ÑAÂU LAØ CHAÂN HAÏNH PHUÙC

Taát caû chuùng ta coù maët treân traàn gian naøy, ai cuõng mô öôùc soáng moät cuoäc ñôøi haïnh phuùc, chaúng ai muoán cuoäc ñôøi mình baát haïnh. Theá neân moãi naêm vaøo ngaøy moàng moät teát gaëp nhau ñeàu chuùc nhau moät naêm haïnh phuùc. Haïnh phuùc laø ñieàu mình mô öôùc vaø moïi ngöôøi chuùc tuïng, vaäy quí vò soáng coù hoaøn toaøn haïnh phuùc khoâng ? - Khoâng. Taïi sao mô öôùc haïnh phuùc vaø chuùc tuïng nhau haïnh phuùc maø khoâng ñöôïc haïnh phuùc ? Ngay trong cuoäc soáng naøy coù ai daùm voãngöïc töï xöng raèng mình hoaøn toaøn haïnh phuùc khoâng ? Neáu coù, chæ coù chuùt ít thoâi, möôøi phaàn chæ ñöôïc moät hai, chôù khoâng ñöôïc troïn veïn. Haïnh phuùc laø gì maø ai cuõng mô öôùc chuùc tuïng cho nhau ?

Ví duï ñi lôû ñöôøng, buïng ñoùi coàn caøo, luùc ñoù ñöôïc böûa côm ngon  mieäng, no loøng, ñoù laø haïnh phuùc. Giaû söû thaân ñang bò reùt laïnh ñöôïc aùo len meàn næ thì thaân ñöôïc aám, khoâng coøn reùt run nöõa, ñoù laø haïnh phuùc. Haïnh phuùc laø ngöôøi ñôøi thaáy khi ñoùi ñöôïc aên no, khi laïnh ñöôïc söôûi aám... Toùm laïi, haïnh phuùc khoâng ngoaøi maét thaáy ñöôïc saéc ñeïp, tai nghe ñöôïc aâm thanh hay, muõi ngöûi ñöôïc muøi höông thôm, löôõi neám ñöôïc vò ngon, thaân xuùc chaïm ñöôïc vaät eâm aám. Nhöõng caùi öa thích cuûa maét, tai, muõi, löôõi, thaân ñöôïc toaïi nguyeän laø haïnh phuùc chôù gì?

Vaäy naêm caên tieáp xuùc vôùi naêm traànñöôïc thoûa maõn ñoù laø haïnh phuùc. ÔÛ ñaây toâi chæ noùi rieâng loã tai thoâi, haøng ngaøy loã tai thöôøng ñöôïc nghe tieáng eâm dòu hay cuõng coù khi nghe lôøi thoâ bæ coäc caèn ? Coù khi ñöôïc khen, coù luùc cuõng bò cheâ. Song, cheâ nhieàu hôn khen. Nhö vaäy, muoán ñöôïc höôûng nhöõng aâm thanh vöøa vôùi loã tai thì ít, maø traùi vôùi loã tai thì nhieàu. Muoán ñöôïc taát caû moïi ngöôøi ñeàu khen thì deã hay khoù ? Nhö Phaät laø baäc toaøn giaùc maø coù ñöôïc khen hoaøn toaøn ñaâu ? Treân theá gian naøy ai laø ngöôøi ñöôïc khen hoaøn toaøn ? Heã coù khen thì lieàn bò cheâ, khi khen thì vui töôi laø haïnh phuùc, luùc cheâ thì buoàn khoå laø baát haïnh.  Cuõng vaäy, muõi ngöûi muøi hoâi nhieàu hôn muøi thôm, löôõi neám vò dôû nhieàu hôn vò ngon, maét thaáy saéc xaáu nhieàu hôn saéc toát, thaân xuùc chaïm vaät baát nhö yù nhieàu hôn nhö yù. Kieåm laïi thì con ngöôøi baát haïnh nhieàu hôn laø haïnh phuùc, neân ai cuõng töï than laø khoå, khoâng ai thaáy mình soáng thaät hoaøn toaøn haïnh phuùc caû.Taïi sao vaäy ? Vì caùi maø mình cho laø haïnh phuùc ñoù laø do caên tieáp xuùc vôùi traàn sanh caûm thoï vui laø töôùng voâ thöôøng; aâm thanh eâm dieäu nghe thoaùng qua roái maát, vò ngon löôõi vöøa neám nuoát qua khoûi coå cuõng khoâng coøn... Taát caû caùi maø con ngöôøi thoï höôûng ñoù baûn chaát noù laø voâ thöôøng, heã voâ thöôøng thì taïm bôï, neân vöøa thaáy haïnh phuùc ñoù lieàn maát, muoán giöõ laïi maø khoâng ñöôïc, vì vaäy maø caûm thaáy khoå. Taát caû nhöõng caùi maø con ngöôøi cho laø haïnh phuùc chæ coù giaù trò taïm thôøi, khoâng laâu beàn chaéc thaät. Sau ñaây Phaät duøng ví duï ñeå chæ cho moïi ngöôøi thaáy roõ haïnh phuùc traàn gian laø taïm bôï.

Xöa coù moät vò vua vaø hoaøng haäu lôùn tuoåi môùi sanh  ñöôïc  moät  naøng  coâng  chuùa,  neân heát möïc cöng chieàu. Vì quaù cöng chieàu neân coâng chuùa raát nhoûng nheûo. Moät hoâm trôøi möa nöôùc ñoäng laïi treân maùi nhaø, rôi xuoáng hoà nöôùc, khieán cho bong boùng nöôùc noåi leân maët hoà, aùnh naéng maët trôøi chieáu roïi bong boùng nöôùc oùng aùnh raát ñeïp. Coâng chuùa nhìn thaáyboùng nöôùc oùng aùnh , coâ thích quaù, coâ beøn nghó : Neáu ñöôïc moät xaâu chuoãi baèng bong boùng nöôùc nhö theá ñeå ñeo thì tuyeät ñeïp. Nghó vaäy, roài coâ voâ phoøng naèm truøm chaên töø saùng ñeán chieàu. Hoaøng haäu thaáy vaéng, ñi tìm, thaáy coâ naèm im truøm chaên, baø nghó coâ beänh, cuoáng quyùt hoûi han ñuû ñieàu, hoûi maõi maø coâ vaãn laøm thinh khoâng traû lôøi. Hoaøng haäu baùo tin cho vua hay, vua ñeán thaêm hoûi, coâ cuõng khoâng traû lôøi. Naên næ tôùi chieàu coâ môùi noùi nho nhoû raèng :

- Neáu coù xaâu chuoãi baèng bong boùng nöôùc ñeo thì con seõ maïnh, neáu khoâng coùkhoâng coù xaâu chuoãi aáy chaéc laø con cheát.

Vua nghe hoaûng hoát, neáu coâng chuùa cheát thì nhaø vua seõ khoán khoå voâ cuøng. Vua beøn ra lònh cho baù quan tìm ngöôøi xaâu bong boùng nöôùc thaønh chuoãi, cho coâng chuùa ñeo vaø höùa  seõ  thaêng  quan  troïng  thöôûng  cho ngöôøi xaâu. Quí vò coù daùm laõnh traùch nhieäm laøm vieäc ñoù khoâng ? - Khoâng. Nhö vaäy, maø coù moät oâng giaø tôùi xin nhaän traùch nhieäm ñoù.Vua ñöa oâng tôùi choã coâng chuùa ôû. Baáy giôø coâ vaãn coøn naèm. Vua giôùi thieäu oâng giaø vôùi coâng chuùa :

- Ñaây laø ngöôøi xaâu chuoãi bong boùng nöôùc, oâng coù bieät taøi xaâu chuoãi raát ñeïp, cha seõ nhôø oâng xaâu cho con moät xaâu chuoãi nhö yù con muoán, vaäy con haõy ngoài daäy.

 Coâng chuùa nghe möøng quaù, lieàn choãi daäy oâng giaø chaäm raõi noùi :

- Toâi chuyeân ngheà xaâu bong boùng nöôùc baây giôø coâng chuùa haõy aên uoáng trôû laïi ñi, saùng mai toâi seõ xaâu cho coâng chuùa moät xaâu chuoãi bong boùng nöôùc.

Coâng chuùa vui möøng aên uoáng bình thöôøng. Saùng hoâm sau, coâng chuùa, nhaø vua, hoaøng haäu vaø oâng giaø xaâu chuoãi cuøng ra tröôùc theàm, treân maët hoà vaãn coù nhöõng haït bong boùng nöôùc, noåi loùng laùnh. Moïi ngöôøi nhìn bong boùng nöôùc, oâng giaø beøn than:

Toâi chuyeân ngheà xaâu bong boùng nöôùc laøm chuoãi, song raát tieác, toâi giaø caû, hai maét sôø seät e thaáy khoâng roõ. Vaäy coâng chuùa haõy löïa caùi bong boùng naøo thöïc ñeïp vöøa yù ñöa toâi xaâu cho.

Coâng chuùamöøng rôõ, chôø gioït nöôùc rôi xuoáng, bong boùng nöôùc noåi leân, lieàn ñöa tay vôùt, nhöng bong boùng nöôùc vöøa leân khoûi maët nöôùc laø beå tan. Töø saùng tôùi tröa vôùt khoâng ñöôïc caùi naøo heát. Coâng chuùa meät moûi chaùn naûn xoay qua nhaø vua noùi :

- Thöa cha, thoâi, baây giôø con khoâng theøm xaâu chuoãi bong boùng nöõa.

Nhaø vua gaät ñaàu :

- AØ, thì cha seõ cho con xaâu chuoãi kim cöông.

Bong boùng nöôùc duï cho haïnh phuùc ôû traàn gian, xa nhìn thì thaáy noù ñeïp laém nhöng vöøa naém baét ñöôïc laø noù tan maát, vì noù voâ thöôøng. Theá neân ngöôøi tìm haïnh phuùc trong nguõ duïc, suoát ñôøi khoâng bao giôø ñöôïc thoaû maõn. Coâng chuùa duï cho moïi ngöôøi chuùng ta. Caû cuoäc ñôøi ñuoåi theo haïnh phuùc roát cuoäc roài laïi tay khoâng, khoâng ai laø ngöôøi töï haøo raèng mình höôûng haïnh phuùc troïn veïn, vì haïnh phuùc laø maø chuùng ta mô öôùc, vöøa chaïm tôùi laø noù tieâu tan. Ví caùi maø con ngöôøi mô öôùc troâng chôø laø caùi voâ thöôøng. 

]