LÔØI ÑAÀU SAÙCH

Gaàn ñaây, moãi laàn ñi döï leã lôùn cuûa Phaät Giaùo, chuùng toâi nhaän thaáy moät soá ngöôøi xuaát gia hieän dieän, Ni chuùng ñoâng gaáp hai laàn Taêng chuùng. Qua hieän töôïng naøy, chuùng toâi töï nhaän mình coøn moät khuyeát ñieåm lôùn. Bôûi nhöõng naêm qua chuùng toâi soaïn dòch ñöôïc ba cuoán Söû Thieàn Sö töø Trung Hoa ñeán Vieät Nam, tuyeät nhieân khoâng coù quyeån naøo noùi rieâng veà Thieàn Sö Ni.

Ngöôøi xöa, vì troïng nam khinh nöõ, neân lôø qua vieäc naøy laø phaûi. Hieän nay, nam, nöõ bình ñaúng, chuùng ta khoâng coù quyeàn thoâng qua moät caùch deã daøng. Hôn nöõa, ngaøy xöa phaùi nöõ xuaát gia raát ít, ña soá xuaát gia laø nam giôùi, khoâng chuù taâm ñeán Thieàn Sö Ni laø leõ ñöông nhieân.

Ngaøy nay, phaùi nöõ xuaát gia ñoâng hôn phaùi nam, laøm sao chuùng ta khoâng chuù taâm ñeán vieäc naøy ñöôïc?

Bôûi leõ ñoù, chuùng toâi baét ñaàu soaïn quyeån Söû Thieàn Sö Ni. Khi baét tay vaøo vieäc, chuùng toâi thaáy thaät quaù khoù khaên. Vì leõ, ngöôøi xöa ñaõ coi thöôøng nöõ giôùi, neân nhöõng Thieàn Sö Ni coù taøi cao, ñöùc troïng ít ñöôïc nhaéc ñeán, maø chæ thaáy qua vaøi ñoaïn ñoái ñaùp vôùi Thieàn Sö Taêng thoâi. Ñaàu ñuoâi, goác ngoïn khoâng tìm ñaâu ra. Taøi lieäu, lòch söû thaät laø khoâ khan, thieáu soùt. Neáu ñoøi hoûi phaûi coù söû lieäu ñaày ñuû môùi ghi vaøo, thì Thieàn Sö Ni nhieàu laém chöøng naêm, ba vò. Buoäc loøng, chuùng toâi ñöôïc bao nhieâu thì cheùp baáy nhieâu, coù coøn hôn khoâng. Vì theá, ñoäc giaû seõ thaáy coù nhöõng vò ni noåi danh maø lòch söû ghi khoâng quaù nöûa trang giaáy.

Chuùng toâi chia quyeån söû naøy ra laøm hai phaàn: Nhö Lai Thieàn vaø Toå Sö Thieàn.

Nhö Lai Thieàn laø Thieàn Phoå Thoâng do Ñöùc Phaät daïy chung cho taát caû Taêng, Ni vaø cö syõ tu.

Toå Sö Thieàn laø Thieàn ñaëc bieät, chæ noùi rieâng cho toå Ca Dieáp truyeàn maõi ñeán Toå Boà Ñeà Ñaït Ma vaø truyeàn sang Trung Quoác ñeán Vieät Nam.

Nhöõng vò Ni Xuaát gia thôøi Ñöùc Phaät ñeàu tu theo Nhö Lai Thieàn. Maõi ñeán sau naøy, khi toå Boà Ñeà Ñaït Ma truyeàn Thieàn toâng sang Trung Hoa môùi coù nhöõng vò Ni tu theo toå Sö Thieàn.

Veà Nhö Lai Thieàn, chuùng toâi maïn pheùp Thöôïng Toïa Thích Minh Chaâu ñeå trích daãn moät soá baøi trong taäp "Caùc baøi Keä cuûa Tröôûng Laõo Ni" do Thöôïng Toïa dòch trong taïng Pali vaø xin tri aân Thöôïng Toïa.

Ñoàng thôøi, chuùng toâi trích dòch trong boä Kinh Taêng Nhaát A Haøm moät soá baøi. Ñeán Trung Quoác, truôùc thôøi Toå Boà Ñeà Ñaït Ma sang, coù moät soá Ni tu Thieàn ñaït ñaïo, coøn ghi trong boä "Tyø Kheo Ni Truyeän" chuùng toâi cuõng trích dòch.

Sang Toå sö Thieàn, chuùng toâi löôïm laët töø nhöõng boä Truyeàn Ñaêng Luïc, Chæ Nguyeät Luïc, Sôn Am Taïp Luïc, Tuøng Laâm Thaïnh söï, Caûm Sôn Vaân Ngoïa Kyù Ñaøn, Nguõ Ñaêng Hoäi Nguyeân Tieát Daãn.

Bôûi teân quyeån saùch laø Thieàn sö Ni, neân chuùng toâi chæ ghi vaøo ñaây nhöõng vò Ni tu Thieàn ñaéc ñaïo, coøn nhöõng vò Ni tu theo phaùp moân khaùc, tuy coù noåi danh, song vaãn khoâng ghi laïi nôi ñaây. Cuõng coù laém vò tu thieàn ñaéc ñaïo, nhöng vì coâng haïnh töông töï nhau, neân chuùng toâi chæ ghi laïi ñoâi ba vò ñaïi bieåu thoâi. Cuõng khoâng phaûi töø thôøi Ñöùc Phaät ñeán nay, chæ coù ñöôïc bao nhieâu vò Thieàn sö Ni tu haønh ñaéc ñaïo ghi trong quyeån saùch naøy, chaúng qua laø chuùng toâi nhaém ñeán nhöõng vò Thieàn sö Ni coù coâng haïnh ñaëc bieät nhaèm khích leä cho ngöôøi sau, neân chæ ghi coù baáy nhieâu.

Veà phaàn chaát löôïng, thì quyeån saùch naøy thaät ngheøo naøn. Song chuùng toâi mong raèng noù seõ ñoùng vai troø neàn taûng ñeå ngöôøi sau noái tieáp vaø boå tuùc cho ñöôïc phong phuù hôn.

Tu vieän CHÔN KHOÂNG

Ñaàu Xuaân Canh Thaân - 1980

Thích Thanh Töø