GIAÛNG ÑEÀ KINH

Kinh Thaäp Thieän noùi ñuû laø "Kinh Thaäp Thieän Nghieäp Ñaïo".

Kinh laø nhöõng lôøi giaùo huaán cuûa ñöùc Phaät, vöøa hôïp vôùi chaân lyù vöøa hôïp vôùi caên cô cuûa ngöôøi nghe. Duø ôû trong boái caûnh naøo ngöôøi nghe öùng duïng tu haønh ñeàu ñöôïc lôïi ích lôùn. Lôøi giaùo huaán cuûa Phaät traûi qua ba thôøi: Quaù khöù, hieän taïi, vò lai khoâng dôøi ñoåi, khoâng sai leäch, neân ñöôïc keát taäp laïi goïi laø Kinh.

Thaäp thieän laø möôøi ñieàu laønh. Theá naøo laø ñieàu laønh, theá naøo laø ñieàu chaúng laønh? Ai cuõng khuyeân aên hieàn ôû laønh, laøm laønh laøm phaûi, song baûn chaát cuûa ñieàu laønh nhö theá naøo thì chöa bieát roõ. Coù nhieàu ngöôøi giaûi nghóa: Laønh laø khoâng döõ, döõ thì khoâng phaûi laønh, hoaëc laønh laø hieàn, laø toát… Noùi nhö vaäy laø giaûi thích nghóa troáng roãng, khoâng coù leõ thaät. - Ngöôøi ñôøi coù chuùt trình ñoä hoïc vaán, hay luùng tuùng veà vaán ñeà thieän aùc. Giaû söû moät nhaø giaùo daïy hoïc troø, gaëp hoïc troø khoù daïy neân phaûi ñaùnh raên phaït noù. Ñaùnh xong caûm thaáy löông taâm ray röùt hoái haän, töï traùch mình laø nhaø moâ phaïm ñaùnh ñaäp ngöôøi ta laø ñaõ laøm ñieàu döõ roài! Ngöôøi hoïc troø bò ñaùnh nhìn thaày giaùo vôùi ñoâi maét khoâng caûm tình, vì cho thaày giaùo laø ngöôøi hung döõ. Vaäy, thaày giaùo ñaùnh hoïc troø khi noù ngoã nghòch khoù daïy coù phaûi döõ khoâng? Nhöõng vieäc naøy caàn phaûi giaûn traïch roõ raøng, keûo hieåu laàm roài haønh ñoäng sai. Ngöôïc laïi, coù nhieàu ñöùa treû ngoã nghòch thieáu giaùo duïc, gaëp ai noù cuõng chöûi bôùi phaù phaùch. Coù ngöôøi bieát, khoâng quôû traùch khoâng ñaùnh phaït, maø coøn môû lôøi ngoït ngaøo khen ngôïi. Ngöôøi nhö theá coù hieàn khoâng? Vaäy ñieàu laønh ñieàu döõ giaù trò ôû choã naøo? Chuùng ta caàn phaûi phaân ñònh cho roõ raøng, theá naøo laø ñieàu laønh theá naøo laø ñieàu döõ, ñeå khi laøm vieäc khoâng bò hoang mang do döï.

Phaøm laøm vieäc gì, ñöùng veà maët thôøi gian, hieän taïi, vò lai mình vaø ngöôøi ñeàu ñöôïc lôïi ích, thì ñieàu ñoù laø laønh. Hoaëc hieän taïi mình bò thieät thoøi maø ngöôøi ñöôïc lôïi ích, ñoù cuõng laø laønh. Hay hieän taïi mình bò thieät thoøi maø töông lai ñöôïc lôïi ích, ñoù cuõng laø laønh. Ngöôïc laïi hieän taïi mình ñöôïc lôïi loäc maø vò lai bò khoán khoå, ñieàu ñoù khoâng phaûi laø laønh. Hoaëc hieän taïi mình ñöôïc lôïi maø ngöôøi bò haïi thì ñieàu ñoù khoâng phaûi laø laønh. Ví duï thaày giaùo ñaùnh hoïc troø, hieän taïi thì thaáy thaày giaùo bò thieät thoøi vì ñaõ lao nhoïc laïi coøn mang tieáng khoâng toát. Nhöng vì lôïi ích cuûa hoïc troø, maø phaûi raày phaït cho noù hoïc vaø ngoan ñeå mai sau noù coù ñuû taøi ñöùc, thaønh ngöôøi toát, höõu duïng trong xaõ hoäi. Luùc ñaàu thaáy nhö thaày giaùo bò thieät thoøi vaø hoïc troø cuõng bò thieät thoøi. Nhöng veà sau thì hoïc troø trôû thaønh ngöôøi toát trong xaõ hoäi, troø bieát ôn thaày ñaõ giuùp cho troø trôû neân ngöôøi taøi ñöùc. Nhö vaäy caû thaày laãn troø ôû hieän taïi bò thieät thoøi maø ôû vò lai ñöôïc lôïi ích. Hoaëc thaáy ngöôøi ngheøo khoå, ta ñem tieàn cuûa ñeán giuùp hoï. Luùc ñaàu thaáy nhö ta bò thieät thoøi vì phaûi boû tieàn boû coâng ra ñeå giuùp. Nhöng ngöôøi ñöôïc giuùp bôùt khoå ñöôïc vui, khi thaáy ngöôøi vui ta cuõng vui laây. Vaäy hieän taïi ta vaø ngöôøi ñöôïc vui, mai sau cuõng ñöôïc vui. Ñoù cuõng laø ñieàu thieän. Ngöôïc laïi tröôøng hôïp ñöùa hoïc troø ngoã nghòch leâu loång khoâng chòu hoïc haønh, thaày giaùo khoâng raày khoâng phaït, ñeå noù muoán laøm gì thì laøm. Hieän taïi thaáy nhö oâng thaày toát, vì khoâng coù nhöõng lôøi noùi vaø haønh ñoäng xuùc phaïm ñeán hoïc troø. Nhöng ñöùa hoïc troø hö hoûng, mai sau trôû thaønh nhöõng ngöôøi xaáu aùc trong xaõ hoäi. Thaùi ñoä cuûa oâng thaày nhö theá khoâng goïi laø laønh. Ñoù laø ñöùng veà maët thôøi gian maø phaân ñònh ñieàu laønh hay döõ. Theá neân coù nhieàu haønh ñoäng thoaùng thaáy nhö döõ, nhöng baûn chaát laïi laø laønh. Roài cuõng coù nhieàu haønh ñoäng thoaùng nhìn nhö laønh maø baûn chaát laïi laø döõ. Nhö vaäy yeáu toá laønh hay döõ, phaûi xeùt ñeán haäu quaû ôû vò lai toát hay xaáu maø ñoaùn ñònh. Chôù caïn côït nhìn thaáy vieäc laøm ôû hieän taïi maø quyeát ñoaùn e khoâng ñuùng, maø phaûi xeùt taän keát quaû ôû vò lai.

Laïi nöõa, yeáu toá thieän aùc coøn phaûi ñöùng veà maët khoâng gian, ñieàu lôïi ích phaûi ñem ñeán cho nhieàu ngöôøi, môùi ñoaùn ñònh ñöôïc. Neáu moät vieäc laøm coù haïi chæ moät ngöôøi maø coù lôïi haøng traêm haøng ngaøn ngöôøi, thì vieäc laøm ñoù cuõng ñöôïc coi laø thieän. Trong kinh noùi veà tieàn thaân cuûa Phaät coù keå caâu chuyeän: Coù moät toân giaû cuøng ñi thuyeàn chung vôùi ñoaøn ngöôøi buoân. Khi thuyeàn ra giöõa soâng lôùn, trong thuyeàn coù keû baát löông saép ra tay gieát ñoaøn ngöôøi buoân ñeå ñoaït cuûa. Toân giaû lieàn gieát keû baát löông ñoù ñeå cöùu ñoaøn ngöôøi buoân. Haønh ñoäng cuûa toân giaû tuy aùc vôùi ngöôøi baát löông, nhöng thieän ñoái vôùi ñoaøn ngöôøi buoân. Laøm nhö vaäy tuy coù toäi vôùi moät ngöôøi maø cöùu ñöôïc nhieàu ngöôøi. Theá neân phaân ñònh thieän aùc phaûi nhìn roäng raõi nhö vaäy.

Ñöùng veà maët thôøi gian hieän taïi coù lôïi, vò lai cuõng coù lôïi, hoaëc hieän taïi tuy khoâng coù lôïi maø vò lai thì coù lôïi. Hoaëc giaû khi haønh ñoäng tuy thieät thoøi moät hai ngöôøi maø vò lai lôïi ích caû traêm ngaøn ngöôøi, nhöõng tröôøng hôïp nhö theá ñöôïc xem laø thieän chôù khoâng phaûi laø aùc. Hieåu roõ raøng nhö vaäy môùi khoâng laàm, chôù nhieàu khi chuùng ta cho ñieàu ñoù laø thieän kyø thaät laïi laø aùc. Chaúng haïn nhö nhöõng baø meï cöng con, con muoán ñieàu gì laø chieàu theo ñieàu aáy, khoâng daùm raày noù, roát sau con thaønh ñöùa hö heøn. Thoaït nhìn thaáy nhö baø meï ñoù hieàn, song roát cuoäc laïi hoùa thaønh döõ, vì laøm hö ñöùa con. Ngaøy xöa ôû Trung Hoa coù Khaáu Chuaån, thuôû nhoû oâng leâu loång rong chôi troán hoïc hoaøi. Meï oâng thaáy con hö heøn khoù daïy, baø buoàn loøng. Moät hoâm baø meï caàm traùi caân choïi oâng, traùi caân chaïm vaøo chaân laøm oâng bò thöông tích. Nhôø vaäy maø oâng sôï, khoâng daùm troán hoïc nöõa vaø chaêm lo hoïc haønh. Sau oâng trôû thaønh ngöôøi taøi gioûi, thì meï ñaõ maát. Moãi khi nhìn thaáy veát theïo treân chaân laø oâng nhôù meï, oâng khoùc… Thoaùng nhìn qua thaáy nhö meï oâng Khaáu Chuaån aùc, nhöng chính nhôø thaùi ñoä cöùng raén cuûa baø, giuùp cho Khaáu Chuaån trôû thaønh ngöôøi toát. Vì vaäy haønh ñoäng neùm quaû caân cuûa baø ñöôïc xem laø thieän.

Trong laõnh vöïc tu haønh, vì khoâng phaân bieät ñöôïc thieän aùc, neân coù nhieàu ngöôøi thieän maø laàm töôûng laø aùc. Chaúng haïn moät vaøi phaät töû vaøo chuøa thaáy thaày Truï trì phaït maáy chuù ñieäu quyø höông. Maáy chuù quyø taøn caây höông maát hôn moät tieáng ñoàng hoà, hai ñaàu goái bò loõm vaøo ñoû öûng. Phaät töû aáy noùng ruoät, ngaàm traùch thaày Truï trì thieáu töø bi, nhaãn taâm haønh phaït ngöôøi tu chòu ñau ñôùn khoå sôû. Nhö vaäy thaày Truï trì coù thieáu töø bi khoâng? - Khoâng. Taïi sao? Vì caùc chuù ñieäu vaøo chuøa tu, töø côm aên, aùo maëc, choã ôû ñeán thuoác thang ñeàu do thí chuû uûng hoä cuùng döôøng. Neáu caùc chuù löôøi bieáng khoâng chòu hoïc Phaät phaùp, khoâng tuïng kinh ngoài thieàn, cöù leâu loång chôi ñuøa, thaày Truï trì khoâng raên phaït, ñeå caùc chuù ñieäu hö hoûng laøm sao coù ñuû ñöùc haïnh vaø trí tueä haàu ñaùp ôn thí chuû? Sau khi cheát vì choàng chaát nôï naàn nghieäp toäi neân bò ñoïa. Vì traùnh toäi cho ñeä töû, maø thaày Truï trì phaûi raên phaït cho ñeä töû söûa ñoåi. Neáu raên phaït maø khoâng söûa ñoåi thì phaûi truïc xuaát. Haønh ñoäng cuûa thaày Truï trì môùi thaáy nhö aùc, nhöng xeùt kyõ thì quaù töø bi.

Toùm laïi, ñieàu thieän laø vieäc laøm trong hieän taïi, mình cuøng ngöôøi ñeàu ñöôïc lôïi ích vaø nhieàu ñôøi vò lai cuõng ñöôïc an vui. Hoaëc hieän ñôøi tuy mình bò thieät thoøi, ngöôøi cuõng coù chuùt ít thieät thoøi, nhöng vò lai mình cuøng ngöôøi ñeàu ñöôïc lôïi ích an vui. Ñoù laø ñieàu thieän. Ngöôïc laïi, vieäc laøm hieän taïi mình coù lôïi maø di haïi cho ngöôøi, hoaëc hieän taïi mình coù haïi, ngöôøi coù haïi, cho ñeán mai sau mình vaø ngöôøi cuøng ñau khoå. Ñoù laø vieäc aùc.

Nghieäp laø taùc ñoäng cuûa thaân khaåu yù laëp ñi laëp laïi nhieàu laàn thaønh thoùi quen. Vaø khi thaønh thoùi quen noù coù söùc maïnh daãn ngöôøi ñi thoï quaû baùo hoaëc vui hoaëc khoå. Theá thöôøng, ngöôøi ñôøi khi gaëp caûnh söôùng hay khoå thì noùi soá phaän mình nhö vaäy laø phaûi chòu nhö vaäy. Song, neáu laø phaät töû coù ñoå thöøa soá phaän vaø chaáp nhaän soá phaän nhö ngöôøi ñôøi khoâng? - Khoâng.

Vì noùi nhö theá thì khoâng thoâng lyù nhaân quaû nghieäp baùo. Leõ ra phaät töû khi gaëp caûnh khoå hay vui thì phaûi noùi: "Do nghieäp mình ñaõ taïo, neân mình phaûi chòu", chôù khoâng neân noùi do soá phaän. Taïi sao nhö vaäy? Vì nhaân quaû nghieäp baùo raát cuï theå vaø teá nhò.

Tuïc truyeàn laâu ñôøi, chuùng ta ai cuõng thaàm nghó raèng: Con ngöôøi sanh ra laø do Thöôïng ñeá hay Taïo hoùa saép ñònh saün soá phaän. Heã sanh ra ñôøi, cuoäc soáng vui khoå nhö theá naøo laø chòu nhö theá aáy, khoâng thay ñoåi ñöôïc. Hoaëc coù quan nieäm: Con ngöôøi sanh ra laø do soá maïng ñôøi tröôùc ñaõ ñònh saün. Bôûi soá maïng ñònh saün neân phaûi sao chòu vaäy. Theá neân gaëp caûnh khoå, noùi: "Taïi soá toâi khoå", gaëp caûnh söôùng thì noùi: "Taïi soá toâi söôùng". Hoaëc quan nieäm: "Ñôøi ngöôøi sanh ra laø do ruûi may, ruûi thì khoå, may thì vui, ñöôïc laø may, maát laø ruûi…", chôù söï söôùng khoå cuûa con ngöôøi khoâng do nhaân duyeân. Caû ba thuyeát treân, quí vò coù ngöôøi naøo khoâng maéc keït khoâng? Neáu khoâng ñoå thöøa Taïo hoùa thì ñoå thöøa soá maïng, khoâng ñoå thöøa soá maïng thì ñoå thöøa ruûi may. Caû ba thuyeát treân Phaät giaùo khoâng thöøa nhaän, maø Phaät noùi: "Con ngöôøi sanh ra keû khoå ngöôøi söôùng laø do nghieäp". Vaäy Nghieäp cuûa ñaïo Phaät coù khaùc vôùi Taïo hoùa, coù khaùc vôùi soá maïng, coù khaùc vôùi ruûi may khoâng?

Trong kinh A-haøm (Agama) Phaät daïy: "Chuùng sanh ngöôøi haï lieät keû cao sang, ngöôøi ñeïp ñeõ keû thoâ xaáu, ngöôøi vui söôùng keû baát haïnh, ñeàu do haïnh nghieäp cuûa chuùng". Nhöõng taùc ñoäng töø nôi taâm goïi laø yù nghieäp, nôi mieäng goïi laø khaåu nghieäp, nôi thaân goïi laø thaân nghieäp. Thaân khaåu yù cuûa con ngöôøi taïo neân nghieäp, vì vaäy maø khoå vui laø do mình taïo, chôù khoâng do ai khaùc, cuõng khoâng phaûi Taïo hoùa saép ñònh, cuõng khoâng do soá maïng hay may ruûi gaây neân. Thí duï moät chuù thanh nieân thöông moät coâ thieáu nöõõ, nhöng coâ thöông ngöôøi khaùc, neân chuù thaát tình ñau khoå. Moät hoâm chuù thöùc tænh, töï traùch mình laø ngu daïi. Töø ñoù chuù buoâng boû taâm luyeán aùi coâ gaùi aáy, neân heát ñau khoå. Nhö vaäy, caùi khoå cuûa chuù thanh nieân ñoù do ai taïo? Do coâ gaùi, do Taïo hoùa, do soá maïng, do ruûi may, hay do chuù? Do taâm yù chuù meâ laàm neân chuù môùi khoå! Vaäy khi mình khoå ñoå thöøa ai? Khoâng ñoå thöøa ai caû, maø phaûi xeùt laïi mình, coi nghieäp mình taïo coù loãi choã naøo, ñeå chuyeån hoùa noù. Chuù thanh nieân laàm töôûng coâ gaùi thöông chuù, neân chuù thöông coâ. Nhöng söï thaät thì coâ gaùi thöông ngöôøi khaùc, neân chuù khoå. Khi chuù bieát chuù laàm, lieàn chuyeån nghieäp yù baèng caùch buoâng boû loøng luyeán aùi coâ gaùi laø chuù heát khoå.

Laïi moät ví duï nöõa: OÂng A laø ngöôøi töông ñoái löông thieän, oâng coù moät ngöôøi baïn khoâng toát hay troäm caép cuûa ngöôøi. Moät hoâm ngöôøi baïn oâng troäm ñöôïc moät moùn ñoà quí, trò giaù ñoä naêm baûy trieäu ñoàng. Khi bò maát ñoà chuû nhaø baùo ñoäng tìm kieám. Baïn oâng A tôùi nhaø oâng, noùi: "Laâu nay ai cuõng bieát anh löông thieän, anh laøm ôn caát giuøm toâi moùn ñoà naøy, sau toâi baùn seõ chia cho anh vaøi ba trieäu". OÂng A daáy khôûi loøng tham nhaän giöõ cuûa phi nghóa ñoù. Ngöôøi baïn aên troäm bò baét, bò tra khaûo lieàn khai cuûa quí aáy gôûi taïi nhaø oâng A, neân oâng A cuõng bò baét laây. Khi bò baét oâng A ôû tuø ñau khoå. Vaäy caùi khoå cuûa oâng A laø taïi ai? Coù phaûi taïi Taïo hoùa xeáp baøy cho oâng A ôû tuø khoâng? Hay taïi naêm nay oâng A ruûi ro? Hay taïi soá maïng cuûa oâng A laø phaûi ôû tuø? Roõ raøng taïi oâng A khoâng laøm chuû ñöôïc loøng tham, ñeå cho yù oâng taïo nghieäp aùc khieán cho thaân oâng laøm aùc, neân oâng phaûi chòu khoå. Neáu luùc loøng tham daáy khôûi oâng chuyeån ñöôïc, oâng töø choái khoâng nhaän caát cuûa phi nghóa ñeå ñöôïc chia tieàn, thì oâng ñaâu coù bò baét vaø bò ôû tuø vì toäi chöùa ñoà gian! Vaäy, tröôùc moät hoaøn caûnh con ngöôøi coù theå bò khoå maø cuõng coù theå khoâng khoå. Nghóa laø chæ trong naêm möôøi phuùt ñoàng hoà, neáu con ngöôøi haønh ñoäng vôùi trí tueä saùng suoát thì chuùng ta chuyeån ñöôïc khoå. Cuõng chæ trong naêm möôøi phuùt, con ngöôøi haønh ñoäng vôùi tham saân thì bò ñau khoå. Khoå hay khoâng khoå laø do haïnh nghieäp cuûa con ngöôøi thieän hay aùc maø ra vaäy. Neáu bieát do nghieäp yù cuûa mình tham lam neân bò tuø ñaøy, coá gaéng chuyeån taâm nieäm tham lam trôû thaønh thanh baïch thì khoâng khoå. Ngöôïc laïi khoâng coù traùch nhieäm vôùi haønh ñoäng cuûa mình, cöù ñoå thöøa cho soá maïng, cho ruûi may, thì khoâng bao giôø söûa ñoåi nghieäp chaúng laønh cuûa mình, dó nhieân laø phaûi khoå. Ñoù laø toâi noùi nghieäp ôû hieän taïi.

Sau ñaây laø nghieäp ôû quaù khöù keát tuï quaû trong ñôøi hieän taïi vaø vò lai. Coù ngöôøi vöøa ñöôïc sanh ra laø ñaõ giaøu sang sung söôùng. Nhö vaäy laø do caùi gì ñònh? Coù phaûi do soá maïng ñònh khoâng? Cuõng khoâng. Chuùng ta neân bieát nghieäp quaû trong ñaïo Phaät noùi thoâng caû ba ñôøi: Quaù khöù, hieän taïi, vò lai. Nghieäp khoâng phaûi chæ thaønh töïu quaû baùo trong moät ñôøi. Coù nhieàu nghieäp taïo trong ñôøi naøy, quaû baùo keát tuï cuõng trong ñôøi naøy, nhö oâng A chöùa ñoà gian ôû treân. Laïi cuõng coù nhöõng nghieäp taïo ôû hieän taïi, mai sau môùi thoï quaû baùo. Ví duï oâng Xoaøi hieän taïi coù theá löïc giaøu sang, oâng laøm khoán khoå oâng Mít laø ngöôøi laùng gieàng. Luùc baáy giôø oâng Mít coâ theá neân nuoát haän. Vaøi möôi naêm sau oâng Mít coù theá löïc, oâng Xoaøi thì coâ theá, neân oâng Mít baùo thuø oâng Xoaøi, khieán oâng Xoaøi ñieâu ñöùng khoå sôû. Khi bò oâng Mít baùo thuø thì oâng Xoaøi töùc toái keâu oan: "Taïi sao ngöôøi ta quaù hung aùc haïi toâi khoán khoå nhö theá naøy? ". Quí vò thaáy oâng Xoaøi coù oan khoâng? Khoâng. OÂng ñaõ taïo nghieäp xaáu vôùi oâng Mít maø oâng queân, khi quaû baùo chaúng laønh cuûa nghieäp xaáu keát tuï thì oâng laïi than traùch. Ñoù laø do oâng khoâng thaáy ñöôïc nghieäp xaáu cuûa oâng ñaõ taïo.

Laïi nöõa, nghieäp cuûa ñôøi quaù khöù trong kinh A-haøm Phaät noùi: "Nhöõng chuùng sanh naøo nôi thaân khaåu yù taïo nghieäp aùc, thì khi thaân hoaïi maïng chung phaûi sanh vaøo coõi döõ. Ngöôïc laïi nhöõng chuùng sanh naøo nôi thaân khaåu yù taïo nghieäp laønh, thì khi thaân hoaïi maïng chung ñöôïc sanh vaøo coõi laønh. Vaø moät phen sanh ra roài cheát ñi, cheát ñi roài sanh laïi, cöù sanh roài töû, töû roài sanh khoâng bieát bao nhieâu laàn". Nhöng moãi laàn soáng cheát ñoù, thoï bieát bao noãi khoå nieàm vui, do thaân khaåu yù ñaõ taïo nghieäp thieän hay aùc ôû ñôøi tröôùc. Xin hoûi quí vò lôùn tuoåi, xeùt laïi chuùng ta töø luùc bieát ñi ñöùng noùi naêng, cho ñeán nay boán naêm möôi tuoåi, hoaëc saùu baûy möôi tuoåi, coù ai laøm laønh hoaøn toaøn khoâng? Hay coù khi laøm cho ngöôøi ñöôïc lôïi ích vui cöôøi, laïi cuõng coù luùc laøm cho ngöôøi buoàn phieàn ñau khoå? Ñôøi naøy chuùng ta vöøa laøm laønh vaø cuõng vöøa laøm aùc. Laáy ñoù maø xeùt, ñôøi tröôùc cuõng vaäy, moät traêm ñieàu, chuùng ta laøm ñöôïc baûy taùm chuïc ñieàu laønh laø toái ña, coøn laïi vaøi ba chuïc laø ñieàu aùc. Vì vaäy maø ñôøi naøy sanh ra tuy cuõng ñöôïc giaøu sang sung söôùng, nhöng laâu laâu cuõng coù xaûy ra tai naïn ñau khoå. Ngöôøi khoâng thaáu hieåu nhaân quaû thoâng caû ba ñôøi thì seõ than traùch: "Taïi sao toâi aên ôû hieàn laønh, maø gaëp phaûi nhöõng chuyeän baát töôøng khoå ñau? ". ÔÛ ñôøi coù ai löông thieän hoaøn toaøn ñaâu? Nhö chuùng ta thaáy trong ñôøi hieän taïi tuy bieát tu laøm laønh, nhöng thænh thoaûng baát giaùc cuõng laøm cho ngöôøi buoàn khoå. Theá neân thænh thoaûng chuùng ta cuõng gaëp khoå, cuõng coù buoàn laø do nghieäp thieän vaø aùc maø chuùng ta ñaõ taïo xen laãn ôû ñôøi tröôùc ñoù vaäy. Khi gaëp khoå ñöøng ñoå thöøa cho ai caû, maø phaûi bieát: Tröôùc mình ñaõ taïo nhaân roài neân ñôøi naøy phaûi thoï nhaän quaû. Vaø cuõng coù nhieàu ngöôøi tuy hoï aùc, nhöng ñaâu phaûi suoát ñôøi hoï laøm aùc heát, maø thænh thoaûng hoï cuõng coù laøm moät hai ñieàu laønh. Neân nhöõng ngöôøi ngheøo khoå thænh thoaûng cuõng coù vaøi nieàm vui. Vaäy muoán cho ñôøi sau ñöôïc an vui heát khoå thì, ngay baây giôø traùnh nhöõng vieäc khieán cho ngöôøi ñau khoå vaø laøm nhöõng vieäc giuùp cho ngöôøi hieän taïi ñöôïc lôïi ích sau cuõng an vui. Ñoù laø taïo nghieäp laønh, ngöôïc laïi laø taïo nghieäp aùc.

Nhö vaäy, nghieäp trong ñaïo Phaät khaùc vôùi soá maïng maø ngöôøi ñôøi ñaõ nghó. Soá maïng ñaõ ñònh roài thì boù tay baát löïc, khoâng chuyeån ñoåi ñöôïc, ñaønh chòu vaäy. Coøn nghieäp thì chuyeån ñoåi ñöôïc. Vì nghieäp laø haønh vi taïo taùc cuûa con ngöôøi. Taïo taùc xaáu aùc thì khoå, bieát ñoù laø vieäc aùc khoå, lieàn ñoåi laøm vieäc laønh thì ñöôïc an vui. Ví duï oâng Xoaøi tieâu pha phung phí neân maéc nôï, bò chuû nôï vaây ñoøi laøm phieàn phöùc. Muoán cho heát nôï, oâng Xoaøi phaûi sieâng naêng laøm vieäc, aên tieâu chöøng möïc, daønh tieàn ñeå traû nôï, traû moät thôøi gian laø döùt nôï, khoâng ai ñeán quaáy raày oâng, oâng ñöôïc an oån. Ñoù laø caùch chuyeån nghieäp thöïc teá khoâng ai phuû nhaän ñöôïc. Neáu tin theo soá maïng cho raèng soá toâi ngheøo phaûi mang nôï, duø coù coá gaéng laøm cuõng voâ ích vì khoâng chuyeån ñoåi ñöôïc, ñaønh chòu ngheøo, nôï naàn vaây phuû… Chuyeån nghieäp baèng hai caùch: Caùch thöù nhaát laø ñoái tröôùc cuûa caûi quí ñaét tieàn, loøng tham daáy khôûi, bieát ñoù laø yù nghieäp aùc, lieàn buoâng xaû nieäm tham, thì nghieäp thaân khoâng theo yù ñeå taïo duyeân laáy cuûa ngöôøi, khoâng bò ngöôøi baét bôù, boû tuø, ñaùnh ñaäp. Ñoù laø chuyeån nghieäp yù aùc ngay khi khôûi. Tröôøng hôïp thöù hai laø ñang ôû trong caûnh ngheøo tuùng beänh taät, raùn aên ôû hieàn laønh, laøm ñieàu phöôùc ñöùc, khieán cho nghieäp aùc quaù khöù moøn daàn thì seõ ñöôïc an vui. Ñoù laø chuyeån nghieäp quaù khöù töø töø. Ngöôøi hieåu ñöôïc lyù nghieäp baùo thì coù söùc maïnh tinh thaàn, khoâng yeáu ñuoái troán traùnh traùch nhieäm maø mình ñaõ taïo. Khoâng laøm aùc gaây ñau khoå cho ngöôøi, luoân nghó noùi laøm thieän, taïo cho mình moät cuoäc soáng laønh maïnh an vui, xaây döïng xaõ hoäi toát ñeïp.

Toùm laïi, Kinh Thaäp Thieän Nghieäp Ñaïo laø möôøi ñieàu laønh, Phaät daïy cho chuùng sanh neân laøm ñeå ñi ñeán choã an oån vui veû.

]