GIAÛNG VAÊN KINH 

(tt)

11. AÂM:

Nhöõ kim thöôøng öng nhö thò tu hoïc, dieäc linh chuùng sanh lieãu ñaït nhaân quaû, tu taäp thieän nghieäp. Nhöõ ñöông nhaân thöû chaùnh kieán baát ñoäng, vaät phuïc ñoïa taïi ñoaïn thöôøng kieán trung! Ö chö phöôùc ñieàn hoan hyû kính döôõng, thò coá nhöõ ñaúng dieäc ñaéc nhaân thieân toân kính cuùng döôøng.

DÒCH:

Nay ngöôi nhö theá maø tu hoïc vaø khieán cho chuùng sanh thaáu roõ nhaân quaû, tu taäp nghieäp laønh. Ngöôi neân nöông nôi chaùnh kieán baát ñoäng, chôù ñoïa vaøo trong taø kieán ñoaïn thöôøng. Ñoái vôùi caùc baäc phöôùc ñieàn neân vui veû cung kính cuùng döôøng, thì caùc ngöôi cuõng ñöôïc ngöôøi trôøi toân troïng cung kính cuùng döôøng.

GIAÛNG:

Ñeán ñaây Phaät daïy Long vöông tu taäp. Nhö tröôùc ñaõ noùi: Bieát roõ nghieäp baùo thieän aùc do mình taïo, neáu taïo nghieäp laønh thì thaân töôùng toát ñeïp trang nghieâm, taïo nghieäp aùc thì thaân hình xaáu xa. Khi bieát nhö theá roài neân taïo nhaân laønh ñeå ñöôïc quaû toát, chôù taïo nhaân aùc môùi thì seõ ñöôïc an vui. Chuùng ta muoán bieát nhaân ñôøi tröôùc cuûa mình ra sao, thì moãi ngöôøi phaûi töï xeùt hoaøn caûnh, töôùng maïo cuûa mình hieän taïi, thì seõ bieát ñôøi tröôùc mình ñaõ taïo nhaân laønh hay döõ. Ñöùc Phaät laïi baûo Long vöông phaûi daïy chuùng sanh hieåu thaáu lyù nhaân quaû, ñeå tu taïo nghieäp laønh. Ñoàng thôøi Phaät nhaán maïnh vôùi Long vöông laø, khi ñaõ hieåu töôøng taän lyù nhaân quaû thì ñöôïc chaùnh kieán khoâng lay ñoäng. Chaùnh kieán khoâng lay ñoäng laø sao? Giaùo lyù Phaät noùi raèng: Ngöôøi hieåu roõ lyù nhaân quaû thì tin saâu nhaân quaû, tin saâu lyù nhaân quaû laø coù chaùnh kieán, ngöôïc laïi thì rôi vaøo taø kieán ñoaïn vaø thöôøng.

Theá naøo laø chaùnh kieán, theá naøo laø taø kieán?Phaät noùi hieåu lyù nhaân quaû laø chaùnh kieán. Töùc laø bieát taát caû moïi haønh ñoäng laønh hay döõ cuûa mình, seõ keát tuï quaû baùo toát hay xaáu cho mình. Theá neân goïi thaân naøy laø toång baùo, töùc laø quaû baùo chung cuûa ñôøi tröôùc. Ñôøi tröôùc coù khi laøm laønh coù khi laøm döõ, neân thaân naøy coù khi ñöôïc an oån vui veû, coù luùc bò tai hoïa khoå ñau. Khi ñaõ bieát thaân toång baùo naøy chòu aûnh höôûng nghieäp ñôøi quaù khöù, thì hieän taïi noã löïc tu haïnh laønh, ñeå chuyeån nhöõng nghieäp xaáu tröôùc nheï bôùt. Thaáy bieát nhö theá laø chaùnh kieán.

Hieän taïi coù moät soá ngöôøi meänh danh tu theo ñaïo Phaät, maø khoâng coù chaùnh kieán, laïi oâm aáp taø kieán hoaëc thöôøng hoaëc ñoaïn. Coù ngöôøi tu maø nghó raèng mình coù moät linh hoàn khoâng ñoåi thay, tröôøng cöûu khoâng maát, thaân naøy cheát ñi, ñôøi sau coù thaân khaùc. Gioáng nhö aùo naøy cuõ thay aùo khaùc, mình vaãn laø mình. Ví duï oâng A cheát roài sanh ra cuõng laø A. Tin linh hoàn mình khoâng bao giôø thay ñoåi, ñôøi ñôøi vaãn khoâng maát. Tin nhö vaäy ñaïo Phaät goïi laø thöôøng kieán. Laïi coù ngöôøi cho raèng thaân naøy do töù ñaïi hôïp laïi maø thaønh, sau khi cheát töù ñaïi raõ tan, khoâng coøn gì heát. Chaáp nhö vaäy goïi laø ñoaïn kieán. Caû hai kieán chaáp ñoù Phaät khoâng thöøa nhaän. Ngöôøi chaáp moät trong hai ñieàu ñoù laø beänh. Vì neáu tin linh hoàn vaãn coøn maõi thì vieäc laøm laønh laøm aùc ñoái vôùi hoï voâ nghóa, laøm laønh cuõng phí coâng voâ ích khoâng keát quaû gì, laøm aùc cuõng khoâng coù thieät haïi gì, maëc tình muoán laøm gì thì laøm khoâng sôï toäi loãi. Coøn cho raèng cheát seõ heát thì vieäc laøm laønh hay laøm döõ ñoái vôùi hoï cuõng nhö troø chôi, neân khoâng troïng vieäc laønh khoâng sôï vieäc aùc, roài maëc tình laøm vieäc toäi loãi. Ngöôøi tu theo ñaïo Phaät thaáy lyù nhaân quaû töôøng taän, bieát laøm laønh thì ñöôïc sanh leân ba ñöôøng thieän laø trôøi, ngöôøi, a-tu-la, laøm döõ thì ñoïa xuoáng ba ñöôøng aùc laø ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sanh. Nhö vaäy, moïi chuùng sanh ñi leân hay ñi xuoáng, tuøy theo nghieäp thieän hay aùc maø ñi ñeán choã söôùùng hay khoå khaùc nhau. Trong hoäi naøy: Phaät, Boà-taùt, A-la-haùn, Long vöông cho ñeán binh toâm töôùng caù… ñeàu coù töôùng sai bieät laø do nghieäp nhaân thieän hay aùc maø thaønh töïu. Hieän taïi chuùng ta coøn phaøm phu nghe Phaät noùi nhö theá thaáy khoù hieåu khoù tin, neân thaéc maéc Phaät cuõng laø ngöôøi taïi sao thaân Phaät coù töôùng toát trang nghieâm, haøo quang saùng choùi nhö vaäy? Caùc vò khaùc cuõng mang thaân ngöôøi maø taïi sao thaân hình thoâ bæ xaáu xa?

Phaät daïy: Thöôøng kieán vaø ñoaïn kieán laø sai laàm, ngöôøi tu Phaät khoâng neân chaáp nhö theá, maø phaûi coù chaùnh kieán. Chaùnh kieán laø sao? Coù phaûi cheát roài khoâng maát haún, maø cuõng khoâng coøn moät linh hoàn baát bieán baát dieät khoâng? Ñaïo Phaät chuû tröông nhö vaäy khoù hieåu quaù, khoâng thöøa nhaän hai beân. Chuùng ta phaûi hieåu nhö theá naøo? Theo Duy Thöùc hoïc thì "Thöùc a-laïi-da ôû nôi moãi ngöôøi haèng chuyeån nhö boäc löu". Haèng laø thöôøng, maõi maõi; chuyeån laø ñoåi thay, xeâ dòch; boäc löu laø doøng nöôùc chaûy. Thöùc a-laïi-da tuy thöôøng coøn nhöng bieán ñoåi khoâng döøng, gioáng nhö doøng nöôùc chaûy. Trong kinh A-haøm coù ñoaïn ghi vua Ba-tö-naëc ñeán hoûi Phaät:

-Nhö Lai daïy taïo nhaân laø phaûi thoï quaû, vaø cuõng daïy thaân naêm uaån naøy khoâng coù thaät ngaõ. Vaäy con ngöôøi khoâng coù thaät ngaõ thì khi taïo nghieäp ai chòu quaû baùo?

Phaät ví duï: Coù moät gia ñình sanh moät ñöùa con trai vaø moät gia ñình sanh moät ñöùa con gaùi. Hai gia ñình aáy beøn ñính öôùc sui gia. Luùc hai ñöùa beù leân taùm tuoåi, hai gia ñình aáy coù nhöõng ñoåi thay trong cuoäc soáng, neân ôû caùch xa nhau khoâng coù dòp qua laïi. Khi hai ñöùa beù lôùn khoân ñuùng möôøi taùm tuoåi, ñaøng trai tìm ñeán ñaøng gaùi ñeå cöôùi. Nhöng ngöôøi con gaùi ñaõ coù choàng. Beân nhaø trai kieän, xin vua xöû.

Ngöôøi con trai thöa raèng:

- Coâ gaùi naøy ñaõ höùa hoân vôùi chuùng toâi roài, nay oâng kia cöôùi coâ, coi nhö ñaõ cöôùp vôï ngöôøi.

Ngöôøi bò kieän traû lôøi:

- Khi toâi cöôùi coâ gaùi, luùc coâ aáy möôøi taùm tuoåi, chôù toâi khoâng cöôùi coâ gaùi taùm tuoåi maø nhaø oâng ñaõ höùa hoân.

Phaät hoûi vua:

- Bò kieän nhö theá, thì Ñaïi vöông xöû theá naøo? Vua khoâng ñaùp ñöôïc.

Phaät giaûi thích:

- Neáu rôøi coâ gaùi taùm tuoåi khi xöa, khoâng coù coâ gaùi möôøi taùm tuoåi baây giôø. Song noùi coâ gaùi taùm tuoåi khi xöa vaø coâ gaùi möôøi taùm tuoåi baây giôø laø moät thì khoâng ñuùng. Vì ñöùng veà maët thöïc teá, tröôùc vaø sau vaãn laø con ngöôøi ñoù, nhöng coù bieán chuyeån. Neáu khoâng coù bieán chuyeån thì khoâng ñuùng. Vì coâ beù taùm tuoåi ñöùng cao chöøng taùm, chín taác vaø naëng chöøng vaøi chuïc kyù. Coøn coâ gaùi möôøi taùm tuoåi cao tôùi moät meùt röôõi hay moät meùt saùu, naëng khoaûng boán naêm möôi kyù. Ñoù laø hình voùc quaù sai bieät, veà taâm tö cuûa ñöùa beù taùm tuoåi vaø coâ gaùi möôøi taùm tuoåi cuõng ñoåi thay. Vaäy thì laøm sao noùi ñöùa beù taùm tuoåi vaø coâ gaùi möôøi taùm tuoåi laø moät ñöôïc? Nhöng cuõng khoâng noùi laø hai ñöôïc. Tuy coù bieán chuyeån maø vaãn khoâng coù ngöôøi thöù hai thay theá, song noùi coá ñònh tröôùc sau laø moät cuõng khoâng ñöôïc.

Ñoù laø choã thaät teá nhò. Ñaïo Phaät thuyeát minh lyù voâ ngaõ, cho raèng thaân naêm uaån khoâng coù ta thaät, tuøy theo nghieäp laønh hay döõ maø chuyeån thaønh toát hay xaáu. Ví duï hieän taïi, ngöôøi taät nguyeàn ngheøo khoå bieát tu hieàn taïo nghieäp laønh thì sau sanh ra seõ ñöôïc thaân töôùng laønh laën toát ñeïp khaùc hôn xöa. Neáu noùi mình ngaøy nay laø A, ngaøy sau laø A, ñieàu ñoù khoâng ñuùng. Ngaøy nay laø A vôùi cha meï naøy, vôùi hoaøn caûnh naøy, ngaøy sau sanh ra vôùi teân khaùc, vôùi cha meï khaùc, vôùi hoaøn caûnh khaùc, khoâng coá ñònh tröôùc sau laø moät, cuõng khoâng phaûi maát haún. Neáu maát haún thì thuoäc ñoaïn kieán, coøn maõi tröôùc sau nhö moät laø thöôøng kieán. Ñoù laø choã quí phaät töû phaûi hieåu cho saâu, keûo laïc vaøo thöôøng kieán hoaëc ñoaïn kieán. Phaät noùi nhö theá laø chæ leõ thaät, chôù khoâng phaûi ñem luaân lyù daïy ñôøi. Chuùng ta töï xeùt baûn thaân mình seõ thaáy, luùc möôøi tuoåi vaø baây giôø ba boán möôi tuoåi taâm sanh lyù coù gioáng nhau khoâng? Luùc möôøi tuoåi thì ngaây thô khôø khaïo, baây giôø ba boán möôi tuoåi thì khoân ngoan lòch laõm, ñoù laø taâm tö thay ñoåi. Coøn theå xaùc cuõng vaäy, khi treû thì khoûe maïnh aên ngon nguû deã, luùc giaø thì yeáu ñau ít aên khoù nguû, khi treû khaùc khi giaø khaùc, ñoåi thay khoâng coá ñònh. Chính baûn thaân mình ngay cuoäc soáng hieän taïi maø coøn ñoåi thay töø cô theå ñeán taâm tö nhö vaäy, thì ñôøi vò lai laøm sao mình khoâng thay ñoåi? Tuy thay ñoåi maø khoâng maát. Vì vaäy Phaät noùi hieän taïi con ngöôøi ñoåi thay vaø vò lai cuõng thay ñoåi. Neáu hieän taïi thay ñoåi, maø noùi vò lai khoâng thay ñoåi laø chuyeän voâ lyù.

Hieåu ñöôïc lyù haèng chuyeån thì hieåu ñöôïc söï thay ñoåi hai chieàu, chieàu tieán cuûa nghieäp laønh vaø chieàu thoaùi cuûa nghieäp döõ. Phaät vaïch cho chuùng ta thaáy roõ hai chieàu, roài mình töï choïn löïa, muoán tieán thì taïo nghieäp laønh, muoán thoaùi thì taïo nghieäp aùc. Cuõng nhö nhaø noâng laøm ruoäng, gieo gioáng luùa thì leân caây luùa, gieo gioáng coû thì leân caây coû. Gieo gioáng gì thì leân caây aáy, tuy nhieân sau khi gieo gioáng coøn phaûi chaêm soùc phaân nöôùc ñuùng möùc thì caây môùi toát töôi, ngöôïc laïi boû beâ thì caây bò hö hoaïi. Lyù nhaân quaû cuûa ñaïo Phaät chæ thaúng ñoäng taùc (nghieäp) laønh hay döõ cuûa thaân mieäng vaø yù, ñeå moïi ngöôøi töï do quyeát ñònh löïa choïn cho cuoäc soáng cuûa mình ôû hieän taïi vaø töông lai. Neân nhôù sau khi cheát, neáu coøn luaân hoài laø coøn vôùi daïng thöùc khaùc, chöù khoâng coøn nhö xöa. Neáu nhö xöa laø rôi vaøo loãi thöôøng kieán, neáu maát haún laø rôi vaøo loãi ñoaïn kieán, traùi vôùi chuû tröông cuûa ñaïo Phaät.

Nhôø hieåu ñöôïc lyù nhaân quaû, neân ñoái vôùi nhöõng baäc ñöôïc coi laø ruoäng phöôùc thì sieâng naêng vui veû cuùng döôøng. Ruoäng phöôùc coù nhieàu thöù: Cha meï laø ruoäng phöôùc cuûa ngöôøi con hieáu thaûo. Nhöõng ngöôøi tu haønh chaân chaùnh laø ruoäng phöôùc cuûa haøng phaät töû taïi gia. Nhöõng treû moà coâi, ngöôøi ngheøo ñoùi, beänh taät laø ruoäng phöôùc cuûa ngöôøi tu haïnh boá thí. Ngöôøi phaät töû taïi gia xaây chuøa, taïc töôïng in kinh, cuùng döôøng töù söï cho taêng ni an oån tu haønh, ñeå duy trì Phaät phaùp laø ñaõ gieo gioáng toát vaøo ruoäng phöôùc. Ngöôøi con hieáu thaûo cung kính döôõng nuoâi an uûi… cha meï laø ñaõ gieo gioáng toát vaøo ruoäng phöôùc. Ngöôøi giaøu loøng nhaân aùi giuùp ñôõ cung caáp côm gaïo thuoác men… cho treû moà coâi, ngöôøi ngheøo ñoùi, beänh taät, laø ñaõ gieo gioáng toát vaøo ruoäng phöôùc. Ñoái vôùi nhöõng ruoäng phöôùc vöøa neâu, Phaät daïy chuùng ta phaûi vui veû sieâng naêng cuùng döôøng. Neáu hieän taïi chuùng ta gieo gioáng vaøo nhöõng phöôùc ñieàn vöøa keå, thì vò lai chuùng ta cuõng ñöôïc chö thieân vui veû cuùng döôøng nhö vaäy. Chuùng ta muoán mai sau ñöôïc caùi gì thì ngay baây giôø phaûi laøm caùi aáy. Chaúng haïn muoán sau naøy daïy hoïc, ngay baây giôø phaûi hoïc cho gioûi, sau môùi daïy hoïc ñöôïc. Hoaëc muoán sau naøy laøm thôï moäc, ngay baây giôø phaûi hoïc cöa, baøo, ñuïc, ñeõo… thì sau naøy môùi laøm thôï moäc ñöôïc. Khoâng coù vieäc gì, tröôùc khoâng gieo nhaân sau laïi coù quaû. Theá neân Phaät daïy muoán ñöôïc phöôùc baùo laø phaûi cuùng döôøng. Cuùng laø cung caáp, döôøng laø nuoâi döôõng, cuùng döôøng laø cung caáp nuoâi döôõng cho ngöôøi ñöôïc soáng. Thoâng thöôøng noùi ñeán cuùng döôøng laø phaûi thaønh kính. Song noùi theá coù ngöôøi thaéc maéc: Ñoái vôùi cha meï, sa-moân thì thaønh kính laø phaûi, nhöng ñoái vôùi keû ngheøo ñoùi, beänh taät, treû moà coâi laø keû thaáp keùm hôn mình, laøm sao thaønh kính? Ñoái vôùi ngöôøi ngheøo ñoùi, beänh taät, treû moà coâi, chuùng ta cung caáp nuoâi döôõng hoï, maø khoâng khinh khi xem thöôøng, ñoù laø chuùng ta ñaõ theå hieän loøng thaønh kính roài. Chöõ cuùng döôøng nghóa raát roäng, khoâng haïn cuoäc ôû chuøa maø bao haøm caû gia ñình, xaõ hoäi, quoác gia, quoác teá. Ñoù laø nhöõng ruoäng phöôùc, quí phaät töû muoán taïo phöôùc thì höôùng vaøo ñaáy maø taïo.

12. AÂM:

Long vöông ñöông tri: Boà-taùt höõu nhaát phaùp, naêng ñoaïn nhaát thieát chö aùc ñaïo khoå. Haø ñaúng vi nhaát? Vò ö truù daï thöôøng nieäm tö duy quaùn saùt thieän phaùp, linh chö thieän phaùp nieäm nieäm taêng tröôûng, baát dung haøo phaân baát thieän giaùn taïp, thò töùc naêng linh chö aùc vónh ñoaïn, thieän phaùp vieân maõn, thöôøng ñaéc thaân caän chö Phaät, Boà-taùt caäp dö Thaùnh chuùng.

DÒCH:

Long vöông neân bieát: Boà-taùt coù moät phaùp hay ñoaïn döùt taát caû khoå trong ñöôøng aùc. Phaùp ñoù laø gì? Laø ngaøy ñeâm thöôøng nhôù, suy nghó, quaùn saùt phaùp laønh, khieán cho caùc phaùp laønh moãi nieäm moãi nieäm taêng tröôûng, khoâng ñeå maûy may phaùp baát thieän xen laãn, ñoù laø kheùo laøm cho caùc phaùp aùc döùt haún, phaùp thieän vieân maõn thì thöôøng ñöôïc gaàn guõi chö Phaät, chö Boà-taùt vaø haøng Thaùnh chuùng khaùc.

GIAÛNG:

Ñoaïn naøy Phaät daïy cho chuùng ta thaáy roõ vieäc laøm cuûa caùc vò Boà-taùt. Boà-taùt laø haøng coù trí tueä haèng tænh giaùc, töï giaûi khoå cho mình vaø giuùp chuùng sanh thoaùt khoå. Theá neân noùi Boà-taùt coù moät phaùp hay ñoaïn döùt caùc ñieàu khoå trong ñöôøng aùc. Phaùp ñoù laø gì? Laø phaùp ngaøy ñeâm luoân luoân nhôù caùc vieäc laønh, khoâng ñeå maûy may phaùp aùc daáy khôûi. Chæ moät beà nhôù nghó phaùp laønh, thì phaùp laønh moãi ngaøy moãi taêng tröôûng, cho ñeán khi vieân maõn seõ ñöôïc gaëp Phaät, Boà-taùt vaø Thaùnh chuùng. Ngöôïc laïi caû ngaøy cöù khôûi nieäm aùc, seõ rôi vaøo ñöôøng aùc. Phaät daïy cho chuùng ta thaáy, tu laø “tu ngay taâm nieäm” cuûa mình, phaûi thaáy roõ töøng taâm nieäm, ñeå tröôûng döôõng nieäm laønh ñoaïn döùt nieäm aùc. Giaû söû ngöôøi laøm vieäc töø thieän, khi laøm laïi toan tính möu naøy keá noï ñeå thuû lôïi, thöû hoûi vieäc laøm ñoù coù thieän chöa? Nhieàu khi coù ngöôøi ra laøm vieäc laønh vôùi danh nghóa naøo ñoù, hoaëc caàu danh caàu lôïi. Vieäc laøm laønh khoâng phaùt xuaát töø taâm laønh, neân keát quaû khoâng nhö yù, roài thaáy nhaân quaû traùi nhau. Ñoù laø vieäc laøm khoâng ñuùng vôùi lyù nhaân quaû Phaät ñaõ daïy. Phaät daïy taâm chuùng ta phaûi luoân nhôù nghó ñieàu laønh, heã coù nieäm aùc daáy khôûi laø phaûi ñoaïn döùt. Vieäc laønh chuùng ta laøm, phaûi thaät söï phaùt xuaát töø taâm nieäm laønh. Neáu haønh ñoäng laønh maø taâm nieäm khoâng laønh thì khoâng ñuùng.

Theá neân chuùng ta phaûi choïn löïa ngay nôi taâm nieäm, nieäm aùc thì ñoaïn döùt, nieäm laønh thì nuoâi döôõng cho theâm lôùn, roài theå hieän ra ngoaøi vieäc laøm, môùi laø ngöôøi tu chaân chaùnh.

13. AÂM:

Ngoân thieän phaùp giaû, vò nhaân thieân thaân, Thanh vaên Boà-ñeà, Ñoäc giaùc Boà-ñeà, Voâ thöôïng Boà-ñeà, giai y thöû phaùp, dó vi caên baûn, nhi ñaéc thaønh töïu, coá danh thieän phaùp.

DÒCH:

Phaùp laønh laø thaân cuûa ngöôøi, trôøi, giaùc ngoä cuûa Thanh vaên, giaùc ngoä cuûa Ñoäc giaùc, giaùc ngoä cuûa Phaät ñeàu nöông nôi phaùp naøy laøm caên baûn maø ñöôïc thaønh töïu, neân goïi laø phaùp laønh.

GIAÛNG:

Phaùp laønh laø phaùp Thaäp thieän giuùp cho chuùng sanh tu, ñôøi sau ñöôïc sanh thaân laøm ngöôøi toát ñeïp, hoaëc sanh leân coõi trôøi ñöôïc sung söôùng. Hoaëc ngöôøi hieåu Thaäp thieän roài, tu theo phaùp Töù ñeá thì chöùng Töù quaû Thanh vaên. Hoaëc ngöôøi naøo hieåu Thaäp thieän roài, tu theo phaùp Thaäp nhò nhaân duyeân thì chöùng quaû Duyeân giaùc. Hoaëc ngöôøi hieåu Thaäp thieän roài, tu theo Luïc ñoä vaïn haïnh, coâng phu vieân maõn thì chöùng quaû Phaät. Vì vaäy noùi Boà-ñeà cuûa Thanh vaên, Boà-ñeà cuûa Duyeân giaùc, Boà-ñeà cuûa Phaät ñeàu nöông nôi phaùp naøy maø ñöôïc, laáy phaùp Thaäp thieän laøm goác. Thaäp thieän laø neàn taûng caên baûn cuûa ñaïo Phaät. Töø quaû vò ngöôøi, trôøi, cho ñeán Thanh vaên, Duyeân giaùc, Boà-taùt vaø Phaät ñeàu laäp cöôùc treân neàn taûng naøy. Neáu neàn taûng caên baûn vöõng, môùi hoäi ñuû ñieàu kieän ñeå tieán. Ngöôïc laïi neàn taûng caên baûn khoâng vöõng thì khoù beà thaønh töïu ñöôïc nhöõng quaû vò treân.

14. AÂM:

Thöû phaùp töùc thò Thaäp thieän nghieäp ñaïo. Haø ñaúng vi thaäp? Vò naêng vónh ly saùt sanh, thaâu ñaïo, taø haïnh, voïng ngöõ, löôõng thieät, aùc khaåu, yû ngöõ, tham duïc, saân nhueá, taø kieán.

DÒCH:

Phaùp naøy laø con ñöôøng möôøi nghieäp laønh. Nhöõng gì laø möôøi? Laø haèng lìa döùt saùt sanh, troäm cöôùp, taø haïnh, voïng ngöõ, hai löôõi, aùc khaåu, yû ngöõ, tham duïc, saân nhueá vaø taø kieán.

GIAÛNG:

ÔÛ ñaây giaûi thích möôøi ñieàu laønh laø haèng lìa döùt nghieäp saùt sanh, troäm cöôùp, taø haïnh, voïng ngöõ, hai löôõi, aùc khaåu, yû ngöõ, tham duïc, saân nhueá vaø taø kieán. Chæ keå teân möôøi ñieàu laønh, nghe hôi khoù hieåu, sau ñaây toâi giaûng töøng ñieàu cho quí vò hieåu.

1- Khoâng saùt sanh: Ngöôøi cö só taïi gia môùi tu, tröôùc heát laø khoâng gieát ngöôøi. Chaúng nhöõng töï thaân mình khoâng gieát ngöôøi, maø mieäng cuõng khoâng xuùi baûo ngöôøi gieát vaø yù cuõng khoâng thích vui khi nghe ngöôøi gieát nhau. Quí vò thaáy giöõ moät giôùi khoâng gieát ngöôøi coù deã khoâng? Thaân khoâng gieát thì deã roài, mieäng khoâng baûo ngöôøi gieát cuõng coù theå giöõ ñöôïc. Nhöng yù khoâng gieát thì khoù, vì neáu keû ñoù laø ngöôøi gaây cho mình nhieàu khoå ñau, khi nghe hoï cheát thì mình caûm thaáy vui. Ñoù laø yù gieát ngöôøi. Theá neân yù gieát ngöôøi khoù traùnh. Ngöôøi naøo gaây khoå ñau cho mình, khi nghe hoï bò haïi, mình khoâng khôûi taâm vui möøng maø loøng caûm thaáy thöông xoùt, nhö theá môùi thaät laø giöõ giôùi khoâng gieát ngöôøi. Ñoù laø naác thang thöù nhaát cuûa ngöôøi tu. Tu nhö vaäy cuõng chöa ñuû vì chæ ñöôïc quaû ñôøi sau khoâng bò ngöôøi gieát. Theá neân phaûi tu theâm nöõa, laø ñoái vôùi nhöõng con vaät lôùn nhö traâu, boø, heo, choù… cuõng khoâng gieát.

Giôùi khoâng saùt sanh bao haøm töø thoâ ñeán teá. Tuøy khaû naêng cuûa moãi ngöôøi, coù ngöôøi chæ giöõ ñöôïc khoâng gieát ngöôøi. Ngöôøi khaù hôn thì giöõ theâm, khoâng gieát nhöõng con vaät lôùn nhö traâu, boø, heo, deâ… ñoù laø tieán ñöôïc moät taàng nöõa. Khoâng gieát ngöôøi thì ñöôïc quaû baùo ñôøi sau sanh thaân ngöôøi, an oån khoâng bò ngöôøi gieát. Neáu giöõ theâm khoâng gieát loaøi vaät thì phöôùc baùo theâm lôùn, coù theå sanh leân coõi trôøi. Nhöng nghieäp saùt vaãn coøn ñoái vôùi nhöõng vaät nhoû nhö gaø, vòt, caù, toâm… Vì vaäy maø chöa döùt saïch maàm gieát haïi, neân vaãn coøn sanh ñi töû laïi, ñeå ñeàn buø maïng soáng cuûa chuùng sanh, chôù chöa thoaùt ly sanh töû. Chöøng naøo döùt heát nghieäp saùt, cho ñeán con deá, con truøn, con muoãi… vaãn moät loøng thöông xoùt khoâng gieát haïi thì môùi giöõ ñöôïc giôùi saùt vieân maõn. Choã naøy phaûi haøng Thanh vaên, Duyeân giaùc, Boà-taùt môùi thöïc hieän ñöôïc. Quí vò thaáy, chæ moät giôùi thoâi maø haønh ñoäng coù khaùc. Do haønh ñoäng giöõ giôùi khaùc neân quaû baùo cuõng khaùc. Moät giôùi maø chuùng ta coù theå thaønh ngöôøi, cuõng moät giôùi ñoù maø chuùng ta coù theå thaønh trôøi, cuõng moät giôùi ñoù maø chuùng ta coù theå thaønh A-la-haùn thaønh Boà-taùt… Nhö theá quí vò ñöøng nghó toâi thoï naêm giôùi laø coù giöõ giôùi saùt roài! Môùi nghe thì thaáy giaûn dò deã daøng, nhöng giöõ cho troïn veïn phaûi haøng La-haùn, Boà-taùt… môùi giöõ noåi. Caùc vò La-haùn, Boà-taùt giöõ giôùi saùt chaúng nhöõng nôi thaân nôi mieäng, maø nôi yù nöõa. Caùc Ngaøi khoâng coøn taâm nieäm saùt haïi, töø ngöôøi ñeán thuù lôùn nhö traâu, boø… thuù nhoû nhö kieán, muoãi… moät loøng thöông xoùt vaø toân troïng maïng soáng cuûa chuùng sanh. Neáu thaáy ngöôøi gieát duø laø loaøi vaät nhoû nhö caù, toâm… cho ñeán truøn, kieán… maø sanh loøng vui thích, laø coøn chuûng töû saùt haïi nôi taâm nieäm. Nhö vaäy laø giöõ giôùi chöa troïn veïn. Giöõ giôùi troïn veïn vieân maõn chæ coù baäc Thaùnh môùi giöõ ñöôïc. Coøn haøng phaøm phu chuùng ta chæ giöõ ñöôïc phaàn thoâ chôù phaàn teá chöa giöõ noåi.

2- Khoâng troäm cöôùp: Khoâng troäm cöôùp cuõng giöõ töø thoâ ñeán teá. Haøng cö só taïi gia giöõ giôùi khoâng troäm cöôùp laø khoâng laáy cuûa ngöôøi khi chuû noù khoâng cho. Cho ñeán tieàn cuûa, suùc vaät, caây coû… chuû khoâng cho maø tìm caùch löøa gaït ñeå thuoäc veà mình, ñeàu goïi laø troäm cöôùp.

3- Khoâng taø haïnh: Ngöôøi cö só taïi gia khi ñaõ coù gia ñình chæ moät choàng moät vôï, tình caûm khoâng ñoåi thay, khoâng lang chaï vôùi nhöõng ngöôøi nöõ ngöôøi nam khaùc. Coøn ngöôøi xuaát gia laø phaûi soáng ñoäc thaân giöõ phaïm haïnh, khoâng ñöôïc daâm duïc.

Khoâng saùt sanh, khoâng troäm cöôùp, khoâng taø haïnh laø ba nghieäp laønh cuûa thaân.

4- Khoâng noùi doái: Noùi doái laø chuyeän coù noùi khoâng, chuyeän khoâng noùi coù, noùi traùi vôùi söï thaät ñeå möu caàu quyeàn theá danh lôïi… cho mình. Ngöôïc laïi noùi ñuùng vôùi söï thaät laø khoâng noùi doái. Trong giôùi khoâng noùi doái coù nhöõng tröôøng hôïp chaâm chöôùc, chaúng haïn noùi traùi vôùi söï thaät ñeå cöùu ngöôøi cöùu vaät thì khoâng phaïm. Noùi doái ñoù laø vì loøng töø bi laøm lôïi ích cho ngöôøi vaät, chôù khoâng phaûi vì loøng tham. Phaät daïy khoâng noùi doái maø phaûi noùi lôøi chaân thaät.

5- Khoâng noùi hai löôõi: Noùi hai löôõi laø noùi chia lìa giöõa hai ngöôøi thaân nhau. Ví duï trong gia ñình, hai anh em ñang thuaän hoøa. Coù ngöôøi noùi vôùi ngöôøi em: "Anh chuù noùi chuù laø ngöôøi tham lam, haùo danh, haùo lôïi…". Roài tôùi ngöôøi anh noùi: "Em chuù noùi chuù laø ngöôøi ñieâu ngoa xaûo traù…". Hai anh em nghe noùi theá, buoàn loøng baát hoøa nhau. Ñoù laø noùi hai löôõi. Trong phaïm vi gia ñình xaõ hoäi thì goïi laø noùi hai löôõi. Roäng ñeán quoác gia quoác teá duøng trong laõnh vöïc chaùnh trò thì goïi laø noùi ly giaùn. Phaät daïy khoâng neân noùi hai löôõi maø phaûi noùi thuaän hoøa.

6- Khoâng noùi lôøi hung döõ: Laø khoâng noùi lôøi aùc nhö noùi thoâ tuïc, maéng nhieác, chöûi bôùi, truø ruûa… ngöôøi. Do aùc khaåu ñöa ñeán ñaùnh ñaäp cheùm gieát laãn nhau, gaây ñau khoå cho nhau töø gia ñình ñeán xaõ hoäi… Vì vaäy Phaät daïy phaûi noùi lôøi hieàn thieän oân hoøa haèng xa lìa lôøi noùi aùc.

7- Khoâng noùi lôøi trau chuoát: Noùi trau chuoát laø noùi boùng baåy, ngoa mò khoâng trung thöïc, noùi coát ñeå löøa bòp ngöôøi thuû lôïi cho mình. Hoaëc noùi ñeå meâ hoaëc ngöôøi ñi vaøo voøng toäi loãi. Phaät daïy khoâng neân noùi trau chuoát, phaûi traùnh xa, maø neân noùi lôøi ngay thaät.

Khoâng noùi doái, khoâng noùi hai löôõi, khoâng noùi lôøi hung döõ, khoâng noùi lôøi trau chuoát laø boán nghieäp laønh cuûa mieäng, ngöôøi tu theo Phaät phaûi thöïc haønh.

8- Khoâng tham duïc: Tham duïc laø öa thích say meâ thuï höôûng naêm moùn duïc laïc ôû theá gian nhö taøi, saéc, danh, thöïc, thuøy (tieàn cuûa, saéc ñeïp, danh voïng, aên uoáng, nguû nghæ). Nguõ duïc teá hôn laø saéc, thanh, höông, vò, xuùc. Nghóa laø nhöõng hình töôùng nhan saéc ñeïp maø ngöôøi meâ ñaém goïi laø tham saéc. Nhöõng aâm thanh eâm aùi du döông, ngöôøi tham ñaém goïi laø tham thanh. Nhöõng höông thôm, ngöôøi tham ñaém goïi laø tham höông. Nhöõng vò ngon ngoït beùo…, ngöôøi tham ñaém goïi laø tham vò. Nhöõng xuùc chaïm eâm aùi, ngöôøi tham ñaém goïi laø tham xuùc. Vaäy naêm duïc thoâ hay teá maø ngöôøi meâ ñaém goïi laø tham duïc. Baûy phaùp thieän treân töông ñoái deã, chuùng ta coù theå laøm ñöôïc, tôùi phaùp thieän thöù taùm chuùng ta thaáy khoù laøm, vì noù vi teá thuoäc veà taâm. Cho neân ñoái vôùi naêm duïc ngöôøi naøo khoâng tham taøi thì tham saéc, ngöôøi naøo khoâng tham saéc thì tham danh, ngöôøi naøo khoâng tham saéc khoâng tham danh thì tham thöïc, thích aên ngon, ngöôøi naøo khoâng tham taøi, saéc, danh, thöïc thì tham thuøy, thích nguû nghæ, nguû li bì. Trong naêm moùn ñoù ít ai traùnh khoûi, khoâng keït caùi naøy thì cuõng keït caùi kia. Môùi nghe noùi khoâng tham thaáy nhö deã, vì thaáy raèng toâi ñaâu coù aên cöôùp aên troäm cuûa ai, toâi giöõ ñöôïc. Nhöng ñoù chæ laø phaàn thoâ cuûa tham taøi, coøn phaàn teá thì chöa giöõ ñöôïc. Theá neân giôùi khoâng tham, chuùng ta chæ döùt ñöôïc moät hai ñieàu, chôù chöa döùt saïch. Neáu döùt saïch laø ñaõ vaøo baäc Thaùnh. Ngöôøi naøo döùt ñöôïc phaàn tham thoâ, coøn phaàn tham teá cuõng ñöôïc laøm ngöôøi trôøi roài. Song muoán tu tieán hôn nöõa laø phaûi bôùt tham, baét ñaàu töø moät moùn cho ñeán naêm moùn laø chöùng quaû Thaùnh.

9- Khoâng saân giaän: Saân nhueá laø noùng giaän, ñoái vôùi caûnh vöøa yù sanh loøng vui thích ñaém meâ, ñoái vôùi caûnh traùi yù nghòch loøng sanh taâm noùng naûy töùc giaän. Saân thoâ thì mieäng la loái maéng chöûi tay ñaùnh chaân ñaù. Teá hôn thì mieäng khoâng noùi, tay chaân khoâng hoaït ñoäng, nhöng saéc maët ñoåi, trong loøng noùng naûy böïc boäi. Teá hôn nöõa loøng khoâng böïc boäi maø khoâng vui. Ñoù laø hieän töôùng saân töø thoâ ñeán teá. Ngöôøi tu heát saân laø khi naøo bò maéng chöûi, hay bò ñoái xöû teä baïc, maø vaãn thaûn nhieân loøng khoâng giaän khoâng buoàn, laïi khôûi taâm thöông cho ngöôøi meâ muoäi ñang taïo toäi loãi. Taâm traïng naøy chæ coù Phaät vaø Boà-taùt môùi thöïc hieän ñöôïc. Vaäy khoâng saân giaän tu tôùi bao laâu môùi heát? Tu ñeán khi naøo ngöôøi ñôøi ñoái xöû teä baïc hay maéng chöûi, loøng khoâng buoàn giaän maø vaãn töôi cöôøi nhö ñang uoáng nöôùc cam loà, thì chöøng ñoù môùi xong. Muoán ñöôïc nhö vaäy, thì töø caùi saân thoâ laø mieäng la, tay ñaùnh, chaân ñaù… phaûi haïn cheá töø töø, khoâng cho tay chaân hoaït ñoäng moãi khi noåi noùng, roài tôùi mieäng khoâng cho noùi.

Nhö vaäy caám töø tay, chaân, mieäng, roài ñeán taâm khoâng giaän khoâng buoàn. Ai ñoái xöû teä baïc hay maéng chöûi, vaãn vui cöôøi, tu nhö theá môùi tieán boä. Khoâng ai döùt moät laàn ñöôïc maø phaûi döùt töø thoâ ñeán teá nhö ñaõ noùi.

10- Khoâng taø kieán: Taø kieán laø thaáy leäch tin laàm. Sôû dó thaáy leäch tin laàm laø do si meâ, thieáu trí tueä maø ra. Neáu keå thì nhieàu voâ soá, ôû ñaây toâi chæ neâu nhöõng vieäc caên baûn vaø nhöõng loãi phaät töû thöôøng vaáp phaûi. Nhö tröôùc toâi ñaõ ñeà caäp thöôøng kieán, töùc laø tin mình coù moät linh hoàn sau khi cheát coøn hoaøi khoâng maát. Vaø ñoaïn kieán thì tin raèng thaân naøy do töù ñaïi hôïp thaønh, sau khi cheát töù ñaïi raõ tan khoâng coøn gì heát. Ñoù laø hai kieán chaáp raát naëng cuûa ngoaïi ñaïo ñöa ñeán nhöõng cuoäc khaåu chieán soâi noåi ôû AÁn Ñoä thôøi ñöùc Phaät. Ñaây toâi khoâng giaûi thích nöõa, chæ noùi qua nhöõng taø kieán maø ngöôøi phaät töû Vieät Nam thöôøng vaáp phaûi. Nhö coù nhieàu ngöôøi ñau khoâng uoáng thuoác, ñi caàu Thaùnh maãu, caàu coâ caäu, caàu baø thuûy, baø hoûa cho buøa pheùp uoáng, ñeo ñeå heát beänh. Hoaëc coù caây söù, caây ña bò moái hay kieán ñuïc thaønh nhöõng laèn chöõ hay hình ngöôøi, thì cho ñoù laø thaàn thaùnh hieän, ruû nhau ñeán goác caây thaép höông vaùi laïy, nguyeän caàu thaàn thaùnh ban phöôùc cho ñöôïc bình an tai qua naïn khoûi. Hoaëc treân khoâng trung coù cuïm maây hay ñaùm khoùi traéng gioáng hình ngöôøi, hình roàng thì cho laø Phaät, thaùnh hieän, ruû nhau ra chieâm ngöôõng ñaûnh leã… Ñoù laø nhöõng haønh ñoäng do taø kieán meâ tín. Trong kinh thöôøng noùi Phaät tuøy duyeân hoùa ñoä chuùng sanh. Neáu chuùng sanh laø chö thieân thì Phaät ñaûn sanh ôû coõi trôøi ñeå hoùa ñoä. Neáu chuùng sanh laø loaøi ngöôøi thì Phaät ñaûn sanh ôû coõi ngöôøi ñeå hoùa ñoä. Neáu chuùng sanh laø loaøi roàng thì Phaät giaùng sanh ôû coõi roàng ñeå hoùa ñoä… Toùm laïi, caàn ñoä loaøi naøo thì Phaät giaùng sanh vaøo loaøi ñoù ñeå hoùa ñoä. Ngaøi haønh haïnh Boà-taùt sanh hoaït moät caùch bình thöôøng, chôù khoâng bieán hieän nhöõng hình daùng kyø laï, laøm nhöõng vieäc huyeàn bí ñeå meâ hoaëc chuùng sanh. Chuùng sanh voán ñaõ si meâ thì phaûi laøm cho chuùng sanh tænh saùng, döùt meâ laàm, heát khoå ñau, môùi laø töø bi. Neáu meâ hoaëc chuùng sanh laøm cho chuùng sanh caøng meâ môø theâm thì ñaâu phaûi haïnh töø bi cuûa baäc hieàn thaùnh!

Laïi nöõa, coù nhieàu ngöôøi xin xaêm, coi tay, boùi queû… ñoù laø nhöõng nhaän ñònh sai laàm taàm thöôøng maø ña soá khoâng boû ñöôïc. Chuùng ta ñaõ bieát Phaät daïy do ba nghieäp laønh maø sanh coõi ngöôøi, coõi trôøi, cuõng do ba nghieäp laønh maø chöùng quaû Thanh vaên, Bích chi, Boà-taùt, Phaät. Ngöôïc laïi do ba nghieäp döõ maø rôi vaøo ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sanh. Neân nhôù khoâng coù quaû baùo toát hay xaáu naøo do boùi queû coi tay taïo ra. Bieát sai laàm maø boû khoâng ñöôïc cuõng hoùa ra taø kieán meâ tín. Nghe kinh thì cuõng hieåu maø sôï thì vaãn sôï, neân vaãn khoå. Nhö nghe thaày boùi noùi naêm naøy thaùng naøy xaáu, trong loøng cöù boàn choàn lo laéng, cuùng kieáng vaùi laïy ñuû thöù. Ñoù laø chöa coù chaùnh kieán baát ñoäng nhö Phaät daïy ôû tröôùc. Neáu ngöôøi coù chaùnh kieán baát ñoäng thì duø coù gaëp vieäc böùc baùch ñeán ñaâu, cuõng vaãn bình thaûn khoâng lo sôï. Chaúng haïn coù ai noùi ngaøy mai oâng cheát, chuùng ta vaãn thaûn nhieân vì ñaõ bieát ñôøi ngöôøi ai cuõng phaûi cheát, heát duyeân laø thaân phaûi raõ, khoâng raõ sôùm thì raõ muoän, caàu cuùng van vaùi roài cuõng phaûi cheát neân khoâng caàu. Nhöôïc baèng ngaøy mai khoâng cheát thì thoâi, khoâng lo buoàn sôï seät. Neáu nghe noùi mình saép cheát lo sôï, chaïy ñi coi thaày, caàu cuùng van vaùi xin cho khoûi cheát, laø taø kieán. ÔÛ tröôùc, Phaät daïy Long vöông: "OÂng phaûi nhôù chaùnh kieán baát ñoäng". Ngöôøi coù chaùnh kieán töùc laø coù loøng tin saâu chaùnh phaùp thì khoâng ñoäng. Chuùng ta vì loøng tin ñoái vôùi chaùnh phaùp chöa vöõng, neân hay bò lay ñoäng. Ngöôøi hay ñoäng laø thieáu nieàm tin ñoái vôùi phaùp Phaät thì söï tu haønh cuûa mình laøm sao ñöôïc lôïi ích? Theá neân ngöôøi phaät töû phaûi coù "Chaùnh kieán baát ñoäng".

Trong kinh A-haøm coù ghi: "Tröôûng giaû UÙc-giaø khi gaëp Phaät, ñöôïc Phaät duøng nhieàu phöông tieän giaùo hoùa khai ngoä. Sau khi oâng nghe ñöôïc lyù Töù ñeá, döùt tröø moïi nghi hoaëc, ñoái vôùi Phaät, ñoái vôùi phaùp oâng ñaët troïn veïn nieàm tin, khoâng lay chuyeån. Khoâng tìm caàu moät toân sö naøo khaùc, cuõng khoâng kieám tìm moät phaùp moân naøo khaùc. Loøng tin Phaät phaùp cuûa oâng raát vöõng khoâng ñoäng lay. Sau khi Phaät Nieát-baøn oâng phaùt nguyeän boá thí lôùn, trong luùc oâng boá thí thì taøu buoân cuûa oâng bò ñaém. Chö Tyø-kheo ngaïi saûn nghieäp cuûa oâng bò tieâu taùn heát, neân cöû toân giaû A-nan ñeán khuyeân oâng neân döøng cuoäc boá thí. Tröôûng giaû UÙc-giaø traû lôøi, oâng haønh xaû nhö theá duø cho cuûa caûi oâng coù khoâ caïn heát, cuõng chæ ñeå laøm troøn boån nguyeän cuûa oâng, gioáng y nhö boån nguyeän cuûa vò Chuyeån Luaân Thaùnh Vöông". Quí phaät töû coù vò naøo ñaët nieàm tin saâu vöõng ñoái vôùi phaùp Phaät nhö tröôûng giaû UÙc-giaø khoâng? Tin saâu nhö vaäy môùi laø chaùnh kieán baát ñoäng. Ngaøy nay coù nhieàu phaät töû ham soáng sôï cheát, ham giaøu sôï ngheøo. Neáu coù ai baøy veõ neân ñeán ñeàn naøy mieáu noï, ñeå caàu thaàn linh hoä meänh ñöôïc soáng laâu, caàu thaàn linh ban phuùc ñöôïc giaøu sang, thì hoï khoâng ngaàn ngaïi ñeán ñeå caàu khaån van vaùi. Vì vaäy ñaïo Phaät bò cheâ laø meâ tín. Phaùp Phaät daïy khoâng coù meâ tín nhö theá, chæ vì ngöôøi mang danh phaät töû khoâng coù loøng tin baát ñoäng vôùi chaùnh phaùp, cöù chaïy ñeán choã naøy van vaùi, chaïy ñeán choã kia van xin, neân ñaïo Phaät bò mang tieáng khoâng toát. Neáu ngöôøi phaät töû chaùnh tín thì khoâng bao giôø tin nhöõng söï vieäc xaûy ra ngoaøi lyù nhaân quaû. Moïi hieän töôïng xaûy ra ñeàu do nhaân quaû, nhaân toát thì quaû toát, nhaân xaáu thì quaû xaáu. Neáu quaû xaáu thì can ñaûm chòu, neáu quaû toát thì vui veû nhaän.

Ñeán ñaây toâi noùi ra ngoaøi kinh Thaäp Thieän moät chuùt ñeå quí vò hieåu deã tu. Trong luaän Saùu Cöûa Vaøo Ñoäng Thieáu Thaát, Toå Boà-ñeà-ñaït-ma coù daïy tu Baùo Oaùn haïnh, töùc laø ngöôøi tu phaûi thöïc haønh haïnh traû thuø. Quí vò nghe ngöôøi tu maø traû thuø coù ngaïc nhieân khoâng? Quí vò haõy nghó kyõ xem traû thuø baèng caùch naøo? Ngaøi daïy khi gaëp tai naïn ñau khoå chuùng ta phaûi nghó: Khoâng phaûi tai naïn ñau khoå ngaãu nhieân coù, maø do ñôøi tröôùc mình taïo nghieäp aùc, neân hoâm nay quaû thaønh töïu. Mình ñaõ taïo nhaân nay phaûi can ñaûm nhaän quaû, khoâng than trôøi traùch ngöôøi. Khi heát quaû xaáu roài thì heát khoå. Nhö vaäy laø Baùo Oaùn haïnh. Neáu tai hoïa tôùi maø than trôøi traùch ngöôøi, thì ñaâu coù heát nôï, oaùn caøng theâm oaùn. Ví duï tröôùc kia oâng Baùt aên ôû mích loøng oâng Thaäp. Sau oâng Thaäp coù quyeàn theá, oâng traû thuø laøm cho gia ñình oâng Baùt tan naùt khoå ñau. Nhö vaäy laø hai laàn oaùn thuø, laàn thöù nhaát oâng Thaäp oaùn thuø oâng Baùt, laàn thöù hai oâng Baùt oaùn thuø oâng Thaäp vaø baây giôø oâng Baùt ñang chôø cô hoäi traû thuø oâng Thaäp. Xöû vôùi nhau nhö vaäy coù heát thuø khoâng? - Khoâng. Thaønh ra traû thuø maø traùi laïi gaây theâm thuø, oaùn thuø choàng chaát leân nhau khoâng bao giôø heát. Toå daïy "traû thuø" laø traû heát thuø, khoâng coøn thuø nöõa, traû baèng caùch quaû ñeán thì can ñaûm chòu, khoâng than khoâng traùch thì oaùn thuø ñau khoå khoâng coøn nöõa. Ñoù laø "traû thuø" theo lyù nhaân quaû. Ngöôøi naøo bieát traû thuø nhö theá thì oaùn thuø nhaát ñònh seõ heát. Khoâng bieát traû thuø nhö vaäy thì thuø oaùn coøn hoaøi, vì traû thuø töùc laø gaây theâm thuø laøm sao heát ñöôïc? Toå Ñaïït-ma daïy "traû thuø" maø khoâng gaây oaùn neân thuø khoâng coøn. Quí vò xeùt ngöôøi bieát ñaïo lyù tu haønh, coù ai muoán nghieäp nôï mình coøn hoaøi khoâng? Ai cuõng muoán heát nôï neân phaûi traû, nhôù traû maø ñöøng vay nöõa. Tai hoïa ñeán, laïi tôùi mieáu naøy ñeàn noï, ñeå van vaùi caàu cuùng thì bao giôø môùi heát nôï? Laøm nhö theá laø khoâng daùm traû, khoâng daùm traû laø khoâng heát nôï.

Toùm laïi, Phaät daïy chuùng ta phaûi coù chaùnh kieán, khi ñaõ coù chaùnh kieán roài thì can ñaûm vui chòu moïi khoå ñau xaûy ñeán, khoâng than khoâng traùch. Vì bieát quaû khoå ñeán laø do mình taïo nhaân xaáu ôû ñôøi tröôùc. Neáu troán traùnh hoaëc than traùch, hoaëc vaùi laïy van xin cuõng khoâng heát toäi, coù khi laïi theâm toäi vaø taêng theâm taø kieán nöõa laø khaùc. Theá neân Toå Boà-ñeà-ñaït-ma daïy tu haïnh Baùo Oaùn ñeå döùt thuø döùt toäi. Ñoù laø haïnh thöù nhaát.

Ñeán haïnh thöù hai laø haïnh Tuøy Duyeân. Ngaøi daïy chuùng ta sanh ra ñôøi ñöôïc gaëp nhöõng duyeân toát, laøm aên ñuùng thôøi, giaøu coù, nhieàu tieàn cuûa, aên söôùng maëc ñeïp sang caû. Phaûi nghó raèng: Do nghieäp laønh ñôøi tröôùc maø mình ñöôïc sanh choã toát laøm ñöôïc vieäc toát, neân môùi ñöôïc giaøu sang sung söôùng. Do duyeân phöôùc ñôøi tröôùc ñeå laïi ngaøy nay ñöôïc höôûng thì khoâng neân höôûng heát, neáu höôûng heát thì phaûi khoå, vì vaäy phaûi tieáp tuïc gieo nhaân laønh luoân luoân khoâng döøng. Ñoù laø tröôøng hôïp thöù nhaát. Ñeán tröôøng hôïp thöù hai laø phaûi nghó ngaøy nay mình ñöôïc giaøu sang sung söôùng laø do duyeân nghieäp laønh ñôøi tröôùc neân khoâng töï cao ngaõ maïn, khoâng khinh khi ngöôøi, vì khoâng phaûi taøi trí cuûa mình. Trong khoâng ngaõ maïn, ngoaøi lo laøm ñieàu toát thì deã tieán treân ñöôøng tu.

Tuy nhieân, cuõng coù ngöôøi khoâng thoâng lyù nhaân quaû, laøm aên ñöôïc phaùt ñaït thì cho laø may maén, laøm aên bò thaát baïi thì cho laø ruûi ro. Ñoå thöøa may ruûi laø taø kieán. Chôù khoâng bieát do nghieäp laønh ñôøi tröôùc neân nay mình nghó gì ñuùng naáy laøm gì ñöôïc naáy. Theá neân Phaät noùi do phöôùc khieán cho con ngöôøi heát khoå, muoán gì ñöôïc naáy. Nghieäp aùc laøm cho ngöôøi khoå, vieäc xaûy ra thöôøng traùi yù mình, khoâng ñöôïc toaïi yù. Theá neân ngöôøi coù phöôùc muoán gì ñöôïc naáy, coøn ngöôøi voâ phöôùc thì muoán maø khoâng ñöôïc. Ngöôøi khoâng hieåu lyù nhaân quaû ñoå thöøa cho may ruûi laø troán traùch nhieäm, töï cao yû taøi khi laøm ñöôïc vieäc, oaùn traùch khi thaát baïi. Theá neân ngöôøi phaät töû chaân chaùnh phaûi coù nhaän ñònh ñuùng vôùi ñaïo lyù, luùc naøo cuõng bieát khoâng coù vieäc gì ngaãu nhieân ñeán, maø do phöôùc nghieäp ñôøi tröôùc, cho neân coá gaéng laøm laønh ñeå vun boài theâm phöôùc ñöùc.

15. AÂM:

Long vöông! Nhöôïc ly saùt sanh, töùc ñaéc thaønh töïu thaäp ly naõo phaùp. Haø ñaúng vi thaäp?

Nhaát : Ö chö chuùng sanh phoå thí voâ uùy.

Nhò : Thöôøng ö chuùng sanh khôûi ñaïi töø aâm.

Tam : Vónh ñoaïn nhaát thieát saân nhueá taäp khí.

Töù : Thaân thöôøng voâ beänh.

Nguõ : Thoï maïng tröôøng vieãn.

Luïc : Haèng vi phi nhaân chi sôû thuû hoä.

Thaát : Thöôøng voâ aùc moäng, taåm giaùc khoaùi laïc.

Baùt : Dieät tröø oaùn keát, chuùng oaùn töï giaûi.

Cöûu : Voâ aùc ñaïo boá.

Thaäp: Maïng chung sanh thieân.

Thò vi thaäp. Nhöôïc naêng hoài höôùng A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà giaû, haäu thaønh Phaät thôøi, ñaéc Phaät tuøy taâm töï taïi thoï maïng.

DÒCH:

Long vöông! Neáu xa lìa saùt sanh thì ñöôïc thaønh töïu möôøi phaùp khoâng böùc naõo. Nhöõng gì laø möôøi?

1- Boá thí ñöùc voâ uùy cuøng khaép chuùng sanh.

2- Thöôøng khôûi loøng töø bi ñoái vôùi chuùng sanh.

3- Döùt saïch taäp khí giaän hôøn.

4- Thaân thöôøng khoâng beänh.

5- Maïng soáng laâu daøi.

6- Thöôøng ñöôïc phi nhaân uûng hoä.

7- Thöôøng khoâng aùc moäng, thöùc nguû an vui.

8- Dieät tröø oaùn keát, oaùn haän töïgiaûi.

9- Khoâng sôï rôi vaøo ñöôøng döõ

10- Khi cheát sanh leân coõi trôøi.

Ñoù laø möôøi. Neáu höôùng veà ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, sau khi thaønh Phaät, ñöôïc tuøy taâm Phaät, thoï maïng töï taïi.

GIAÛNG:

1- Ö chö chuùng sanh phoå thí voâ uùy: Phaøm saùt sanh ñi ñoâi vôùi troäm cöôùp. Moïi ngöôøi ai cuõng troïng maïng soáng mình, neáu coù ngöôøi muoán gieát mình cheát, mình traùnh khoâng cho hoï gieát, song hoï vaãn tìm ñeå gieát. Nhö vaäy mình khoâng cho hoï maïng soáng maø hoï vaãn tìm mình ñeå gieát. Ñoù laø hoï cöôùp maïng soáng cuûa mình. Loaøi vaät cuõng theá, khi ngöôøi caàm dao muoán gieát noù, noù khoâng ñöa coå cho ngöôøi gieát, theá maø ngöôøi duøng söùc maïnh coät troùi ñeø coå noù ñeå gieát. Nhö vaäy laø ngöôøi vöøa saùt sanh, vöøa cöôùp maïng soáng cuûa loaøi vaät. Neân noùi saùt sanh ñi ñoâi vôùi troäm cöôùp. Ngöôïc laïi khoâng saùt sanh thì khoâng troäm cöôùp, laïi coøn boá thí ñöùc voâ uùy cho moïi loaøi, khieán cho moïi loaøi ñöôïc an oån khoâng sôï haõi. Ngöôøi cuõng nhö vaät ñeàu coù moái giao caûm. Ñoái vôùi ngöôøi coù taâm aùc hay gieát haïi, thì ngöôøi vaät ôû gaàn hoï coù caûm giaùc sôï seät. Chaúng haïn nhö loaøi chim, thaáy ngöôøi caàm suùng caàm cung laø noù sôï bay ñi nôi khaùc khoâng daùm tôùi gaàn. Coøn vôùi ngöôøi coù loøng töø khoâng haïi maïng noù thì noù khoâng sôï maø tôùi gaàn ñaäu treân vai treân tay. Loaøi ngöôøi cuõng vaäy, ñoái vôùi nhöõng keû hay gieát haïi thì ngöôøi ñôøi kinh sôï traùnh xa. Vôùi ngöôøi hieàn ñöùc thì laân la thaân thieän. Cho neân noùi khoâng saùt sanh laø boá thí ñöùc voâ uùy (khoâng sôï haõi) cho ngöôøi.

2- Thöôøng ö chuùng sanh khôûi ñaïi töø taâm: Khoâng saùt sanh khôûi loøng töø bi ñoái vôùi chuùng sanh baèng caùch naøo? Ví duï coù ngöôøi ñi ñöôøng thaáy caù loùc leân bôø naèm. Ngöôøi khoâng giöõ giôùi saùt lieàn baét caù ñem veà nhaø kho naáu aên cho ngon mieäng. Ñoù laø ngöôøi saùt sanh khoâng coù loøng töø bi ñoái vôùi loaøi vaät. Ngöôïc laïi, ngöôøi giöõ giôùi khoâng saùt sanh khi thaáy caù maéc caïn, khôûi loøng thöông, sôï caù cheát, baét ñem thaû xuoáng ao hoà cho noù soáng. Vì vaäy maø noùi do xa lìa nghieäp saùt neân khôûi loøng töø bi ñoái vôùi chuùng sanh.

3- Vónh ñoaïn nhaát thieát saân nhueá taäp khí: Do ñoaïn döùt nghieäp saùt sanh neân döùt saïch taäp khí saân giaän nôi taâm (yù). Ngöôøi coøn muoán gieát haïi sanh maïng ngöôøi vaät laø coøn hung döõ, hung döõ laø do noùng giaän. Ngöôøi khoâng coøn gieát haïi maïng soáng ngöôøi vaät, laïi khôûi loøng thöông laø ñaõ xa lìa ñöôïc loøng noùng giaän.

4- Thaân thöôøng voâ beänh: Ngöôøi do khoâng taïo nghieäp saùt, neân ñöôïc quaû baùo toát khoâng beänh. Vaäy ai hay ñau yeáu beänh hoaïn thì bieát ñôøi tröôùc mình ñaõ gieát haïi sanh vaät nhieàu, neân khoâng than traùch vì bieát nhaân mình ñaõ taïo roài giôø naøy thoï quaû vaäy.

5- Thoï maïng tröôøng vieãn: Do khoâng saùt sanh neân thoï maïng ñöôïc laâu daøi. Nhöõng ngöôøi hieän ñôøi soáng laâu laø do hoï ít taïo nghieäp saùt, do nhaân khoâng saùt neân chieâu caûm ñöôïc quaû baùo toát.

6- Haèng vi phi nhaân chi sôû thuû hoä: Ngöôøi khoâng taïo nghieäp saùt ñöôïc phöôùc baùo, thöôøng ñöôïc phi nhaân quæ thaàn uûng hoä. Ngöôøi naøy ôû ñaâu cuõng ñöôïc baûo boïc gìn giöõ an oån khoâng bò nhieãu haïi.

7- Thöôøng voâ aùc moäng, taåm giaùc khoaùi laïc: Ngöôøi naøo nguû chieâm bao thöôøng thaáy moäng döõ nhö coïp röôït, raén caén… thì bieát ñôøi tröôùc taïo nhieàu nghieäp saùt. Ngöôøi luùc thöùc thöôøng ñöôïc an vui, khi nguû ít moäng mò, giaác nguû yeân laønh thì bieát ñôøi tröôùc thöôøng xa lìa nghieäp saùt sanh, neân môùi ñöôïc an laïc nhö vaäy.

8- Dieät tröø oaùn keát, chuùng oaùn töï giaûi: Ngöôøi khoâng taïo nghieäp saùt haïi, chaúng nhöõng hieän taïi khoâng keát theâm thuø oaùn vôùi ngöôøi vaät, maø nhöõng oan traùi oaùn thuø ñôøi quaù khöù laàn laàn cuõng heát.

9- Voâ aùc ñaïo boá: Khoâng taïo nghieäp saùt haïi, thöôøng ñöôïc quaû baùo an laønh, coù ñuû loøng tin vôùi chaùnh phaùp neân khoâng sôï rôi vaøo ñöôøng aùc nhö ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sanh.

10- Maïng chung sanh thieân: Nhö tröôùc ñaõ noùi ngöôøi tu möôøi nghieäp laønh thì ñöôïc phöôùc baùo maïng chung sanh leân coõi trôøi.

Ñoù laø möôøi coâng ñöùc cuûa ngöôøi giöõ giôùi khoâng saùt sanh haïi vaät. Trong möôøi nghieäp laønh, chæ tu moät nghieäp khoâng saùt sanh maø keát quaû ñöôïc sanh leân coõi trôøi. Neáu bieát höôùng veà quaû Phaät, thì sau khi thaønh Phaät thoï maïng muoán keùo daøi bao laâu tuøy theo sôû nguyeän, ñoù laø öùng thaân ôû trong coõi ñôøi khoâng bò nghieäp löïc chi phoái böùc baùch, ñeán ñi do nguyeän löïc.

16. AÂM:

Phuïc thöù Long vöông, nhöôïc ly thaâu ñaïo, töùc ñaéc thaäp chuûng khaû baûo tín phaùp. Haø ñaúng vi thaäp?

Nhaát : Tö taøi doanh tích, vöông taëc, thuûy hoûa, caäp phi aùi tö, û baát naêng taùn dieät.

Nhò : Ña nhaân aùi nieäm.

Tam : Nhaân baát khi phuï.

Töù : Thaäp phöông taùn myõ.

Nguõ : Baát öu toån haïi.

Luïc : Thieän danh löu boá.

Thaát : Xöû chuùng voâ uùy.

Baùt : Taøi, maïng, saéc, löïc an laïc, bieän taøi cuï tuùc voâ khuyeát.

Cöûu : Thöôøng hoaøi thí yù.

Thaäp : Maïng chung sanh thieân.

Thò vi thaäp. Nhöôïc naêng hoài höôùng A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà giaû, haäu thaønh Phaät thôøi, ñaéc chöùng thanh tònh ñaïi boà-ñeà trí.

DÒCH:

Laïi nöõa Long vöông, neáu xa lìa troäm cöôùp thì ñöôïc möôøi phaùp baûo tín. Nhöõng gì laø möôøi?

1. Cuûa caûi ñaày daãy, vua, giaëc cöôùp, nöôùc löûa vaø con hö khoâng theå phaù hoaïi.

2. Nhieàu ngöôøi thöông meán.

3. Ngöôøi khoâng khinh khi phuï baïc.

4. Möôøi phöông khen ngôïi.

5. Khoâng lo sôï toån haïi.

6. Tieáng toát ñoàn khaép.

7. ÔÛ trong hoäi chuùng khoâng heà sôï haõi.

8. Cuûa caûi, sanh maïng, hình saéc, söùc löïc an vui, bieän taøi ñaày ñuû khoâng thieáu.

9. Thöôøng saün loøng boá thí.

10. Cheát sanh leân coõi trôøi.

Ñoù laø möôøi. Neáu bieát höôùng veà ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì sau khi thaønh Phaät, ñöôïc chöùng trí thanh tònh ñaïi boà-ñeà.

GIAÛNG:

Phaät noùi ngöôøi naøo lìa nghieäp troäm cöôùp thì ñöôïc möôøi phaùp baûo tín (tin baûo ñaûm).

1- Tö taøi doanh tích, vöông taëc, thuûy hoûa, caäp phi aùi töû, baát naêng taùn dieät: Phaät döïa treân nhaân maø noùi quaû. Neáu ngöôøi troäm cöôùp phaù hoaïi gia saûn cuûa ngöôøi khaùc, thì chieâu caûm quaû baùo gia saûn mình bò tieâu taùn. Coøn ngöôøi khoâng cöôùp phaù gia saûn cuûa ngöôøi khaùc, thì chieâu caûm quaû baùo tieàn cuûa nhaø mình caøng ngaøy caøng sung tuùc. Duø cho vua aùc, giaëc cöôùp, nöôùc luõ, löûa chaùy, con baát hieáu cuõng khoâng theå laøm cho tieâu tan ñöôïc. Kinh Phaät noùi: Cuûa caûi voâ thöôøng laø do naêm duyeân côù treân laøm cho tan hoaïi. Trong thôøi quaân chuû, vua ra leänh sung coâng taøi saûn cuûa ai thì ngöôøi aáy phaûi noäp, khoâng troán ñöôïc, ñoù laø naïn vua. Taøi saûn mình caát giöõ maø troäm cöôùp ñeán vaây ngaët khuûng boá cöôùp laáy, ñoù laø naïn troäm cöôùp. Ñang laøm aên sung tuùc, nhaø cöûa chaéc chaén muøa maøng toát töôi bò moät traän nöôùc luõ, baõo luït cuoán troâi, traéng tay khoâng coøn gì caû, ñoù laø naïn nöôùc. Hoaëc ñang laøm aên phaùt ñaït bò moät côn hoûa hoaïn thieâu ruïi heát nhaø cöûa cuûa caûi, chaúng coøn moùn gì, ñoù laø naïn löûa. Hay sanh phaûi ñöùa con baát hieáu, laøm ñöôïc bao nhieâu noù tieâu xaøi, phaù heát baáy nhieâu, ñoù laø naïn con baát hieáu. Ngöôøi ñöông thôøi gia saûn bò naêm lyù do treân laøm tieâu taùn, phaûi bieát ngöôøi ñoù tröôùc khoâng giöõ giôùi khoâng troäm cöôùp. Ngöôøi ñaõ xa lìa troäm cöôùp thì ñöôïc quaû baùo toát, hieän ñôøi cuûa caûi khoâng bò cöôùp phaù, maø ñôøi sau gia saûn khoâng bò tieâu hao taùn dieät bôûi naêm lyù do vöøa keå ôû treân.

2- Ña nhaân aùi nieäm: Ngöôøi khoâng troäm cöôùp thì khoâng ñuïng chaïm tôùi quyeàn lôïi keû khaùc neân ñöôïc nhieàu ngöôøi yeâu meán, thöông töôûng.

3- Nhaân baát khi phuïï: Khoâng cöôùp laáy cuûa ngöôøi thì ñöôïc ñöùc tính khoâng tham, neân ngöôøi ñôøi quí troïng, kính yeâu khoâng phuï baïc doái löøa.

4- Thaäp phöông taùn myõ: Ngöôøi khoâng troäm cöôùp, khoâng laøm toån haïi taøi saûn cuûa keû khaùc ñoù laø ngöôøi toát, neân ñöôïc moïi ngöôøi khen ngôïi, taùn thaùn.

5- Baát öu toån haïi: Khoâng cöôùp laáy cuûa ngöôøi, neân khoâng chieâu caûm quaû baùo maát cuûa. Vì vaäy maø khoâng lo buoàn veà vieäc maát maùt toån haïi taøi saûn.

6- Thieän danh löu boá: Ngöôøi khoâng cöôùp ñoaït, khoâng laáy cuûa phi nghóa laø ngöôøi thanh baïch lieâm sæ neân ñöôïc tieáng toát ñoàn ñi xa.

7- Xöû chuùng voâ uùy: Ngöôøi khoâng troäm cöôùp ôû choã ñoâng ngöôøi khoâng sôï seät, vì taâm khoâng coù nieäm baát chaùnh, haønh ñoäng töø tröôùc tôùi giôø luùc naøo cuõng ñöùng ñaén lieâm sæ, khoâng coù nhöõng cöû chæ cuûa ngöôøi tham lam cöôùp cuûa, neân khoâng e ngaïi sôï seät chi caû.

8- Taøi, maïng, saéc, löïc an laïc, bieän taøi cuï tuùc voâ khuyeát: Ngöôøi khoâng troäm cöôùp, ñöôïc quaû baùo toát laø cuûa caûi, maïng soáng, söùc löïc ñeàu ñöôïc an oån. Veà maët noùi naêng bieän luaän ñaày ñuû khoâng thieáu soùt.

9- Thöôøng hoaøi thí yù: Ngöôøi khoâng coù loøng tham, khoâng troäm cöôùp cuûa ngöôøi, laïi coøn nuoâi loøng boá thí, muoán giuùp ñôõ moïi ngöôøi ñöôïc ñaày ñuû soáng no aám, an vui haïnh phuùc nhö mình.

10- Maïng chung sanh thieân: Ngöôøi khoâng troäm cöôùp ñöôïc quaû baùo sau khi cheát sanh leân coõi trôøi.

Ñoù laø nhöõng quaû baùo toát cuûa ngöôøi giöõ giôùi baäc trung. Neáu muoán tieán theâm nöõa laø bieát höôùng veà ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, sau khi thaønh Phaät thì seõ chöùng ñöôïc trí thanh tònh ñaïi boà-ñeà. Chuùng ta tu moät ñieàu laønh hay ñoâi ba ñieàu laønh, ñieàu laønh naøo cuõng höôùng veà Phaät quaû, ñeán moät ngaøy naøo ñoù coâng ñöùc vieân maõn thì seõ thaønh Phaät. ÔÛ ñaây tuy Phaät daïy chuùng ta tu thaäp thieän baäc trung ñeå ñöôïc sanh leân coõi trôøi höôûng phöôùc baùo. Nhöng neáu ñi saâu hôn thì seõ thaáy muïc ñích cöùu caùnh maø Phaät nhaém laø daïy chuùng ta tu, höôùng ñeán Phaät quaû, ñeå khi thaønh Phaät ñöôïc trí tueä roäng lôùn nhö Phaät.

17. AÂM:

Phuïc thöù Long vöông, nhöôïc ly taø haïnh, töùc ñaéc töù chuûng trí sôû taùn phaùp. Haø ñaúng vi töù?

Nhaát: : Chö caên ñieàu thuaän

Nhò : Vónh ly huyeân traïo.

Tam : Theá sôû xöng taùn.

Töù : Theâ maïc naêng xaâm.

Thò vi töù. Nhöôïc naêng hoài höôùng A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà giaû, haäu thaønh Phaät thôøi, ñaéc Phaät tröôïng phu aån maät taøng töôùng.

DÒCH:

Laïi nöõa Long vöông, neáu xa lìa taø haïnh thì ñöôïc boán phaùp ngöôøi trí ngôïi khen. Nhöõng gì laø boán?

1. Caùc caên ñieàu thuaän.

2. Xa lìa roän raøng.

3. Ñöôïc ñôøi khen ngôïi.

4. Vôï (hay choàng) khoâng bò xaâm phaïm.

AÁy laø boán. Neáu hay höôùng veà ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, sau khi thaønh Phaät ñöôïc töôùng tröôïng phu aån maät taøng cuûa Phaät.

GIAÛNG:

Phaät daïy ngöôøi khoâng taø haïnh seõ ñöôïc boán vieäc toát nhö sau:

1- Chö caên ñieàu thuaän: Caùc caên trong thaân ngöôøi nhö maét, tai, muõi, löôõi, thaân, yù ñaày ñuû, ñieàu thuaän.

2- Vónh ly huyeân traïo: Ngöôøi khoâng taø haïnh, thöôøng soáng ñoan chaùnh trong caûnh thanh tònh, neân haèng xa lìa choã oàn naùo laøm loaïn ñoäng taâm trí.

3- Theá sôû xöng taùn: Ngöôøi khoâng taø haïnh thöôøng coù tö caùch ñöùng ñaén, ñoan nghieâm, neân ñöôïc moïi ngöôøi quí troïng taùn thaùn khen ngôïi.

4- Theâ maïc naêng xaâm: Ngöôøi nam khoâng taø haïnh khi cöôùi vôï thì ñöôïc vôï coù neát na ñoan chaùnh, khoâng bò ngöôøi xaáu doøm ngoù xaâm phaïm tieát haïnh. Ngöôøi nöõ ñoan chaùnh khoâng taø haïnh khi coù choàng cuõng ñöôïc ngöôøi choàng ñöùng ñaén khoâng lang chaï.

Ñoù laø boán quaû baùo toát cuûa nhaân khoâng taø haïnh. Ngöôøi tu muoán tieán hôn nöõa, bieát höôùng veà quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì seõ ñöôïc töôùng tröôïng phu aån taøng, laø moät trong ba möôi hai töôùng toát cuûa Phaät. Ñoù laø keát quaû toát cuûa ngöôøi giöõ giôùi khoâng taø haïnh.

18. AÂM:

Phuïc thöù Long vöông, nhöôïc ly voïng ngöõ, töùc ñaéc baùt chuûng thieân sôû taùn phaùp. Haø ñaúng vi baùt?

Nhaát : Khaåu thöôøng thanh tònh Öu- baùt hoa höông.

Nhò : Vi chö theá gian chi sôû tín phuïc.

Tam : Phaùt ngoân thaønh chöùng, nhaân thieân kính aùi.

Töù : Thöôøng dó aùi ngöõ an uûy chuùng sanh.

Nguõ : Ñaéc thaéng yù laïc, tam nghieäp thanh tònh.

Luïc : Ngoân voâ ngoä thaát, taâm thöôøng hoan hyû

Thaát : Phaùt ngoân toân troïng, nhaân thieân phuïng haønh.

Baùt : Trí tueä thuø thaéng voâ naêng cheá phuïc.

Thò vi baùt. Nhöôïc naêng hoài höôùng A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà giaû, haäu thaønh Phaät thôøi, töùc ñaéc Nhö Lai chaân thaät ngöõ.

DÒCH:

Laïi nöõa Long vöông, neáu xa lìa voïng ngöõ thì ñöôïc taùm phaùp trôøi khen ngôïi. Nhöõng gì laø taùm? 1. Mieäng thöôøng thanh tònh thôm muøi hoa Öu-baùt.

2. Ñöôïc ngöôøi ñôøi tin phuïc.

3. Môû lôøi thaønh chöùng, trôøi ngöôøi kính meán.

4. Thöôøng duøng lôøi eâm dòu an uûi chuùng sanh.

5. Ñöôïc yù vui thuø thaéng, ba nghieäp thanh tònh.

6. Noùi khoâng sai laàm, loøng thöôøng hoan hyû.

7. Môû lôøi toân troïng, ngöôøi trôøi vaâng laøm.

8. Trí tueä thuø thaéng khoâng ai cheá phuïc ñöôïc.

Ñoù laø taùm coâng ñöùc. Neáu höôùng veà ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì sau khi thaønh Phaät seõ ñöôïc chaân thaät ngöõ cuûa Nhö Lai.

GIAÛNG:

ÔÛ ñaây Phaät daïy ngöôøi naøo xa lìa voïng ngöõ (noùi doái) thì ñöôïc taùm ñöùc maø chö thieân khen ngôïi:

1- Khaåu thöôøng thanh tònh Öu-baùt hoa höông: Ngöôøi khoâng noùi doái thì ñöôïc quaû baùo toát laø mieäng coù muøi thôm nhö muøi höông hoa sen. Vaäy ngöôøi naøo mieäng thöôøng hoâi haùm thì bieát ñôøi tröôùc ñaõ noùi doái nhieàu, neân môùi coù quaû baùo xaáu nhö vaäy.

2- Vi chö theá gian chi sôû tín phuïc: Ngöôøi khoâng noùi doái luùc naøo cuõng noùi lôøi chaân thaät, thì coù uy tín vôùi moïi ngöôøi, neân ñöôïc ngöôøi ñôøi tín caån, kính phuïc.

3- Phaùt ngoân thaønh chöùng, nhaân thieân kính aùi: Ngöôøi khoâng noùi doái, khi môû mieäng noùi ñieàu gì laø coù chöùng tín roõ raøng, khoâng noùi mô hoà, khoâng noùi vu vô. Neân ngöôøi, trôøi luoân luoân kính meán.

4- Thöôøng dó aùi ngöõ an uûy chuùng sanh: Ngöôøi giöõ giôùi khoâng noùi doái, thöôøng duøng lôøi hoøa nhaõ ñeå an uûi ngöôøi khoå ñau ñöôïc an vui lôïi ích.

5- Ñaéc thaéng yù laïc, tam nghieäp thanh tònh: Ngöôøi khoâng noùi doái ñöôïc quaû baùo toát laø taâm yù luùc naøo cuõng an vui, thanh thaûn, ba nghieäp thaân, khaåu, yù thöôøng trong saïch.

6- Ngoân voâ ngoä thaát, taâm thöôøng hoan hyû: Ngöôøi khoâng noùi doái thì khi noùi khoâng laàm loãi. Neáu khoâng loãi laàm thì khoâng hoái haän, khoâng buoàn, thöôøng an vui.

7- Phaùt ngoân toân troïng, nhaân thieân phuïng haønh: Ngöôøi khoâng noùi doái coù thaàn löïc nôi lôøi noùi, moãi khi noùi ra thì trôøi ngöôøi ñeàu toân troïng vaâng laøm.

8- Trí tueä thuø thaéng voâ naêng cheá phuïc: Ngöôøi khoâng noùi doái thì coù trí tueä thuø thaéng hôn moïi ngöôøi, neân khoâng ai coù theå aùp böùc cheá phuïc ñöôïc.

Phaät daïy ngöôøi bieát höôùng veà quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì khi thaønh Phaät seõ ñöôïc chaân thaät ngöõ cuûa Nhö Lai. Toâi nhaéc laïi moät laàn nöõa laø, môùi hoïc qua kinh Thaäp Thieän thaáy nhö thaáp deã tu. Nhöng neáu tu troïn veïn, ñöôïc trôøi ngöôøi cung kính toân troïng thì khoâng phaûi deã. Chæ coù moät giôùi khoâng noùi doái maø maáy ai giöõ ñöôïc troïn veïn. Quí vò thöû xeùt laïi mình xem, coù ai töø thuôû beù cho tôùi lôùn chöa töøng noùi doái moät laàn khoâng? Toâi noùi ñeå quí vò löu yù maø tu cho chín chaén. Ngay caû ngöôøi xuaát gia cuõng coi thöôøng, cho ñoù laø phöông tieän neân khoâng gìn giöõ nghieâm tuùc. Toâi khuyeân quí vò phaûi raùn giöõ cho ñuùng, thaø cheát chôù khoâng noùi doái, duø cheát maø phöôùc ñaày ñuû vaãn hôn. Chæ giöõ ñuùng coù moät giôùi maø phöôùc ñöùc nhö theá, chuùng ta khoâng theå lô laø. Ngöôøi tu duø xuaát gia hay cö só ñeàu phaûi giöõ giôùi. Tu khoâng phaûi tu cho Phaät hay tu cho ngöôøi naøo khaùc maø laøø tu cho mình. Ñôøi naøy mình giöõ giôùi thanh tònh thì ñôøi naøy mình ñöôïc an vui, ñôøi sau cuõng ñöôïc phöôùc ñöùc an vui. Neáu khoâng giöõ giôùi ñôøi naøy khoå, ñôøi sau cuõng khoå. Theá neân phaûi bieát Phaät daïy chuùng ta tu ñeå ñöôïc lôïi ích laø ñieàu caên baûn, roài sau ñoù môùi laøm lôïi ích cho ngöôøi.

19. AÂM:

Phuïc thöù Long vöông, nhöôïc ly löôõng thieät, töùc ñaéc nguõ chuûng baát khaû hoaïi phaùp. Haø ñaúng vi nguõ?

Nhaát : Ñaéc baát hoaïi thaân, voâ naêng haïi coá.

Nhò : Ñaéc baát hoaïi quyeán thuoäc, voâ naêng phaù coá.

Tam : Ñaéc baát hoaïi tín, thuaän boån nghieäp coá.

Töù : Ñaéc baát hoaïi phaùp haïnh, sôû tu kieân coá coá.

Nguõ : Ñaéc baát hoaïi thieän tri thöùc, baát cuoáng hoaëc coá.

Thò vi nguõ. Nhöôïc naêng hoài höôùng A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà giaû, haäu thaønh Phaät thôøi, ñaéc chaùnh quyeán thuoäc, chö ma ngoaïi ñaïo, baát naêng trôû hoaïi.

DÒCH:

Laïi nöõa Long vöông, neáu lìa nghieäp noùi hai löôõi thì ñöôïc naêm phaùp khoâng theå phaù hoaïi. Nhöõng gì laø naêm?

1. Ñöôïc thaân baát hoaïi, khoâng ai coù theå haõm haïi.

2. Ñöôïc quyeán thuoäc baát hoaïi, khoâng ai phaù ñöôïc.

3. Ñöôïc loøng tin baát hoaïi, thuaän theo boån nghieäp.

4. Ñöôïc phaùp haïnh baát hoaïi, choã tu kieân coá.

5. Ñöôïc thieän tri thöùc baát hoaïi, khoâng doái löøa nhau.

Ñoù laø naêm phaùp baát hoaïi. Neáu ai höôùng về ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, sau khi thaønh Phaät ñöôïc quyeán thuoäc chaân chaùnh, caùc ma ngoaïi ñaïo khoâng theå phaù hoaïi.

GIAÛNG:

Ngöôøi khoâng noùi hai löôõi ñeå ly giaùn tình thaân giöõa ngöôøi naøy vôùi ngöôøi khaùc, giöõa nhoùm naøy vôùi nhoùm khaùc thì thaân khoâng bò haïi, ñöôïc an oån.

1- Ñaéc baát hoaïi thaân, voâ naêng haïi coá: Ngöôøi khoâng noùi hai löôõi ñeå ly giaùn phaù hoaïi söï thaân tình ñoaøn keát cuûa ngöôøi thì thaân mình khoâng ai phaù hoaïi, ñöôïc an oån.

2- Ñaéc baát hoaïi quyeán thuoäc, voâ naêng phaù coá: Do khoâng noùi hai löôõi ñeå ly giaùn phaù hoaïi chia lìa ai, neân ñöôïc quaû baùo toát laø cha meï, anh em, quyeán thuoäc mình khoâng ai phaù hoaïi chia lìa ñöôïc.

3- Ñaéc baát hoaïi tín, thuaän boån nghieäp coá: Do ñôøi tröôùc mình khoâng noùi hai löôõi laøm cho ngöôøi thuø ñòch nhau, maát nieàm tin vôùi nhau, neân ngaøy nay khoâng ai maát nieàm tin nôi mình. Khi mình noùi ra ai cuõng tin töôûng thuaän theo.

4- Ñaéc baát hoaïi phaùp haïnh, sôû tu kieân coá coá: Do coâng phu tu haønh cuûa mình vöõng, neân phaùp haïnh mình khoâng ai phaù hoaïi ñöôïc.

5- Ñaéc baát hoaïi thieän tri thöùc, baát cuoáng hoaëc coá: Thieän tri thöùc laø thaày laønh baïn toát. Vì khoâng doái gaït ngöôøi, neân thaày laønh baïn toát cuûa mình khoâng bò ai phaù hoaïi laøm cho ly taùn ñöôïc.

Quí phaät töû töï kieåm laïi xem, coù khi naøo mình noùi hai löôõi khoâng? Neáu ngöôøi naøo khoâng noùi hai löôõi ñeå phaù hoaïi vieäc ngöôøi khaùc, thì bieát chaéc ñôøi sau ñöôïc naêm moùn phöôùc baùo keå treân. Roõ raøng taïo nhaân khoâng phaù hoaïi chia lìa ai, thì thaønh töïu quaû khoâng bò ai phaù hoaïi töø baûn thaân, quyeán thuoäc, loøng tin, phaùp tu haønh cho ñeán thieän höõu tri thöùc. Quí vò ñoïc kinh Phaùp Hoa, thaáy Phaät vaø Boà-taùt coù bao nhieâu quyeán thuoäc? Caùc vò Boà-taùt ñeán döï hoäi trong kinh Phaùp Hoa ñem theo haøng traêm ngaøn quyeán thuoäc. Quyeán thuoäc cuûa caùc Ngaøi toaøn laø Boà-taùt. Taïi sao vaäy? Vì caùc Ngaøi tu haønh giöõ giôùi nghieâm tònh, neân quyeán thuoäc cuûa caùc Ngaøi toaøn laø nhöõng ngöôøi thanh tònh nhö Thanh vaên, Boà-taùt, Bích-chi Phaät… Neáu laø Phaät thì ñeä töû cuûa caùc Ngaøi cuõng laø La-haùn, Boà-taùt, chôù khoâng coù phaøm phu hung aùc, ngoaïi ñaïo taø kieán xen döï trong ñoù. Cuõng nhö vaäy, neáu chuùng ta giöõ giôùi khoâng löôõng thieät chín chaén thì ñöôïc phöôùc baùo ñôøi sau quyeán thuoäc mình toaøn laø ngöôøi chaân chaùnh, trong gia ñình thì anh em hoøa thuaän, aên noùi ngay thaúng ñaøng hoaøng. Neáu trong gia ñình anh em aên noùi gian xaûo, quyeán thuoäc ñoái xöû khoâng ra gì, chuùng ta coù buoàn traùch giaän hôøn khoâng? Luùc ñoù phaûi töï xeùt laïi nhaân ñôøi tröôùc mình ñaõ taïo, do mình khoâng tu, aên noùi gian xaûo neân ngaøy nay thoï quaû baùo ôû trong caûnh khoâng toát khoâng vui. Neáu chuùng ta tu nhö lôøi Phaät daïy, thì chaéc chaén ñöôïc phöôùc baùo sanh trong voøng quyeán thuoäc chaân chaùnh hoøa thuaän. Ngöôøi hieåu ñaïo nghe moät caâu kinh suy nghieäm, töï tu söûa, chôù khoâng phaûi nghe xong roài boû. Phaûi xeùt laïi hoaøn caûnh soáng cuûa mình, ñeå bieát ñôøi tröôùc chuùng ta tu thieáu haïnh naøo, khieán ñôøi naøy phaûi chòu khoå nhö vaäy. Khi bieát mình tu giôùi chöa troøn ñuû thì ngay baây giôø phaûi noã löïc tu theâm, chôù khoâng theå chaàn chôø heïn mai heïn moát. Ngöôøi hoïc Phaät phaûi thaáy nhaân ñôøi naøy, bieát quaû ñôøi sau, xeùt quaû hieän taïi bieát nhaân ñôøi tröôùc cuûa mình. Neáu mình tu thieáu haïnh naøo, phaûi noã löïc tu haïnh ñoù ñeå khoâng coøn thieáu nöõa, neáu khoâng tu thì thieáu laïi caøng thieáu theâm.

20. AÂM:

Phuïc thöù Long vöông, nhöôïc ly aùc khaåu, töùc ñaéc thaønh töïu baùt chuûng tònh nghieäp. Haø ñaúng vi baùt?

Nhaát : Ngoân baát quai ñoä.

Nhò : Ngoân giai lôïi ích.

Tam : Ngoân taát kheá lyù.

Töù : Ngoân töø myõ dieäu.

Nguõ : Ngoân khaû thöøa laõnh.

Luïc : Ngoân taéc tín duïng.

Thaát : Ngoân voâ khaû cô.

Baùt : Ngoân taän aùi laïc.

Thò vi baùt. Nhöôïc naêng hoài höôùng A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà giaû, haäu thaønh Phaät thôøi, cuï tuùc Nhö Lai Phaïm aâm thanh töôùng.

DÒCH:

Laïi nöõa Long vöông, neáu xa lìa aùc khaåu thì ñöôïc thaønh töïu taùm moùn tònh nghieäp. Nhöõng gì laø taùm?

1. Lôøi noùi khoâng traùi phaùp ñoä.

2. Lôøi noùi ñeàu lôïi ích.

3. Lôøi noùi hôïp lyù ñaïo.

4. Lôøi noùi ñeïp kheùo.

5. Lôøi noùi coù theå laõnh thoï thöøa haønh.

6. Lôøi noùi ñöôïc tin duøng.

7. Lôøi noùi khoâng theå cheâ.

8. Lôøøi noùi ñöôïc öa thích.

Ñoù laø taùm moùn tònh nghieäp. Neáu ai höôùng veà ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì sau khi thaønh Phaät, ñaày ñuû töôùng Phaïm aâm cuûa Nhö Lai.

GIAÛNG:

Phaät daïy ngöôøi naøo lìa ñöôïc lôøi noùi hung döõ, töùc laø khoâng la maéng chöûi ruûa ngöôøi thì ñöôïc taùm moùn tònh nghieäp:

1- Ngoân baát quai ñoä: Lôøi noùi khoâng traùi phaùp ñoä, töùc laø lôøi noùi chöøng möïc khoâng traùi thôøi duyeân, khoâng traùi lyù ñaïo. Khi noåi noùng môû mieäng thì maéng chöûi, noùi naëng ngöôøi, ñoù laø lôøi noùi khoâng chöøng möïc, luùc bình thöôøng tænh taùo thì khoâng bao giôø noùi. Sôû dó noùi nhö theá laø do khoâng laøm chuû ñöôïc mình. Baây giôø mình tu, bình tónh laøm chuû ñöôïc mieäng khoâng noùi hung döõ, neân noùi lôøi chöøng möïc khoâng traùi vôùi thôøi duyeân, khoâng traùi vôùi ñaïo lyù.

2- Ngoân giai lôïi ích: Ngöôøi khoâng noùi aùc, moãi khi môû mieäng ñeàu noùi lôøi lôïi ích, khoâng bao giôø noùi lôøi laøm toån haïi khieán ngöôøi khoå ñau.

3- Ngoân taát kheá lyù: Ngöôøi khoâng noùi lôøi aùc, thì khoâng noùi sai quaáy, chæ noùi nhöõng lôøi hôïp vôùi ñaïo lyù.

4- Ngoân töø myõ dieäu: Ngöôøi khoâng noùi lôøi aùc, chæ noùi lôøi nhu nhuyeán, dòu daøng laøm vui ñeïp loøng ngöôøi, khoâng noùi lôøi thoâ xaüng, laøm cho ngöôøi buoàn giaän. Thöôøng quí baø, moãi khi noåi giaän coù noùi eâm dòu nheï nhaøng khoâng, hay noùi thoâ xaüng laøm cho ngöôøi buoàn giaän? Quí baø raùn nhôù ñeå tu, vì noùi hung döõ ngöôøi nöõ deã phaïm.

5- Ngoân khaû thöøa laõnh: Ngöôøi khoâng noùi aùc, khi môû mieäng thöôøng noùi lôøi hieàn, khieán ngöôøi nghe deã laõnh hoäi thöøa nhaän.

6- Ngoân taéc tín duïng: Ngöôøi khoâng noùi lôøi aùc, khi noùi laø noùi lôøi chaân chaùnh phuø hôïp ñaïo lyù, khieán ngöôøi nghe tin nhaän khoâng baùc boû.

7- Ngoân voâ khaû cô: Ngöôøi khoâng noùi lôøi aùc, môû mieäng noùi lôøi hieàn dòu, nhu nhuyeán khoâng bò cheâ cöôøi.

8- Ngoân taän aùi laïc: Ngöôøi khoâng noùi lôøi aùc, chæ noùi lôøi hieàn thieän, ai nghe cuõng öa thích.

Ñoù laø taùm phöôùc baùo cuûa ngöôøi khoâng noùi hung döõ. Neáu ai höôùng veà quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì sau khi thaønh Phaät seõ ñöôïc ñaày ñuû töôùng Phaïm aâm cuûa Nhö Lai. Trong kinh coù ghi tieáng noùi cuûa Phaät thanh tao trong treûo nhö tieáng chim Ca-laêng-taàn-giaø. Ngaøi ñöôïc phöôùc baùo toát veà aâm thanh nhö theá laø do nhieàu ñôøi nhieàu kieáp kheùo gìn giöõ giôùi khoâng noùi hung döõ, neân môùi ñöôïc nhö vaäy. Do lìa xa nhöõng tieáng thoâ, nhöõng lôøi noùi laøm cho ngöôøi töùc toái, neân Ngaøi ñöôïc tieáng trong treûo khoâng ai baèng, neân ai cuõng thích nghe. Coøn phaøm phu chuùng ta môû mieäng laø bò ngöôøi nghe choáng ñoái laïi, khoâng thöøa nhaän, ñoù laø do töø tröôùc chuùng ta ñaõ noùi lôøi hung aùc. Bieát haäu quaû nhö theá, chuùng ta phaûi deø daët chôù noùi lôøi hung aùc môùi ñöôïc taùm ñieàu phöôùc lôïi vöøa neâu.

?