LUAÄN TOÁI THÖÔÏNG THÖØA 

Ngöôøi muoán tieán ñeán ñaïo Thaùnh hieåu ngoä chôn taâm (Thieàn toâng) caàn phaûi luaän roõ veà “tu taâm”. Neáu khoâng gìn giöõ taâm thanh tònh thì taát caû haïnh khoâng do ñaâu nhaän thaáy. Mong caùc thieän tri thöùc coù bieân cheùp, duïng taâm ñöøng ñeå sai laïc, e laøm laàm nhöõng ngöôøi sau.

Phaøm ngöôøi tu caàn phaûi bieát baûn theå, chính nôi thaân taâm naøy xöa nay thanh tònh, khoâng sanh khoâng dieät, khoâng coù phaân bieät, taâm töï taùnh thanh tònh vieân maõn laø Boån Sö, vöôït hôn nieäm möôøi phöông Chö Phaät.

Hoûi : Laøm sao bieát taâm mình xöa nay thanh tònh ?

Ñaùp : Kinh Thaäp Ñòa noùi : “Trong thaân chuùng sanh coù Phaät taùnh Kim Cang”. Ví nhö maët trôøi troøn ñaày saùng suoát roäng lôùn khoâng ngaèn meù. Chæ vì bò maây ñen nguõ aám che ñaäy, nhö ngoïn ñeøn ñeå trong bình, aùnh saùng khoâng theå chieáu soi. Thí nhö theá gian taùm höôùng maây muø ñeàu daäy, khaép nôi ñeàu toái taêm. Maët trôøi ñaâu coù taøn hoaïi, taïi sao khoâng coù aùnh saùng ? AÙnh saùng nguyeân khoâng hoaïi, vì bò maây muø che. Taâm thanh tònh cuûa taát caû chuùng sanh cuõng nhö theá. Chæ vì bò maây ñen vin theo voïng nieäm phieàn naõo vaø caùc kieán chaáp che ñaäy. Neáu hay giöõ taâm laéng laëng, voïng nieäm khoâng sanh thì phaùp Nieát baøn töï nhieân hieån hieän. Cho neân bieát, taâm mình xöa nay thanh tònh.

Hoûi : Laøm sao bieát taâm mình xöa nay khoâng sanh dieät ?

Ñaùp : Kinh Duy Ma noùi : “Nhö khoâng coù sanh, nhö khoâng coù dieät”. Nhö laø chôn nhö Phaät taùnh töï taùnh thanh tònh. Thanh tònh laø nguoàn cuûa taâm. Chôn nhö voán khoâng töø duyeân sanh. Laïi noùi : “Taát caû chuùng sanh ñeàu Nhö, caùc Hieàn Thaùnh cuõng Nhö”. Taát caû chuùng sanh laø chuùng ta vaäy. Caùc Hieàn Thaùnh töùc laø Chö Phaät vaäy. Danh töôùng tuy khaùc, chôn nhö phaùp taùnh trong thaân ñeàu ñoàng. Khoâng sanh khoâng dieät neân noùi ñeàu “Nhö”. Theá laø bieát taâm mình xöa nay khoâng sanh khoâng dieät.

Hoûi : Sao goïi taâm mình laø Boån Sö ?

Ñaùp : Chôn taâm naøy töï nhieân maø coù, khoâng töø ngoaøi ñeán, khoâng raøng buoäc trong ba ñôøi (quaù khöù, vò lai, hieän taïi), choã chí thaân khoâng gì hôn töï giöõ taâm naøy. Neáu ngöôøi bieát giöõ taâm, giöõ taâm aét ñeán bôø kia. Ngöôøi meâ taâm, boû taâm thì ñoïa tam ñoà (ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sanh). Chö Phaät ba ñôøi ñeàu laáy taâm laøm Boån Sö. Luaän noùi : “Roõ raøng giöõ taâm thì voïng nieäm khoâng khôûi, töùc laø voâ sanh”. Cho neân bieát taâm laø Boån Sö.

Hoûi : Sao noùi taâm mình vöôït hôn nieäm caùc Ñöùc Phaät ?

Ñaùp : Thöôøng nieäm caùc Ñöùc Phaät chaúng khoûi sanh töû, giöõ boån taâm mình thì ñeán bôø kia. Kinh Kim Cang noùi : “Neáu do saéc thaáy ta, do aâm thanh caàu ta, ngöôøi aáy haønh ñaïo taø, khoâng theå thaáy Nhö Lai”. Cho neân noùi “giöõ chôn taâm naøy vöôït hôn nieäm caùc Ñöùc Phaät”. Vöôït hôn chæ laø lôøi noùi nhaèm vaøo söï tu haønh vaø khuyeân ngöôøi, kyø thaät quaû theá cöùu caùnh khoâng hai.

Hoûi : Chuùng sanh cuøng Phaät veà chôn theå ñaõ ñoàng, taïi sao Chö Phaät khoâng sanh khoâng dieät, thoï voâ löôïng khoaùi laïc töï taïi khoâng ngaïi, chuùng sanh chuùng ta ñoïa trong sanh töû chòu caùc thöù khoå ?

Ñaùp : Chö Phaät möôøi phöông ngoä ñaït phaùp taùnh, ñeàu töï nhieân chieáu saùng nôi nguoàn taâm, voïng töôûng khoâng sanh, chaùnh nieän khoâng maát, taâm ngaõ sôû dieät, neân ñöôïc khoâng thoï sanh töû. Khoâng sanh töû neân roát raùo vaéng laëng, cho neân muoân caùi vui ñaày ñuû. Taát caû chuùng sanh meâ chôn taùnh, khoâng bieát goác taâm, caùc thöù voïng duyeân, khoâng tu chaùnh nieäm neân taâm yeâu gheùt daáy khôûi. Do yeâu gheùt neân hoà taâm bò beå chaûy, hoà taâm bò beå chaûy neân coù sanh töû, coù sanh töû thì caùc khoå ñeàu hieän. Kinh Taâm Vöông noùi : “Chôn nhö Phaät taùnh laën trong bieån saùu thöùc thaáy bieát, chìm ñaém sanh töû khoâng ñöôïc giaûi thoaùt”. Coá gaéng laõnh hoäi choã aáy, giöõ chôn taâm thì voïng nieäm khoâng sanh, taâm ngaõ sôû dieät, töï nhieân cuøng Phaät bình ñaúng khoâng hai.

Hoûi : Chôn nhö Phaät taùnh ñoàng moät khoâng hai, neáu meâ leõ ra ñoàng meâ, ngoä leõ ra ñoàng ngoä, taïi sao Phaät giaùc ngoä baûn taùnh, chuùng sanh thì môø toái, nhôn ñaâu nhö vaäy ?

Ñaùp : Töø ñaây veà tröôùc laø vaøo phaàn baát tö nghì (khoâng nghó baøn), khoâng phaûi choã phaøm phu ñeán. Bieát taâm neân ngoä, maát taùnh neân meâ, duyeân hieäp lieàn hieäp, noùi khoâng theå ñònh, chæ tin quaû quyeát gìn giöõ taâm mình. Kinh Duy Ma noùi : “Khoâng töï taùnh, khoâng tha taùnh, phaùp xöa khoâng sanh, nay cuõng khoâng dieät, ngoä phaùp naøy lieàn lìa hai beân vaøo trí voâ phaân bieät”. Neáu ngöôøi hieåu ñöôïc nghóa naøy, chæ khi tu bieát ñöôïc phaùp yeáu giöõ taâm laø baäc nhaát. ÔÛ ñaây noùi giöõ taâm laø coäi goác cuûa Nieát baøn, laø yeáu moân vaøo ñaïo, laø toâng cuûa möôøi hai boä kinh, laø Toå cuûa Chö Phaät ba ñôøi.

Hoûi : Sao bieát giöõ chôn taâm laø coäi goác Nieát baøn ?

Ñaùp : Theå cuûa Nieát Baøn laø vaéng laëng voâ vi an laïc. Taâm ta ñaõ laø chôn nhö, voïng töôûng thì ñoaïn; vì ñoaïn voïng töôûng neân ñuû chaùnh nieäm; vì ñuû chaùnh nieäm neân trí tòch chieáu sanh; vì trí tòch chieáu sanh neân ñaït toät phaùp taùnh; vì ñaït toät phaùp taùnh neân ñöôïc Nieát baøn. Cho neân bieát giöõ chôn taâm mình laø coäi goác Nieát Baøn.

Hoûi : Sao bieát giöõ chôn taâm laø yeáu moân vaøo ñaïo ?

Ñaùp : Cho ñeán ñöa moät tay leân, laáy moùng tay veõ hình töôïng Phaät, hoaëc taïo coâng ñöùc nhö caùt soâng Haèng, chæ laø Phaät vì giaùo hoùa chuùng sanh khoâng trí hueä, taïo nghieäp ñöôïc quaû baùo thuø thaéng ôû ñôøi sau vaø gaây nhôn thaáy Phaät. Neáu ngöôøi mong sôùm thaønh Phaät neân giöõ chôn taâm. Trong ba ñôøi, chö Phaät nhieàu voâ löôïng voâ bieân, neáu coù moät vò khoâng giöõ chôn taâm maø thaønh Phaät, hoaøn toaøn voâ lyù. Cho neân kinh noùi : “Coät taâm moät choã, khoâng vieäc gì chaúng xong”. Theá neân bieát giöõ chôn taâm laø yeáu moân vaøo ñaïo.

Hoûi : Sao bieát giöõ chôn taâm laø toâng cuûa möôøi hai boä Kinh ?

Ñaùp : ÔÛ trong taát caû Kinh, Nhö Lai noùi taát caû toäi phöôùc, taát caû nhaân duyeân quaû baùo, daãn taát caû nuùi soâng, quaû ñaát, coû caây, v.v... caùc thöù taïp vaät, ñeà ra thí duï nhieàu voâ löôïng voâ bieân, hoaëc hieän thaàn thoâng voâ löôïng caùc thöù bieán hoùa, chæ laø Phaät vì giaùo hoùa chuùng sanh khoâng trí hueä caùc thöù taâm duïc, taâm haønh muoân vaøn sai khaùc. Theá neân bieát, Nhö Lai tuøy cöûa taâm kia daãn vaøo Nhaát thöøa. Chuùng ta ñaõ theå nhaän Phaät taùnh cuûa chuùng sanh xöa nay thanh tònh, nhö maët trôøi bò maây che. Chæ coát roõ raøng giöõ chôn taâm, maây voïng nieäm heát, maët trôøi trí hueä lieàn hieän. Ñaâu caàn hoïc nhieàu nhöõng caùi thaáy bieát bò khoå sanh töû, taát caû nghóa lyù vaø vieäc trong ba ñôøi. Ví nhö lau göông, buïi heát, aùnh saùng töï nhieân hieän. Nay ôû trong taâm voâ minh maø hoïc ñöôïc, troïn khoâng kham. Neáu hay roõ raøng khoâng maát chaùnh nieäm, trong taâm voâ vi hoïc ñöôïc, aáy laø chôn hoïc. Tuy noùi chôn hoïc troïn khoâng coù choã hoïc. Vì côù sao ? Vì ta vaø Nieát baøn caû hai ñeàu khoâng. Laïi khoâng hai, khoâng moät neân khoâng coù choã hoïc. Phaùp taùnh tuy khoâng, caàn phaûi roõ raøng giöõ chôn taâm. Vì ñeå voïng nieäm khoâng sanh, taâm ngaõ sôû dieät. Kinh Nieát baøn noùi : “Ngöôøi bieát Phaät khoâng noùi phaùp, aáy goïi laø ña vaên ñaày ñuû”. Neân bieát, giöõ chôn taâm laø toâng cuûa möôøi hai boä kinh.

Hoûi : Sao bieát giöõ chôn taâm laø Toå cuûa chö Phaät ba ñôøi ?

Ñaùp : Chö Phaät ba ñôøi ñeàu töø trong taâm taùnh sanh. Tröôùc do giöõ chôn taâm, voïng nieäm khoâng sanh, taâm ngaõ sôû dieät sau môùi ñöôïc thaønh Phaät. Cho neân bieát giöõ chôn taâm laø Toå cuûa chö Phaät ba ñôøi.

Töø ñaây trôû leân boán caâu vaán ñaùp, neáu muoán noùi roäng thì voâ cuøng. Nay toâi mong oâng ñöôïc töï bieát baûn taâm laø Phaät, neân aân caàn khuyeân oâng ngaøn kinh muoân luaän khoâng hôn giöõ chôn taâm, ñoù laø phaùp yeáu vaäy. Toâi coá gaéng ñem kinh Phaùp Hoa chæ cho oâng, nhöõng vaät ñaïi xa, baûo thaønh, minh chaâu, dieäu döôïc, ... oâng töï khoâng nhaän, khoâng uoáng thì ngheøo khoå, laøm sao hoäi ñöôïc. Voïng nieäm khoâng sanh, taâm ngaõ sôû dieät thì taát caû coâng ñöùc töï nhieân vieân maõn. khoâng nhôø caàu beân ngoaøi maø vaøo bieån khoå sanh töû. ÔÛ taát caû choã chaùnh nieäm xeùt taâm, chôù thích caùi vui hieän taïi maø gieo thoáng khoå ñôøi sau, doái mình doái ngöôøi khoâng thoaùt khoûi sanh töû. Coá gaéng ! Coá gaéng ! Nay tuy voâ thöôøng, chung gieo caùi nhaân thaønh Phaät ôû ñôøi sau. Chôù ñeå ba thôøi qua suoâng luoáng maát coâng phu. Kinh noùi : “Thöôøng ôû trong ñòa nguïc nhö daïo hoa vieân, taïi caùc ñöôøng aùc nhö nhaø cöûa cuûa mình”. Chuùng sanh chuùng ta ngaøy nay nhö theá, khoâng bieát kinh sôï keû gieát ngöôøi (Voâ thöôøng), troïn khoâng coù taâm vöôït ra. Laï thay ! Khoå thay !

Neáu coù keû môùi hoïc toïa thieàn y kinh quaùn Voâ Löôïng Thoï ngoài ngay thaéng chaùnh nieäm, nhaém maét ngaäm mieäng, taâm nhìn thaúng ñeán tröôùc tuøy yù xa gaàn, moät ngaøy töôûng giöõ chôn taâm, nieäm nieäm chôù truï. Kheùo ñieàu hoøa hôi thôû, chôù ñeå chôït thoâ chôït teá deã khieán ngöôøi thaønh beänh. Ban ñeâm giôø ngoài thieàn, hoaëc thaáy taát caû caûnh giôùi thieän aùc, hoaëc nhaäp caùc tam muoäi xanh, vaøng, ñoû, traéng, ..., hoaëc thaáy thaân phaùt ra haøo quang saùng lôùn, hoaëc thaáy thaân töôùng Phaät, hoaëc thaáy caùc thöù bieán hoùa, chæ bieát nhieáp taâm chôù neân ñaém tröôùc, thaûy ñeàu laø khoâng, do voïng töôûng maø thaáy vaäy. Kinh noùi : “Coõi nöôùc möôøi phöông ñeàu nhö hö khoâng, ba coõi hö doái chæ laø moät taâm laøm ra”. Neáu khoâng ñöôïc ñònh, khoâng thaáy taát caû caûnh giôùi, cuõng khoâng neân laáy laøm laï, chæ neân trong ñi ñöùng ngoài naèm thöôøng roõ raøng giöõ chôn taâm. Hoäi ñöôïc thì voïng nieäm khoâng sanh, taâm ngaõ sôû dieät, taát caû muoân phaùp khoâng ra ngoaøi taâm mình. Chö Phaät sôû dó noùi roäng nhö theá, nhieàu lôøi daïy baûo, thí duï, chæ vì chuùng sanh haïnh haïnh khoâng ñoàng neân khieán coù giaùo moân sai bieät. Kyø thöïc taùm muoân boán ngaøn phaùp moân, vò theå cuûa haøng Tam thöøa vaøo ñaïo, haïnh taâm cuûa baûy möôi hai vò Hieàn, chaúng qua taâm mình laø goác. Neáu ngöôøi hay töï bieát baûn taâm, nieäm nieäm maøi luyeän chôù truï, töùc töï thaáy Phaät taùnh. Trong moãi nieäm thöôøng cuùng döôøng chö Phaät nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng ôû khaép möôøi phöông, moãi nieäm thöôøng chuyeån möôøi hai boä kinh. Neáu ngöôøi roõ ñöôïc nguoàn taâm naøy thì taát caû taâm nghóa töï hieän, taát caû nguyeän ñaày ñuû, taát caû haïnh vieân maõn, taát caû ñeàu xong, khoâng coøn thoï thaân sau. Hoäi ñöôïc thì voïng nieäm khoâng sanh, taâm ngaõ sôû dieät, boû thaân naøy roài nhaát ñònh ñöôïc voâ sanh khoâng theå nghó baøn. Coá gaéng ! Khoâng gì lôùn baèng. Lôøi noùi chaân thaät khoâng doái nhö theá raát khoù ñöôïc nghe. Trong soá chuùng nhieàu baèng caùt soâng Haèng, ñaâu baèng coù moät ngöôøi nghe maø hay thöïc haønh. Trong soá kieáp öùc-xoa(^{Nghóa laø laáy moät öùc naêm laøm moät kieáp, yù noùi thôøi gian raát daøi.}) ít coù ñöôïc moät ngöôøi thöïc haønh ñeán cöùu caùnh. Kheùo kheùo töï an töï tònh, kheùo ñieàu caùc caên, xem thaáu nguoàn taâm haèng khieán soi saùng thanh tònh, chôù ñeå taâm voâ kyù sanh.

Hoûi : Sao goïi laø taâm voâ kyù ?

Ñaùp : Nhöõng ngöôøi nhieáp taâm vì khoâng duyeân caûnh beân ngoaøi neân taâm thoâ taïm döøng chuùt ít; beân trong khi luyeän chôn taâm. Taâm chöa ñöôïc thanh tònh, trong ñi ñöùng ngoài naèm thöôøng ñeå yù xem taâm, vaãn chöa coù theå roõ raøng thanh tònh rieâng soi nguoàn taâm, aáy goïi laø taâm voâ kyù. Cuõng laø taâm laäu, vaãn khoâng thoaùt khoûi beänh lôùn sanh töû.

Huoáng laø ngöôøi troïn khoâng giöõ taâm, ngöôøi aáy chìm ñaém trong bieån khoå sanh töû, bieát ngaøy naøo ñöôïc ra ? Thaät ñaùng thöông ! Coá gaéng ! Coá gaéng ! Kinh noùi : “Chuùng sanh neáu trong khoâng phaùt loøng thaønh, nôi ba ñôøi, duø coù gaëp chö Phaät nhö soá caùt soâng Haèng cuõng khoâng laøm ñöôïc gì”. Kinh noùi : “Chuùng sanh bieát taâm töï ñoä, Phaät khoâng theå ñoä chuùng sanh”. Neáu Phaät hay ñoä, thôøi quaù khöù chö Phaät nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng, côù sao chuùng ta khoâng thaønh Phaät ? Chæ vì ôû trong khoâng töï phaùt loøng thaønh, neân phaûi ñaém chìm trong bieån khoå. Coá gaéng ! Coá gaéng ! Caáp thieát caàu baûn taâm, chôù ñeå voïng laäu.

Quaù khöù khoâng bieát, ñaõ qua cuõng chaúng laøm gì kòp. Nay thaân hieän taïi ñöôïc nghe dieäu phaùp, khuyeân nhau raønh reõ hieåu roõ lôøi naøy, roõ bieát giöõ taâm laø ñaïo thöù nhaát, maø khoâng chòu phaùt taâm chí thaønh caàu nguyeän thaønh Phaät thoï voâ löôïng töï taïi khoaùi laïc, cöù maõi chaïy theo theá tuïc, tham caàu danh lôïi, ñôøi sau ñoïa trong ñòa nguïc lôùn chòu caùc thöù khoå naõo, ñem caùi gì thay theá ? Laøm sao ? Laøm sao ? Coá gaéng ! Coá gaéng ! Chæ hay maëc aùo raùch, aên côm haåm, roõ raøng giöõ chôn taâm, giaû vôø ngöôøi ngu khoâng hieåu lôøi noùi, ít toån khí löïc maø ñöôïc hieäu duïng, aáy laø ngöôøi ñaïi tinh taán.

Ngöôøi theá gian meâ laàm khoâng hieåu lyù naøy, trong taâm voâ minh laøm nhieàu vieäc gian khoå tu caùc töôùng laønh, mong ñöôïc giaûi thoaùt maø trôû laïi sanh töû. Neáu ngöôøi roõ raøng khoâng maát chaùnh nieäm maø cöùu ñoä chuùng sanh, aáy laø Boà Taùt höõu löïc, noùi tha thieát vôùi caùc oâng : “Giöõ taâm laø baäc nhaát”, neáu khoâng sieâng naêng giöõ taâm, thaät laø ngöôøi quaù ngu. Chaúng nhöõng moät ñôøi hieän taïi chòu khoå, maø coøn muoân kieáp sau naøy mang hoïa. Khoâng bieát lôøi gì ñeå daën doø oâng, naày : baùt phong(^{Baùt phong : Lôïi, suy, huûy nhuïc, ñeà cao, khen, cheâ, khoå, vui.}) thoåi chaúng ñoäng, thaät laø nuùi traân baûo vaäy ... Neáu ngöôøi bieát quaû theå, ñoái vôùi vaïn caûnh khôûi taùc duïng nhö haèng sa, bieän luaän nhö löu, hôïp beänh cho thuoác, maø hay voïng nieäm khoâng sanh, taâm ngaõ sôû dieät, thaät laø baäc ñaïi tröôïng phu xuaát theá, khi Nhö Lai coøn taïi theá khen ngôïi khoâng döùt. Toâi noùi lôøi naøy laø chí taâm khuyeân oâng : “Khoâng sanh voïng nieäm, taâm ngaõ sôû dieät”, aáy laø keû xuaát theá vaäy.

Hoûi : Theá naøo laø taâm ngaõ sôû dieät ?

Ñaùp : Laø coù moät chuùt taâm cho ta hôn ngöôøi, töï nghó ta hay nhö theá, vì taâm ngaõ sôû aáy laø beänh trong Nieát baøn. Kinh Nieát baøn noùi : “Thí nhö hö khoâng hay dung vaïn vaät, maø hö khoâng naøy khoâng töï nghó ta hay haøm dung nhö theá”. Thí duï naøy ñeå noùi taâm ngaõ sôû dieät tieán vaøo Kim Cang Tam Muoäi.

Hoûi : Caùc ngöôøi tu caàu chôn thöôøng vaéng laëng, chæ öa caùi thieän thoâ voâ thöôøng ôû theá gian, khoâng öu caùi thieän dieäu laø nghóa ñeá thöù nhaát chôn thöôøng, lyù naøy chöa thaáy. Chæ thaáy ngöôøi muoán phaùt taâm duyeân nghóa, beøn lo; taâm xeùt bieát khôûi leân laø taâm laäu; muoán queân taâm thì truï nôi môø mòt voâ minh, laïi khoâng hôïp lyù; muoán khoâng döøng taâm, khoâng duyeân nghóa, töùc laø aùc-thuû-khoâng, tuy thoï thaân ngöôøi maø laøm haïnh suùc sanh. Khi aáy, khoâng coù phöông tieän ñònh hueä, khoâng theå hieåu roõ thaáy ñöôïc Phaät taùnh, chính laø choã ngöôøi tu chìm ñaém. Neáu vì chæ daïy vöôït ñeán voâ dö Nieát baøn, xin chæ cho chôn taâm ?

Ñaùp : Hoäi thì loøng tin ñaày ñuû, chí nguyeän thaønh töïu, taâm an oån yeân laëng. Laïi moät laàn nöõa daïy oâng kheùo töï thaân taâm yeân laëng, taát caû khoâng duyeân theo caùi gì, ngoài ngay thaúng chaùnh nieäm, kheùo ñieàu hoøa hôi thôû, xeùt laïi taâm naøy khoâng ôû trong, khoâng ôû ngoaøi, khoâng ôû khoaûng giöõa, an oån nhö nhö, quaùn ñöôïc yeân laëng thuaàn thuïc thì thaáy roõ doøng taâm thöùc naøy troâi chaûy nhö doøng nöôùc, soùng naéng lieân tuïc chaúng döøng. Khi thaáy thöùc naøy chæ laø khoâng ôû trong, khoâng ôû ngoaøi, an oån nhö nhö, quaùn ñöôïc yeân laëng thuaàn thuïc thì xoay laïi tieâu dung loùng ñöùng roãng laëng, thöùc troâi chaûy naøy nheï nhaøng töï dieät. Dieät ñöôïc thöùc naøy roài laø dieät ñöôïc caùi chöôùng hoaëc trong chuùng Boà Taùt baäc Thaäp ñòa. Thöùc naøy dieät roài taâm kia lieàn loùng laëng trong saïch saùng suûa an laønh, toâi khoâng theå noùi heát tình traïng cuûa noù. OÂng muoán bieát roõ laáy kinh Nieát baøn trong quyeån thöù ba, phaåm Kim Cang Thaân vaø Kinh Duy Ma quyeån thöù ba, phaåm Kieán A Suùc Phaät, taâm chín chaén thong thaû xem xeùt thaät kyõ seõ thaáy. Neáu ngöôøi naøy traûi laâu thaät ñöôïc thuaàn thuïc hay khi ñi ñöùng ngoài naèm vaø ñoái vôùi nguõ duïc, baùt phong khoâng maát taâm aáy, ngöôøi ñoù haïnh thanh baïch ñaõ laäp, vieäc laøm ñaõ xong, cöùu caùnh khoâng thoï thaân sanh töû. (Nguõ duïc laø saéc, thinh, höông, vò, xuùc). Ñaây laø ngöôøi tu maøi luyeän Phaät taùnh. Chôù laáy laøm laï thaân naøy sao khoâng ñöôïc töï taïi ? Kinh noùi : “Theá gian choã khoâng coù Phaät truï, Boà Taùt khoâng ñöôïc hieäu duïng, coát thoaùt khoûi baùo thaân naøy. Chuùng sanh ñôøi quaù khöù caên cô lôïi ñoän khoâng theå phaùn xeùt. Baâïc thöôïng thì trong khoaûng moät nieäm. Baäc haï thì voâ löôïng kieáp. Neáu khi coù löïc, tuøy taùnh chuùng sanh khôûi thieän caên Boà Taùt, töï lôïi lôïi tha, trang nghieâm coõi Phaät, caàn phaûi hieåu roõ töù y(^{Töù y : 1. Y phaùp baát y nhôn. 2. Y nghóa baát y ngöõ. 3. Y trí baát y thöùc. 4. Y lieãu nghóa baát y baát lieãu nghóa.}) môùi cuøng toät töôùng thaät. Neáu y vaên chaáp thì maát chôn toâng. Caùc Tyø kheo ! Caùc oâng hoïc xuaát gia tu haønh, xuaát gia laø ra khoûi nguïc sanh töû, aáy goïi laø xuaát gia. Chaùnh nieäm ñaày ñuû tu haønh ñöôïc thaønh, cho ñeán caét töøng maûnh thaân naøy, khi maïng saép heát cuõng khoâng maát chaùnh nieäm, lieàn ñöôïc thaønh Phaät”.

Ñeä töû (Luaän chuû töï xöng) töø tröôùc ñeán ñaây bieân taäp luaän naøy, thaúng do tín taâm y vaên nhaän nghóa noùi nhö theá, thaät khoâng phaûi roõ raøng chöùng bieát, neáu coù traùi Thaùnh lyù xin saùm hoái tröø dieät. Neáu hôïp vôùi Phaät ñaïo, hoài höôùng cho chuùng sanh nguyeän ñeàu bieát baûn taâm nhaát thôøi thaønh Phaät. Ngöôøi nghe coá gaéng sau naøy seõ thaønh Phaät, nguyeän hieän tieàn ñoä moân ñoà cuûa toâi.

Hoûi : Luaän naøy töø ñaàu ñeán cuoái ñeàu hieån baøy taâm mình laø ñaïo, chöa hieåu trong hai moân quaû, haïnh nhieáp thuoäc moân naøo ?

Ñaùp : Luaän naøy hieån baøy Nhaát thöøa laøm toâng, nhöng chí yù noù laø taïi ñöôøng meâ, hieåu thì töï khoûi sanh töû, môùi hay ñoä ngöôøi, noùi thaúng töï lôïi, khoâng noùi lôïi tha, nhieáp thuoäc veà haïnh moân.

Neáu coù ngöôøi y vaên tu haønh thì hieän ñôøi thaønh Phaät. Neáu toâi noùi doái oâng thì ñôøi sau seõ ñoïa trong möôøi taùm ñòa nguïc, chæ trôøi ñaát maø theà vaäy. Neáu khoâng tin toâi thì ñôøi ñôøi bò hoå lang aên. 

]