 |
VAØI VAÁN ÑEÀ PHAÄT PHAÙP |
 |
 |
||
|
TINH THAÀN TÖÏ DO CUÛA PHAÄT GIAÙO Noùi ñeán “Tinh thaàn töï do cuûa Phaät giaùo” laø ñeà caäp ñeán moät vaán ñeà bao la saâu thaúm, chuùng ta chæ coù theå neâu leân ñaây nhöõng quan ñieåm ñeå nhaän thöùc maø thoâi. “Taát caû nöôùc bieån ñeàu thuaàn moät vò, vò maën. Taát caû giaùo lyù cuûa ta chæ thuaàn moät vò, vò giaûi thoaùt”, lôøi Phaät daïy. Theá nhaân thöôøng meät moûi vôùi vaán ñeà “giaûi thoaùt”, bôûi noù cao sieâu quaù. Con ngöôøi chuùng ta ñaõ saün baûn naêng löôøi bieáng, ñaâm ra ngao ngaùn hay hoaûng sôï tröôùc chaân trôøi baùt ngaùt ñaày nhöõng kyø hoa dò thaûo. Tuy bieát saéc höông hoa coû ngaït ngaøo myõ leä, nhöng laïi ngaïi taàm tay mình ngaén nguûi khoù voùi ñeán, maét mình phaøm tuïc khoù nhaän ñònh khoù taän höôûng nhöõng neùt ñeïp linh kyø! Nhöng thaät ra, vôùi moät tinh thaàn caàu tieán, chaéc chaén chuùng ta seõ ñi ñeán baûo thaønh “giaûi thoaùt”, khi chuùng ta quyeát y cöù theo lôøi chæ daïy cuûa ñöùc Boån Sö. Bieát bao laàn chuùng ta chìm noåi troâi giaït, ñau khoå trong saùu ñöôøng. Kieáp naøy may maén ñöôïc thaân ngöôøi laïi coù duyeân gaëp Phaät phaùp chaúng leõ chuùng ta laïi boû qua cô hoäi ngaøn naêm moät thuôû, ñeå côûi môû goâng cuøm töø vaïn kieáp ñeå cuøng ñöa nhau ñeán moät chaân trôøi töï do quang ñaûng môùi laï hay sao ? Vaäy töï do cuûa Phaät giaùo laø gì ? - Laø maàm giaûi thoaùt laø naác thang ñöa leân laàu giaûi thoaùt. Phaät giaùo chuù troïng caûnh tænh cho chuùng sanh töï giaùc. Nghóa laø ñaùnh leân nhöõng hoài chuoâng thöùc tænh ñeå moïi ngöôøi bieát hoài ñaàu hoái loãi, thaät taâm kieåm ñieåm laïi baûn thaân ñeå caûi thieän söï soáng. Taát caû nhöõng mong caàu quay veà coá quaùn ñöôïc phaùt xuaát töï ñaùy loøng chuùng ta, chôù khoâng phaûi vì bò baét buoäc. Coá eùp loøng höôùng thieän, vieäc laøm aáy chæ coù moät giaù trò caïn côït, chöa haún ñuùng theo yù nghóa töï do. Vì khi noùi ñeán tinh thaàn töï do laø chuùng ta ñaõ böôùc chaân leân naác thang giaùc ngoä, giaûi thoaùt. Töø coå chí kim, chuùng ta chöa töøng thaáy Phaät giaùo baét buoäc ai nhaém maét tin theo giaùo ñieàu cuûa Ngaøi. Töï do ñi töøng giai ñoaïn. TÖÏ DO ÑEÁN ÑAÏO - Ngaøy xöa thuôû Phaät coøn taïi theá, coù nhöõng ngöôøi ñeán xin quy y, Phaät khoâng nhaän ngay. Ngaøi daïy: - “Tin ta maø khoâng hieåu ta laø baøi baùng ta”. Nghe lôøi giôùi thieäu maø theo Phaät chöa haún laø moät Phaät töû chaân chaùnh. Ñöùc Phaät haèng daïy cho moãi ngöôøi ñeán vôùi Ngaøi yù thöùc raèng: Ham moä Ngaøi khoâng chöa ñuû, caàn phaûi coù trí tueä xem xeùt hieåu bieát Ngaøi roài seõ theo Ngaøi. Phaøm khi böôùc chaân vaøo Phaät giaùo laø phaûi Quy Y Tam Baûo, ñoàng thôøi vaâng giöõ nguõ giôùi. Chöõ giôùi coù nghóa laø raên caám, cuõng coù nghóa laø giaûi thoaùt. Bôûi vì giöõ ñöôïc moät giôùi, chuùng ta ñöôïc töï do giaûi thoaùt moät phaàn. Vaäy giöõ giôùi laø vì lôïi ích cho chính ta, chôù Phaät khoâng coù baét buoäc. Neáu voâ côù gieát ngöôøi, hoaëc troäm caép, lang traï doái tra, ñieâu ngoa, röôïu traø be beùt, duø ñöùc Phaät khoâng caám ngaên ñi nöõa, ngöôøi phaïm giôùi phaûi ñaõ töï haï nhaân phaåm mình, bò xaõ hoäi reû khinh, hoaëc nguïc tuø chôø ñôïi. Phöông chi, khi moãi ngöôøi phaùt taâm ñi ñeán vôùi ñaïo laø töï do choïn laáy con ñöôøng, tuøy khaû naêng, hoaøn caûnh cuûa mình maø laõnh thoï giôùi phaùp. Nhöng khi laõnh giôùi roài phaûi beàn gan giöõ gìn thanh tònh ñeå coåi môû nhöõng sôï daây toäi loãi, ñau khoå sau naøy. Moät hoâm, coù oâng laõo Tu-baït-ñaø-la thuoäc doøng Phaïm chí ñeán Phaät: - Baïch Ngaøi, laâu nay con ñeán chuùng Ni-kieàn-töû, chuùng Maïc-giaø-leâ, chuùng Taùn-nhaõ-ña v.v... ai ai cuõng cho ñaïo mình laø thaâm dieäu hôïp lyù. Giôø ñaây, Theá Toân cuõng noùi giaùo phaùp cuûa Ngaøi laø giaûi thoaùt an laïc, con coøn bieát phaûi theo beân naøo ? Ñöøng theo ai caû. OÂng haõy ñem phaùp “Baùt chaùnh ñaïo” cuûa ta ra so saùnh vôùi caùc giaùo phaùi khaùc. Vaø khi nhaän xeùt beân naøo coù lôïi ích thieát thöïc cho oâng, cho moïi ngöôøi, cuøng hôïp chaân lyù oâng haõy theo. Sau ñoù, ñöùc Phaät ñaõ nhaän oâng Tu-baït-ñaø-la laøm ngöôøi ñeä töû cuoái cuøng. Ñöùc Phaät ñaõ roäng raõi cho chuùng ta ñem giaùo lyù Phaät so saùnh caùc giaùo lyù ñaïo khaùc. Nhöng, neáu chuùng ta chöa hieåu ñöôïc phaàn giaùo lyù caên baûn, söï hoïc taäp chöa coù moät neàn taûng chaéc chaén maø sôùm muoán laøm vieäc so saùnh thaät laø moät ñieàu voâ nghóa. Ñöùc Phaät ñaõ töøng daïy: “Taát caû chuùng sanh ñeàu coù Phaät taùnh”. Ñöøng töôûng mình laø cao caû, ñaët mình leân treân maø khinh reû hay ganh gheùt keû khaùc, hoaëc baét buoäc hoï laøm theo yù kieán mình, laøm nhö theá laø thieáu tinh thaàn töï do. TÖÏ DO CAÊN CÖÙ TREÂN NHAÂN QUAÛ - Ñöùc Phaät luoân luoân nhaéc: “Ta khoâng coù quyeàn ban phuùc giaùng hoïa cho ai. Ta chæ laø oâng thaày ñöa ñöôøng cho chuùng sanh vöôït qua tai aùch, laø vò löông y chöõa beänh ñau khoå cho ngöôøi, neáu chuùng sanh chính chaén laøm theo lôøi ta chæ daãn”. “Töï taùc hoaøn töï thoï”. Chính con ngöôøi ñaõ gaây ñau khoå, gom nhoùm ñau khoå vaø cuõng chính con ngöôøi ñuû can ñaûm töï gôõ laáy nhöõng ñau khoå thaâm troïng suùc tích trong bao ñôøi tröôùc vaø hieän taïi cuûa mình. Muoán ñöôïc giaûi thoaùt, con ngöôøi phaûi bieát xeùt ñoaùn haønh vi vaø tö töôûng cuûa mình, ñöøng troán traùnh traùch nhieäm, ñöøng tìm kieám lyù naøy leõ khaùc ñeå che ñaäy nhöõng vieäc laøm, lôøi noùi leäch laïc, saùi quaáy cuûa mình. Ñöøng ngoài yø ra ñoù, buoâng lung theo naêm duïc vaø daïi khôø chôøi ñôïi söï cöùu vôùt cuûa Phaät cuûa thaày. Xöa kia, coù ngöôøi vöøa taét thôû bò quæ söù daét ñeán Dieâm-vöông, Dieâm-vöông hoûi: - Khi coøn soáng, ngöôi khoâng thaáy nhöõng ngöôøi ñau yeáu quanh ngöôi ñeå nghó ñeán ngaøy nay caûi aùc tu thieän sao ? Taâu Dieâm-chuùa: - Vì toâi ngu meâ quaù, neân khoâng nghó ñeán. Laàn löôït theo lôøi caät vaán cuûa Dieâm-vöông qua naêm tin toùc baïc, raêng ruïng... cho ñeán cheát choùc, chaøng ta ñeàu thuù nhaän, tuy coù thaáy nhöng vì ngu meâ khoâng suy nghó ñeán ñeå caûi aùc tu thieän... Dieâm-chuùa keát luaän: “Vaäy toäi traïng cuûa ngöôi gaây neân laø chính taïi ngöôi, khoâng phaûi do cha meï anh em hay quæ thaàn naøo taïo”. Vaäy taát caû khoå ñau taäp hôïp bao ñôøi daøy ñaëc, do chuùng ta löôøi bieáng ñeå noù ñaâm choài moïc reã, chôù naøo phaûi taïi ngöôøi khaùc hay cha meï, vôï con, anh em, beø baïn mang ñeán cho ta ñaâu ? Chuùng haõy chòu khoù môû maét ra nhìn, ñöøng ngu meâ nhö anh chaøng kia ñeán sau roài hoái haän khoâng kòp. Chæ coù söï giaùc ngoä, söï tu tænh môùi ñem ñöôïc nguoàn an laïc cho ta ngaøy nay vaø ngaøy mai. Moät hoâm, Toân giaû Xaù-lôïi-phaát veà coá höông ñeán vieáng thaêm baïn thaân laø oâng Phaïm-chí Ñaø-nhieân (Dhanan-jani). Bình nhaät oâng ta voán tham lam khaéc khoå vôùi toâi tôù, ngöôøi taù ñieàn. Toân giaû vì muoán caûnh tænh baïn, neân ñeán nhaèm luùc oâng ñang ñaùnh ñaäp nhöõng ngöôøi canh ñieàn. Ñoâi maét hieàn laønh nhöng saùng suoát uy nghieâm cuûa Toân giaû nhö khieån traùch khieán ngöôøi baïn döøng tay. - Sao oâng nhaãn taâm haønh haï ngöôøi canh ñieàn nhö vaäy ? OÂng khoâng sôï toäi ö ? OÂng Phaïm chí ngöôïng ngaäp ñaùp: - Thöa Toân giaû, Toân giaû ñaõ xuaát gia coù quyeàn sôï toäi. Rieâng toâi coøn cha meï, vôï con, hoï haøng. Toâi phaûi ñoùng goùp thueá maù cho quan. Chaúng haønh haï gaét gao vôùi chuùng, chuùng löôøi bieáng deå ngöôi, khoâng laøm vieäc taän löïc, laøm sao toâi ñuû ñeå ñoùng goùp söu thueá, nuoâi döôõng cha meï, vôï con ? - Nhö coù ngöôøi ñi aên troäm, bò lính baét ñieàu tra, keû troäm laáy côù vì cha meï giaø neân phaûi ñi aên troäm ñeå coù tieàn nuoâi döôõng cha meï... Neáu trong tröôøng hôïp aáy thöû hoûi nhaø caàm quyeàn coù tha keû troäm aáy chaêng ? Caâu chuyeän treân ñaây daïy chuùng ta yù thöùc raèng” neân yù thöùc vieäc laøm chuùng ta laønh hay döõ, ñöøng vieän côù naøy côù noï ñeå che ñaây toäi aùc. Chính töïc chuùng ta taïo laáy nguïc thaát hay caûnh cöïc-laïc. Coõi ngöôøi höôûng phöôùc hôn suùc sanh, ngaï quæ, ñòa nguïc... Coõi trôøi vui veû gaáp nghìn laàn coõi ngöôøi. Chæ cho chuùng ta hieåu bieát y baùo, chaùnh baùo trong saùu coõi. Xong ñöùc Phaät ñeå tuøy chuùng ta choïn löïa baèng caùch taïo nhaân xaáu, toát cuûa mình. Ngaøi chæ chuùng ta nhaän ñònh con ngöôøi luaân hoài vaø giaûi thoaùt caùch bieät nhau nhö toái vôùi saùng. Ñöøng hieåu raèng sau khi cheát, chuùng ta môùi ñeán coõi tònh. Chính ngay luùc hieän tieàn naøy, chuùng ta cuõng ñaït ñöôïc keát quaû an vui giaûi thoaùt, neáu taâm ta döùt ñöôïc nhöõng troùi coät cuûa ba nhaân aùc: tham, saân vaø si. Coù laém ngöôøi noùng taùnh, taát sôï caûnh toäi tuø, nhöng hoï khoâng sôï loøng saân, khi gaëp caûnh traùi nghòch laø phaùt saân leân roài maëc tình gaây taïo toäi loãi. Do ñoù, tuy khoâng muoán ñeán khaùm ñöôøng maø roài khoâng sao traùnh khoûi. “Boà-taùt sôï nhaân, chuùng sanh sôï quaû”. Muoán heát ñau khoå, ngöôøi ta phaûi lo döùt maàm gioáng tham lam, giaän töùc, si meâ. Haõy nghó ñeán keát quaû cuûa taäp nhaân mình taïo. Dieät ñöôïc ba ñieàu aùc caên baûn roài, tuy chuùng ta coøn, coøn maëc, coøn ôû coõi naøy nhöng taâm tö chuùng ta ñaõ töï do coåi môû heát nhöõng ñau khoå. TÖÏ DO CAÊN CÖÙ TREÂN TINH THAÀN TÖÏ GIAÙC. - Meâ laàm vaø giaùc ngoä nhö toái vaø saùng. Chuyeån meâ laàm thaønh giaùc ngoä. Heát toái töùc laø saùng. Chuùng sanh muoán heát meâ laàm ñöôïc giaùc ngoä khoâng phaûi laø vieäc khoù khaên hay xa xoâi gì. Nghóa laø chuùng ta chòu thay ñoåi quan nieäm laø thaønh coâng. Coù moät Phaät töû chaân thaønh coù thieän chí muoán nhaéc nhôû khuyeân can nhöõng sai laàm cuûa huynh ñeä ñeå ñoàng ñöôïc hoaøn haûo. Nhöng ngöôøi bò khuyeân can khoâng baèng loøng, tìm chuyeän noùi xaáu laïi. Nghe nhö theá ngöôøi aáy ñaâm ra buoàn phieàn, chaùn naûn heát muoán giaûng, can ngaên vaø laàn laàn xa chuøa xa baïn... Traùi laïi, neáu ngöôøi aáy ñoåi buoàn phieàn ra thöông xoùt, gaït boû nhöõng lôøi noùi xaáu kia ñi, cöù nghó raèng: “Hoï cho ta laø haùo danh, giaû doái chæ vì hoï khoâng hieåu ta. Ta neân coá gaéng laøm sao vieäc laøm lôøi noùi ñi ñoâi ñeå hoï khoûi hieåu laàm. Vì töø xöa ñeán nay nhöõng baäc hieàn nhaân quaân töû hoï nhôø ñaøo luyeän trong loø pheâ bình chæ trích maø thaønh coâng”. Khi aáy, anh ta khôûi loøng bieát ôn keû tröôùc kia anh ngôõ laø thuø... Coá nhieân luùc naøy trong loøng anh, döôùi maét anh khoâng coøn thaáy ai laø thuø nghòch, taâm hoàn anh giaûi thoaùt nheï nhaøng. Cuøng trong moät tröôøng hôïp, moät hoaøn caûnh, ngöôøi ñaët quan nieäm heïp hoøi sai laïc seõ bò ñoùng khung trong phaïm vi ích kyû khoå ñau. Ngöôïc laïi, taâm hoàn khoaùng ñaûng giaûi thoaùt. Xöa kia Maëc-töû ôû nöôùc Loã sang nöôùc Teà, anh qua nhaø ngöôøi baïn cuõ, vaøo chôi ngöôøi baïn noùi chuyeän vôùi Maëc-töû raèng: “Baây giôø trong thieân haï ai coøn thieát ñeán vieäc “nghóa”, moät mình oâng töï khoå thaân ñeå laøm vieäc nghóa, thì coù thaám vaøo ñaâu ! Chaúng thaø thoâi ñi coù hôn khoâng ?”. Maëc-töû noùi: “Baây giôø coù ngöôøi ôû ñaây, nhaø möôøi ñöùa con, moät ñöùa caøy, chín ñöùa ngoài aên khoâng, thì ñöùa caøy chaúng neân chaêm caøy hôn leân ö ? Taïi sao theá ? Taïi ñöùa con aên khoâng nhieàu, ñöùa con ñi caøy ít. Baây giôø thieân haï chaúng ai chòu laøm vieäc nghóa thì oâng phaûi bieát khuyeân toâi caøng laøm môùi phaûi, coù ñaâu laïi ngaên toâi nhö theá !”. (Coå hoïc tinh hoa) Ñôøi caøng xaáu xa doái tra, chuùng ta caøng coù boån phaän nhaéc nhôû ñieàu hay leõ phaûi cho ngöôøi. Töï mình phaûi aên ôû xöû söï cho ra ngöôøi ñaïo lyù. Nhaát laø caàn ñaët quan nieäm chaân chaùnh môùi khoûi thoái taâm lui böôùc. Moät hoâm treân ñöôøng hoùa ñaïo, Toå Taêng-Xaùn gaëp ngaøi Ñaïo-Tín, thuôû aáy coøn laø moät sa-di môùi möôøi ba tuoåi. Ngaøi Ñaïo-Tín ñeán ñaõnh leã, baïch Toå: - Baïch Toå, xin Toå hoan hyû daïy cho con phöông phaùp giaûi thoaùt. Ai troùi buoäc ngöôi ? - Baïch Toå, khoâng ai troùi buoäc con caû. Ñaáy, ta ñaõ daïy ngöôi con ñöôøng giaûi thoaùt roài ! Ñaïo-Tín hoát nhieân ñaïi ngoä, thaáu hieåu lyù nhieäm maàu, thaân taâm roãng rang thanh tònh. Meâ cuõng ñoù, ngoä cuõng ñoù, töï mình côûi môû giaûi thoaùt nhöõng trieàn phöôïc cho mình. Khoâng theå caàu cöùu nôi ai, nhôø moät söùc löïc naøo beân ngoaøi, maø giaûi thoaùt cho ta ñöôïc. Chæ töï ta bieát chuyeån ñoåi quan nieäm sai laàm töùc nhieân ñöôïc giaùc ngoä giaûi thoaùt. MUOÁN TÖÏ DO TA PHAÛI COÙ TRÍ TUEÄ - Ngoaøi loøng tin Phaät, chuùng ta caàn coù trí tueä ñeå töï nhaän xeùt, quyeát ñònh leõ phaûi chaúng. Khoâng trí tueä, khoâng theå naøo ñi ñeán giaûi thoaùt, vaø chính ta töï giaûi thoaùt cho ta, chôù khoâng phaûi ñöùc Phaät hay Toå hoaëc thaày ta giaûi thoaùt cho ta ñöôïc. Ñöùc Phaät trình baøy: Ñaây laø khoå, kia laø vui, neáu chuùng ta khoâng ñuû trí tueä, khoâng nhaän thaáy nhöõng nguyeân nhaân saâu kín aâm thaàm taïo ñau khoå hay an vui thì chuùng ta maõi maõi bò bao phuû trong meâ môø ñau khoå. Khoâng bieát sôï, khoâng bieát traùnh tröôùc vieäc laøm xaáu, yù nghó xaáu, laøm roài khoâng bieát aên naên hoái loãi, thöû hoûi ñaõ gaây nhaân aùc haïi, laøm sao traùnh khoûi quaû khoå ñau ? Khaùc chi keû khôø “naáu caùt muoán thaønh côm”, laøm sao thaønh ñöôïc ? Neáu xeùt thaáy haønh ñoäng vaø yù nghó cuûa chuùng ta ñoán heøn, baát chaùnh thì neân bieát ngöøng ngay taïi ñoù. Chuùng ta phaûi ñuû can ñaûm nhìn thaúng vaøo loãi laàm mình vaø coá gaéng xoay höôùng ñoåi chieàu, gaày döïng laïi haønh vi chaân chaùnh cao ñeïp. Vieäc laøm naøy - döùt aùc tu thieän - ñoøi hoûi chuùng ta phaûi laém coâng phu vaø traûi qua thôøi gian daøy ñaëc. Nhöng neáu chuùng ta ñaõ quyeát chí thì thôøi gian vaø vieäc khoù seõ trôû thaønh voâ nghóa. MUOÁN TÖÏ DO PHAÛI CHÒU TRAÙCH NHIEÄM - Trí tueä theá gian thöôøng gaây ñau khoå, trí tueä xuaát theá gian môùi ñem ngöôøi ñeán choã giaûi thoaùt an vui. Khoâng thaéng ñöôïc mình, ñöøng mong ñöôïc söï töï do an laïc. Muoán coù tinh thaàn töï do, chuùng ta phaûi coù tinh thaàn traùch nhieäm. Mình daùm gaây toäi loãi, mình phaûi coù gan chòu ñöïng khoå ñau, ñöøng ñoå cho keû naøy ngöôøi khaùc. Ñöùc Phaät ñoái vôùi chuùng ta chæ laø oâng thaày daãn ñöôøng, chôù khoâng phaûi laø ñaáng thaàn linh. Moät hoâm coù Baø-la-moân ñeán hoûi Phaät: - Naøy Sa-moân Cuø-ñaøm, ñeä töû Ngaøi raát ñoâng, chaúng bieát caû thaûy ñeàu ñaït ñöôïc Nieát-baøn chaêng ? Coù moät soá ñaït ñöôïc, moät soá chöa ñaït ñöôïc. - Taïi sao chæ moät mình Sa-moân Cuø-ñaøm daïy, cuøng haáp thuï moät giaùo lyù nhö nhau, maø keû ñaït ñöôïc Nieát-baøn, ngöôøi khoâng ñaït ñöôïc ? Naøy oâng, oâng bieát thaønh Vöông-xaù khoâng ? - Thöa Ngaøi, toâi bieát. Neáu coù ngöôøi ñeán hoûi oâng con ñöôøng naøo ñi ñeán thaønh Vöông-xaù, chaéc oâng seõ traû lôøi: Theo con ñöôøng thaúng naøy xuyeân qua ñaùm röøng giaø, ñeán ngaõ ba reõ qua beân phaûi, ñi thaúng theo con ñöôøng aáy seõ ñeán khu vöôøn hoa ñeïp, khoûi vöôøn hoa aáy laø tôùi thaønh Vöông-xaù... Ngöôøi aáy ñi ñuùng theo lôøi chæ daãn cuûa oâng, vaäy hoï ñeán thaønh Vöông-xaù khoâng ? - Thöa Ngaøi ñeán. Laïi coù ngöôøi thöù hai cuõng hoûi ñöôøng veà thaønh Vöông-xaù. OÂng cuõng chæ daãn ñuùng nhö ngöôøi tröôùc. Nhöng ngöôøi thöù hai naøy ñi ñeán ngaõ ba laïi queïo sang traùi vaø cöù laàm luõi nhö theá maø ñi, vaäy ngöôøi thöù hai naøy coù ñi ñeán thaønh Vöông-xaù chaêng ? -Thöa Ngaøi, haén ñaõ ñi sai lôøi toâi chæ daïy, laøm sao ñeán ñi thaønh Vöông-xaù ? Cuõng moät oâng chæ ñöôøng maø coù keû ñi ñeán thaønh Vöông-xaù, coù ngöôøi khoâng ñeán thaønh Vöông-xaù laø taïi sao ? - Taïi coù ngöôøi ñi ñuùng, coù ngöôøi ñi khoâng ñuùng. Cuõng nhö vaäy, toâi chæ daïy raønh roõ loái ñi ñeán Nieát-baøn maø ñeä töû toâi coù keû thöïc haønh ñuùng, ngöôøi thöïc haønh khoâng ñuùng môùi coù sai bieät nhö vaäy. Nhöng loãi aáy khoâng phaûi taïi toâi. Khi coù ñuû duyeân laønh ñöôïc nghe lôøi chæ daïy cuûa ñöùc Phaät, chuùng ta phaûi töï nhaän hieåu roài coá gaéng tu taäp. Ñöøng bao giôø chuùng ta yû laïi vaøo ñöùc Phaät, chæ mong caàu söï ñoä roãi cuûa Ngaøi maø khoâng töï löïc tieán tu. Ñöùc Phaät chæ coù traùch nhieäm chæ daïy, höôùng daãn, söï tu haønh vaø tieán ñaïo laø ôû chuùng ta. Ñöùc Phaät ñaõ daønh cho ta moät trôøi töï do: töï do löïa choïn, töï do tu taäp, töï do vöôn leân. Ngaøi khoâng haïn cheá, khoâng baét buoäc chuùng ta vaøo moät phaïm vi, moät quyeàn löïc hay moät caáp baäc naøo caû. Neáu laøm ñöôïc vieäc toát, maø khoâng do thaân taâm mình chaân thaønh tao neân, do söï baét buoäc hay moät aùp löïc naøo thuùc ñaåy, thì ñöôïc khen hoaëc bò cheâ khoâng phaûi laø coâng hay toäi cuûa ta. Moïi haønh vi neân hö, ta ñieàu chòu traùch nhieäm, ñöøng ñoå truùt cho ai. Töï mình phaûi yù thöùc ñöôïc khaû naêng cuûa mình, ñeå roài choïn laáy moät höôùng ñi cho thích hôïp. Leân hay xuoáng, thaát baïi hay thaønh coâng, traàm luaân hay giaûi thoaùt, ñeàu do ta quyeát ñònh. Döùt saïch meâ môø, gôõ heát nhöõng moái daây heä luïy, ngöôøi aáy môùi thaät söï töï do an laïc. Moïi nhoïc nhaèn ñau khoå ñaâu coøn baùm víu vaøo con ngöôøi ta ñöôïc. Ñöôïc theá, môùi ñuùng tinh thaàn töï do cuûa Phaät giaùo. ] |
||
