GAÀN VAØ XA NIEÁT BAØN

Taát caû moïi ngöôøi tu, ai cuõng coù öôùc nguyeän sanh veà coõi Cöïc Laïc hoaëc nhaäp Nieát Baøn voâ sanh khoâng coøn luaân hoài sanh töû. Nhöng tu theá naøo môùi ñöôïc gaàn vaø ñöôïc Nieát Baøn ? Tu theá naøo xa vaø khoâng ñöôïc Nieát Baøn. Baøi keä sau ñaây cuûa moät Toân giaû ñeä töû Phaät noùi veà vieäc gaàn vaø xa Nieát Baøn :

            Thaáy saéc nieäm say meâ,

            Neáu taùc yù aùi töôûng,

            Taâm tham ñaém caûm thoï

            Taâm nhaäp vaø an truù,

            Thoï ngöôøi aáy taêng tröôûng,

            Nhieàu loaïi do saéc sanh,

            Tham haïi taâm lôùn maïnh.

            Chuùng gia haïi taâm noù,

            Khoå chaát chöùa nhö vaäy

            Raát xa vôøi Nieát Baøn.   

Ngöôøi ñoái vôùi moïi hình saéc, vöøa thaáy lieàn khôûi nieäm say meâ, roài taùc yù öa thích nghó töôûng hình saéc, theá laø loøng tham chìm ñaém trong caûm thoï. Do tham ñaém trong caûm thoï, neân taâm nhaäp vaøo saéc vaø an truù nôi saéc thì caûm thoï cuûa ngöôøi aáy ñoái vôùi saéc caøng ngaøy caøng taêng theâm. neáu caûm thoï taêng theâm, thì coù nhieàu thöù phieàn naõo toäi loãi do caûm thoï saéc maø sanh ra, nhö taâm tham, taâm haïi caøng ngaøy caøng lôùn maïnh. Neáu taâm haïi caøng lôùn maïnh thì taâm boà ñeà bò lu môø : Nghieäp chöôùng phieàn naõo chaát choàng, caøng ngaøy caøng xa nieát baøn. Khoâng nhöõng ñoái vôùi saéc, ñaém meâ saéc coù nhöõng caùi haïi nhö theá,maø ñuoåi theo thanh ñaém meâ thanh, ñuoåi theo höông ñaém meâ huông, ñuoåi theo vò ñaém meâ vò, ñuoåi theo xuùc ñaém meâ xuùc cuõng coù nhöõng caùi haïi töông töï. Caøng ngaøy caøng xa Nieát Baøn. Nguôïc laïi thì gaàn vôùi Nieát Baøn :

            Khoâng tham nhieåm caùc saéc

            Thaáy saéc giöõ chaùnh nieäm

            Taâm khoâng tham caûm thoï

            Khoâng xaâm nhaäp an truù

            Thaáy saéc nhö theá naøo ?

            Nhö vaäy coù caûm thoï

            Töø boû khoâng tích luõy

            Chaùnh nieäm haønh trì vaäy

            Nhö vaäy khoâng chöùa khoå

            Ñöôïc vaäy gaàn Nieát Baøn. 

Ngöôøi thaáy saéc khoâng nhieåm saéc, tuy maét thaáy saéc maø taâm vaãn an truù trong chaùnh nieäm neân khoâng chaïy theo caûm thoï laïc hay caûm thoï khoå. Ñaõ khoâng chaïy theo caûm thoï thì taâm khoâng xaâm nhaäp nôi saéc vaø khoâng an truù nôi saéc. Thaáy saéc nhö theá naøo thì ghi nhaän (thoï) nhö theá aáy. Khoâng khôûi taâm phaân bieät thuû xaû chaáp tröôùc, haèng ôû trong chaùnh nieäm thì phieàn naõo traàn lao khoå khoâng daáy khôûi. Ngöôøi khoâng phieàn naõo khoâng khoå ñau laø gaàn vôùi Nieát Baøn. Vaäy, xa vôùi Nieát Baøn hay gaàn vôùi Nieát Baøn laø do maét, tai, muõi, löôõi, thaân tieát xuùc vôùi saéc, thinh, höông, vò, xuùc; neáu dính, keït, nhieãm tröôùc thì xa Nieát Baøn; khoâng keït, khoâng nhieãm tröôùc, laø gaàn vôùi Nieát Baøn.

Moät hoâm Toân giaû Phuù Laâu Na ñeán ñöùc Phaät ñaûnh leã, quí thöa :

Baïch Theá Toân, con nuoán  ñeán  moät  choã  vaéng veû ñeå  tu. Xin  Theá  Toân  daïy cho  con phöông phaùp tu ñôn giaûn deã nhôù, ñeå con ñeán ñoù tu haønh choùng ñaït ñöôïc ñaïo.

Phaät daïy :

- Maét thaáy saéc khoâng nhieãm tröôùc, khoâng dính maéc laø gaàn vôùi Nieát Baøn, tai nghe tieáng khoâng nhieãm tröôùc, khoâng dính maéc la gaàn vôùi Nieát Baøn; muõi ngöûi muøi, löôõi neám vò, thaân chaïm xuùc khoâng nhieãm tröôùc, khoâng dính maéc laø gaàn vôùi Nieát Baøn. Ngöôïc laïi, neáu nhieãm tröôùc, neáu dính maéc laø xa vôùi Nieát Baøn.

Toân giaû Phuù Laâu Na vaâng lôøi Phaät daïy ñi ñeán choå vaéng veû ñeå tu.

Phaät daïy tu raát laø ñôn giaûn.

Taïi sao maét thaáy saéc nhieãm tröôùc dính maéc laïi xa vôùi Nieát Baøn ? Maét cuûa quí vò hieän thaáy hình saéc, caùi thaáy ñoù coù gioáng nhau khoâng ? Theá thöôøng ngöôøi ñôøi hay noùi : chính maét toâi thaáy, ñoù laø söï thaät. Theo quí vò thì maét, tai thaáy nghe coù ñuùng söï thaät khoâng ? Ví duï coù moät nhoùm ngöôøi vaøo tieäm baùn vaûi. Tieäm vaûi chöng baøy nhieàu xaáp haøng cuøng loaïi maø khaùc maøu : naøo  xanh,  vaøng,  ñoû,  traéng,  ñen, tím... Khi choïn haøng  mua, keû  thì  choïn  maøu traéng, ngöoøi thì choïn maøu lam, keû thì choïn maøu vaøng, moãi ngöôøi tuøy theo sôû thích cuûa mình maø choïn moãi maøu. Ngöôøi choïn maøu traéng cho maøu traéng ñeïp, ngöôøi choïn maøu lam cho maøu lam ñeïp, ngöôøi choïn maøu vaøng cho maøu vaøng ñeïp. Moãi ngöôøi coù moãi nhaän ñònh, coù moãi sôû thích khaùc nhau.Vaäy maøu naøo ñeïp thaät ? Neáu moãi ngöôøi moãi chaáp maøu mình thích laø ñeïp nhaát, thì coù caõi loän nhau khoâng ? Khoâng ñoàng yù nhau khö khö vôùi caùi chaáp cuûa mình aét sanh tranh caõi. Nhö vaäy thaáy saéc chaáp chaët vaøo saéc thì sanh nhieãm tröôùc, roài baûo veä caùi maø mình chaáp. Do baûo veä caùi chaáp cuûa mình, coù ai noùi khaùc vôùi caùi chaáp cuûa mình thì choáng ñoái ...Töø chaáp tröôùc sanh saân haän, töø saân haän gaây ra nhieàu thöù phieàn naõo khoå ñau. Ñaõ khôûi phieàn naõo saân haän laøm sao gaàn nieát baøn ñöôïc ?

Caùi nghe cuõng vaäy, nhieàu ngöôøi cuøng nghe moät baøi phaùp, ngöôøi thì khen ñoaïn naøy hay, keå chuyeän quaù hay, keû thì khen ñoaïn kia lyù tuyeät. Coøn ngöôøi thì ngoài nguû guïc khoâng bieát hay. Cuøng nghe moät baøi phaùp ngöôøi khen choã naøy, ngöôøi khen choã kia, ngöôøi thì khoâng khen. Neáu nguôøi khen chaáp chaët caùi khen cuûa mình laø ñuùng thì coù caûi loän nhau khoâng ? Caùi nghe cuûa moãi ngöôøi coù ñeán leõ thaät, coù phaûi laø chaân lyù khoâng ? Vì khoâng phaûi laø chaân lyù maø chaáp chaëtneân gaây ra phieàn naõo khoå ñau, xa Nieát Baøn.

Ñeán caùi ngöûi, thoâng thöôøng höông thôm thì muõi ai cuõng ghi nhaän thôm, muøi hoâi thì muõi ai cuõng bieát hoâi. Tuy nhieân coù caùi ngöôøi naøykhen thôm, ngöôøi khaùc laïi cheâ hoâi. Chaúng haïn nhö ngöôøi chöa töøng aên saàu rieâng thì cheâ saàu rieâng hoâi; coøn ngöôøi quen aên saàu rieâng thì thích, khen saàu rieâng thôm. Vaäy muøi saàu rieâng thôm hay hoâi maø ngöôøi khen thôm, ngöôøi cheâ hoâi ? Thôm hoâi tuøy theo sôû thích sai bieät cuûa moãi nguôøi, noù khoâng coá ñònh. Khoâng ñònh ñöôïc thôm laø ñuùng hay hoâi laø ñuùng. Neáu chaáp chaët vaøo ñoù maø tranh caõi thì saân haän daáy khôûi, bao nhieâu thöù phieàn naõo khoå ñau chaát choàng, laøm sao gaàn Nieát Baøn ñöôïc ?

Thöù nöõa laø löôõi neám vò, vò neám coù gioáng nhau khoâng ? Cuøng aên moät moùn maø ngöôøi khen ngon keû cheâ dôû. Chaúng haïn coâ  ñaàu  beáp  quen aên maën, naáu thöùc aên coâ naáu vöøa vôùi khaåu vò cuûa coâ. Khi doïn côm leân ngöôøi khaùch xa aên thaáy maën. Ngöôøi noùi maën, ngöôøi noùi vöøa aên, ai noùi ñuùng ? Neáu ngöôøi noùi vöøa aên laø ñuùng, thì ngöôøi noùi maën traät sao ? Neáu caàn kieåm chöùng thì ai laø ngöôøi laøm chöùng cho ra leõ thaät ? Neáu ngöôøi quen aên laït xaùc chöùng thì thöùc aên cuûa ñaàu beáp maën, ñaàu beáp naáu aên dôû. Neáu ngöôøi quen aên maën xaùc chöùng thì thöùc aên cuûa ngöôøi ñaàu beáp vöøa aên. Ñeå thaáy khaåu vò cuûa moãi ngöôøi khoâng gioáng nhau maø chaáp chaët vaøo ñoù, seõ sanh tranh caõi, tranh caõi thì ñöa tôùigiaän hôøn phieàn naõo khoå ñau xa Nieát Baøn.

Baây giôø tôùi thaân xuùc chaïm. Thaân xuùc chaïm cuõng khoâng gioáng nhau nöõa. Ví duï ôû mieàn Nam Vieät Nam, vaøo muøa Ñoâng ngöôøi coù thaân hình maäp maïp vaø ngöôøi coù thaân hình oám yeáu cuøng ôû chung moät phoøng. Ngöôøi coù thaân maäp maïp caûm thaáy vöøa maùt, coøn ngöôøi oám caûm thaáy laïnh buoát. Trong phoøng coù bao nhieâu cöûa soå ngöôøi oám ñeàu ñoùng laïi ñeå giöõ hôi aám. Khi ñoùng cöûa thì ngöôøi maäp caûm thaáynoùng nöïc. Nhö vaäy thì sao ? Neáu ñoùng cöûa thì ngöôøi maäp noùng, khoâng ñoùng cöûa thì ngöôøi  oám laïnh run. Vaäy xuùc chaïm cuûa ai ñuùng ?  Ngöôøi thaáy laïnh ñuùng hay ngöôøi thaáy noùng ñuùng ? Ñeå thaáy xuùc chaïm cuõng khoâng gioáng nhau, xuùc chaïm cuûa ngöôøi naøy ngöôøi kia khoâng chaáp nhaän. Vaäy xuùc chaïm cuõng khoâng ñuùng söï thaät. Ñaõ khoâng thaät maø chaáp chaët vaøo ñoù thì sanh tranh caõi buoàn phieàn vôùi nhau, xa Nieát Baøn. Nhö vaäy maét, tai, muõi, löôõi, thaân chuùng ta xuùc chaïm vôùi saéc, thinh, höông, vò, xuùc, moãi ngöôøi ñeàu cho caùi thaáy cuûa mình laø ñuùng roài chaáp chaët vaøo ñoù, sanh tranh caûi vôùi nhau gaây bao nhieâu thöù phieàn naõo cho nhau, neân caùch Nieát Baøn quaù xa. Coøn neáu khoâng chaáp chaët, khoâng cho caùi thaáy bieát cuûa mình laø ñuùng, khoâng cho caùi thaáy bieát cuûa nguôøi khaùc laø sai, thì khoâng phieàn naõo. Khoâng phieàn naõo thì gaàn vôùi Nieát Baøn. 

Vaäy xa Nieát Baøn vaø gaàn Nieát Baøn laø taïi ñaâu ? Naêm caên tieáp xuùc vôùi naêm traàn chaáp chaët laø xa Nieát Baøn, Ngöôïc laïi naêm caên tieáp xuùc vôùi naêm traàn maø khoâng ñuoåi theo, khoâng chaáp chaët laø gaàn vôùi Nieát Baøn.

Thuôû xöa ôû xöù Ba La Naïi,  Quoác  Vöông nöôùc naøy sanh ra moät traêm ngöôøi con. Vò Hoaøng töû uùt thaàm nghó raèng : Mình laø con thöù moät traêm, ngai vaøng maø vua cha truyeàn laïi khoâng bao giôø ñeán mình. Ngöôøi ñöôïc noái ngoâi laø anh caû. Neáu anh caû coù cheát thì anh hai, anh ba... Neân Hoaøng töû caàu nguyeän vôùi baäc Hieàn Thaùnh chæ cho moät quoác ñoä maø Hoaøng töû coù theå tìm ñeán ñeå laøm vua. Loøng öôùc nguyeän cuûa Hoaøng töû ñöôïc caûm öùng. Moät vò Phaät Bích Chi ñeán baûo raèng :

- Caùch nöôùc ngöôi moät traêm daëm, ngöôi qua xöù aáy seõ ñöôïc laøm vua. Nhöng töø ñaây tôùi ñoù phaûi qua moät khu röøng coù quæ la saùt. Ña soá ngöôøi qua röøng naøy ñeàu bò quæ aên thòt, ít ai qua khoûi. Neáu qua khoûi thì chaéc chaén ñöôïc laøm vua. Vaø muoán qua khoûi khu röøng ñoù khoâng bò quæ la saùt aên thòt thì taát caû nhöõng gì maø quæ hieän ra ñeå quyeán ruû duï doã phaûi töø choái heát. Cöù thaúng tôùi tröôùc maø ñi thì khoâng bò haïi. Neáu maéc keït ôû ñoù nhaát ñònh seõ bò quæ la saùt aên thòt.

Hoaøng töû nghe vò Phaät Bích Chi noùi nhö theá lieàn xin pheùp vua cha ñeå ñeán xöù aáy. Khi chuaån bò haønh lyù thì  coù  moät  soá  baïn  beø thaân meán xin ñi theo. Hoaøng töû noùi raèng :

- Con ñöôøng naøy hieåm trôû laém, caùc anh ñi, e doïc ñöôøng quæ la saùt aên thòt. Toâi khoâng daùm ruû caùc anh ñi.

 Nhöõng ngöôøi baïn noùi raèng :

- Anh ñi ñöôïc thì chuùng toâi ñi ñöôïc. Anh haõy cho chuùng toâi cuøng ñi. Coù gì chuùng toâi cam chòu.

Hoaøng töû nghó neáu khoâng cho caùc baïn ñi laø mình ích kyû, neân tuøy thuaän ñeå cho caùc baïn cuøng ñi. Coù naêm ngöôøi cuøng ñi theo Hoaøng töû.

Qua khoûi ranh boån quoác thì tôùi moät khu röøng giaø. Tôùi ñaây ñoaøn ngöôøi löõ haønh ñi ñöôøng xa ñaõ thaám meät, boãng moät quaùn röôïu hieän ra, ngöôøi baùn thì ñeïp, röôïu vaø ñoà nhaém thôm ngon. Trong ñoaøn coù ngöôøi ñaõ quen uoáng röôïu, neân bò muøi röôïu kích thích. Anh beøn xin döøng laïi uoáng röôïu roài seõ ñi sau. Hoaøngtöû caûnh caùo :

- Khoâng ñöôïc, coi chöøng quæ la saùt noù hieän ra ñoù, anh ôû laïi noù aên thòt anh.

Ngöôøi thích röôïu traû lôøi :

- Khoâng heà gì, toâi uoáng xong ñi lieàn.

Ngöôøi aáy voâ quaùn röôïu, ñoaøn cuûa Hoaøng töû cöù ñi. Ngöôøi thích uoáng röôïu say, bò quæ la saùt aên thòt.

Ñoaøn Hoaøng töû ñi theâm moät ñoaïn ñöôøng daøi khaù xa, moïi ngöôøi ñeàu moûi meät. Tröôùc maët hieän ra moät ngoâi nhaø thieät ñeïp, trong nhaø coù nhieàu coâ gaùi nhan saéc kieàu dieãm. Ñoaøn ngöôøi ñi ngang, moät coâ chaïy ra môøi vaøo nghó cho khoûe roài haõy ñi. Trong ñoaøn coù moät anh haùo saéc, thaáy gaùi ñeïp ñoäng taâm. Hoaøng töû khoâng baèng loøng döøng laïi, tieáp tuïc daãn ñoaøn ñi... Anh haùo saéc noùi :

- Caùc anh haõy ñi, toâi ôû laïi nghæ moät ñeâm, roài mai toâi theo sau cuõng ñöôïc.

Hoaøng töû caûnh caùo :

- Anh ôû laïi coi chöøng quæ la saùt noù aên thòt anh.

Anh haùo saéc khoâng nghe lôøi Hoaøng töû, cöù laøm theo thò hieáu cuûa mình, anh ôû laïi nghæ moät ñeâm, khuya bò quæ la saùt aên thòt.

Ñoaøn Hoaøng töû ñi theâm moät ñoaïn ñöôøng daøi nöõa. Ngöôøi trong ñoaøn heát söùc meät moûi. Tröôùc maët laïi coù ngoâi bieät thöï hieän ra, töø bieät thöï vang ra nhöõng  tieáng  ca veùo von  vôùi ñieäu nhaïc du döông. Vaø moät coâ gaùi ra môøi ñoaøn ngöôøi vaøo nhaø uoáng traø nghe nhaïc. Trong ñoaøn coù anh meâ aâm nhaïc, neân xin ôû laïi uoáng traø nghe aâm nhaïc.

Hoaøng töû khoâng baèng loøng can ngaên:

- Khoâng ñöôïc, anh ôû laïi seõ bò quæ la saùt noù aên thòt.

 Nhöng anh meâ aâm nhaïc khoâng nghe, döùt khoaùt ôû laïi uoáng traø nghe nhaïc. Toái ñeán bò quæ la saùt aên thòt.

Ñoaøn ngöôøi coøn laïi vaãn tieáp tuïc ñi, ñi ñöôïc moät quaûng ñöôøng khaù daøi, löông khoâ gaàn caïn, buïng ñang ñoùi coàn caøo. Tröôùc maët hieän ra moät quaùn côm vôùi muøi thöùc aên chieân, kho... bay thôm ngaøo ngaït. Trong ñoaøn coù anh xaáu buïng ñoùi, nghe muøi thöùc aên thôm ngon,anh chòu khoâng noåi xin ôû laïi aên côm. Hoaøng töû khoâng ñoàng yù, khuyeán caùo raèng :

- Khoâng ñöôïc, anh ôû laïi quæ la saùt seõ aên thòt anh.

Keä, aên thì aên, toâi ôû laïi, ñoùi quaù roài.

Anh ôû laïi aên no neâ roài thì quæ la saùt noù aên thòt anh.

Ngöôøi thích röôïu ngon, ngöôøi öa saéc ñeïp ngöôøi öa aâm nhaïc, ngöôøi thích cao löông myõ vò ñi khoâng ñöôïc, neân bò quæ la saùt aên thòt heát roài ! Trong ñoaøn chæ coøn laïi moät ngöôøi vôùi Hoaøng töû. Caû hai tieáp tuïc ñoaïn ñöôøng coøn laïi, ñi ñöôïc khoaûng hai phaàn ba ñöôøng thì moät bieät thöï khang trang hieän ra, trong nhaø coù moät goùa phuï vôùi moät tyø nöõ haàu haï. Goùa phuï ra ñoùn môøi hai ngöôøi vôùi lôøi giôùi thieäu ngoâi bieät thöï ñaày ñuû tieän nghi naøo chaên eâm, neäm aám, khoâng thieáu moùn gì. Ngöôøi baïn coøn laïi trong ñoaøn quaù moûi meät, nghe noùi nhaø ôû ñaày ñuû tieän nghi, anh thích quaù neân ngoû yù ôû laïi nghæ moät ñeâm, Hoaøng töû ngaên :

- Khoâng ñöôïc, anh ôû laïi seõ bò quæ la saùt noù aên thòt.

- Khoâng sao, toâi nghæ moät ñeâm roài seõ tieáp tuïc ñi. 

Theá laø toái ñeâm ñoù quæ la saùt aên thòt anh. Chæ coøn laïi moät mình Hoaøng töû tieáp tuïc cuoäc haønh trình. Ngaøi bieát naêm ngöôøi baïn ñoàng haønh vôùi Ngaøi, ñeàu bò quæ la saùt aên thòt heát roài. Ngaøi heát söùc laø deø daët caûnh giaùc. Coøn laïi moät mình Ngaøi ñi ñeán cuoái biaø röøng thì thaáy moät caên nhaø, trong nhaø coù hai vôï  choàng treû ñang gaây loän ñaùnh loän nhau. Coâ vôï raát ñeïp, bò choàng ñaùnh, coâ keâu ca, caàu cöùu. Tuy htaáy caûnh thöông taâm, nhöng Hoaøng töû khoâng daùm tôùi cöùu, sôï quæ la saùt gaït, cöù laàm luõi maø ñi. Coâ vôï keâu caàu Hoaøng töû cöùu khoâng ñöôïc, thaáy Hoaøng töû ñi, coâ chaïy theo naên næ :

Xin Ngaøi cöùu toâi, choàng toâi noù hung döõ ñaùnh ñaäp toâi, toâi khoå laém, Ngaøi coù loøng töø bi ñaâu ñeå toâi khoå...

Neáu laø ngöôøi huøng, gaëp caûnh thöông taâm nhaûy ra cöùu giuùp. Song, Hoaøng töû bieát quæ la saùt traù hình ñeå gaït Ngaøi. Neân Ngaøi khoâng noùi gì heát, cöù laàm luõi maø ñi, noù cuõng cöù ñi theo Ngaùi maõi. Khi Ngaøi tôùi nôi, vaøo troï nhaø khaùch cuûa quoác vöông xöù aáy. Nhöõng ngöôøi quaûn lyùnhaø khaùch quí troïng Ngaøivaø caáp baùo cho vua hay laø coù moät khaùch quí töø nöôùc laùng gieàng ñeán. vua nghe cuõng quí troïng, daãn baù quan ñeán thaêm Ngaøi. Khi gaëp Ngaøi, nhaø vua laïi thaáy beân caïnh Ngaøi coù moät coâ gaùi thaät ñeïp, laøm vua ñoäng taâm, neân môùi hoûi :

- Ngöôøi ñaøn baø theo khanh coù phaûi laø vôï khanh khoâng ?

Hoaøng töû ñaùp :

- Coâ naøy chaéc laø quæ la saùt, chöù khoâng phaûi vôï cuûa haï thaàn.

Ngöôøi ñaøn baø noùi :

- Ñaøn oâng boäi baïc, khi thöông noùi vôï choàng, chöøng giaän noùi quæ la saùt.

Nhaø vua khoâng bieát coâ aáy laø vôï Hoaøng töû hay quæ la saùt. Song, vì coâ quaù ñeïpneân nhaø vua meâ maãn taâm thaàn, hoûi laïi moät laàn nöõa ñeå xaùc ñònh :

- Coâ naøy coù phaûi laø vôï cuûa khanh khoâng?

Hoaøng töû khaúng ñònh döùt khoaùt :

- Khoâng phaûi vôï cuûa haï thaàn, coâ laø quæ la saùt.

Ngöôøi ñaøn baø aáy cuõng noùi :

- Ñaøn oâng boäi baïc, khi thöông noùi vôï choàng, chöøng giaän noùi quæ la saùt

Nhaø vua quaù suûng aùi naøng, môùi noùi vôùi Hoaøng töû :

- Neáu noùi khoâng phaûi vôï khanh thì traãm röôùc naøng veà cung.

Hoaøng töû laïi moät laàn nöõa noùi :

-Taâu beä haï, coi chöøng coâ ta laø quæ la saùt.

Nhaø vua truyeàn leänh röôùc naøng veà cung.

 Toái ñeâm ñoù vua bò quæ la saùt aên  thòt, chæ  coøn ñeå laïi moät boä xöông. Baáy giôø nöôùc khoâng coù vua, baù quan môùi nghó : Vò khaùch quí naøy laø moät vò hoaøng töû cuûa nöôùc laùng gieàng, qua ñöôïc ñöôøng röøng la saùt maø toaøn taùnh maïng, phaûi laø ngöôøi taøi ñöùc phi thöôøng. Nay vua nöôùc mình baêng haø, neân thænh khaùch quí leân ngoâi baùu. Hoaøng töû thöù moät traêm leân laøm vua, ñuùng nhö loøng nguyeän öôùc cuûa Ngaøi vaø lôøi daïy cuûa Phaät Bích Chi.

Chuyeän naøy nguï yù daïy caùi gì ? Ngoâi vò oâng vua ngaàm chæ cho Nieát Baøn thanh tònh, rieâng quæ la saùt chæ cho nguõ duïc laïc theá gian. Ngöôøi bò quæ la saùt aên thòt duï cho ngöôøi tu ñaém chìm trong nguõ duïc, taâm thaàn meâ muoäi, thoaùi taâm Boà ñeà khoâng tieán ñaïo ñöôïc. Ngöôøi tu muoán ñöôïc Nieát Baøn giaûi thoaùt thì ñoái vôùi saéc, thinh, höông, vò, xuùc phaûi xa lìa, chôù coù ñuoåi theo, chôù coù nhieãm tröôùc dính maéc. Ngöôïc laïi, ñoái vôùi naêm traàn maø ñuoåi baét, chaáp tröôùc thì khoù maø ñeán Nieát baøn. Nieát Baøn caøng ngaøy caøng xa.

Trong kinh Taïp A Haøm, Phaät ñöa ra moät ví duï. Coù moät toäi nhaân phaïm phaùp bò aùn töû hình. Sau ñoù vua  xeùt  laïi, tha  anh vôùi ñieàu kieän laø anh phaûi böng ñóa daàu ñaày, ñi töø ñaàu ñuôøng ñeán cuoái ñöôøng, khoâng ñeå rôi moät gioït daàu thì seõ khoûi toäi cheát. Neáu baát caån ñeå dóa daàu chao, daàu ñoå chæ moät gioït thì teân ñao thuû ñi sau lieàn cheùm ñaàu anh. Anh toäi nhaân ñöôïc tha vôùi ñieàu kieän ñoù, möøng laém, chaáp nhaän ngay. Treân ñöôøng ñi töø ñaàu ñöôøng ñeán cuoái ñöôøng, hai beân leà, choã naøo cuõng coù gaùi ñeïp, quaùn röôïu, quaùn nhaïc, ñuû troø aên chôi haáp daãn. Anh töû toäi chaêm chaêm böng ñóa daàu ñi, khoâng daùm nhìn qua lieác laïi,vì bieát sau löng mình coù teân ñao thuû ñi theo, hôù heân moät chuùt, daàu ñoå thì bay ñaàu. Vôùi taâm traïng ñoù anh ñi töø ñaàu ñöôøng cho tôùi cuoái ñöôøng, daàu khoâng ñoå, anh thoaùt cheát. Caâu chuyeän naøy yù noùi gì ? Anh töû toäi laø chæ cho con ngöôøi, ai ai roài cuõng phaûi cheát, ngöôøi giaø thì khoaûng baûy taùm möôi tuoåi cheát, ngöôøi trung nieân thì naêm saùu möôi tuoåi cheát, ngöôøi treû thì ñoâi ba möôi tuoåi cheát... tröôùc sau gì cuõng cheát. Gaùi ñeïp, quaùn röôïu... nhöõng troø aên chôi haáp daãn chæ cho nguõ duïc laïc theá gian. Dóa daàu ñaày, duï cho phaùp tu maø Phaät daïy. Ngöôøi tu Tònh ñoä caâu nieäm Phaätví nhö dóa daàu, khoâng bao giôø  daùm  queân. Ngöôøi tu Thieàn, an truï taâm treân hôi thôû, trong Töù nieäm xöù... khoâng bao giôø daùm lôi loûng. Teân ñao thuû ñi sau löng ngöôøi töû toäi, duï cho quæ voâ thöôøng ñang chöïc saün cöôùp laáy maïng soáng con ngöôøi. Ngöôøi tu bieát roõ moïi thuù vui cuûa nguõ duïc tuy haáp daãn nhöng seõ laøm haïi con ngöôøi, laøm cho con ngöôøi hao moøn söùc löïc, sanh bònh hoaïn... khoâng coù gía trò thaät neân khoâng nhieãm tröôùc noù. Muoán thoaùt khoûi caùi khoå voâ thöôøng sanh töû laø phaûi an truù taâm vaøo phaùp tu maø mình ñang thöïc haønh, khoâng daùm xao laõng.

Quí vò coù thaáy quæ voâ thöôøng rình quí vò khoâng ? Khi nhôù thì thaáy, khi queân thì khoâng, vì vaäy maø nhìn qua ngoù laïi hoaøi neân tu haønh khoâng tôùi nôi.

Gaàn ñaây coù moät Phaät töû hoûi toâi :-Thaày caát chuøa coù coi ngaøy khoâng ?

Toâi ñaùp :-Khoâng.

Neáu gaëp ngaøy saùt chuû thì sao ?

-Vaäy Phaät töû coù bieát ngaøy naøo khoâng saùt chuû, caát chuøa leân thaày truï trì soáng maõi maõi khoâng cheát ?

- ! ! !

Ñaõ coù sanh aét phaûi coù töû, khoâng cheát sôùm laø cheát muoän, tröôùc sau gì cuõng cheát. Treân ñôøi naøy coù ai khoûi cheát ñaâu ! Taïi sao cöù lo sôï hoaøi ? Caùi ñaùng sôï laø phaùp tu maø mình queân mình xao laõng, ñeå cho taâm xao xuyeán loaïn ñoäng, phieàn naõo ngaên che khoâng thoaùt ñöôïc luaân hoài sanh töû. Muoán ñeán choã giaûi thoaùt thì phaûi chuyeân nhaát, an truï taâm treân phaùp tu cuûa mình, khoâng queân, khoâng lôi loõng thì taâm môùi an ñònh. Taâm an ñònh môùi thoaùt ly sanh töû, khoâng bò sanh töû chi phoái. Baøi keä sau ñaây noùi leân yù nghóa ngöôøi tu an truù taâm nôi phaùp tu, cuõng gioángnhö keû töû toäi böng baùt daàu :

            Nhö ngöôøi böng baùt daàu

            Ñaày traøn khoâng cho ñoå

            Cuõng vaäy, baûo veä taâm

            Nhö bò phöông höôùng laï

Nhö vaäy, tu muoán giaûi thoaùt, deã hay khoù ? Ngöôøi ta cöù nghó tu phaûi coù phaùp moângì kyø ñaëc môùi giaûi thoaùt ñöôïc. Kyø thaät khoâng phaûi vaäy. Chæ caàn naêm caên tieáp xuùc vôùi naêm traàn khoâng nhieãm tröôùc, khoâng  dính  maéc  laø giaûi thoaùt.

Trôû laïi caâu chuyeän Phuù Laâu Na, sau khi Phaät daïy naêm caên khoâng dính vôùi naêm traàn laø gaàn Nieát Baøn. Coøn naêm caên dính vôùi naêm traàn laø xa Nieát Baøn. Ngaøi hoûi tieáp:- OÂng ñi ñeán quoác ñoä naøo ?

- Baïch Theá Toân, con qua nöôùc phöông Taây.

- Daân xöù ñoù hung döõ laém, oâng tôùi ñoù neáu hoï maéng chöôûi nhuïc maï, thì oâng seõ theá naøo?

- Baïch Theá Toân, neáu ngöôøi ta chöôûi maéng nhuïc maï con, con nghó raèng daân xöù naøy coøn löông thieän, vì hoï môùi chöôûi maéng nhuïc maï chôù chöa duøng tay ñaùnh, chöa duøng ñaù neùm con.

- Giaû söû hoï duøng tay ñaùnh, duøng ñaù neùm oâng, thì oâng theá naøo  ?        

- Baïch Theá Toân, neáu hoï duøng tay ñaùnh, hoï duøng ñaù neùm, con nghó raèng daân xöù naøy vaãn coøn löông thieän, vì môùi duøng tay ñaùnh, duøng ñaù neùm, chöa duøng gaäy ñaùnh, chöa duøng dao cheùm con. 

- Giaû söû hoï  duøng  gaäy  ñaùnh, duøng dao cheùm oâng thì oâng theá naøo?

- Baïch Theá Toân, neáu hoï duøng gaäy ñaùnh, duøng dao cheùm thì con nghó raèng hoï coøn löông thieän, vì hoï chöa gieát con cheát.

- Neáu hoï gieát oâng, thì oâng theá naøo?

- Baïch Theá Toân, neáu hoï gieát con, thì con nghó raèng daân xöù naøy toát, vì ñeä töû cuûa Phaät khi thaáy thaân naøy oâ ueá baát tònh chaùn ngaùn noù, phaûi tìm ngöôøi giuùp cho noù cheát. Coøn con khoâng möôïn maø hoï giuùp giuøm con boû thaân oâ ueá naøy.

- Laønh thay ! oâng coù ñaày ñuû söï nhieáp phuïc vaø an tònh, thì oâng ñeán xöù aáy ñöôïc.

Toân giaû Phuù Laâu Naqua xöù aáy, chæ tu trong ba thaùng an cö thì chöùng quaû A La Haùn vaø ñoä ñöôïc naêm traêm ngöôøi xuaát gia.

Toân giaû Phuù Laâu Na thöïc hieän ñuùng nhö lôøi Phaät daïy laø saùu caên khoâng dính maéc saùu traàn laøm caên baûn, coäng theâm thaùi ñoä khoâng giaän hôøn, khoâng oaùn thuø, tröôùc moïi ñoái xöû teä haïi cuûa ngöôøi, neân Ngaøi choùng ñeán Nieát Baøn. Hieän taïi neáu coù ngöôøi maéng chöôûi hay ñaùnh ñaäp, chuùng ta nhòn hoï, nhöng trong taâm nghó ñaây laø keû aùc, raùn maø nhòn noù. Nhòn ma thaáy ñoù laø keû aùc, khoâng phaûi laø ngöôøi löông thieän ...Coøn Toân giaû Phuù Laâu Na thì Ngaøi thaáy laø löông thieän vì môùi chöôûi maéng chöù chöa ñaùnh ñaäp. Bò ñaùnh ñaäp Ngaøi cuõng thaáy laø löông thieän vì chöa gieát cheát. Khi gieát cheát Ngaøi cuõng nghó laø löông thieän vì giuùp Ngaøi sôùm boû thaân oâ ueá. Haïi tôùi cheát Ngaøi vaãn khoâng oaùn haän. Coøn chuùng ta neáu bò ngöôøi böùc hieáp, khoâng ñaùnh traû laïi, khoâng noùi ra lôøi, chôù taâm coøn buoàn phieàn hôøn giaän; luùc naøo cuõng coù chöùa phieàn chöùa giaän, neân tu laâu maø khoâng ñaéc ñaïo laø vaäy. Theá neân quí Phaät töû tu haønh, ñieàu coát yeáu phaûi hieåu giaùo lyù ñuùng vôùi tinh thaàn Phaät daïy laø saùu caên khoâng dính vôùi saùu traàn, ñoù laø goác cuûa söï tu haønh.

Töø tröôùc toâi daãn kinh A Haøm. Sau ñaây toâi daãn kinh Ñaïi Thöøa, trong kinh Kim Cang  ngaøi Tu Boà Ñeà hoûi Phaät :

- Baïch Theá Toân, ngöôøi phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laøm sao an truï, laøm sao haøng phuïc taâm ?

Phaät traû lôøi :

- Baát öng truï saéc sanh taâm, baát öng truï thinh , höông, vò, xuùc, phaùp sanh taâm, öng voâ sôû truï nhi sanh kyø taâm.

Nghóa laø chaúng neân khôûi taâm dính maéc nôi saéc, nôi thinh, nôi höông, nôi vò, nôi xuùc, nôi phaùp, töùc laø khoâng dính maéc vôùi saùu traàn, ñoù laø an truï taâm cuûa ngöôøi phaùt taâm Voâ thöôïng Boà ñeà. Theá neân Luïc Toå Hueä Naêng khi nghe Nguõ Toå giaûng tôùi ñaây Ngaøi lieàn ngoä ñaïo nhaän ra baûn taâm cuûa mình, thoát leân : Ñaâu ngôø taùnh mình voán töï thanh tònh, ñaâu ngôø taùnh mình voán khoâng sanh dieät... Ñeå thaáy töø kinh A Haøm ñeán kinh Ñaïi Thöøa, keå caû Thieàn Toâng ñeàu daïy saùu caên khoâng dính maéc saùu traàn laø gaàn Nieát baøn laø giaûi thoaùt. Neáu ñeå saùu caên dính maéc vôùi saùu traàn thì phieàn naõo trieàn phöôïc xa Nieát Baøn, khoâng giaûi thoaùt, ñöøng töôûng ñi chuøa nhieàu, tuïng kinh gioûi laø mau giaûi thoaùt. Ngöôøi tu phaûi hieåu roõ ñieàu naøy.

Buoåi noùi chuyeän hoâm nay tuy toâi daãn nhieàu caâu chuyeän, nhöng troïng taâm khoâng ngoaøi vieäc : saùu caên tieáp xuùc vôùi saùu traàn khoâng nhieãm tröôùc khoâng dính maéc, luùc naøo taâm cuõng an truù nôi phaùp tu, khoâng queân, khoâng lôi loûng laø gaàn Nieát Baøn, laø giaûi thoaùt.

]