PHẦN DUYÊN KHỞI

Trình bày mười ý này để rõ lối tu Chỉ, Quán. Đây là điều kiện cần thiết cho kẻ mới học tọa thiền. Nếu người khéo hội ý tu tập, khả dĩ an tâm vượt các chướng nạn, được định sanh tuệ và chứng vô lậu Thánh quả.

]

CHƯƠNG I: TỔNG KHỞI

                                    Phật nói khó được nghe,

                                    Được nghe mừng cũng khó,

                                    Điều Đại nhân ưa nghe,

                                    Kẻ tiểu nhân lại chán.

                                    Chúng sanh đáng thương xót,

                                    Rơi đường hiểm lão tử,

                                    Kẻ quê, mọi ân ái,

                                    Chỗ sợ, ngu không sợ.

                                    Thế giới dù lớn nhỏ,

                                    Pháp vẫn không thường còn,

                                    Tất cả không lâu bền,

                                    Tạm hiện như điển chớp.

                                    Thân này thuộc già, chết,

                                    Chỗ về của các bệnh,

                                    Da mỏng che bất tịnh,

                                    Ngu muội bị nó lừa.

                                    Người thường bị giặc già,

                                    Cướp mất sắc trai trẻ,

                                    Như cành hoa xào héo,

                                    Rã cánh hết quí giá.

                                    Công đức vua Đảnh Sanh,

                                    Ngồi chung trời Đế Thích,

                                    Phước báu rất rộng lớn,

                                    Ngày nay lại còn đâu !

                                    Vua ấy trong Trời, người,

                                    Dục lạc đủ hơn hết,

                                    Khi chết rất đau khổ,

                                    Do đó khá nhận ý.

                                    Các dục trước vui nhỏ,

                                    Sau thảy thành khổ lớn,

                                    Như oán trước thấy tốt,

                                    Diệt tộc họa ở sau.

                                    Thân này là đồ nhơ,

                                    Chín lỗ thường chảy nhớp,

                                    Cũng như ghẻ Na-lợi,

                                    Thầy thuốc khôn bề trị.

                                    Xe xương sức rất kém,

                                    Gân, mạch ràng, thức chuyển,

                                    Ngươi cho là xe đẹp,

                                    Nhận thích không hổ thẹn.

                                    Người chết gom một chỗ,

                                    Vất bỏ đầy gò nổng,

                                    Lúc sống cùng tiếc giữ,

                                    Khi chết đều vất đi.

                                    Thường phải nghĩ như thế,

                                    Nhất tâm quán chớ loạn,

                                    Phá ngu mê đen tối,

                                    Cầm đuốc rạng sáng soi.

                                    Nếu bỏ Tứ niệm chỉ,

                                    Tâm ác nào chẳng tạo,

                                    Như voi hăng không móc,

                                    Trọn không theo lối khiển.

                                    Ngày nay gây nghiệp này,

                                    Ngày mai tạo việc kia,

                                    Ưa thích không thấy khổ,

                                    Bất ngờ giặc chết đến !

                                    Lo lắng việc của mình,

                                    Việc kẻ khác cũng tính,

                                    Giặc chết không đợi giờ,

                                    Đến thì không phương thoát.

                                    Như nai khát tìm suối,

                                    Vì uống nên đến nước,

                                    Thợ săn không từ bi,

                                    Không đợi uống xong, giết.

                                    Người ngu cũng như thế,

                                    Siêng tạo các sự nghiệp,

                                    Chết đến không đợi giờ,

                                    Ai sẽ vì ngươi giữ ?

                                    Người tâm mong giàu sang,

                                    Ngũ dục lòng chưa thỏa,

                                    Các vị đại quốc vương,

                                    Đâu khỏi được nạn này.

                                    Chư tiên giỏi chú thuật,

                                    Cũng không thoát sanh tử,

                                    Voi lớn vô thường đạp,

                                    Trùng, kiến đồng với đất.

                                    Cho đến tất cả người,

                                    Chư Phật bậc Chánh giác,

                                    Vượt qua dòng sanh tử,

                                    Cũng vẫn không thường ở.

                                    Hẳn nên sớm bỏ lìa,

                                    Nhất tâm cầu Niết-bàn,

                                    Sau khi mất thân này,

                                    Ai sẽ nhận biết ta ?

                                    Kẻ được gặp Pháp bảo,

                                    Và người chưa được gặp,

                                    Rất lâu Phật nhật xuất,

                                    Phá tối lớn vô minh.

                                    Phóng ra các ánh sáng,

                                    Chỉ người đạo, phi đạo,

                                    Ta từ đâu mà đến ?

                                    Đi sẽ trở về đâu ?

                                    Chỗ nào được giải thoát ?

                                    Nghi này ai thấu rõ ?

                                    Phật Thánh nhất thế trí,

                                    Lâu lắm mới ra đời.

                                    Nhất tâm chớ buông lung,

                                    Hay phá nghi của người,

                                    Kia không ưa thật lợi,

                                    Mến thích tâm tệ ác.

                                    Ngươi là chúng sanh tốt,

                                    Nên cầu thật pháp tướng,

                                    Ai biết khi nào chết ?

                                    Chết rồi đến ở đâu ?

                                    Ví như đèn trước gió,

                                    Đâu biết khi nào tắt.

                                    Pháp chí đạo không khó,

                                    Đại Thánh chỉ việc nói.

                                    Nói trí và cảnh trí,

                                    Hai việc không nhờ ngoài,

                                    Ngươi nếu không buông lung,

                                    Nhất tâm thường hành đạo.

                                    Không lâu được Niết-bàn,

                                    Chỗ đệ nhất an lạc,

                                    Trí sáng gần người lành,

                                    Hết lòng kính Phật pháp.

                                    Nhàm chán thân bất tịnh,

                                    Lìa khổ được giải thoát,

                                    Chỗ vắng tu chí lặng,

                                    Ngồi kiết già trong rừng.

                                    Xét tâm không buông lung,

                                    Ngộ ý, biết các duyên,

                                    Nếu không chán cõi đời,

                                    Yên ngủ không tự thức.

                                    Không nghĩ đời vô thường,

                                    Đáng sợ mà chẳng sợ,

                                    Hồ phiền não không đáy,

                                    Biển sanh tử không bờ.

                                    Thuyền vượt khổ chưa đóng,

                                    Đâu thể vui ngủ nghỉ,

                                    Do đây phải giác ngộ,

                                    Chớ để ngủ che tâm.

                                    Trong bốn thứ cúng dường,

                                    Biết lượng, biết vừa đủ,

                                    Sợ lớn chưa thoát được,

                                    Phải chuyên cần tinh tấn.

                                    Tất cả khổ khi đến,

                                    Hối hận không thể kịp,

                                    Mặc y ngồi cội cây,

                                    Đúng như pháp được ăn.

                                    Chớ vì tham món ngon,

                                    Mà tự đến hư hỏng,

                                    Món ăn qua khỏi cổ,

                                    Ngon, dở đều không khác.

                                    Ưa ngon sanh buồn khổ,

                                    Bởi thế chớ nên ưa,

                                    Hành nghiệp trong thế giới,

                                    Ngon dở đâu chẳng trải.

                                    Tất cả đều thọ đủ,

                                    Phải lấy đó tự ngăn,

                                    Nếu ở trong loài thú,

                                    Cỏ cây là đủ ngon.

                                    Địa ngục nuốt hoàn sắt,

                                    Sắt đốt cháy hừng hực,

                                    Nếu sanh quỉ Bệ-lệ,

                                    Máu mủ đồ phẩn uế.

                                    Dãi, đàm, các bất tịnh,

                                    Lấy đó làm món ngon,

                                    Nếu được sanh Thiên cung,

                                    Trong cung đẹp thất bảo.

                                    Ăn toàn thức Tô-đà,

                                    Thiên nữ làm vui lòng,

                                    Sanh làm người hào quí,

                                    Món ngon đủ các thứ.

                                    Tất cả từng trải qua,

                                    Nay sao còn ưa thích ?

                                    Qua lại trong thế giới,

                                    Chán trải việc khổ, lạc.

                                    Chỉ chưa được Niết-bàn,

                                    Phải siêng cầu lợi này.

]