XUAÂN TRONG CÖÛA THIEÀN

TAÄP 1, 2, 3.

H.T THÍCH THANH TÖØ

ÑÖÙC DI-LAËC VAØ YÙ NGHÓA SAÙU ÑÖÙA BEÙ

XUAÂN ÑINH TÎ 1977

            Tröôùc heát toâi noùi veà danh hieäu cuûa Ngaøi, keá ñeán seõ noùi ñeán yù nghóa saùu ñöùa beù choïc phaù Ngaøi.

            Moãi muøa Xuaân ñeán, moïi ngöôøi ñeàu in thieäp chuùc Teát nhau. Trong nhaø chuøa noùi chung, nhaát laø Phaät giaùo Baéc toâng, haàu heát ñeàu chuùc nhau moät muøa Xuaân Di-laëc hay laø moät muøa Xuaân haïnh phuùc quanh naêm. Nhö vaäy  ñöùc Phaät coù lieân heä gì ñeán muøa Xuaân, maø chuùng ta caàu chuùc moät muøa Xuaân Di-laëc. Coù nhieàu ngöôøi ñaõ nghieân cöùu lòch söû, hoï cho raèng ngaøy muøng moät Teát laø ngaøy ñaûn sanh cuûa ñöùc Di-laëc. Toâi chöa bieát ñoù laø ngaøy ñaûn sanh cuûa moät hoùa thaân naøo hay laø hoùa thaân cuûa tieàn kieáp bao xa. Chuùng toâi chæ bieát raèng ngaøy muøng moät thaùng gieâng laø ngaøy vía ñöùc PHAÄT DI-LAËC.

            Taïi sao chuùng toâi chæ caàn bieát bao nhieâu ñoù, maø khoâng caàn coi ngaøy ñaûn sanh naøy phaùt xuaát töø ñaâu? Bôûi vì lòch söû cuûa Boà-taùt öùng thaân voâ löôïng, laøm sao chuùng ta caên cöù moät beà, laáy ñoù laøm tieâu chuaån. Cho neân chuùng toâi thaáy raèng duø coù thieáu cuõng khoâng sao. Noù khoâng ñem laïi keát quaû nhö yù, vì leõ ñoù cho neân chuùng toâi khoâng thieát tha xem coù phaûi laø ñaûn sanh ôû AÁn Ñoä hay ôû Trung Hoa. Chuùng toâi chæ bieát moät ñieàu thaät laø quan troïng treân danh nghóa Di-laëc maø chuùng ta thöôøng tuïng thöôøng nguyeän.

            Khi naõy chuùng ta ñaõ tuïng leân raèng: Nam-moâ Long Hoa giaùo chuû ñöông lai haï sanh Di-laëc Toân Phaät. Ñoù laø chuùng ta theå theo lôøi huyeàn kyù cuûa ñöùc Boån sö Thích-ca Maâu-ni. Ngaøi ñaõ huyeàn kyù raèng sau naøy Boà-taùt Di-laëc sanh leân cung trôøi Ñaâu-suaát. Khi maõn coâng haïnh treân ñoù seõ ñeán theá giôùi Ta-baø naøy thuyeát giaûng. Bao giôø tuoåi thoï con ngöôøi chæ coøn möôøi tuoåi laø choùt. Con ngöôøi khi ñoù aên hieàn ôû laønh töùc laø traûi qua moät cuoäc bieán ñoäng veà nhöõng tai naïn göôm ñao v.v... cheát chæ coøn moät soá treân non treân nuùi. Nhöõng ngöôøi ñoù môùi thaáy raèng do mình aên ôû hieàn laønh neân baây giôø môùi soáng soùt. Hoï môùi phaùt taâm tu haønh, gìn giöõ thaäp thieän. Tuoåi thoï nhöõng ngöôøi aáy taêng leân cho ñeán boán möôi taùm ngaøn tuoåi, chöøng ñoù ñöùc Phaät Di-laëc ra ñôøi. Quí vò thaáy theo lôøi huyeàn kyù ñoù thì bao laâu nöõa Ngaøi môùi ra ñôøi? Coù leõ chuùng ta sanh ñi töû laïi chöøng moät traêm moät ngaøn laàn, bieát gaëp ñöôïc Ngaøi hay chöa? Vaäy maø hieän taïi coù laém ngöôøi voã ngöïc xöng raèng ta laø Di-laëc. Nhö vaäy hoï xöng ñoù laø maïo danh, lôïi duïng lôøi huyeàn kyù ôû trong kinh ñeå laøm cho ngöôøi ta laàm töôûng. Söï thaät ngöôøi hoïc Phaät chaân chaùnh nghe noùi  ñöùc Phaät Di-laëc ra ñôøi thì cöù nhôù hieän giôø laø thôøi kyø giaûm cuûa chuùng ta, vì chuùng ta laøm aùc nhieàu. Ñoái vôùi thaäp aùc ña soá ñeàu thöïc hieän, vì ña soá laøm aùc neân tuoåi thoï caøng ngaøy caøng giaûm. Cöù moät traêm naêm giaûm moät tuoåi, giaûm cho ñeán möôøi tuoåi laø bao nhieâu naêm? Baây giôø chuùng ta ñang ôû giai ñoaïn töø saùu möôi ñeán taùm möôi tuoåi thoï, taïm noùi laø saùu möôi tuoåi ñi. Traêm naêm giaûm moät tuoåi, thì chöøng naøo ñeán möôøi tuoåi. Roài töø möôøi tuoåi taêng leân boán möôi taùm ngaøn tuoåi, thì coøn bao laâu nöõa. Nhö vaäy thôøi gian Ngaøi ra ñôøi coøn xa laém. Toâi ñaõ töøng noùi moãi  ñöùc Phaät ra ñôøi khoâng laøm vieäc truøng laäp nhau. Cho ñeán bao giôø giaùo lyù cuûa  ñöùc Phaät Thích-ca Maâu-ni, danh töø Tam Baûo khoâng coøn bieát tôùi nöõa thì, môùi coù moät  ñöùc Phaät khaùc ra ñôøi laø  ñöùc Phaät Di-laëc. Hieän nay ngöôøi ta coøn nhôù vanh vaùch danh töø Tam Baûo, coøn thôø Phaät ñaày chuøa, Taêng Ni coøn ñaày ñöôøng, laøm sao noùi giaùo lyù Phaät heát ñöôïc? Caùc ngaøi ñaâu coù laøm vieäc truøng laäp vôùi nhau. Ñoù laø chuùng toâi noùi phoùng ra veà yù nghóa ngaøy Xuaân.

            Taïi sao chuùng ta goïi ñöùc Di-laëc laø Long Hoa giaùo chuû? Bôûi vì ñöùc Phaät Thích-ca goïi laø Ta-baø giaùo chuû, vò giaùo chuû trong coõi Ta-baø naøy. Coøn  ñöùc Phaät Di-laëc seõ thaønh ñaïo döôùi coäi caây Long Hoa trong thôøi ñoù, cho neân goïi laø Long Hoa giaùo chuû. Ngaøi laø  ñöùc Phaät seõ thaønh trong töông lai, vaø töông lai ñoù bao xa khoù maø tính heát thôøi gian ñöôïc. Nhöng chuùng ta tin raèng töông lai seõ coù  ñöùc Phaät ra ñôøi. Neáu ñöùc Phaät ra ñôøi, ñoù laø moät dieãm phuùc cho chuùng sanh, laø moät caây ñuoác saùng cho nhaân loaïi. Vì vaäy cho neân khi nghó ñeán  ñöùc Phaät ra ñôøi laø chuùng ta caûm thaáy caû moät nguoàn haïnh phuùc an laønh.

            Ñoái vôùi taát caû chuùng ta ngaøy muøng moät Teát laø ngaøy ñaàu cuûa moät naêm, ngaøy môû maøn cho naêm tôùi. Maø naêm tôùi vôùi ngöôøi Phaät töû thì traøn treà höùa heïn. Höùa heïn caùi gì? - Höùa heïn mình seõ thaønh Phaät. Ñoù laø höùa heïn raát cao sieâu raát quí baùu. Taát caû chuùng ta höùa heïn raèng ngaøy mai seõ thaønh Phaät chaéc chaén nhö vaäy. Cho neân ngaøy muøng moät Teát naøy laø ngaøy vía  ñöùc Phaät Di-laëc, cuõng laø ngaøy höùa heïn haïnh phuùc cho chuùng sanh. Haïnh phuùc baèng caùch giaûi thoaùt naïn khoå ñau, ra khoûi voøng luaân hoài, chôù khoâng phaûi haïnh phuùc trong nguõ duïc taàm thöôøng cuûa nhaân gian. Theá neân moãi naêm ñeán ngaøy muøng moät Teát, toaøn theå Taêng Ni cuøng chö Phaät töû ñeán chuøa leã Phaät goïi laø ngaøy ñaàu naêm, nhöng thaät tình laø ngaøy vía  ñöùc Phaät Di-laëc, ngaøy vía cuûa vò Phaät seõ thaønh. Ñöùc Phaät Di-laëc laø hình aûnh ôû beân ngoaøi maø cuõng laø söï höùa heïn ôû noäi taâm chuùng ta. Chuùng ta nhôù ñeán ñöùc Phaät seõ thaønh ôû ngaøy mai thì, chuùng ta cuõng nhôù luoân mai kia chuùng ta seõ thaønh Phaät. Vì vaäy cho neân ngaøy muøng moät Teát khoâng chæ laïy  ñöùc Phaät vôùi loøng thaønh kính maø thoâi, chuùng ta coøn mong raèng ngaøy mai chuùng ta cuõng seõ thaønh Phaät nhö Ngaøi. Theá neân moïi ngöôøi Phaät töû chuùng ta caàu chuùc cho nhau moät muøa Xuaân Di-laëc töùc laø moät muøa Xuaân höùa heïn seõ thaønh Phaät. Chính cho baûn thaân mình, chôù khoâng phaûi chæ coù muøa Xuaân cuûa ñöùc Di-laëc ôû beân ngoaøi. Ñoù laø yù nghóa thaâm saâu cuûa ngaøy vía ñöùc Phaät Di-laëc vaøo ngaøy muøng moät Teát. Taát caû chuùng ta nhôù ñeán ngaøy vía  ñöùc Phaät Di-laëc töùc laø nhôù ñeán caùi hy voïng töôi ñeïp cuûa ngaøy mai, chôù khoâng phaûi chuùng ta chæ nhôù ñöùc Phaät Di-laëc maø queân haún nôi mình. Ñoù laø toâi noùi yù nghóa Long Hoa giaùo chuû ñöông lai haï sanh.

            Baây giôø chuùng ta ñi vaøo yù nghóa hình töôïng cuûa Ngaøi. Chaéc raèng chuùng ta ai cuõng töøng thaáy hình töôïng ñöùc Di-laëc ôû caùc ngoâi chuøa. Coù khi ngöôøi ta thôø Ngaøi vôùi veû maäp maïp; cöôøi toe toeùt. Coù choã khaùc cuõng thôø hình töôïng nhö vaäy maø coù saùu ñöùa nhoû. Ñöùa thì choïc ngoùn tay voâ ruùn, ñöùa thì moùc loã muõi, ñöùa thì moùc mieäng, ñöùa thì duøi loã tai v.v... maø Ngaøi cöù cöôøi heà heà khoâng phieàn, hoaëc bò chöôùng ngaïi gì heát.

            Taïi sao nhö vaäy? Hình aûnh ñoù noùi leân caùi gì? Ñoù laø ñieàu thieát yeáu, chuùng ta neân chuù taâm vaøo choã ñoù. Chaéc raèng quí vò khoâng queân khi hoïc kinh Laêng Nghieâm luùc möôøi phöông chö Phaät dò khaåu ñoàng aâm tuyeân boá cho ngaøi A-nan vaø ñaïi chuùng nghe: “Khieán oâng phaûi luaân hoài sanh töû, chính laø saùu caên cuûa oâng, chôù khoâng phaûi vaät gì khaùc... khieán oâng choùng chôùng Voâ thöôïng Boà-ñeà, cuõng chính laø saùu caên cuûa oâng, chôù khoâng phaûi vaät gì khaùc.” Nhö vaäy coäi goác sanh töû cuõng laø saùu caên cuûa chuùng ta: maét, tai, muõi, löôõi, thaân, yù. Coäi goác Boà-ñeà Nieát-baøn cuõng laø saùu caên cuûa chuùng ta. Nhö vaäy con ñöôøng ñeå trôû veà giaùc ngoä hay laø con ñöôøng sanh töû luaân hoài coù moät hay laø hai? Sanh töû luaân hoài cuõng ñi con ñöôøng ñoù maø Boà-ñeà Nieát-baøn cuõng ñi con ñöôøng ñoù, nhöng maø coù khaùc nhau. Moät ngöôøi thì ñi theo chieàu thuaän cuûa noù goïi laø thuaän löu, moät ngöôøi ñi theo chieàu nghòch, cuõng treân con ñöôøng ñoù maø ñi ngöôïc trôû veà goïi laø nghòch löu. Ñi theo chieàu thuaän ñoù laø sanh töû luaân hoài. Ñi theo chieàu nghòch ñoù laø giaûi thoaùt sanh töû. Nhö vaäy thì khoâng coù hai ñöôøng. Ví duï chuùng ta veà Saøi Goøn, cuõng ñi treân ñöôøng Vuõng Taøu - Saøi Goøn. Saøi Goøn - Vuõng Taøu cuõng ñi ñöôøng ñoù thoâi. Nhöng noùi veà Saøi Goøn laø ñi trôû veà, noùi ñi Vuõng Taøu laø ñi trôû ngöôïc ra. Chæ khaùc moät ngöôøi ñi trôû ra, moät ngöôøi ñi trôû voâ thoâi. Khaùc nhau ôû choã ñoù. Ñöôøng thì moät maø hai ngöôøi ñi nghòch hoaëc thuaän chieàu, keát quaû seõ coù hai ngaû khaùc nhau, vaø hai ñòa ñieåm khaùc nhau. Cuõng nhö vaäy, nôi saùu caên cuûa chuùng ta neáu ta thuaän chieàu vôùi noù, ñoù laø chuùng ta ñi trong luaân hoài sanh töû. Chuùng ta ñi ngöôïc chieàu vôùi noù laø chuùng ta trôû veà Nieát-baøn, Boà-ñeà, giaûi thoaùt v.v... Nhö vaäy ñeå thaáy roõ treân con ñöôøng tu, tuy noùi noù raát nhieàu, nhöng söï tu caên baûn chæ ñöøng cho saùu caên chaïy theo saùu traàn beân ngoaøi. Neáu saùu caên ñi theo saùu traàn goïi laø thuaän löu, ñi theo chieàu luaân hoài. Neáu saùu caên khoâng chaïy theo saùu traàn, khoâng nhieãm, khoâng dính, khoâng maéc, ñoù laø ngöôøi trôû veà Boà-ñeà Nieát-baøn khoâng ñaâu xa laï. Ñöùc Phaät Di-laëc laø moät vò Phaät seõ thaønh ôû ngaøy mai do Ngaøi tu caùi gì? Chính caùi hình aûnh laø caâu traû lôøi cuï theå nhaát. Moãi ñöùa beù soi loã tai moùc loã muõi cuûa Ngaøi maø Ngaøi vaãn cöôøi khoâng toû veû böïc doïc, khoâng toû veû chöôùng ngaïi buoàn baõ. Vì vaäy Ngaøi seõ thaønh Phaät chaéc chaén.

            Coøn chuùng ta thì sao? Coù ai moùc loã tai thì theá naøo? Neáu ai moùc loã tai mình thì khoâng ñaùnh cuõng ñaù, khoâng ñaäp thì la. Phaûi vaäy khoâng? Moùc loã muõi mình cuõng theá. Nhö vaäy ñoái saùu caên cuûa chuùng ta, coù ai ñoäng tôùi thì khoâng chòu noåi. Choã khoâng chòu noåi ñoù laøm chöôùng ngaïi chuùng ta. Saùu ñöùa beù ñoù theo danh töø chuyeân moân goïi laø luïc taëc, töùc laø saùu ñöùa cöôùp. Noù phaù phaùch. Nhöng thaät tình noù coù phaù mình hay khoâng? Neáu bò moùc loã tai maø mình khoâng caûm thaáy khoù chòu laïi thaáy ñaõ ngöùa theâm thì khoâng bò chöôùng ngaïi. Hieän taïi chuùng ta coù theå noùi gaàn nhö moät traêm phaàn traêm ñeàu bò chöôùng ngaïi bôûi nhöõng lôøi noùi beân ngoaøi. Nhöõng lôøi chöûi maéng deøm pha, nguyeàn ruûa, taát caû nhöõng caùi ñoù tôùi loã tai mình, maø mình coi nhö gioù thoåi laù döông hay gioù thoåi caønh lieãu beân ngoaøi thì, noù coù gì laø xaáu xa hay khoâng. Neáu mình thaáy ñoù laø lôøi noùi thuø haèn, mæa mai saâu ñoäc, hieåm aùc v.v... thì luùc ñoù mình laøm sao? Tuøy taâm nieäm mình maø böïc boäi töùc toái, vì nhöõng lôøi noùi nhö vaäy. Mình ghi nhaän noù vaøo vôùi nhöõng taâm nieäm haän thuø, ñen toái thì, noù seõ thaønh nhöõng thöù thuoác ñoäc laøm cho tan hoang cuûa baùu nhaø mình. Coøn neáu mình nghe noù maø mình chæ dang ra moät caùch deã daøng cho noù nöông theo gioù ñi ñaâu thì ñi, ñöøng vöôùng maéc ôû mình, töï nhieân mình an laønh töï taïi. Vì vaäy cho neân, chuùng ta tu laø phaûi tu ngay taïi saùu caên cuûa mình. Tai nghe nhöõng tieáng khen cheâ hoaëc laø chöûi bôùi hoaëc laø ñeà cao v.v... mình cuõng xem thöôøng, vì tieáng noùi khoâng thaät. Chính baûn thaân mình coøn khoâng thaät, huoáng laø tieáng noùi beân ngoaøi. Taâm khoâng ñoäng ñoù laø mình ñaõ thaéng ñöùa beù moùc loã tai mình roài. Con maét mình thaáy coù ñeïp coù xaáu, thaáy taát caû hình aûnh phía tröôùc, duø hình aûnh naøo mình cuõng döûng döng khoâng lay ñoäng khoâng dính maéc. Nhö vaäy bao nhieâu hình aûnh daøn traûi traøn treà tröôùc maét mình, mình cuõng vaãn an laønh töï taïi. Ngöôïc laïi mình thaáy moät hình aûnh, mình lieàn cho ñoù laø ñeïp ñoù laø xaáu. Roài caùi ñeïp mình sôï noù maát ñi. Neáu noù xaáu thì sanh taâm böïc töùc. Nhö vaäy moät hình aûnh naøo hieän tôùi vôùi mình ñeàu laø hình aûnh cuûa phieàn naõo heát. Khoâng coù hình aûnh naøo goïi laø an vui laø töï taïi, maø ñeàu laø chôùa ñaày tính chaát phieàn naõo.

            Söï thaät nhöõng hình aûnh ñoù coù phaûi laø phieàn naõo hay khoâng? Phieàn naõo laø töï ai? Nhö vaäy phieàn naõo goác töï nôi mình. Mình thaáy noù maø mình khoâng luyeán noù, khoâng beâ tha theo noù, mình khoâng gheùt boû noù, thì noù vaãn laø noù. Coù loãi laàm gì ñaâu? Loãi laàm laø chính loøng luyeán aùi cuûa mình. Taïi chính loøng saân haän cuûa mình chôù khoâng phaûi hình aûnh coù loãi laàm. Khi mình chôùa chaáp saân haän, chôùa chaáp luyeán aùi, thì ñoù laø caùi ñaõ cöôùp maát cuûa baùu nhaø mình roài. Con maét ñem nhöõng hình aûnh vaøo ñeå cöôùp maát cuûa baùu nhaø mình? Ñoù laø caùi chöôùng cuûa ñöùa beù moùc maét. Coøn neáu ngöôïc laïi mình khoâng maéc keït, hình aûnh laø hình aûnh, mình vaãn an nhieân thì, ñöùa beù aáy coù laøm gì thì laøm, mình vaãn an oån. Loã muõi cuõng theá. Loã muõi mình ngöûi muøi hoâi, muøi thôm, ñöøng maéc keït taát caû nhöõng muøi theá tuïc. Coi nhö luoàng khoùi vöøa qua muõi roài maát, khoâng coù gì heát, khoâng coù gì laø thaät thì, coù gì laøm cho mình nhieãm. Ngöôïc laïi, taïi chuùng ta si meâ, cho neân muøi thôm ñeán thì thích, muøi hoâi ñeán thì böïc. Do ñoù töï mình ñem giaëc vaøo cöôùp cuûa baùu nhaø mình, roài töï laøm thaønh chöôùng ngaïi. Neáu mình ngöûi muøi hoâi thôm vaãn coi nhö khoùi nhö gioù hay laø nhö taát caû caùc muøi beân ngoaøi, khoâng coù gì thaät heát. Töï nhieân trong loøng mình ñöôïc töï taïi. Toâi coù theå ñôn cöû vaøi ba cô quan nhö maét tai muõi löôõi. Ñoù laø boán caùi haèng tieáp xuùc vôùi nhöõng hoaøn caûnh thuaän tieän laøm cho mình öa, nhöõng hoaøn caûnh traùi ngöôïc laøm cho mình giaän. Taùc duïng do boán thöù naøy gaây ra, phaûi dieät cho heát. Nhö löôõi chuùng ta neám nhöõng vò cay, ñaéng, maën, ngoït. Taát caû caùi ñoù, caùi naøo noù hôïp vôùi löôõi thì chuùng ta thích, caùi naøo khoâng hôïp vôùi löôõi thì chuùng ta khoâng thích. Vì vaäy maø chuùng ta khoå töø naêm naøy sang naêm khaùc. Moãi khi leân maâm côm, thaáy nhöõng moùn gì mình caûm nghó laø hôïp vôùi löôõi cuûa mình thì böõa ñoù mình vui, nhöõng moùn gì mình caûm nhaän traùi vôùi löôõi cuûa mình thì mình böïc. Roài vui vaø böïc ñoù laøm mình phaûi chöôùng. Do ñoù maø phaûi chaïy tìm kieám, do ñoù maø phaûi sanh ra lôøi noùi xaáu aùc laøm cho nhöõng ngöôøi chung quanh khoâng vui. Vì leõ ñoù chuùng ta taäp bao giôø löôõi mình ñoái vôùi vò, vò naøo cuõng khoâng caàn phaûi quí troïng noù. Coát laøm sao cho mình ñöôïc an oån tu haønh laø quí. Coøn taát caû caùi ngon caùi dôû chaúng qua laø taïm cuûa caùi löôõi maø thoâi. Nhö vaäy chuùng ta thaéng ñöôïc caùc thöù ñoù, töùc laø ñaõ thaéng caùi mieäng cuûa chuùng ta roài.

            Tuy noùi saùu caên chôù thaät tình coù naêm caên laø toái quan troïng, töùc laø maét tai muõi löôõi thaân, naêm cöûa ñoùn tieáp beân ngoaøi. Coøn yù laø caùi phuï hoïa trong naêm caên aáy. Moãi khi naêm caên tieáp xuùc vôùi naêm traàn thì yù theo ñoù maø phuï hoïa ñeå thöông gheùt buoàn giaän. Vì vaäy, ngay naêm caên kia maø chuùng ta ñoùn nhaän ñuùng phaùp thì caùi caên thöù saùu (yù caên) khoâng coøn laøm trôû ngaïi nöõa. Sôû dó chuùng ta noùi raèng saùu caên ñoù laø luïc taëc, saùu töôùng cöôùp vì caên cöù treân phaàn oâ nhieãm cuûa chuùng ta. Khi saùu caên ñoù tieáp xuùc vôùi saùu traàn thì chuùng ta maéc keït, chuùng ta nhieãm theo neân goïi laø saùu ñöùa cöôùp, bôûi vì kho baùu nhaø mình bò saùu chuù ñoù cöôùp ñi. Cöôùp baèng caùch naøo? Ví duï loã tai mình nghe tieáng roài mình phaân bieät tieáng khen tieáng cheâ, sanh buoàn sanh möøng. Vaø nhö vaäy mình coù bò maát chöa? Khi coù buoàn coù möøng laø bò maát cuûa. Noù leùn aên cöôùp hoài naøo, noù mang ra ñöôøng naøo? Giôø ñaây, chuùng ta vui söôùng leân khi nghe tieáng khen, böïc boäi, giaän trong loøng khi nghe tieáng cheâ, nhö vaäy goïi laø chuùng ta maát cuûa. Cuûa ñoù giaëc mang ñi vaø laáy hoài naøo? Quí vò nhôù coi. Noùi suoâng thì khoù maø bieát daáu veát cuûa giaëc. Neáu khoâng bieát daáu veát cuûa giaëc, thì khoâng bieát cuûa mình ñeå ñaâu luoân. Vaäy caàn bieát cuûa mình ôû ñaâu vaø daáu veát giaëc mang ñi ñöôøng naøo, môùi coù theå giöõ cuûa ñöôïc.

            Quí vò neân nhôù khi loã tai nghe ngöôøi khen ngöôøi cheâ maø mình vui hoaëc mình böïc töùc, luùc ñoù goïi laø maát cuûa. Vaäy thì boïn giaëc noù leùn voâ hoài naøo vaø kho taøng cuûa caûi mình ôû ñaâu? Noù laáy baèng caùch naøo vaø mang ñi baèng ñöôøng naøo? Nhôù kyõ thöû coi. Noù laáy baèng caùch naøo? Noù mang ra ñöôøng naøo? Noù ñem ñeå ñaâu? Ñoù chæ laø moät hình aûnh töôïng tröng thoâi. Chôù söï thaät noù khoâng mang ñi ñaâu. Neáu noù mang ñi thì mình heát roài, mai moát mình coù giöõ thì cuõng khoâng coøn cuûa ñaâu maø giöõ. Neân nhôù nhö vaäy ñoù. Nhöng chuùng ta laïi quen nghe thí duï roài maéc keït treân thí duï. Mình nghó khi coù laáy töùc laø coù mang ñi. Nhöng khoâng ngôø neáu thaät tình noù mang ñi thì ngaøy mai ngaøy moát ñoùng cöûa saùu chuù beù ñoù laïi thì, duø coù giöõ cuõng laø giöõ caùi kho khoâng. Phaûi vaäy khoâng? Ñaâu coøn cuûa caûi gì, ñaõ heát roài. Vì vaäy cho neân phaûi bieát roõ raøng laø tuy noùi noù cöôùp cuûa mình, nhöng maø noù khoâng cöôùp gì heát. Chæ do tieáp xuùc beân ngoaøi, chaáp nhaän qua naêm caên cuûa mình roài taâm mình xao xuyeán hoaëc buoàn hoaëc giaän. Ñoù laø nhöõng ñaùm maây ñen noåi daäy che laáp maët trôøi trí tueä mình roài. Nhöõng ñaùm maây ñen noåi daäy che laáp maët trôøi trí tueä mình, ñoù goïi laø ñaõ cöôùp. Khi naøo mình nghe nhöõng tieáng khen cheâ maø trong loøng khoâng xao ñoäng, nhöõng ñaùm maây ñen khoâng noåi daäy, maët trôøi trí tueä cuûa chuùng ta vaãn saùng röïc khoâng bò môø, khoâng bò toái, nhö vaäy laø chuùng ta giöõ ñöôïc tinh thaàn trí tueä. Khi maø chuùng ta coù trí tueä töùc laø mình giaøu, neáu mình luùc naøo bò cöôùp thì luùc ñoù laø maát trí tueä, cuõng nhö luùc naøo thaáy trong tay khoâng coù tieàn goïi laø ngheøo. Khi naøo coù saün tieàn môùi goïi laø giaøu. Chuùng ta cuõng vaäy, luùc naøo trí tueä chuùng ta haèng saùng toû, luùc ñoù goïi laø chuùng ta giaøu. Coøn neáu phuùt giaây naøo ñoù trí tueä bò môø toái khoâng coøn phaùt hieän nöõa goïi laø maát cuûa baùu, ta ngheøo ñi. Caùi ngheøo ñoù laø caùi ngheøo taïm thôøi, phaûi vaäy khoâng? Nhöng cuõng coù theå laø ngheøo vónh vieãn. Taïm thôøi vôùi ai vaø vónh vieãn vôùi ai? Neáu chuùng ta giôø phuùt naøy bò noù khuaát noù che ñi, chuùng ta maát caùi trí tueä, nhöng roài chuùng ta coù deïp tan nhöõng ñaùm maây ñoù, ñeå cho maët trôøi trí tueä saùng trôû laïi. Ngöôøi bieát deïp nhöõng ñaùm maây ñen cho maët trôøi saùng trôû laïi goïi ñoù laø ngöôøi ngheøo taïm thôøi. Coøn nhöõng ngöôøi cöù nuoâi döôõng nhöõng ñaùm maây ñen ñoù, heát ñaùm naøy tôùi ñaùm khaùc, cöù luoân luoân nhö theá thì, duø coù maët trôøi trí tueä maø caû ñôøi hoï vaãn soáng trong ñen toái. Nhö vaäy ñôøi naøy ñen toái, ñôøi sau ñen toái, vaø cöù tieáp noái nhö theá maõi thì, töï nhieân hoï ngheøo vónh vieãn khoâng bao giôø heát ngheøo. Vì vaäy cho neân ñoái vôùi ngöôøi bieát tu vaø khoâng bieát tu laø ôû taïi choã ñoù. Duø chuùng ta cuõng bò cöôùp cuûa baùu, chuùng ta cuõng bò maây ñen che laáp maët trôøi trí tueä, nhöng chuùng ta tin raèng chæ coù che trong moät phuùt moät giaây, roài chuùng ta saùng laïi. Chôù chuùng ta khoâng toái maõi nhö bao nhieâu ngöôøi bò toái ñoù.

            Vì vaäy yù nghóa Ñöông lai haï sanh cuûa  ñöùc Phaät Di-laëc laø moät yù nghóa höùa heïn nôi loøng cuûa chuùng ta, chuùng ta seõ saùng ra ôû ngaøy mai hay laø ôû nhöõng phuùt sau naøy, chôù khoâng toái maõi. Caùi höùa heïn ñoù phaûi laø caùi höùa heïn thaät söï chôù khoâng phaûi höùa heïn suoâng höùa heïn roãng. Coù ngöôøi cuõng höùa heïn, höùa heïn baèng mieäng suoâng. Nghóa laø sao? Thaáy hoï cuõng coù hình thöùc ngöôøi tu, ñi chuøa leã Phaät, nhöng maø cöù chaát chôùa bao nhieâu phieàn naõo ôû trong taâm. Tai nghe tieáng thì doàn voâ, muõi ngöûi muøi thì doàn voâ. Cöù nhö vaäy maø doàn heát nhöõng caùi nghòch vaøo trong loøng mình. Caû ngaøy cöù soáng vôùi caùi xao xuyeán lo buoàn, lo kieám nhöõng moùn ngon, lo chöùa nhöõng muøi thôm, lo chöùa nhöõng muøi hoâi, lo chöùa nhöõng hình töôùng ñeïp v.v... Nhö vaäy nhöõng caùi lo ñoù laøm cho maát ñi maët trôøi trí tueä saùng ngôøi cuûa hoï roài. Cho neân hoï phaûi chòu khoå ñen toái. Coøn chuùng ta bieát tu khi coù caùi gì laøm chuùng ta bò che khuaát moät phuùt, moät giaây thì hoái haän, aên naên coá laøm cho tan ñaùm maây môø ñoù. Vaø nguyeän laøm sao ñöøng ñem noù voâ nöõa, ñeå cho maët trôøi trí tueä khoâng bò che khuaát laáp phuùt giaây naøo heát. Nhö vaäy ñoù caùi höùa heïn thaät. Höùa heïn thaät ñoù laø höùa heïn cuûa ngöôøi bieát tu, chôù khoâng phaûi höùa heïn cuûa ngöôøi höùa suoâng, noùi tu thaønh Phaät, nhöng töï hoï khoâng bieát huaân taäp khoâng bieát söûa chöõa.

            Chuùng toâi thaáy raèng chính choã thieát yeáu ñoù laø caùi choã maø ñöùc Phaät Di-laëc ñöôïc goïi laø con ngöôøi haïnh phuùc cuûa ngaøy mai, cuõng laø con ngöôøi haïnh phuùc cuûa hieän taïi. Chuùng ta thaáy raèng con ngöôøi haïnh phuùc laø con ngöôøi maäp maïp vui töôi. Mình nhìn  ñöùc Phaät Di-laëc luùc naøo cuõng maäp maïp cuõng vui töôi cho neân ngöôøi ta töôïng tröng Ngaøi laø con ngöôøi haïnh phuùc cuûa ngaøy mai. Caùi maäp maïp vui töôi ñoù laø do caùi gì? Nhôø trong loøng khoâng coù nhöõng ñaùm maây ñen che laáp maët trôøi trí tueä, vì vaäy maø saùu ñöùa kia duø coù moùc tai, moùc muõi v.v... maø Ngaøi vaãn thaáy nhö khoâng. Coøn chuùng ta bôûi thaáy caùi ñoù laø caùi chöôùng, cho neân traùn chuùng ta nhaên laïi, maøy cau maét ñoû leân, maët chuùng ta thì meùo v.v... Cöù nhö vaäy maø taïo ra bao nhieâu xaáu xa. Nhìn vaøo göông thaáy göông maët mình laø göông maët ñau khoå. Caùi khoå ñoù chính vì loøng mình khoâng cam chòu saùu ñöùa giaëc noù phaù phaùch. Neáu noù phaù phaùch maø mình khoâng ñeå cho noù laøm chöôùng thì, caùi phaù ñoù khoâng trôû thaønh phaù nöõa, maø ñoù laø côït vui vôùi nhau. Coøn neáu chuùng ta thaáy laø phaù thì  luùc ñoù chuùng ta töï nhieân sanh ra böïc doïc, sanh ra khoù chòu. Vì vaäy ngöôøi tu khoâng ai chaúng coù saùu ñöùa giaëc, saùu ñöùa cöôùp ñoù. Ngöôøi naøo cuõng saün nhö vaäy, nhöng noù thaønh giaëc hay laø baïn thaân cuûa mình laø chính taïi mình. Neáu khi noù côït phaù mình maø mình bieát cho noù laø troø chôi aûo moäng khoâng nghóa lyù gì thì, mình cho noù laø moät cuoäc ñuøa chôi. Coøn neáu noù côït phaù maø mình cho noù laø söï treâu gheïo thaät söï thì mình böïc töùc leân. Ñoù laø caùi khoå ñau cuûa mình. Theá neân bieát tu nôi saùu caên roài töï nhieân mình bieát ñöôïc an laønh töï taïi. Duø chöa thaønh Phaät, hieän ñôøi ta cuõng haïnh phuùc traøn treà. Ngaøy naøo thaùng naøo cuõng ñeàu laø ngaøy thaùng vui töôi, naêm naøo cuõng laø naêm ñeïp ñeõ. Vì vaäy maø chuùng ta hay chuùc nhau moät muøa Xuaân vieân mieãn.

            Ñoù laø muøa Xuaân Di-laëc, muøa Xuaân maø trong loøng khoâng phieàn muoän lo aâu naøo. Nhö vaäy môùi goïi laø muøa Xuaân haïnh phuùc. Coøn coù lo aâu, coù phieàn muoän thì chöa phaûi laø haïnh phuùc. Cho neân nhôù ñeán ñöùc Phaät Di-laëc, nhôù ñeán saùu ñöùa beù moùc tai, moùc muõi cuûa Ngaøi, chuùng ta neân haèng giôø haèng phuùt kieåm ñieåm laïi mình, thöû xem giaëc noù cöôùp cuûa mình hay khoâng. Neáu chuùng ta ôû moïi tröôøng hôïp, ñi ñöùng naèm ngoài, tieáp duyeân ñoái caûnh, chuùng ta ñeàu soáng ñuùng vôùi tinh thaàn cuûa ñöùc Phaät Di-laëc laø khoâng ñeå cho saùu ñöùa giaëc cöôùp cuûa mình. Ñöôïc nhö theá, toâi tin raèng duø quí vò tu khoâng muoán ñöôïc an vui, töï nhieân cuõng ñöôïc an vui, quí vò khoâng ñoøi thaønh Phaät, töï nhieân roài cuõng thaønh Phaät. Coøn chuùng ta khao khaùt nguyeän caàu thaønh Phaät maø cöù nuoâi döôõng saùu ñöùa giaëc ñoù, noù luoân cöôùp cuûa mình haèng ngaøy thì, duø cho caàu maáy ñi nöõa, caùi quaû Phaät cuõng coøn xa lô xa laéc, ñoái vôùi mình phaûi khoâng?

            Vì vaäy caùi tu thieát yeáu laø choã bieát trôû veà cuûa mình. Maø trôû veà mình, chính laø ñöøng coù ñeå cho saùu caên daãn giaëc voâ, goïi laø nghòch löu. Nghòch löu töùc laø trôû veà vôùi taùnh giaùc. Coøn neáu luoân bò saùu caên daãn giaëc veà cöôùp maát cuûa mình thì goïi ñoù laø thuaän löu, töùc laø ñi theo chieàu sanh töû.

            Do ñoù, hoâm nay nhaân ngaøy vía  ñöùc Phaät Di-laëc vaø cuõng laø ngaøy Teát Nguyeân Ñaùn toâi caàu chuùc cho taát caû quí vò taêng ni, cö só nam nöõ ñeàu trôû veà nguoàn giaùc cuûa mình. Noùi goïn hôn laø nguyeän caàu cho taát caû quí vò keå töø ngaøy muøng moät Teát naøy cho ñeán troïn naêm vaø cho ñeán suoát ñôøi ñeàu luoân luoân laø “Boái traàn hieäp giaùc”.

            Ñoù laø yù nghóa trôû veà nguoàn giaùc cuûa chuùng ta.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM