NAÊM KYÛ TÎ NOÙI CHUYEÄN RAÉN

BAØI NOÙI CHUYEÄN VÔÙI PHAÄT TÖÛ

TEÁT KYÛ TÎ 1989

Hoâm nay, saùng ngaøy Teát Nguyeân Ñaùn naêm Kyû Tî, taát caû quí Phaät töû gaàn xa ñeàu veà chuøa leã Phaät vaø chuùc möøng naêm môùi. Theå theo phong tuïc theá gian, chuùng toâi cuõng nhaân ñaây noùi chuyeän vaø chuùc Teát quí vò luoân. Theá gian noùi naêm nay laø naêm Tî töùc laø naêm con raén, toâi cuõng tuøy tuïc maø noùi chuyeän ñaïo lyù veà con raén vôùi quí vò.

Vaán ñeà con raén trong nhaø Phaät ñaõ coù ñeà caäp tôùi. Nhö trong kinh Nieát-baøn ñöùc Phaät coù noùi raèng: Coù moät ngöôøi nuoâi boán con raén trong moät caùi huõ, boán con raén naøy luoân luoân thuø ñòch nhau, caén xeù laãn nhau. Ngöôøi chuû nuoâi boán con raén naøy coù boån phaän phaûi ñieàu hoøa, phaûi ngaên khoâng cho chuùng caén nhau. Neáu con maïnh hieáp con yeáu thì ngöôøi chuû phaûi can thieäp laøm sao cho chuùng hoøa vôùi nhau. Khoå thay boán con raén khoâng bao giôø hoøa vôùi nhau, con naøy chöïc haïi con kia, con kia chöïc haïi con khaùc. Vì theá ngöôøi chuû luùc naøo cuõng phaûi ñem heát taâm löïc troâng chöøng chuùng töøng phuùt töøng giaây. Nhöng daàu cho ngöôøi chuû coù thaät gioûi, thaät thoâng minh, ñeán moät luùc naøo ñoù, chuùng caén nhau kòch lieät roài moãi con chaïy moät nôi... ñeán ñoù ngöôøi chuû heát boån phaän. Quí vò bieát caâu chuyeän naøy phaûi khoâng? Boán con raén ñöùc Phaät duï cho boán thöù: ñaát, nöôùc, gioù, löûa. Raén hoå löûa khoâng öa raén nöôùc. Raén hoå ñaát khoâng öa raén gioù, töùc theá gian goïi laø raén hoå maây, noù chaïy ngöôïc treân ñaàu caây. Boán con raén laø raén ñoäc, chuùng khoâng öa nhau laïi baét chuùng ôû chung moät choã neân luùc naøo chuùng cuõng chöïc caén nhau. Vieäc ngöôøi chuû ñieàu hoøa cho boán con raén naèm yeân trong huõ, quí vò thaáy deã hay khoù? Thaät laø cay ñaéng traêm phaàn! Cuõng nhö theá, ñöùc Phaät chia thaân cuûa chuùng ta ra laøm boán ñaïi: chaát cöùng trong ngöôøi laø ñaát, chaát öôùt trong ngöôøi laø nöôùc, ñoäng trong ngöôøi laø gioù, aám trong ngöôøi laø löûa. Boán chaát ñoù luùc naøo cuõng chöïc haïi nhau, nöôùc kî vôùi löûa, gioù kî vôùi ñaát. Khi naøo nöôùc thaéng löûa, quí vò thaáy trong ngöôøi theá naøo? Nghe ngöôøi laïnh phaùt run. Coøn khi naøo löûa thaéng nöôùc, quí vò thaáy trong ngöôøi ra sao? Noù noùng, noù nhöùc ñaàu, khoù chòu. Nhö vaäy khi noùng phaûi laøm sao ñeå ñieàu hoøa? Tìm thöù gì maùt uoáng cho giaûm nhieät ñoä, haï löûa xuoáng cho quaân bình vôùi nöôùc. Khi nöôùc nhieàu, löûa thieáu laïi phaûi tìm thöù gì noùng uoáng vaøo ñeå naâng löûa leân, haï nöôùc xuoáng cho quaân bình. Khi gioù maïnh quaù, ñaát chòu khoâng noåi, vì gioù thoåi ñaát rung rinh neân eâ mình, luùc ñoù phaûi laøm sao? Quí vò laøm thöôøng laém! Baét caïo gioù phaûi khoâng? Caïo gioù moät laùt mình baàm heát, gioù bôùt, ñaát quaân bình trôû laïi neân heát ñau. Boán chaát ñaát, nöôùc, gioù, löûa cöù coâng kích nhau luoân, chuùng ta laïi laø ngöôøi chuû ñieàu hoøa chuùng thì quí vò thaáy coù nhoïc khoâng? Quí vò thaáy caû ngaøy chuùng ta laøm vieäc naøy, vieäc kia... nhöng ñeàu chuù yù ñeán boán ñaïi, xem hoâm nay mình laïnh hay noùng, hoâm nay mình coù bò gioù hay khoâng coù gioù... nghóa laø vöøa thaáy trong ngöôøi coù gì laï laø chuaån bò môøi thaày thuoác hoaëc goïi ngöôøi naøy, ngöôøi kia ñaùnh gioù lieàn. Nhö vaäy töø khi baét ñaàu hieåu bieát cho ñeán ngaøy cheát, vieäc laøm cuûa chuùng ta chæ laø ñieàu hoøa boán ñaïi thoâi!

OÂng chuû ñieàu hoøa boán con raén kia nhoïc nhaèn töø ngaøy naøy qua thaùng noï ñeå ñieàu hoøa chuùng, nhöng roát cuoäc oâng chuû coù ñieàu noåi khoâng? Vì chuùng thuø nhau neân ñeán moät luùc naøo, ñieàu hoøa khoâng noåi, chuùng caén nhau kòch lieät roài chaïy töù taùn, vaø khi ñoù oâng chuû heát vieäc. Cuõng theá, ñaát, nöôùc, gioù, löûa coâng kích nhau ñeán moät hoâm naøo ñoù, moät thöù maïnh quaù, chuùng ta ñieàu khoâng noåi thì luùc ñoù chuùng ta raõ ra, moãi thöù moät nôi. Khi aáy chuùng ta ra sao? - Chuùng ta cheát! Nhö vaäy xeùt thaät kyõ cuoäc soáng cuûa chuùng ta töø khi chuùng ta baét ñaàu khoân ngoan moät chuùt cho ñeán luùc giaø, suoát quaûng ñôøi ñoù, kieåm ñieåm laïi chuùng ta thaáy laø moät ñieàu ñaùng buoàn phaûi khoâng? Nghóa laø suoát ñôøi chuùng ta coá gaéng lo cho coù thöù naøy, thöù kia, chuùng ta laøm vieäc naøy vieäc khaùc... cuõng ñeàu nhaèm boài döôõng cho töù ñaïi. Thôû laø boài döôõng cho gioù, uoáng laø boài döôõng cho nöôùc, aên laø boài döôõng cho nöôùc, aên laø boài döôõng cho ñaát. Khi uoáng löïa chaát noùng uoáng vaøo laø boài döôõng cho löûa, khi aên löïa nhöõng chaát aám aên vaøo cuõng laø boài döôõng cho löûa. Theá thì caû ngaøy chuùng ta laøm gì? Thôû, aên, uoáng, caû ngaøy laøm bao nhieâu vieäc ñoù. Neáu khi naøo coå nhö coù gì ngaên, hôi thôû khoâng thoâng thì phaûi kieám thaày laøm cho noù thoâng; neáu khi naøo aên uoáng thieáu chaát noùng thì sanh ra beänh laïnh, neáu thieáu chaát maùt thì sanh ra beänh noùng, cöù phaûi lo boài döôõng cho ñaát nöôùc gioù löûa quaân bình. Kieåm ñieåm laïi haèng ngaøy chuùng ta soáng ñeå laøm gì? Ñeå boài döôõng cho töù ñaïi, nhöng boài döôõng coù xong khoâng? Quí vò thöû traû lôøi xem. Boài döôõng ñeán moät thôøi gian naøo ñoù chuùng cuõng phaûi raõ, cuõng phaûi tan naùt. Chuùng ta laøm vieäc naøy gioáng nhö ngöôøi ñieàu hoøa boán con raén vaäy. Theá neân ngaøy xöa, moät Thieàn sö Vieät Nam, Thieàn sö Ñaïi Xaû coù laøm baøi keä veà boán con raén nhö theá naøy:

Töù xaø ñoàng khieáp baûn lai khoâng,

Nguõ uaån sôn cao dieäc baát toâng,

Chaân taùnh linh minh voâ quaùi ngaïi,

Nieát-baøn, sanh töû nhaäm giaø lung.

Dòch:

Boán raén chung röông tröôùc giôø khoâng,

Nuùi cao naêm uaån ñaâu chuû oâng?

Chaân taùnh saùng ngôøi khoâng chöôùng ngaïi,

Nieát-baøn sanh töû maëc che loàng.

Qua baøi keä naøy chuùng ta thaáy ngaøi Ñaïi Xaû caên cöù trong kinh Nieát-baøn noùi veà boán con raén. Boán con raén ñoù ôû chung trong moät caùi röông hay laø moät caùi chaäu. Boán con raén, tröôùc khi boû vaøo chaäu, chuùng coù ôû taïi chaäu chöa? - Chöa, vì môùi ñem boû vaøo; nhöng khi ôû trong chaäu roài chuùng noù laïi coâng kích, phaù phaùch laãn nhau. Ñaây laø noùi khi töù ñaïi chung hoïp, chung hoïp trong söï choáng nghòch nhau. Ñeán caâu thöù hai Ngaøi noùi: “Nuùi cao naêm uaån ñaâu chuû oâng?” Thaân naêm uaån laø coäng caû saéc vaø thoï, töôûng, haønh, thöùc, töùc laø vaät chaát vaø tinh thaàn. Khoù coù ai bieát trong naêm uaån caùi gì laø oâng chuû, nhöng thaät ra trong naêm uaån naøy vaãn coù oâng chuû. OÂng chuû ñoù laø gì? “Chaân taùnh saùng ngôøi khoâng chöôùng ngaïi”, nghóa laø ngay nôi moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu coù caùi chaân taùnh, chaân taùnh ñoù goïi laø oâng chuû, chaân taùnh ñoù luùc naøo cuõng trong, cuõng saùng, khoâng coù gì chöôùng ngaïi noù. “Nieát-baøn sanh töû maëc che loàng”, duø cho coù Nieát-baøn duø cho coù sanh töû, nhöng ñoái vôùi chaân taùnh ñoù khoâng coù dính daùng, khoâng coù trôû ngaïi gì caû. Nhö vaäy qua baøi keä naøy, chuùng ta thaáy roõ ngaøi Ñaïi Xaû neâu leân hai vieäc: thöù nhaát laø noùi boán con raén ôû chung, thöù hai laø noùi thaân naêm uaån voâ chuû. Tuy nhieân trong caùi voâ chuû ñoù, neáu chuùng ta saùng suoát, chuùng ta seõ tìm ra ñöôïc caùi chaân thaät, caùi chaân thaät ñoù laø chaân taùnh, caùi chaân thaät ñoù khoâng bò trôû ngaïi, ñoái vôùi sanh töû vaø Nieát-baøn. Nhö vaäy töø choã voâ nghóa, neáu kheùo, chuùng ta bieán noù thaønh heát söùc coù nghóa. Nhö toâi vöøa noùi chuùng ta caû ñôøi lo boài döôõng boán con raén, ñieàu hoøa boán con raén, nhöng cuoái cuøng roài chuùng cuõng khoâng theå ôû chung ñöôïc, vaø khi chuùng taùch nhau ra, chuùng ta thaáy coâng mình lo laéng töø ñaàu ñeán cuoái chæ laø coâng daõ traøng. Quí vò thaáy treân nhaân gian naøy, gioûi nhö caùc thaày thuoác, hoï bieát ñöôïc nhöõng gì thay ñoåi trong ngöôøi hoï neân hoï gìn giöõ, hoï boài döôõng cho thaân hoï khoâng beänh hoaïn, nhöng roát cuoäc caùc oâng thaày thuoác cuõng cheát. Caû caùc thaày thuoác cuõng phaûi cheát thì ngöôøi naøo giöõ ñöôïc khoâng cheát? Neáu caû ñôøi chæ lo cho thaân töù ñaïi, saên soùc noù nhöng cuoái cuøng khoâng giöõ ñöôïc noù thì môùi thaáy coâng cuûa mình thaät laø coâng daõ traøng. Theá neân ngöôøi thoâng minh saùng suoát phaûi thaáy ñöôïc ñieàu ñoù, khi mình lo cho thaân naøy, mình vaãn tìm ñöôïc caùi gì chaân thaät hôn, cao sieâu hôn, nhö vaäy môùi khoûi luoáng uoång coâng mình. Ñaáy laø chuùng toâi noùi cho quí vò thaáy ñieàu chuû yeáu trong cuoäc soáng. Vì theá vua Traàn Thaùi Toâng coù laøm baøi keä “Töù Sôn Khaû Haïi”:

Töù sôn thieân bích vaïn thanh tuøng,

Lieãu ñaéc ñoâ loâ nhaát thieát khoâng,

Hæ ñaéc lö nhi tam cöôùc taïi

Maïch kî ñaõ saán thöôïng cao phong.

Dòch:

Boán nuùi ngaøn töôøng muoân buïi raäm,

Tænh ra môùi bieát thaûy ñeàu khoâng

Möøng nay coù ñöôïc löøa ba caúng,

Saán ngöôïc ñöôøng leân ñænh tuyeät cuøng.

Boán nuùi laø chæ cho töù ñaïi: ñaát, nöôùc, gioù, löûa. Khi chuùng tuï hoäi roài thì mòt muø gioáng nhö laø röøng raäm kín mít nhö laø töôøng vaùch vaäy. Nhöng “Tænh ra môùi bieát thaûy ñeàu khoâng”, khi tænh roài môùi thaáy töù ñaïi khoâng thaät. Khi bieát töù ñaïi khoâng thaät roài mình môùi ñöôïc ñieàu ñaëc bieät. ÔÛ ñaây Ngaøi dieãn taû: “Möøng nay coù ñöôïc löøa ba caúng”, con löøa coù maáy chaân? Löøa boán chaân, nhöng Ngaøi ñöôïc con löøa ba caúng. Con löøa ba caúng ñoù “Saán ngöôïc ñöôøng leân ñænh tuyeät cuøng” töùc laø Ngaøi côõi noù chaïy tuoát leân treân ñænh toät cuøng cuûa ngoïn nuùi. Ñaây laø loái noùi boùng gioù cuûa nhaø Thieàn. Thaân töù ñaïi naøy do boán thöù hoøa hôïp, khi töù ñaïi hoøa hôïp, vì thaáy noù roõ raøng cuï theå, sôø moù ñöôïc neân chuùng ta töôûng noù laø thaät gioáng nhö laø töôøng vaùch, laø buïi raäm. Nhöng khi duøng trí tueä quaùn xeùt ñeán cuøng thì thaáy noù laø khoâng thaät, chæ laø giaû töôùng duyeân hôïp thoâi. Tuy nhieân chính trong caùi giaû töôùng ñoù, trong caùi khoâng thaät ñoù laïi coøn coù caùi chaân thaät ngoaøi caùi bình thöôøng. Bình thöôøng ngöôøi ta noùi löøa boán chaân, nhöng ñaây Ngaøi noùi löøa ba caúng nghóa laø caùi phi thöôøng ôû saün trong caùi taàm thöôøng. Vaø chính caùi phi thöôøng ñoù, khi chuùng ta naém ñöôïc roài, chuùng ta môùi vöôït leân, môùi thoaùt khoûi caùi khoå cuûa töù ñaïi, môùi vöôït khoûi söï tieâu moøn bieán hoaïi cuûa töù ñaïi, vì theá Ngaøi noùi laø leân ñöôïc ñænh tuyeät cuøng.

Toùm laïi treân ñöôøng tu, neáu chuùng ta bieát roõ thaân töù ñaïi khoâng thaät, chuùng ta môùi coù theå vöôït leân, môùi coù theå thoaùt khoûi noù. Traùi laïi, neáu nghó töù ñaïi laø thaät, caû ngaøy caëm cuïi lo boài döôõng cho noù ñöôïc ñaày ñuû, roát cuoäc coâng lo laéng cuûa mình chæ laø coâng daõ traøng. Ñaây laø ñieàu maø trong ñaïo luoân luoân nhaéc nhôû ñeå chuùng ta traùnh nhöõng vieäc laøm toán coâng voâ ích, khoâng ñem laïi keát quaû. Noùi theá khoâng coù nghóa laø chuùng ta boû noù hay laø huûy hoaïi noù, chuùng ta phaûi nuoâi noù trong leõ bình thöôøng, ñöøng quaù troïng cuõng ñöøng quaù khinh, ñeå chuùng ta möôïn noù maø tìm ra caùi chaân thaät ngay trong noù. Theá neân ngaøi Tueä Trung Thöôïng Só coù noùi baøi “Ñoán Tænh”.

Ñoaïn tri khoâng höõu baát töông soa,

Sanh töû nguyeân tuøng nhaát phaùi ba.

Taïc daï nguyeät minh kim daï nguyeät,

Taân nieân hoa phaùt coá nieân hoa,

Tam sanh thuùc hoát chaân phong chuùc,

Cöûu giôùi tuaàn hoaøn thò nghò ma,

Hoaëc vaán nhö haø vi cöùu kính,

Ma-ha Baùt-nhaõ taùt-baø-ha.

Dòch:

Chôït Tænh

Chôù raèng khoâng coù khaùc nhau xa,

Soáng cheát cuøng chung maïch nöôùc maø.

Naêm cuõ hoa cöôøi, hoa naêm môùi,

Ñeâm naøy nguyeät saùng, nguyeät ñeâm qua.

Ba sanh chôùp nhoaùng laèn phong chuùc,

Chín coõi xoay vaàn boùng nghò ma.

Ví hoûi raèng sao laø cöùu caùnh,

Ma-ha Baùt-nhaõ taùt-baø-ha.

(Truùc Thieân)

Baøi keä Ñoán Tænh naøy noùi veà ñieàu gì? Ngaøi muoán chæ: ñöøng nghó raèng “sanh töû” cuõng nhö “coù khoâng” khaùc nhau. Chính “sanh töû”, “coù khoâng” cuøng chung moät loaïi, cuõng nhö laø cuøng chung moät maïch nöôùc. Taïi sao? Neáu hieåu ñöôïc lyù luaân hoài quí vò seõ thaáy. Khi chuùng ta töû ñoù laø nhaân cuûa sanh. Khi chuùng ta sanh ñoù laø nhaân cuûa töû, do coù sanh neân phaûi coù töû, do coù töû neân phaûi coù sanh. Sanh vaø töû thaáy nhö laø hai vieäc khaùc nhau nhöng caû hai cuøng laø moät maïch, caùi naøy laøm nhaân cho caùi kia, vaäy thì hai caùi khoâng khaùc maø laø cuøng nguoàn. Ñaây hình aûnh Ngaøi duï raát ñeïp: “Naêm cuõ hoa cöôøi, hoa naêm môùi, Ñeâm naøy nguyeät saùng nguyeät ñeâm qua.”

Nghóa laø hoa cöôøi hay hoa nôû cuûa naêm ngoaùi töùc laø cuûa ngaøy hoâm qua, laø ñoùa hoa nôû cuûa ngaøy hoâm qua. Saùng hoâm qua chuùng ta thaáy nhöõng nuï mai chôùm nôû, saùng ngaøy nay laø naêm khaùc thì chuùng ta thaáy caùc nuï hoa nôû troøn, nhö vaäy ñoùa hoa nôû troøn hoâm nay laø töø nuï hoa chôùm nôû cuûa hoâm qua. Hoâm qua vaø ngaøy nay tuy noùi naêm cuõ vaø naêm môùi nhöng hoâm nay ñaâu coù rôøi hoâm qua. Cuõng nhö theá, ñeâm raèm traêng saùng, ñeán ñeâm möôøi saùu traêng cuõng saùng. Traêng ñeâm raèm vaø traêng ñeâm möôøi saùu nhö laø hai traêng nhöng phaûi hai khoâng? Nhö vaäy treân ngoân ngöõ chuùng ta thaáy nhö hai caùi khaùc bieät nhöng treân thaät teá hai caùi lieân heä nhau, chôù khoâng taùch rôøi nhau.

“Ba sanh chôùp nhoaùng laèn phong chuùc.” Chöõ phong chuùc coù hôi khoù hieåu. Phong laø gioù, chuùc laø caây ñuoác thöôøng chuùng ta hay noùi ñeøn treo tröôùc gioù, hay laø caây ñeøn caày caàm ra ngoaøi gioù. Ñeøn tröôùc gioù thì theá naøo? Deã taét laém! Ba sanh laø chæ cho kieáp soáng cuûa con ngöôøi, noù nhanh nhö laø caây ñeøn caày ñeå tröôùc gioù, laøn gioù thoåi maïnh qua noù taét lieàn, khoâng ai giöõ ñöôïc. Trong khi ñang soáng, cuoäc soáng cuûa chuùng ta töôûng nhö laø vöõng laém, thaät laém, nhöng moät caùi sô saûy, moät luoàng gioù ñoäc coù theå laøm hoaïi noù ngay, khoâng ai löôøng tröôùc ñöôïc, neân Ngaøi dieãn taû noù gioáng nhö laø ngoïn ñeøn treo tröôùc gioù hay laø caây ñeøn caày ôû tröôùc laøn gioù maïnh, khoâng coù gì baûo ñaûm.

“Chín coõi xoay vaàn boùng nghò ma”, nghò laø con kieán. Thöôøng thöôøng quí vò thaáy con kieán boø treân mieäng cheùn, neáu noù cöù boø voøng theo chieàu ñoù thì chöøng naøo ra khoûi? Cöù boø voøng voøng, roát cuoäc roài cuõng trôû laïi ñieåm ñaàu. Neáu noù muoán ra khoûi thì phaûi boø xuoáng chôù neáu cöù boø theo chieàu voøng ñoù maõi thì duø cho boø moät ngaøy, hai ngaøy cuõng chæ chöøng aáy thoâi, cöù loanh quanh treân mieäng cheùn. Cuõng theá neáu chuùng ta cöù meâ chaáp thaân naøy laø thaät, caûnh naøy thaät, chuùng ta phaûi bò xoay vaàn trong luïc ñaïo luaân hoài, hay laø trong cöûu ñaïo luaân hoài gioáng nhö con kieán boø treân mieäng cheùn, cöù ñaûo qua ñaûo laïi khoâng bieát ngaøy naøo ra khoûi. Nay muoán thoaùt ra phaûi laøm sao? “Ví hoûi raèng sao laø cöùu caùnh”: laøm sao ñöôïc choã cöùu kính thoaùt ra khoûi voøng laån quaån ñoù? Ngaøi noùi “Ma-ha Baùt-nhaõ taùt-baø-ha”, nghóa laø phaûi trôû veà caùi trí tueä lôùn lao chöa bao giôø bò keït trong voøng phaân bieät sanh dieät. Ma-ha laø lôùn, Baùt-nhaõ laø trí tueä, taùt-baø-ha laø chæ cho tieáng truøng laïi ma-ha-taùt-ñoûa töùc laø chæ cho trí tueä cuûa Boà-taùt. Trí tueä roäng lôùn cuûa Boà-taùt laø trí tueä ñöa chuùng ta ñeán choã cöùu kính, thoaùt ra khoûi voøng laån quaån trong chín coõi, noù beàn bæ, khoâng deã bò thoåi taét nhö ngoïn ñeøn tröôùc gioù.

Toùm laïi qua baøi keä naøy, ngaøi Tueä Trung Thöôïng Só muoán nhaéc nhôû chuùng ta raèng: ÔÛ theá gian, ngöôøi ta möøng khi soáng vaø sôï khi cheát, ngaøy sanh thì aên möøng, ngaøy cheát laø ngaøy gioã, ñoù laø ngaøy buoàn, ngaøy huùy kî vì noùi tôùi ñoù thì buoàn vaø kieâng laém. Nhöng thaät ra, neáu coøn trong voøng luaân hoài thì soáng cheát, chæ laø nhaân vaø quaû, caû hai hoã töông nhau, khoâng taùch rôøi ñöôïc, khoâng rieâng coù soáng maø khoâng cheát, khoâng rieâng coù cheát maø khoâng soáng, caû hai cuøng chung moät maïch. Laïi nöõa thaân naøy quaù taàm thöôøng, taïm bôï, ngaén nguûi neân chuùng ta ñöøng nghó raèng mình seõ soáng laâu, chuùng ta phaûi nhôù raèng thaân naøy moûng manh laém, ngaøy naøo chuùng ta coøn soáng, chuùng ta phaûi laøm nhöõng gì hay, toát ñeå lôïi cho mình, lôïi ngöôøi, chôù ñöøng quaù nuoâng chieàu giöõ gìn noù, roát cuoäc khoâng giöõ ñöôïc thì thaät laø uoång coâng. Neáu khoâng kheùo tu chuùng ta phaûi bò luaân hoài trong chín coõi nhö con kieán boø treân mieäng cheùn, boø maõi maø khoâng ra khoûi, thaät laø moät voøng troøn nhoïc nhaèn voâ ích! Theá neân moãi ngöôøi phaûi sôùm thöùc tænh, laøm sao môû mang ñöôïc trí tueä cao caû cuûa Phaät, Boà-taùt, ñeå thoaùt khoûi voøng laån quaån trong chín coõi.

Thaät theá neáu troïn cuoäc ñôøi chuùng ta chæ lo aên ngon, maëc ñeïp, soáng vui, cuoái cuøng roài cheát thì coù gì cao thöôïng ñaâu? Traùi laïi neáu chuùng ta tìm ñöôïc, thaáy ñöôïc caùi gì cao caû hôn ngay trong töù ñaïi choáng ñoái thuø nghòch naøy, khi aáy chuùng ta môùi coù moät höôùng vöôn leân, nhö toâi vöøa noùi: Ñöôïc con löøa ba caúng môùi vöôn leân ñöôïc taän treân ñænh nuùi tuyeät cuøng. Vì leõ ñoù, taát caû moïi ngöôøi, nhaát laø Phaät töû chuùng ta, laø nhöõng ngöôøi quyeát chí tieán leân, khoâng ñeå duïc laïc theá gian loâi cuoán, nhaän chìm trong doøng sanh töû, trong cuoäc soáng ñieàu hoøa töù ñaïi naøy, chuùng ta phaûi kheùo tìm ra caùi gì cao thöôïng hôn, caùi gì sieâu thoaùt hôn ñeå khoâng phaûi khoå ñau khi maát thaân naøy. Chieác thaân taïm bôï mong manh nhö ñeøn tröôùc gioù, duø coá gaéng gìn giöõ cuõng chæ laø coâng daõ traøng! Ñoù laø ñieàu chuùng toâi muoán nhaéc taát caû quí Phaät töû trong naêm môùi naøy. Nay quí Phaät töû laø nhöõng ngöôøi ñaõ bieát tu tænh, bieát kính troïng Tam Baûo, bieát höôùng veà con ñöôøng giaùc ngoä giaûi thoaùt thì phaûi ngay nôi boán con raén cuûa mình, tìm thaáy ñöôïc caùi chaân thaät vì ñoù laø cöûa ñeå chuùng ta tieán ñeán giaùc ngoä giaûi thoaùt. Ñaõ xöng laø Phaät töû chuùng ta khoâng theå suoát ñôøi chæ lo nuoâi naáng gìn giöõ, ñieàu hoøa boán con raén cho ñeán ngaøy cuoái cuøng maïnh con naøo con naáy chaïy, ñoù laø vieäc phí coâng voâ ích.

Ñeå keát luaän laïi, hoâm nay laø ngaøy ñaàu naêm Kyû Tî, taát caû quí Phaät töû ñaõ coù taâm meán ñaïo, nhaân ngaøy Teát Nguyeân Ñaùn, ñeán chuøa leã Phaät, thaêm quí thaày, ñoù laø ñieàu raát toát. Nhöng quí Phaät töû chæ leã Phaät, thaêm quí thaày laø chöa ñuû, quí Phaät töû coøn phaûi thöùc tænh. Quí thaày khoâng theå cöùu ñöôïc Phaät töû neáu quí Phaät töû vaãn coøn meâ, chæ bieát coù thaân töù ñaïi. Quí Phaät töû phaûi raùng thöùc tænh, bieát ngay trong thaân töù ñaïi coøn coù caùi baát sanh baát dieät. Neáu tænh, neáu nhaän ra ñöôïc caùi ñoù thì söï coù maët cuûa chuùng ta ôû theá gian naøy môùi khoâng phí, môùi khoâng uoång. Traùi laïi, neáu chuùng ta khoâng thaáy ñöôïc caùi ñoù thì thaät laø uoång ñi moät kieáp vì khoâng tìm ñöôïc caùi gì sieâu thoaùt. Nhaân ñaây toâi chuùc Teát cho taát caû quí Phaät töû coù maët vaø vaéng maët: Mong raèng trong naêm môùi naøy, Tam Baûo seõ gia hoä cho taát caû quí Phaät töû, baûn thaân quí Phaät töû ñöôïc nhieàu ñieàu an vui, gia ñình ñöôïc hoøa thuaän, tin yeâu, ñoái vôùi xaõ hoäi, moïi vieäc ñeàu veïn ñuû, vaø ñoái vôùi vieäc tu haønh thì naêm nay quí Phaät töû seõ tinh taán nhieàu hôn naêm tröôùc. Ñoù laø lôøi chuùc laønh vaø nieàm mong moûi cuûa chuùng toâi.

NAM-MOÂ BOÅN SÖ THÍCH-CA MAÂU-NI PHAÄT.

]



	THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM