NGÖÔØI BIEÁT TU PHAÄT THÌ RAÁT

NHEÏ NHAØNG, THAÛNH THÔI

Nhaän lôøi môøi cuûa quyù Ni tröôûng, Ni sö vaø toaøn theå Ni chuùng, toâi veà ñaây thaêm tröôøng haï chö Ni vaø coù ñoâi lôøi vôùi taát caû quyù vò.

Toâi nghó ngöôøi tu xuaát gia, ba thaùng an cö raát heä troïng. Moãi ba thaùng an cö qua roài chuùng ta ñöôïc moät tuoåi haï. Ngaøy maõn an cö ñöùc Phaät raát hoan hyû, neân cuõng goïi laø ngaøy Phaät hoan hyû. Nhö vaäy Taêng, Ni chuùng ta trong ba thaùng an cö vaän duïng heát khaû naêng cuûa mình trong vieäc tu haønh. Nhôø coá gaéng tinh taán tu neân qua ba thaùng Taêng, Ni ñeàu ñöôïc thaám nhuaàn ñaïo ñöùc. Vì vaäy toâi chuùc möøng taát caû Taêng, Ni nhôø an cö maø coù söùc tinh taán duõng maõnh, taâm tö ñöôïc nheï nhaøng.

Ñeà taøi toâi noùi chuyeän hoâm nay thaät ñôn giaûn: Ngöôøi bieát tu Phaät thì raát nheï nhaøng, thaûnh thôi. Ngöôøi xuaát gia khi böôùc chaân vaøo ñaïo, thöôøng nhôù roõ caâu "xaû phuù caàu baàn, xaû thaân caàu ñaïo" cuûa ngöôøi xöa. Ñi tu thì phaûi xaû phuù caàu baàn, xaû thaân caàu ñaïo, ñoù laø ñieàu caên baûn cuûa ngöôøi tu haønh. Neáu chuùng ta khoâng xaû boû vaät chaát, cuûa caûi theá gian thì chuùng ta laøm sao böôùc chaân vaøo ñaïo ñöôïc. Khi vaøo ñaïo roài, neáu chuùng ta khoâng xaû thaân naøy, khoâng bieát hy sinh thaân mình, laøm lôïi ích cho ñaïo, lôïi ích cho chuùng sinh thì khoâng xöùng ñaùng laø ngöôøi tu. Cho neân caâu "xaû phuù caàu baàn, xaû thaân caàu ñaïo" coù yù nghóa heát söùc thieát thöïc ñoái vôùi giôùi tu haønh cuûa chuùng ta.

Ngöôøi tu neáu khoâng queân cuûa caûi söï nghieäp theá gian, chæ quyù troïng thaân naøy, muoán noù ñöôïc an vui sung söôùng thì chuùng ta khoâng theå tieán tu ñaïo nghieäp ñöôïc. Nhö vaäy chöõ tu hieän giôø chuùng ta ñang öùng duïng coù nghóa laø chuùng ta phaûi bieát xaû boû. Xaû boû cuûa caûi theá gian, roài böôùc sang xaû boû caû thaân maïng, khoâng quyù tieác. Xaû boû thaân maïng chöa ñuû, chuùng ta coøn phaûi xaû boû tam ñoäc. Tam ñoäc töùc laø tham saân si. Neáu khoâng xaû tam ñoäc thì chuùng ta khoâng phaûi laø ngöôøi tu. Ñuoåi ñöôïc tham saân si môùi nheï nhaøng, thaûnh thôi. Khi deïp boû moät thoùi xaáu, moät ñieàu haïi thì chuùng ta ñöôïc nheï nhaøng thaûnh thôi moät phaàn. Cho neân böôùc thöù nhaát chuùng ta tu phaûi xaû boû phieàn naõo, maø phieàn naõo ñaàu laø tham saân si.

Trong taâm chuùng ta coù tham, coù saân, coù si, baây giôø muoán chuùng heát thì ai ñuoåi noù ra? Moãi ñeâm chuùng ta thaép höông caàu Phaät cho con heát tham saân si ñöôïc khoâng? Chaéc raèng Phaät cho khoâng ñöôïc vì tham saân si truù nguï saün trong noäi taâm chuùng ta. Muoán ñuoåi noù thì phaûi loaïi ra, phaûi dieät tröø noù. Phaät ôû ngoaøi khoâng laøm cho noù heát ñöôïc. Xin hoûi Ni chuùng, chuùng ta tu cuõng ñöôïc hai ba möôi naêm, hoaëc naêm möôøi naêm, quyù vò ñuoåi ba con raén ñoäc naøy ra heát chöa? Chaéc chöa. Bôûi vaäy, ba thöù ñoäc laø caên baûn laøm cho chuùng ta khoå ñau, ñoù laø ñieàu thöù nhaát.

Thöù hai laø xaû luyeán aùi. Taïi sao chuùng ta phaûi xaû luyeán aùi, luyeán aùi laø gì? Luyeán aùi laø yeâu thöông. Yeâu thöông ngöôøi naøy, yeâu thöông ngöôøi kia. Yeâu thöông trong aùi nhieãm chôù khoâng phaûi yeâu thöông baèng loøng töø bi neân chuùng ta phaûi xaû boû noù. Phaät thöôøng daïy aùi laø goác luaân hoài sanh töû. Neáu chuùng ta muoán thoaùt khoûi luaân hoài sanh töû thì chuùng ta phaûi xaû boû luyeán aùi. Vì luyeán aùi maø con ngöôøi phaûi khoå ñau, neân trong baùt khoå coù khoå aùi bieät ly. Ngöôøi naøo coøn oâm chaët taâm luyeán aùi thì nhaát ñònh ngöôøi aáy seõ coøn ñau khoå.

Haøng tu só xuaát gia chuùng ta phaûi kheùo xaû boû luyeán aùi ñoái vôùi huynh ñeä, baïn beø, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi chung quanh, ñöøng bò troùi buoäc, ñöøng bò sôïi daây aùi loâi keùo thì chuùng ta môùi tu ñeán nôi, ñeán choán ñöôïc. Neáu ngöôøi xuaát gia khoâng xaû boû ñöôïc luyeán aùi thì khoâng theå naøo thoaùt khoûi luaân hoài sanh töû. Ñaây laø ñieàu toái quan troïng, neân Taêng Ni vaø Phaät töû phaûi coá gaéng xaû boû taâm luyeán aùi cuûa mình. Taâm luyeán aùi saïch roài chuùng ta môùi heát khoå, môùi döùt ñöôïc doøng luaân hoài. Ñaây laø ñieàu thöù hai.

Chuùng ta tu hay bò traàn caûnh loâi keùo, daãn daét neân gaëp nhieàu trôû ngaïi. Maét duyeân vôùi saéc, tai duyeân vôùi aâm thanh, muõi duyeân vôùi muøi höông, löôõi duyeân vôùi vò, thaân duyeân vôùi xuùc chaïm. Taát caû caùc thöù duyeân ñoù, neáu chuùng ta keït thì seõ bò noù loâi daãn, khoâng an oån ñöôïc. Ngöôøi tu luoân luoân phaûi gôõ, ñöøng ñeå saùu caên dính maéc vôùi saùu traàn.

Trong nhaø Thieàn thöôøng chuù troïng ñieàu naøy. Xöa kia coù ngöôøi hoûi Thieàn sö theá naøo laø giaûi thoaùt. Ngaøi traû lôøi caên, traàn khoâng dính nhau laø giaûi thoaùt. Ngöôøi ta cöù nghó, tu giaûi thoaùt laø ñi ñeán moät xöù naøo xa laï, kyø ñaëc, chôù khoâng ngôø giaûi thoaùt laø ngay nôi saùu caên khoâng dính vôùi saùu traàn. Neáu saùu caên coøn dính keït vôùi saùu traàn thì chuùng ta khoâng ñöôïc giaûi thoaùt. Ñoù laø leõ thaät. Toâi hay thí duï, coù ngöôøi khi ñi ra ñöôøng, thaáy nhöõng gì ñeïp lieàn thích, roài mong moûi cho ñöôïc, vì mô öôùc thaønh ra bò troùi buoäc. Vaät ñoù coù dính daùng gì vôùi mình maø bò noù troùi buoäc, roài ñoå thöøa: "Caùi ñoù laøm cho toâi phieàn naõo, laøm cho toâi khoå sôû". Caûnh beân ngoaøi coù thaät buoäc mình khoâng? Hay taïi mình khoâng kheùo tu neân bò noù troùi buoäc.

Chuùng ta ít khi can ñaûm nhaän traùch nhieäm veà mình, khi bò traàn caûnh beân ngoaøi quyeán ruõ, thua noù thì ñoå thöøa taïi ai chôù khoâng phaûi taïi mình! Thí duï coù ngöôøi gaëp moät soá tieàn hay moät löôïng vaøng ñaùnh rôi xuoáng ñaát, ngöôøi aáy möøng quaù löôïm leân. Neáu keû laøm maát xin traû laïi, ngöôøi aáy coù vui khoâng? Löôïm ñöôïc trong tay roài maø phaûi traû laïi chaéc khoâng vui maáy. Nhöng neáu vôùi taâm toát, bieát roõ khoâng phaûi cuûa mình, chuû xin laïi thì mình hoan hyû lieàn. Ñoù laø toâi noùi thí duï nhoû, coøn nhieàu söï vieäc lôùn hôn nöõa. Vì vaäy, chuùng ta tu phaûi laøm sao ñöøng ñeå cho caên traàn dính maéc nhau.

Hoài xöa, luùc ñöùc Phaät coøn taïi theá coù vò tu Tieân chöùng ñöôïc nguõ thoâng. OÂng giaûng kinh moïi ngöôøi raát thích, ñeán trôøi Ñeá Thích cuõng tôùi nghe giaûng. Moät hoâm nghe giaûng xong, trôøi Ñeá Thích lieàn khoùc. Vò Tieân thaáy laï hoûi:

- Taïi sao oâng nghe toâi giaûng kinh maø laïi khoùc?

Trôøi Ñeá Thích thöa:

- Ngaøi giaûng kinh raát hay, nhöng toâi bieát tuoåi thoï Ngaøi saép heát roài, neân toâi thöông toâi khoùc.

Nghe vaäy vò Tieân giaät mình. Bôûi vì tuy oâng chöùng nguõ thoâng nhöng chöa chöùng ñöôïc laäu taän thoâng neân vaãn coøn maéc keït trong sinh töû. Vò aáy lieàn hoûi trôøi Ñeá Thích:

- Baây giôø laøm sao ñeå thoaùt khoûi sinh töû?

Trôøi Ñeá Thích giôùi thieäu:

- Hieän giôø coù ñöùc Theá Toân hieäu Thích Ca Maâu Ni ñang truï ôû Tinh xaù Truùc Laâm giaûng phaùp. Neáu Ngaøi ñeán ñoù caàu phaùp, ñöùc Phaät seõ giaûng daïy cho phöông phaùp giaûi thoaùt sanh töû.

Nghe vaäy vò Tieân lieàn tìm ñeán ñöùc Phaät. Treân ñöôøng ñi, oâng nghó khoâng coù leã vaät cuùng döôøng thì voâ leã quaù. Thaáy hai caây ngoâ ñoàng ñang troå boâng thaät ñeïp, oâng duøng thaàn thoâng nhoå hai caây aáy ñeå treân hai baøn tay. Ñeán tinh xaù Truùc Laâm, vaøo leã Phaät roài, oâng thöa hoûi laøm sao ñöôïc giaûi thoaùt sinh töû.

Phaät baûo:

- Buoâng.

OÂng lieàn buoâng moät tay xuoáng, rôùt moät caây ngoâ ñoàng.

Phaät baûo:

- Buoâng.

OÂng buoâng moät tay nöõa rôùt caây thöù hai.

Phaät baûo:

- Buoâng.

OÂng thöa:

- Toâi coù hai caây ngoâ ñoàng, Ngaøi baûo buoâng laàn thöù nhaát, toâi buoâng bôùt moät caây; baûo buoâng laàn thöù hai, toâi buoâng theâm caây nöõa, baây giôø coøn gì ñaâu maø buoâng.

Phaät noùi:

- Khoâng phaûi ta baûo oâng buoâng caây ngoâ ñoàng. Laàn thöù nhaát ta baûo oâng buoâng laø buoâng traàn caûnh.

Laàn thöù hai laø buoâng saùu caên. Laàn thöù ba laø buoâng saùu thöùc. Caên caûnh thöùc hay laø caên traàn thöùc buoâng heát thì giaûi thoaùt.

Vò Tieân lieàn hieåu, laõnh hoäi trôû veà tu, ñöôïc heát sanh töû.

Quyù vò thaáy, chuùng ta tu neáu khoâng kheùo xaû thì khoâng theå giaûi thoaùt sanh töû. Sanh töû laø caùi khoå ñau muoân ñôøi, muoán thoaùt khoûi noù khoâng gì hôn phaûi xaû boû, ñöøng ñeå caên traàn thöùc coät troùi. Ñaây laø goác cuûa traàm luaân, cuûa ñau khoå. Ñoù laø phaàn xaû caên traàn thöùc.

Keá ñeán, thöù tö laø xaû moïi coá chaáp. Chuùng ta coù beänh coá chaáp raát naëng. Beân ngoaøi thì chaáp ngöôøi, nôi mình thì chaáp ta. Chaáp ta, chaáp ngöôøi, chaáp phaûi, chaáp quaáy, chaáp hôn, chaáp thua, taát caû caùc thöù chaáp ñeàu laø nguyeân nhaân cuûa ñau khoå caû. Vì coøn chaáp laø coøn khoå, neân ngöôøi bieát tu phaûi xaû coá chaáp. Coá chaáp nhieàu thì khoå nhieàu, chaáp ít thì khoå ít. Ngöôøi chaáp hôn, chaáp thua khi thaáy mình hôn thì möøng, mình thua thì buoàn. Hôn thua noái nhau neân möøng khoå cöù thay nhau hoaøi, nhöng ôû ñôøi coù ai hôn taát caû ñöôïc. Hôn ngöôøi naøy cuõng thua ngöôøi khaùc.

Ngaøy xöa, moät hoâm ñöùc Theá Toân ñi khaát thöïc qua vuøng cuûa Baø La Moân. Coù moät oâng Baø La Moân thaáy Ngaøi ñi tröôùc, oâng leõo ñeõo theo sau keâu teân Ngaøi chöûi. Maëc oâng chöûi, Phaät cöù chaäm raõi ñi moät caùch töï nhieân, khoâng traû lôøi. Hoài laâu böïc quaù, oâng chaïy tôùi tröôùc hoûi:

- Ngaøi Coà Ñaøm, Ngaøi coù ñieác khoâng?

Phaät noùi:

- Khoâng.

- Sao toâi chöûi Ngaøi laøm thinh khoâng traû lôøi?

Phaät lieàn traûi toïa cuï ngoài xuoáng, noùi baøi keä:

Ngöôøi hôn thì theâm oaùn

Keû thua nguû chaúng yeân

Hôn thua hai ñeàu xaû

AÁy ñöôïc an oån nguû.

Nhö vaäy ngöôøi hôn keû thua ñeàu khoå heát. Thua khoå vì nhuïc nhaõ, hôn thaéng thì möøng nhöng gaây ra oaùn thuø. Neân hôn thua ñeàu xaû thì ñöôïc an oån nguû. Chaúng nhöõng hôn thua maø keå caû phaûi quaáy, chaáp ngaõ, chaáp nhaân ñeàu xaû heát thì ñoù laø ngöôøi an oån baäc nhaát.

Trong nhaø Thieàn, toå Hoaøng Baù coù noùi: "Ñeä töû cuûa Maõ Toå hôn taùm möôi vò thieän tri thöùc, nhöng nguôøi tieâu chaûy ñaày ñaát chæ coù moät mình Qui Toâng". Caâu naøy coù nghóa laø sao? Hôn taùm möôi ñeä töû ñeàu laø baäc thieän tri thöùc, nhöng ngöôøi tieâu chaûy ñaày ñaát chæ coù moät mình Qui Toâng. Nhö vaäy Ngaøi khen hay cheâ Qui Toâng?

Tieâu chaûy ñaày ñaát laø sao? Laø uoáng thuoác xoå. Ngöôøi naøo xoå ñaày ñaát thì trong buïng saïch troáng. Xoå töùc laø xaû, xaû heát, xaû saïch. Ngöôøi tu xaû ñöôïc nhö vaäy môùi laø ngöôøi thaáy ñaïo lyù, laø ngöôøi ñeán choã chaân thaät. Ngaøi Qui Toâng laø moät trong soá ñeä töû cuûa Maõ Toå maø thieàn sö Hoaøng Baù raát kính troïng. Nhö vaäy chuùng ta thaáy, ngöôøi tu phaûi xaû boû, ñöøng coá chaáp, thì môùi heát khoå.

Nhö tröôùc toâi ñaõ noùi, chuùng ta ñi tu laø xaû phuù caàu baàn, xaû thaân caàu ñaïo. Hoài ôû nhaø thì xaû boû nhaø, xaû boû naêm baûy ngöôøi thaân ñi tu. Ñeán khi tu roài, laïi maéc keït caùi chuøa, roài naêm baûy chuïc ñeä töû v. v… nghóa laø sao? Nhö vaäy coù phaûi xaû caùi naøy, maéc caùi khaùc khoâng? Neân nhieàu ngöôøi hay chæ trích "tu laø xaû phuù caàu baàn, xaû thaân caàu ñaïo, maø baây giôø quyù thaày quyù coâ caát chuøa to, thaâu ñeä töû nhieàu, vaäy coù xaû hay khoâng? " Quyù vò traû lôøi theá naøo? Neáu chuùng ta caát chuøa to ñeå laøm cuûa rieâng, thaâu ñeä töû nhieàu ñeå phuïc vuï cho baûn ngaõ cuûa mình, thì ñoù laø toäi loãi. Ngöôïc laïi chuùng ta caát chuøa to ñeå nuoâi chuùng coù choã tu hoïc. Vì muoán gaày döïng haøng haäu taán neân chuùng ta lo giuùp, höôùng daãn hoï tu thì khoâng coù loãi. Phaûi kheùo hieåu nhö theá, neáu khoâng chuùng ta ñaâm ra hoang mang, sôï seät.

Keá noùi ñeán xaû nhöõng ña mang thaønh tö höõu. Quyù vò nhôù laïi luùc mình ñi tu, coù chôû ñoà ñaïc lænh kænh vaøo chuøa khoâng, hay laø chæ moät tuùi xaùch thoâi? Nhöng ôû chuøa chöøng möôøi naêm, hai chuïc naêm, neáu phaûi dôøi ñi choã khaùc thì chôû chöøng maáy xe? Hoài vaøo chuøa mang theo raát ít, khi ra ñi thì chôû quaù nhieàu. Nhö vaäy coù xaû khoâng? Nhöõng thöù ña mang mình khoâng xaû ñöôïc, maø cöù ky coùp ngaøy caøng nhieàu thaønh ra khoå. Ñoù laø ñieàu toâi muoán noùi chuùng ta caàn phaûi xaû, xaû ñöôïc nhieàu chöøng naøo thì thaûnh thôi chöøng aáy. Laøm sao luùc nhaém maét ra ñi, taát caû nhöõng gì mình lo, nhöõng gì mình saém laø cuûa Tam baûo chôù khoâng phaûi cuûa caù nhaân, ñöôïc nhö vaäy thì môùi toát.

Toâi xin daãn moät caâu chuyeän nhö sau: Ngaøy xöa vua nöôùc Ba La Naïi coù maáy baø phi taàn, baø naøo cuõng thích ñeo voøng vaøng ñaày tay. Moät hoâm nhaø vua bò beänh, caàn phaûi thoa traàm höông. Khi caùc phi taàn ñeán thoa, nghe tieáng keâu loån coån ñieác tai, vua chòu khoâng noåi baûo phaûi côûi voøng vaøng ra, moãi baø chæ ñeo moät chieác thoâi, chöøng aáy môùi heát nghe khua roån raûng. Khi ñoù vua nghó ña mang nhieàu thì phieàn naõo nhieàu. Baây giôø neáu mình boû heát thì heát phieàn naõo. Vua laïi nghó, ta laøm vua coù trieàu ñình, coù ñaát nöôùc, coù quaàn chuùng v. v… beà boän quaù, neáu xaû heát ñi tu chaéc laø heát khoå. Nghó vaäy, vua lieàn trao ngoâi cho ngöôøi khaùc roài vaøo nuùi tu. Veà sau Ngaøi chöùng ñöôïc quaû Ñoäc giaùc.

Chuùng ta thaáy, xaû nhieàu thì nheïï nhaøng nhieàu, tu haønh mau ñaéc ñaïo. Coøn cöu mang nhieàu thì khoâng ñöôïc an oån, khoâng theå ñaéc ñaïo.

Coù moät thieàn khaùch quaûy ñaõy ñeán hoûi Thieàn sö:

- Theá naøo laø ñaïo?

Thieàn sö baûo:

- Buoâng.

Thieàn khaùch lieàn buoâng ñaõy xuoáng, roài laïi hoûi:

- Theá naøo laø ñaïo?

Thieàn sö laïi baûo:

- Buoâng.

Thieàn khaùch noùi:

- Con coù caùi ñaõy ñaõ buoâng xuoáng roài, khoâng coøn gì ñeå buoâng nöõa.

Thieàn sö baûo:

- Neáu khoâng coøn gì ñeå buoâng thì oâng quaûy leân ñi.

Ngay ñoù thieàn khaùch ngoä ñaïo.

Chuùng ta buoâng cho tôùi khoâng coøn gì ñeå buoâng nöõa, thì ngay ñoù ngoä ñaïo khoâng coù gì khoù. Nhö vaäy tu laø khoù khaên, cöïc nhoïc hay tu laø nheï nhaøng thaûnh thôi? Toâi seõ daãn moät ít thí duï cho quyù vò thaáy roõ tu laø nheï nhaøng thaûnh thôi.

Thí nhö coù ngöôøi leo nuùi cao naêm baûy traêm thöôùc. Ñöôøng xa maø laïi tham neân mang theo nhieàu ñoà ñaïc, thaønh ra quaûy moät bò naëng leo nuùi. Ñi moät hoài meät quaù anh ta than. Coù ngöôøi baïn cuøng ñi noùi: "Anh boû bôùt nhöõng gì khoâng caàn ñi". Anh ta luïc trong tuùi ra, boû bôùt naêm ba moùn. Ñi ñöôïc chuùt nöõa cuõng thaáy naëng. Anh than coøn naëng quaù, ngöôøi baïn noùi: "Anh boû bôùt nöõa ñi". Anh ta soaïn laïi boû bôùt nöõa. Nhöng ñöôøng doác caøng leân cao caøng thaáy naëng, roài laïi phaûi boû. Cöù tieáp tuïc boû nhö vaäy cho tôùi khi gaàn ñeán choùt nuùi coøn caùi bò khoâng, nhöng cuõng bò vöôùng, khoù ñi. Cuoái cuøng anh boû luoân caùi bò môùi leo leân choùt nuùi ñöôïc.

Quyù vò thaáy, muoán leo leân ngoïn nuùi cao maø mang theo nhieàu ñoà naëng quaù, laøm sao leo leân noåi. Muoán leo cao phaûi boû bôùt töø töø, cho ñeán khi naøo khoâng coøn gì ñeå boû thì quyù vò seõ leo tôùi choùt nuùi.

Chuùng ta xeùt kyõ xem, boû laø naëng hay boû laø nheï? Chuùng ta tu, boû ñöôïc tham nheï ñöôïc moät phaàn, boû ñöôïc saân nheï theâm moät phaàn, boû ñöôïc si nheï theâm moät phaàn nöõa. Cho neân tu laø thaûnh thôi. Nhöõng ngöôøi tu hay böïc töùc, giaäïn hôøn, reân ræ laø taïi vì oâm nhieàu quaù, khoâng bieát boû, thaønh ra ñi khoâng noåi. Neân ôû trong chuùng nhìn maët laø bieát ngöôøi naøo tu khaù, ngöôøi naøo tu khoâng khaù. Ngöôøi bieát buoâng boû tu haønh coù keát quaû, ngöôøi aáy nheï nhaøng thaûnh thôi. Ngöôøi khoâng bieát buoâng boû, ñuïng vieäc gì cuõng böïc boäi, ñoù laø tu khoâng tieán.

Thí duï thöù hai, nhö chuùng ta gaùnh moät ñoâi nöôùc naëng, coù ngöôøi naøo ñoù baûo: "Ñöa toâi gaùnh duøm cho". Trao gaùnh nöôùc roài, luùc ñoù mình naëng hay nheï? Raát nheï. Cuõng vaäy, chuùng ta ñang oâm aáp vieäc gì trong loøng, neáu coù ai ñeán giaûi toûa thì chuùng ta seõ ñöôïc nheï nhaøng.

Laïi nöõa, ngöôøi ñang giaän ñang thuø oaùn ai, trong loøng coù ñöôïc an oån khoâng? Ngoài tu coù yeân khoâng? Tuïng kinh nieäm Phaät hay laøm gì cuõng nhôù ngöôøi mình thuø, ngöôøi mình giaän. Neáu chuùng ta bieát xaû boû haän thuø thì chuùng ta seõ thaûnh thôi an oån. Tu nieäm Phaät thì nhaát taâm, tuïng kinh thì chuyeân chuù khoâng xao laõng, toïa thieàn thì deã ñònh. Khi chuùng ta giaän ai, trong ngöôøi maùt meû hay bò löûa giaän thieâu ñoát? Thöôøng ngöôøi naøo giaän, quyù vò nhìn caëp maét hoï ñoû, maét ñoû laø ñeïp hay xaáu? Ngöôøi ta noùi maét xanh, maét traéng môùi ñeïp, coøn maét ñoû ngaàu raát gheâ sôï, vì bò löûa noùng giaän ñang thieâu ñoát. Chuùng ta xaû ñöôïc thì nheï nhaøng, maùt meû, khoâng bò khoâ caèn.

Theâm moät ñieåm nöõa, luùc naøo chuùng ta gaëp caûnh khoâng ñöôïc vui, chuùng ta oâm aáp loøng buoàn raàu. Buoàn raàu coù giuùp ñöôïc gì treân ñöôøng tu cuûa chuùng ta khoâng? Thöôøng ngöôøi ta cöù nghó buoàn ñaâu coù toäi loãi gì. Nhöng buoàn cuõng laø phieàn naõo neân noùi buoàn phieàn. Coù buoàn coù phieàn töùc laø khoâng ñöôïc an oån. Vì vaäy khi naøo trong taâm coù vieäc buoàn phieàn chuùng ta phaûi kheùo xaû boû. Muoán xaû buoàn phieàn chuùng ta phaûi nghó laøm sao? Phaûi nghó raèng, ngaøy mai ngaøy moát mình seõ cheát, buoàn phieàn laøm gì. Nghó nhö vaäy taâm ñöôïc bình an. Cho neân ngöôøi tu chuùng ta phaûi taäp buoâng heát haän thuø, buoàn phieàn thì ñôøi tu ñöôïc an oån voâ cuøng. Duø ôû giöõa moät traêm, hai traêm chuùng vaãn thaáy nheï nhaøng nhö thöôøng.

Trong kinh noùi: "Xaû taát caû laø ñöôïc taát caû"û. Ai bieát xaû taát caû, ngöôøi ñoù ñöôïc taát caû. Ai muoán ñöôïc taát caû, seõ maát taát caû. Quyù vò muoán ñöôïc taát caû thì phaûi xaû, vieäc gì khoâng ñaùng thì buoâng. Nhöõng thöù taïp nhaïp buoàn, thöông, giaän, gheùt laêng xaêng xaû heát. Xaû heát nhöõng thöù ñoù roài thì chuùng ta lieàn nhaän ñöôïc caùi chaân thaät hieän tieàn cuûa chính mình, khoâng thieáu vaéng luùc naøo.

Toâi thöôøng thí duï, ñeâm raèm treân hö khoâng traêng ñang saùng, nhöng vì maây muø mòt tieáp noái neân khoâng thaáy traêng saùng. Bao giôø maây tan ñi chuùng ta seõ thaáy ñöôïc vaàng traêng saùng. Neáu maây khoâng tan maø ta muoán thaáy traêng saùng cuõng khoâng theå thaáy ñöôïc. Maây duï cho nhöõng phieàn naõo taïp nhaïp roái ren chaát chöùa trong loøng. Neáu xaû boû ñöôïc thì taùnh giaùc chaân thaät hieän baøy. Taùnh giaùc chaân thaät laø vaàng traêng. Ngöôøi tu laø ngöôøi buoâng xaû heát nhöõng roái ren taïp nhaïp trong noäi taâm mình, chæ coøn moät taâm trong saùng.

Chuùng ta tu vì sôï theá gian ñau khoå, muoán thoaùt moïi söï ñau khoå aáy. Vò naøo hoan hyû xaû caùc thöù duïc laïc ôû theá gian laø vò ñoù bieát tu. Vò naøo coøn tieác nuoái khoâng chòu xaû laø chöa bieát tu. Chuùng ta buoâng xaû nhöõng thöù xaáu xa voâ duïng cuûa mình laø vieäc laøm raát deã daøng trong taàm tay chôù khoâng khoù. Laâu nay nhieàu ngöôøi noùi tu sao khoù quaù. Toâi xin hoûi khoù taïi choã naøo? Neáu tham saân si töø ñaâu ñem laïi cho mình thì boû chaéc khoù, nhöng tham saân si phieàn naõo v. v… töø nôi mình, neáu mình khoâng thích noù thì mình boû, chôù coù gì khoù. Nhö trong tuùi quyù vò coù nhöõng hoøn soûi, nhöõng hoøn ñaù, quyù vò khoâng thích noù nöõa, quyù vò moùc ra deã daøng hay khoù? Noù trong tuùi mình thì moùc ra coù gì laø khoù. Khoù laø taïi mình tieác khoâng nôõ boû.

Toâi thaáy trong giôùi tu haønh cuûa chuùng ta, nhieàu vò cuõng tieác nhöõng caùi leõ ra khoâng ñaùng tieác. Thí duï nhö ai ñoù laøm mình traùi yù raát naëng, mình cuõng noåi saân. Chôït coù huynh ñeä nhaéc: "Sao huynh tu maø coøn saân". Mình lieàn ñaùp: "Khoâng saân noù khoâng sôï". Nhö vaäy tieác caùi saân hay muoán boû caùi saân? Muoán ñeå daønh moät chuùt laøm oai vôùi thieân haï chôi. Ngöôøi tu maø ñeå daønh nhö vaäy thì bieát chöøng naøo cho heát saân.

Taát caû phieàn naõo tham saân si töø trong noäi taâm phaùt ra. Chuùng ta bieát noù dôû, bieát noù xaáu, bieát noù laø ñau khoå, chuùng ta can ñaûm döùt khoaùt boû noù thì noù seõ heát. Ñaây laø vieäc trong taàm tay, trong quyeàn quyeát ñònh cuûa mình. Phaät, Boà taùt, thieän tri thöùc coù laáy ñöôïc phieàn naõo cuûa mình quaêng ra khoâng? Neân ngöôøi tu chuùng ta phaûi bieát roõ raèng chuùng ta coù quyeàn thaønh Phaät, chuùng ta coù quyeàn deïp phieàn naõo. Phieàn naõo cuõng töø trong mình ra, giaùc ngoä cuõng töø trong mình coù. Chuùng ta boû ñöôïc phieàn naõo, boû ñöôïc tham saân si, ñoù laø chuùng ta böôùc vaøo ñòa vò thaùnh.

Nhieàu ngöôøi cöù caàu oâng naøy baø kia xem mình coù tu ñöôïc hay khoâng. Neáu ai ñoù noùi quyù vò tu ñöôïc, nhöng quyù vò khoâng boû phieàn naõo thì coù tu ñöôïc khoâng? Ngay nhö chuùng toâi, coù nhieàu ngöôøi ñeán hoûi: "Thaày tu laâu, thaày coi con tu coù ñöôïc khoâng? " Toâi chæ traû lôøi goïn theá naøy: "Neáu Phaät töû quyeát chí thì tu ñöôïc, khoâng quyeát chí thì tu khoâng ñöôïc".

Tu laø boû nhöõng gì mình ñaõ ña mang, chôù ñaâu phaûi tìm kieám ñieàu môùi laï. Cho neân trong kinh Phaät noùi "Voâ sôû ñaéc", nghóa laø khoâng coù choã ñöôïc. Taïi sao? Nhöõng gì laøm phieàn luïy chuùng ta boû saïch thì ñöôïc nheï nhaøng thaûnh thôi, chôù ñöôïc caùi gì? Ñöôïc nghóa laø theâm, nhöng chuùng ta xaû boû heát phieàn luïy, troùi buoäc, ñau khoå thì töï nhieân an vui giaûi thoaùt. Ñieàu naøy ôû ñaâu tôùi maø goïi laø ñöôïc. Hieåu vaäy môùi thaáy nhöõng lôøi daïy trong kinh raát cuï theå roõ raøng, khoâng coù gì ngôø vöïc.

Neáu taát caû Ni chuùng kheùo öùng duïng tu thì con ñöôøng ñöa chuùng ta tôùi an vui giaûi thoaùt laø con ñöôøng chaéc chaén, khoâng nghi ngôø, ôû tröôùc maét chuùng ta chôù khoâng ñaâu xa. Chæ vì chuùng ta khoâng kheùo neân chuùng ta cöù laån quaån than thôû, khoâng thaáy ñöôïc con ñöôøng saùng suoát cuûa Phaät phaùp, chæ thaáy con ñöôøng muø mòt toái taêm. Ngöôøi tu kheùo xaû boû thì vieäc tu coù keát quaû, vieäc tu ñöôïc nheï nhaøng, chaéc chaén seõ ñöôïc giaûi thoaùt sanh töû.

Ñoù laø yù nghóa maø toâi muoán nhaéc cho taát caû quyù vò trong buoåi noùi chuyeän hoâm nay.

]