoán heát khoå laø phaûi nhaän ra hoøn ngoïc baùu cuûa mình hay laø nhaän ñöôïc Phaùp thaân. Chuùng toâi nhaéc laïi caâu chuyeän cuûa ngaøi Caûnh Thanh. Ngoài trong am vôùi chuù thò giaû, Ngaøi nghe ôû beân ngoaøi coù con raén baét con nhaùi, con nhaùi keâu eïo eïo. Ngaøi hoûi chuù thò giaû: “Tieáng gì ôû ngoaøi?” Chuù thò giaû thöa: “Tieáng raén baét nhaùi, nhaùi keâu.” Ngaøi noùi: “Chuùng sanh khoå, laïi coù khoå chuùng sanh.” YÙ nghóa laøm sao? Caùi naøo laø chuùng sanh khoå, caùi naøo laø khoå chuùng sanh? Con nhaùi bò con raén baét, ñoù laø chuùng sanh khoå. Coøn khoå chuùng sanh laø ai? Laø chuù thò giaû hay laø ai? Hay laø ngöôøi queân mình theo vaät? Ai queân mình theo vaät thì ngöôøi ñoù khoå, ñoù laø khoå chuùng sanh. Ngay nôi mình coù hoøn ngoïc baùu maø luùc naøo chuùng ta cuõng queân noù, maõi chaïy theo aâm thanh saéc töôùng beân ngoaøi, cho neân bò voâ thöôøng chi phoái, do ñoù chuùng ta khoå. Khi nghe tieáng chæ bieát tieáng maø khoâng nhôù mình, khi thaáy caûnh chæ bieát caûnh maø khoâng nhôù mình. Vì vaäy caûnh khoå goïi laø chuùng sanh khoå, queân mình ñoù laø khoå chuùng sanh. Khi ngaøi Caûnh Thanh hoûi, muoán khoâng bò Ngaøi noùi laø khoå chuùng sanh, chuùng ta phaûi ñaùp theá naøo ñeå theá cho chuù thò giaû? Neáu coù maët nôi ñoù, chuùng toâi seõ noùi theá: Quan AÂm dieäu trí löïc Naêng cöùu chuùng sanh khoå. Ñeå keát luaän buoåi noùi chuyeän hoâm nay, chuùng toâi daãn moät baøi keä baèng chöõ Haùn cuûa Thieàn sö Chaân Nguyeân vaøo ñôøi Leâ ôû Vieät Nam: Nhaát taùnh vieân minh caù caù ñoàng Bao la thieân ñòa toång hö khoâng Ngaõ kim tröïc chæ Taây lai yù Taâm tòch linh tri thò chaùnh toâng. Nhaát taùnh vieân minh caù caù ñoàng: moät taùnh troøn saùng moãi ngöôøi ai cuõng ñoàng coù saün nhö vaäy. Bao la thieân ñòa toång hö khoâng: taùnh troøn saùng aáy bao truøm caû trôøi ñaát vaø hö khoâng. Neáu thaáy ñöôïc taùnh bao la aáy thì thaân naøy thaät laø beøo boït khoâng ñaùng keå. Ngaõ kim tröïc chæ Taây lai yù: nay toâi nhaém thaúng yù Taây lai, töùc laø yù cuûa Toå sö töø AÁn Ñoä sang. Taâm tòch linh tri thò chaùnh toâng: caâu keát thuùc naøy thaät laø quaù hay. Taâm tòch, chöõ taâm laø taâm ñaàu nhö ñoaïn tröôùc toâi ñaõ noùi. Khi nhöõng taâm voïng töôûng phaân bieät laëng xuoáng roài, coøn caùi linh tri töùc laø caùi bieát saùng suoát khoâng phaân bieät, ñoù laø chaùnh toâng maø Boà-ñeà-ñaït-ma ñem sang. Baûn dòch: Moät taùnh saùng troøn moãi moãi ñoàng, Bao truøm trôøi ñaát caû hö khoâng, Nay ta nhaém thaúng Taây lai yù, Loøng vaéng bieát thieâng aáy chaùnh toâng. Chuùng ta tu thieàn thaáy yù Toå sö töø AÁn Ñoä sang roõ raøng baèng moät caâu keát thuùc: Loøng vaéng bieát thieâng aáy chaùnh toâng. Quí vò raùng öùng duïng nhö vaäy thì moät ñôøi tu cuûa chuùng ta khoâng uoång phí. NAM-MOÂ BOÅN SÖ THÍCH-CA MAÂU-NI PHAÄT. ] |
||
