ÑÖÙC TÖÏ TÍN CUÛA NGÖÔØI PHAÄT TÖÛ

Ñeà taøi chuùng toâi giaûng hoâm nay laø Ñöùc töï tín cuûa ngöôøi Phaät töû. Neáu xeùt taän goác cuûa ñaïo Phaät, chuùng ta phaûi hieåu ñaïo laø phöông phaùp, laø con ñöôøng, Phaät laø giaùc ngoä. Chuùng ta tu theo ñaïo Phaät laø tieán treân con ñöôøng giaùc ngoä, maø tieán treân con ñöôøng giaùc ngoä thì phaûi coù trí tueä.

Trí tueä khoâng ñi ñoâi vôùi loøng tin, nhöng taïi sao ôû ñaây toâi noùi ñöùc tin cuûa ñaïo Phaät? Bôûi vì qua bao nhieâu naêm laøm Phaät söï ôû mieàn Nam, ñi giaûng daïy vaø lieân heä caùc nôi toâi thaáy Phaät töû chuùng ta gaàn ñaây döôøng nhö laø maát loøng töï tín. Töï tín töùc laø tin mình, maø ñöùc tin trong ñaïo Phaät laø ñöùc töï tín, chöù khoâng phaûi ñöùc tin ñeå caàu xin ôû beân ngoaøi.

Ngöôøi tu theo ñaïo Phaät laø phaûi deïp boû nhöõng thöù phieàn naõo caên baûn nhö: tham, saân, si, maïn, nghi, aùc kieán. Deïp ñöôïc phieàn naõo môùi coù coâng phu tu haønh. Nhöng muoán deïp phieàn naõo chuùng ta phaûi deïp hay caàu xin Phaät deïp giuøm chuùng ta.

Toâi thaáy nhieàu Phaät töû ñeán tröôùc baøn Phaät thaép höông khaán nguyeän, nguyeän Phaät gia hoä cho con ñöôïc tieâu tröø phieàn naõo, nhöng Phaät coù theå laøm cho ta saïch phieàn naõo ñöôïc khoâng? Hay laø chuùng ta phaûi töï phuûi, töï deïp, phaûi ñaäp phaù cho noù tieâu tan. Chuùng ta nguyeän ñem heát söùc maïnh cuûa mình tieâu dieät caùc thöù phieàn naõo? Chöù Phaät laøm sao giuùp ñöôïc.

Neáu chuùng ta ra ñöôøng thaáy caùi boùp rôi, loøng tham daáy leân, ñöa tay ra löôïm thì laøm sao Phaät can thieäp kòp phaûi khoâng? Ngay luùc aáy chæ coù löông tri, trí tueä cuûa mình môùi chaën ñöùng, môùi ngaên caûn ñöôïc loøng tham. Nhö vaäy phieàn naõo ôû nôi mình, thì cuõng chính mình laø chuû nhaân oâng tieâu dieät noù, chôù khoâng phaûi caàu xin nôi ñöùc Phaät hoaëc vò thaàn linh naøo khaùc.

Nhö vaäy Phaät töû tu cöù caàu Phaät cho mình heát phieàn naõo laø ñuùng hay sai, laø töï tin hay khoâng töï tin? Tin Phaät chöù khoâng phaûi tin mình. Maø chæ tin Phaät thì chuùng ta ñaõ maát töï tín roài. Phaät daïy chuùng ta deïp phieàn naõo ñeå chöùng Boà-ñeà, nhöng chuùng ta khoâng deïp phieàn naõo thì Boà-ñeà laøm sao chöùng ñöôïc.

Quyù ñaïo höõu, quyù Phaät töû nöõ ñi chuøa thaép höông thöôøng caàu xin ñieàu gì? Xin Phaät cho laøm aên phaùt taøi, cho con thi ñaäu, cho gia ñình haïnh phuùc, cho con ñöôïc moïi ngöôøi thöông meán v. v... maø nhöõng ñieàu ñoù Phaät cho ñöôïc khoâng? Laøm sao cho ñöôïc, bôûi chuùng ta khoâng töï tín, khoâng tin ôû mình, maø chæ tin ôû Phaät. Nhöng Phaät ñaõ noùi, ñaõ tuyeân boá haún hoi raèng: "Ta khoâng coù quyeàn ban phöôùc giaùng hoïa cho ai". Phaät khoâng coù quyeàn ban phöôùc giaùng hoïa maø chuùng ta xin thì laøm sao ñaây? Ñoù laø ñieàu heát söùc raéc roái.

Phaät daïy deïp phieàn naõo thì taâm an tònh, deïp phieàn naõo thì heát khoå ñau maø mình khoâng chòu deïp, cöù caàu cho mình heát khoå, cho mình ñöôïc nheï nhaøng thaûnh thôi, laøm sao maø ñöôïc. Ñoù laø ñieàu maø ngöôøi Phaät töû khoâng thaâm nhaäp ñöôïc ñaïo lyù chaân chaùnh neân môùi coù nhöõng thöù mong caàu khoâng hôïp ñaïo lyù nhö vaäy.

Ñoù laø toâi noùi maát töï tín nôi baûn thaân mình. Vaø ñieàu ñaùng buoàn hôn nöõa, chuùng ta laïi khoâng tin mình maø laïi tin ôû nhöõng söùc maïnh beân ngoaøi.

Toâi thí duï nhö moät soá cö só taïi gia, khi muoán caát nhaø tröôùc heát quyù vò kieám thaày xem tuoåi, ñoaùn toát xaáu. Neáu oâng thaày noùi naêm nay saùt chuû, quyù vò coù daùm caát khoâng? Ñang luùc trong tuùi coù tieàn nhöng nghe noùi naêm tuoåi hay naêm saùt chuû khoâng daùm caát, chôø tôùi naêm toát. Nhöng tôùi naêm toát thì lôõ xaøi heát tieàn, phaûi laøm sao ñaây? Nhö vaäy chuùng ta tin vaøo soá, tin vaøo tuoåi, tin taát caû nhöõng thöù beân ngoaøi maø khoâng tin ôû mình.

Ñoù laø caùc Phaät töû, nhöng thaäm chí ôû trong nhaø chuøa coù nhieàu thaày söûa soaïn caát chuøa cuõng phaûi coi naêm toát khoâng, caát ñöôïc khoâng? Neáu ñöôïc naêm thì môùi daùm caát, baèng khoâng thì thoâi. Ñoù laø quan nieäm sai laàm raát lôùn.

Ngaøy nay chuùng ta ñaõ khaù giaû, nhieàu Phaät töû caát nhaø ñuùc beâ toâng, maø neáu ñuùc beâ toâng thì ôû ít ra cuõng naêm ba chuïc naêm, ngöôøi ñoù baây giôø neáu ñaõ naêm saùu möôi tuoåi thì coù cheát trong nhaø ñoù khoâng? Neáu cheát trong nhaø ñoù thì löïa ngaøy naøo cuõng saùt chuû caû. Toâi noùi ví duï naøy cho quyù vò thaáy cuï theå raèng, sôï ngaøy saùt chuû khoâng daùm caát nhaø, vaäy caát ngaøy naøo khoûi saùt chuû ñaây! Chæ coù caát choøi môùi khoûi saùt chuû, coøn caát nhaø ñaøng hoaøng chaéc chaén phaûi saùt chuû thoâi.

Nhö vaäy giaù trò cuûa ngaøy giôø coù ñuùng hay khoâng? Neáu ngaøy giôø ñuùng thì treân theá gian naøy moïi ngöôøi ñeàu giaøu, ñeàu bình yeân heát. Vì coù ngöôøi caát nhaø, hoï coi ngaøy raát kyõ nhöng sau naêm baûy naêm hay naêm saùu thaùng hoï cuõng vaãn boû nhaø chaïy nhö thöôøng. Nhö vaäy coi ngaøy ñuùng hay khoâng?

Söï vieäc cuï theå tröôùc maét nhö vaäy maø ña soá Phaät töû cöù nôm nôùp sôï. Nhö coù vieäc phaûi ñi xa thì sôï ngaøy muøng 5,14,23 neân löïa ngaøy laønh ñi. Neáu ngaøy laønh ñi ñöôïc bình yeân thì maáy chuù aên troäm, aên cöôùp cöù löïa ngaøy laønh laøm aên chaéc phaùt ñaït laém phaûi khoâng? Nhöng ñaõ aên troäm, aên cöôùp thì ngaøy naøo cuõng laø ngaøy nguy hieåm heát. Coøn chuùng ta laøm laønh, laøm phöôùc thì ngaøy naøo cuõng laø ngaøy toát, vì nhaân toát thì quaû phaûi toát; nhaân aùc thì quaû phaûi aùc.

Nhö vaäy chuùng ta tin ngaøy giôø hay tin nhaân quaû! Ngaøy giôø khoâng phaûi do Phaät daïy maø ñoù laø saùch Nho thôøi xöa. Nhaân quaû môùi laø giaùo lyù cuûa Phaät daïy. Chuùng ta laø ñeä töû Phaät thì phaûi laáy nhaân quaû laøm caên baûn tu haønh, khoâng neân leä thuoäc vaøo saùch vôû thôøi xöa, nhöõng taäp tuïc cuõ ñeå laïi. Neáu chuùng ta theo nhöõng thöù ñoù laø chuùng ta meâ tín. Meâ tín töùc laø loøng tin u toái khoâng saùng suoát, khoâng phaûi laø ñeä töû Phaät.

Chuùng ta tu theo Phaät thì phaûi tin nhaân quaû. Taïi sao? Vì nhaân quaû xaây döïng cho chuùng ta moät neàn taûng töï tín raát vöõng chaéc. Trong nhaø Phaät thöôøng noùi, taát caû caùc khoå khoâng phaûi boãng döng noù ñeán maø ñeàu coù nguyeân nhaân. Töø caùi nhaân tröôùc hoaëc gaàn hoaëc xa, chuùng ta ñaõ taïo neân ngaøy nay quaû baùo ñeán chuùng ta phaûi chòu.

Thí duï quyù vò laøm ngheà noâng, gieo gioáng luùa thì thu hoaïch luùa, gieo gioáng neáp thì thu hoaïch ñöôïc neáp. Gieo gioáng naøo seõ coù quaû gioáng aáy theo yù muoán cuûa mình. Nhö vaäy tuøy theo nhaân chuùng ta ñaõ gieo maø keát quaû seõ ñeán. Tuy nhieân, khoâng phaûi nhaân quaû chæ coù moät chieàu maø raát teá nhò. Keát quaû khoâng phaûi töø ai cho hay töø ñaâu ñeán maø chính laø coâng phu taïo nhaân cuûa chính mình, mình taïo nhaân neân mình höôûng quaû, ñoù laø leõ thaät.

Taát caû moïi vieäc ñeàu do coâng cuûa chuùng ta, chuùng ta saên soùc thì seõ coù keát quaû nhö söï mong caàu cuûa chuùng ta, chöù khoâng phaûi boãng döng ai ñem laïi cho, vì ñieàu ñoù mình muoán, mình taïo thì mình ñöôïc. Nhö vaäy, nhaân quaû daïy cho chuùng ta taïo laáy nhaân toát ñeå höôûng quaû toát, coøn gieo nhaân xaáu thì bò khoå. Vui hay khoå ñeàu do nôi mình töï taïo.

Nhö vaäy moïi söï khoå vui treân ñôøi maø chuùng ta gaëp phaûi, khoâng neân ñoå thöøa ngöôøi naøy, traùch moùc keû kia maø chuùng ta phaûi nhaän laáy traùch nhieäm, vì nhaân chuùng ta ñaõ gaây thì quaû chuùng ta phaûi chòu. Hieåu ñöôïc lyù nhaân quaû, chuùng ta coù söùc töï tín phi thöôøng, bôûi vì chuùng ta coù ñuû ñieàu kieän laøm cho mình toát, hay ñuû ñieàu kieän laøm cho mình xaáu. Vaäy toát xaáu goác töø mình, khoâng phaûi do löïc naøo beân ngoaøi.

Thí duï, quyù Phaät töû ñi ra ñöôøng thaáy moät ngöôøi bò tai naïn teù xe khoå, khoâng ai ñôõ, khoâng ai cöùu. Chuùng ta cöùu ñöa hoï ñeán beänh vieän, saên soùc cho hoï ñöôïc yeân oån. Chuùng ta thaáy ngöôøi bò tai naïn, töï loøng mình khôûi nieäm thöông xoùt neân cöùu giuùp hoï, ñöa tôùi beänh vieän. Luùc ñoù ñöùc Phaät coù noùi nho nhoû beân tai ta "ngöôi phaûi ñôõ, phaûi chôû ngöôøi ñoù ñeán beänh vieän"? Chaéc khoâng coù. Do töï taâm chuùng ta khôûi loøng thöông, cöùu ngöôøi. Chuùng ta giuùp ngöôøi ñoù maø khoâng caàu ngöôøi bieát ôn, ñeàn ôn. Baát ngôø khi chuùng ta gaëp laïi hoï, töï nhieân hoï raát möøng vì bieát raèng ñaây laø aân nhaân ñaõ cöùu mình neân ngöôøi aáy vui möøng, chuùng ta vui theo. Vaäy nieàm vui ñoù töø ñaâu ra? Töø mình chôù ñaâu phaûi Trôøi, Phaät naøo ban cho.

Ngöôïc laïi neáu quyù vò ra chôï mua haøng, gaëp ngöôøi baùn haøng quaïu quoï, cöï vôùi mình. Mình noåi töùc leân cöï laïi vôùi hoï. Khi noåi töùc leân gaây goå vôùi nhau, quyù vò nghó luùc ñoù coù Phaät xuùi mình khoâng? Hay laø caùi saân xuùi mình? Töø söï chöôûi bôùi ñaùnh nhau ñöa tôùi caùc thöù khoù khaên khaùc nhö bò baét bôù v. v... Khoå ñoù ai laøm cho quyù vò, ai xuùi quyù vò, ai mang ñeán cho quyù vò? Taát caû ñeàu do saân giaän cuûa mình laøm ra, noù ñaåy mình taïo toäi, thoï khoå.

Nhö vaäy, taïo nhaân laønh ñöa ñeán quaû vui, taïo nhaân döõ ñöa ñeán quaû khoå ñeàu do chính mình, khoâng ai chen vaøo ñoù caû. Khi gaëp khoå, vui chuùng ta neân ñoå thöøa taïi Trôøi khieán, Phaät ñònh hay phaûi bieát ñaây chính laø do chuùng ta thieáu tu neân gaëp quaû khoå, hoaëc chuùng ta kheùo tu neân gaëp quaû vui? Chuùng ta ñoå thöøa cho ngöôøi hay phaûi nhaän laáy traùch nhieäm veà mình? Hieåu nhö vaäy, tin nhö vaäy laø chuùng ta tin ai? Mình laø chuû nhaân ñem caùi vui, caùi khoå ñeán cho mình. Ñoù laø lyù nhaân quaû heát söùc cuï theå.

Chuùng ta tu theo ñaïo Phaät phaûi hieåu saâu, tin chaéc lyù nhaân quaû nhö vaäy, chuùng ta öùng duïng cho cuoäc ñôøi, khoâng phieàn haø ai, khoâng oaùn haän ai, chæ quay laïi mình ñeå chuyeån höôùng. Neáu töø nhoû tôùi lôùn chuùng ta chöa gaây ñieàu gì aùc maø gaëp khoå nhieàu thì bieát caùi nhaân ñôøi tröôùc ñaõ taïo, neân ngaøy nay tuy chöa laøm khoå ngöôøi khaùc maø khoå vaãn ñeán vôùi chuùng ta. Neân chuùng ta hoan hyû chaáp nhaän, khoâng oaùn trôøi traùch ñaát, ñoù laø bieát öùng duïng lyù nhaân quaû.

Ngöôïc laïi ñôøi naøy chuùng ta khoâng laøm laønh, laøm phöôùc maø ñöôïc ôû trong caûnh sung söôùng, giaøu sang, chuùng ta cuõng khoâng töï haøo ngaõ maïn vì bieát raèng ñaây laø phöôùc ñôøi tröôùc, chuùng ta cuõng ñaõ coù tu. Tuy ñöôïc phöôùc laønh nhöng neáu khoâng kheùo tu, khoâng bieát laøm laønh nöõa thì phöôùc seõ heát, sau seõ khoå. Neân khoâng coù taâm ngaïo maïn khinh ngöôøi.

Ngöôøi Phaät töû bieát öùng duïng nhaân quaû tu laø ngöôøi raát töï do, vì bieát roõ khoå vui ñeàu do mình neân khoâng oaùn traùch, cuõng khoâng phí phaïm, luoân coù taâm khieâm nhöôøng, khoâng ngaïo ngheã kieâu maïn. Ñoù laø moät ñöùc taùnh toát, vì chuùng ta hieåu ñöôïc lyù nhaân quaû vaø bieát öùng duïng trong cuoäc soáng.

Keá ñeán toâi noùi veà nghieäp baùo. Phaät daïy chuùng ta bò nghieäp daãn ñi trong ñöôøng khoå hoaëc trong ñöôøng vui, ñoù laø goác do xöa kia chuùng ta ñaõ gaây taïo. Thí duï nhö nhöõng ngöôøi uoáng röôïu. Ngaøy naøo hoï cuõng vaøo quaùn uoáng röôïu, uoáng nhö vaäy chöøng naêm baûy thaùng thì hoï thaønh ngöôøi ghieàn röôïu. Thaønh ngöôøi ghieàn röôïu roài thì hoâm naøo khoâng coù tieàn vaøo quaùn hoï seõ khoå sôû, chaïy möôïn ngöôøi naøy, ngöôøi kia ñeå coù tieàn uoáng röôïu. Ñi quaùn uoáng röôïu ñoù laø nghieäp röôïu, ñaõ thaønh nghieäp röôïu laø thaønh nghieäp xaáu. Vì noù daãn mình ñi vay möôïn coù khi sanh troäm caép. Khi ñaõ thaønh nghieäp ghieàn roài raát khoù boû, thieáu noù khoâng chòu noåi, neân deã sanh nhöõng thoùi xaáu, nhöõng ñieàu baäy.

Ngöôïc laïi moät ngöôøi moãi thaùng vaøo ngaøy raèm, ngaøy ba möôi ñi chuøa, tuïng kinh, saùm hoái. Thaùng naøo cuõng vaäy, giaû söû coù thaùng naøo baän vieäc khoâng ñi ñöôïc, ngöôøi aáy thaáy buoàn. Nhö vaäy ñi chuøa, tuïng kinh, saùm hoái cuõng laø nghieäp maø laø nghieäp laønh. Vì vaäy thieáu cuõng thaáy buoàn nhöng buoàn nheø nheï thoâi. Coøn nghieäp röôïu laø nghieäp döõ neân noù haønh gheâ gôùm laém. Bieát bao tröôøng hôïp vì röôïu maø trong nhaø gaây goå, caõi loän v. v...

Do ñoù chuùng ta thaáy nghieäp laønh daãn chuùng ta tôùi choã laønh, nghieäp döõ daãn chuùng ta tôùi choã döõ. Ngöôøi thích uoáng röôïu thì ñi tôùi quaùn röôïu, ngöôøi thích ñi chuøa thì tôùi chuøa. Nghieäp laø moät thoùi quen do chuùng ta gaây ra, chôù khoâng phaûi Trôøi, Phaät xui khieán.

Xeùt treân lyù nhaân quaû cuûa ñaïo Phaät, roõ raøng chuùng ta töï do hoaøn toaøn, töï do taïo khoå, töï do taïo vui, chöù khoâng phaûi Phaät, khoâng phaûi ai heát. Nhö vaäy chuùng ta phaûi coù ñöùc töï tín maõnh lieät vì chuùng ta coù ñuû thaåm quyeàn laøm cho mình khoå hay laøm cho mình vui.

Moät xaõ hoäi moïi ngöôøi daân ñeàu coù ñöùc töï tín nhö vaäy thì xaõ hoäi ñoù maïnh hay yeáu? Xaõ hoäi ñoù laø xaõ hoäi tieán boä, vì moïi ngöôøi ñeàu bieát caùi gì cuõng goác töø mình thì mình phaûi noã löïc, phaûi coá gaéng xaây döïng ñieàu toát, deïp boû thoùi xaáu, nhôø vaäy xaõ hoäi trôû thaønh ñeïp ñeõ, vaên minh. Hieåu ñöôïc yù nghóa nhaân quaû, nghieäp baùo cuûa ñaïo Phaät, chuùng ta ñuû ñieàu kieän xaây döïng cho xaõ hoäi mình ngaøy caøng ñeïp ñeõ, caøng phuù cöôøng hôn. Ñaây laø ñieàu heát söùc quan troïng.

Ñoù laø toâi môùi noùi tin vaøo nhaân quaû nghieäp baùo, coøn moät nieàm tin ñaëc bieät nöõa maø taát caû ngöôøi Phaät töû ai cuõng phaûi coá gaéng, phaûi nhôù. Ñoù laø chuùng ta tu theo Phaät, chuùng ta coù tin mình seõ thaønh Phaät khoâng? Gaàn ñaây coù nhieàu Phaät töû noùi: "Con tu khoâng mong gì heát, chæ mong nieäm Phaät ñeán khi cheát, Phaät cho con veà beån laøm toâi tôù cuûa Phaät laø ñöôïc roài". Nghe thaät laø deã thöông nhöng ñoù laø ngöôøi thieáu ñöùc töï tín lôùn lao. Taïi sao?

Bôûi vì ñöùc Phaät daïy chuùng ta tu laø ñeå thaønh Phaät, chôù khoâng phaûi daïy cho chuùng ta tu ñeå laøm toâi tôù cho Phaät, maø chuùng ta ñoøi laøm toâi tôù chôù khoâng thích laøm Phaät. Vaäy thì nguyeän öôùc cuûa chuùng ta quaù nheï, quaù yeáu phaûi khoâng? Taïi sao chuùng ta khoâng can ñaûm, khoâng phaùt taâm quyeát lieät caàu quaû Phaät.

Quyù vò nhôù, Phaät laø baäc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Voâ thöôïng laø khoâng coù gì treân, Chaùnh ñaúng laø chaân chaùnh lieân tuïc, Chaùnh giaùc laø giaùc ngoä ñuùng ñaén. Giaùc ngoä ñuùng ñaén lieân tuïc khoâng ngöøng, khoâng caùch khoaûng laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

ÔÛ ñaây toâi muoán noùi chöõ Voâ thöôïng, leõ ra phaûi toân xöng Phaät laø Toái thöôïng môùi phaûi, vì coù ai treân Phaät, coù ai baèng Phaät? Nhöng Phaät chæ goïi Voâ thöôïng nghóa laø khoâng treân, khoâng treân nhöng coù ngöôøi baèng. Vì vaäy neân Phaät noùi: "Ta laø Phaät ñaõ thaønh, caùc ngöôi laø Phaät seõ thaønh". Seõ thaønh, nghóa laø baèng Phaät nhöng khoâng treân Phaät, vì giaùc ngoä tôùi ñoù töùc laø vieân maõn, khoâng coøn gì treân nöõa.

Phaät daïy chuùng ta tu theo Phaät coát laø ñeå thaønh Phaät. Cho neân trong Phaùt Boà-ñeà Taâm Vaên daïy: Ngöôøi tu Phaät chæ laøm laønh, tu Thaäp thieän maø khoâng phaùt taâm Boà-ñeà thì sau naøy coù theå laïc vaøo ñöôøng taø hoaëc laøm Ma vöông. Nghe vaäy chaéc quyù vò thaáy laï. Bôûi vì Phaät laø moät vò giaùc ngoä vieân maõn, chuùng ta tu theo Phaät thì cuõng coát giaùc ngoä vieân maõn. Khoâng phaûi giaùc ngoä vieân maõn chæ daønh rieâng cho Phaät, coøn chuùng ta voâ phaàn. Tu theo Phaät laø ñeå giaùc ngoä vieân maõn, neân phaùt nguyeän nhö vaäy thì khoûi rôi vaøo ñöôøng taø. Taïi sao?

Vì chuùng ta ñaâu phaûi tu moät ñôøi maø ñöôïc giaùc ngoä vieân maõn, ñôøi naøy chuùng ta giaùc ñöôïc phaàn naøo hay phaàn ñoù, ñôøi sau tieáp tuïc cho ñeán ngaøy vieân maõn. Neáu chuùng ta khoâng phaùt nguyeän ñôøi ñôøi, kieáp kieáp tieán tu thì coù khi nöûa chöøng do phöôùc ñöùc tu Thaäp thieän vaø laøm nhöõng ñieàu laønh khaùc, ñöôïc sanh caùc coõi laønh, gaëp hoaøn caûnh sung söôùng chuùng ta queân. Ñaõ queân thì coù theå laïc vaøo ñöôøng taø hay laïc vaøo Ma vöông.

Cho neân mình tu theo Phaät, luùc naøo cuõng phaûi phaùt nguyeän ñaït ñeán quaû vò Phaät, chôù khoâng mong quaû vò naøo khaùc. Bao laâu cuõng ñöôïc, khoâng haïn cuoäc thôøi gian, ñôøi naøy chöa roài thì ñôøi sau; ñôøi sau chöa roài thì ñôøi sau nöõa. Bôûi vì cheát khoâng phaûi laø maát, khoâng phaûi laø heát. Chuùng ta khoâng sôï cheát, chæ sôï baûn nguyeän, chæ sôï haønh ñoäng cuûa chuùng ta khoâng ñuùng thoâi.

Neáu chuùng ta coù baûn nguyeän chaân chính, quyeát lieät vaø haønh ñoäng luoân luoân lieân tuïc khoâng ngöøng, thì con ñöôøng thaønh Phaät nhaát ñònh seõ ñeán. Cho neân chuùng ta phaûi tin khaúng ñònh laø chuùng ta tu theo Phaät, chuùng ta seõ thaønh Phaät.

Ngaøy xöa ñöùc Phaät sanh trong gia ñình vua chuùa, lôùn leân coù vôï con sau thöùc tænh ñi tu. Nhö vaäy Phaät coù khaùc chuùng ta khoâng? Coù cha, coù meï, coù caû gia ñình nöõa. Ngaøi cuõng laø ngöôøi theá tuïc nhö chuùng ta, nhöng Ngaøi thöùc tænh ñi tu vaø giaùc ngoä thaønh Phaät. Chuùng ta baây giôø coù phaûi laø ngöôøi theá tuïc nhö Ngaøi khoâng? Ngaøi laø con ngöôøi thöùc tænh ñi tu thaønh Phaät, thì chuùng ta laø con ngöôøi thöùc tænh ñi tu cuõng seõ thaønh Phaät. Vieäc aáy toâi khaúng ñònh quaû quyeát nhö vaäy, khoâng nghi ngôø.

Neáu noùi Ngaøi töø treân trôøi rôi xuoáng hay töø döôùi ñaát voït leân neân Ngaøi tu ñöôïc, coøn chuùng ta laø con ngöôøi bình thöôøng neân tu khoâng ñöôïc thì hôïp lyù. Ñaèng naøy Phaät cuõng laø con ngöôøi, chæ khaùc laø Ngaøi thöùc tænh sôùm neân Ngaøi ñi tu vaø ñöôïc giaùc ngoä thaønh Phaät. Chuùng ta laø moät con ngöôøi, neáu thöùc tænh, chuùng ta tu cuõng seõ thaønh Phaät. Ñoù laø lyù do thöù nhaát ñeå chuùng ta tin raèng chuùng ta tu seõ ñöôïc thaønh Phaät.

Lyù do thöù hai, Ngaøi daïy raèng taát caû chuùng sanh ai ai cuõng coù Phaät taùnh. Phaät coù vaø Ngaøi khai thaùc ñöôïc neân Ngaøi giaùc ngoä. Chuùng ta coù nhöng chöa khai thaùc ñöôïc neân chuùng ta coøn meâ, coøn laøm chuùng sanh. Toâi thí duï, cha meï giaøu khi maát ñeå cuûa quyù chia cho caùc con. Trong ñoù coù nhöõng ngöôøi con lôùn khoân, bieát ñem soá cuûa ñöôïc chia, ñi baùn taïo voán laøm aên neân thaønh giaøu sang. Coøn ngöôøi nhoû chöa bieát ñem cuûa quyù ra baùn neân ngheøo thieáu. Tuy ngheøo maø coù thaät ngheøo ñaâu, chæ vì hoï chöa ñem ra duøng thoâi.

Chuùng ta cuõng vaäy, Phaät bieát khai thaùc taùnh giaùc neân Ngaøi thaønh Phaät, Ngaøi giaùc ngoä tröôùc. Coøn chuùng ta cuõng coù taùnh giaùc nhöng chöa bieát khai thaùc, neân chöa giaùc ngoä. Tuy chöa giaùc ngoä nhöng chuùng ta khoâng bò maát, taùnh giaùc vaãn coøn. Vì vaäy neáu chuùng ta coá gaéng khai thaùc, töùc laø tu haønh thì chuùng ta cuõng giaùc ngoä khoâng nghi ngôø.

Trong kinh Phaùp Hoa, coù thí duï heä chaâu v. v..., gaõ thanh nieân ñöôïc coät haït chaâu trong cheùo aùo, nhöng vì uoáng röôïu say quaù neân queân, ñeán khi coù ngöôøi chæ nhaéc laïi môùi nhôù. Nhö vaäy thì bieát raèng, nôi chuùng ta ai cuõng coù khaû naêng thaønh Phaät heát. Ñaây laø loøng tin thöù hai. Loøng tin naøy raát quan troïng.

Lyù do thöù ba, Phaät daïy taát caû chuùng sanh ñeàu coù saün trí voâ sö. Trí voâ sö laø trí khoâng thaày, ñöùc Phaät khi ngoài tu döôùi coäi Boà-ñeà, Ngaøi khoâng hoïc, khoâng truy tìm, khoâng nghieân cöùu, Ngaøi chæ ñònh taâm. Khi taâm an ñònh thì boãng nhieân giaùc ngoä. Töø söï giaùc ngoä ñoù môùi thaáu suoát ñöôïc taát caû caùc phaùp, töø con ngöôøi ñeán ngoaïi vaät, khoâng trôû ngaïi.

Ñöùc Phaät coù trí voâ sö, chuùng ta coù trí voâ sö khoâng? Chuùng ta cuõng coù, chæ vì hieän giôø noäi taâm chuùng ta coù bao nhieâu thöù voïng töôûng, phieàn naõo traøn ñaày, noù che laáp trí voâ sö. Khi naøo chuùng ta ñònh taâm ñöôïc, hoaëc toïa thieàn hoaëc nieäm Phaät tôùi choã nhaát taâm thì trí voâ sö phaùt ra. Kinh Di Ñaø goïi ñoù laø thaáy Phaät vaø Thaùnh chuùng ôû tröôùc maët. Coøn ñoái vôùi ngöôøi tu Thieàn goïi ñoù laø giaùc ngoä hay laø ñaïi ngoä. Nhö vaäy, trí voâ sö laø caùi saün coù cuûa taát caû chuùng ta, ai ai cuõng coù chôù khoâng phaûi rieâng ngöôøi naøo.

Baèng chöùng cuï theå nhö quyù vò thaáy ôû theá gian hieän nay nhieàu nhaø baùc hoïc nghieân cöùu moät ñeà taøi gì, hoï doàn taâm löïc trong ñoù, nhöõng ñeà taøi aáy tröôùc kia chöa ai phaùt minh. Ñeán khi hoï nghieân cöùu tôùi choã queân heát caû vôï con, queân aên, queân nguû boãng nhieân hoï saùng leân. Saùng leân ñoù goïi laø phaùt minh. Nhieàu nhaø phaùt minh ñaõ ñem laïi cho khoa hoïc nhöõng thaønh quaû môùi, giuùp nhaân loaïi ñöôïc nhieàu phöông tieän. Ñoù cuõng laø do trí voâ sö.

Tìm toøi nghieân cöùu caùi nhoû thì ñöôïc keát quaû nhoû, nghieân cöùu caùi lôùn thì ñöôïc keát quaû lôùn. Ngöôøi tu cuûa chuùng ta nghieân cöùu veà vaán ñeà sinh töû cuûa con ngöôøi, laø vaán ñeà troïng ñaïi. Vì vaäy phaûi ngoài thieàn töø naêm naøy qua naêm noï cho taâm tö loùng laëng. Do loùng laëng neân trí voâ sö phaùt ra. Nhö ñöùc Phaät ngaøy xöa ngoài yeân ñònh boán möôi chín ngaøy döôùi coäi Boà-ñeà maø chöùng ñöôïc tam minh, luïc thoâng v. v...

Chuû yeáu ngöôøi tu Phaät ngaøy nay phaûi laøm sao ñem laïi cuoäc soáng chaân thaät, ñem laïi con ñöôøng ñi saùng suûa, ñem laïi giaù trò tu haønh cao sieâu vöôït baäc, chôù khoâng phaûi laø chuyeän taàm thöôøng. Bôûi vì chuùng ta tìm toøi ñeå phaùt minh moät vieäc troïng ñaïi cuûa kieáp soáng con ngöôøi. Vì vaäy taát caû chuùng ta phaûi tin raèng ai cuõng coù trí voâ sö. Chuùng ta phaûi coá gaéng deïp voïng töôûng, deïp phieàn naõo. Voïng töôûng, phieàn naõo saïch thì trí voâ sö hieän ra.

Caùc Thieàn sö thöôøng ví duï taâm ta nhö moät hoà nöôùc. Ñeâm raèm treân hö khoâng coù traêng, neáu hoà nöôùc ñuïc thì traêng khoâng hieän. Chæ khi naøo hoà nöôùc trong thì boùng traêng hieän döôùi ñaùy hoà. Cuõng vaäy chuùng ta tu ñeán taâm thanh tònh trong saùng, seõ töï thaáy Phaät ôû nôi chuùng ta chôù khoâng tìm ñaàu non goùc beå naøo caû.

Baây giôø taâm quyù vò coù loùng, coù trong khoâng hay laø ñang nhö nhöõng ñaùm maây daøy mòt? Heát voïng naøy ñeán voïng kia che hoaøi, bôûi che hoaøi neân noù ngaàu ñuïc dô baån. Chæ khi chuùng ta loùng ñöôïc nhöõng thöù ñoù xuoáng thì trí saùng suoát cuûa chuùng ta böøng leân chôù khoâng coù gì laï, trí aáy chuùng ta coù saün chôù khoâng phaûi töø ñaâu ra. Cho neân söï tu trong ñaïo Phaät heát söùc thöïc tieãn, khoâng phaûi mô hoà. Giôø ñaây chuùng ta hieåu ñöôïc ñaïo Phaät, thaáy roõ ñöôïc ñaïo Phaät neân chuùng ta phaûi noã löïc tinh taán, öùng duïng theo lôøi Phaät cho taâm thanh tònh.

Ví duï vò naøo chuyeân tu nieäm Phaät thì raùng nieäm Phaät ñöôïc nhaát taâm baát loaïn. Kinh Di Ñaø Phaät noùi raát roõ: "... nhöôïc nhaát nhaät, nhöôïc nhò nhaät, nhöôïc tam nhaät... nhöôïc thaát nhaät, nhaát taâm baát loaïn. Kyø nhaân laâm maïng chung thôøi, A Di Ñaø Phaät döõ chö Thaùnh chuùng, hieän taïi kyø tieàn, thò nhaân chung thôøi taâm baát ñieân ñaûo, töùc ñaéc vaõng sanh A Di Ñaø Phaät Cöïc laïc quoác ñoä". Nghóa laø: Hoaëc moät ngaøy, hoaëc hai ngaøy, hoaëc ba ngaøy... cho ñeán baûy ngaøy nhaát taâm baát loaïn. Ngöôøi aáy khi saép maïng chung, Phaät A Di Ñaø vaø Thaùnh chuùng hieän ra ôû tröôùc, taâm ngöôøi aáy khoâng ñieân ñaûo, lieàn ñöôïc vaõng sanh coõi nöôùc Cöïc Laïc cuûa Phaät A Di Ñaø. Hieän giôø Phaät töû ñöôïc nhaát taâm chöa hay laø thieân taâm, vaïn taâm? Bôûi vaäy maø noùi nieäm Phaät khoâng thaáy linh, vì ñaâu coù nhaát taâm. Phaûi nhaát taâm, chöøng ñoù môùi thaáy Phaät.

Tu Thieàn cuõng vaäy, Thieàn maø khoâng ñònh cuõng khoâng bao giôø ngoä, khoâng bao giôø giaùc. Vì vaäy phaûi ñònh, coù ñònh môùi ñöôïc giaùc ngoä. Nhö vaäy ñaïo Phaät daïy khoâng rieâng khaùc, choã muïc ñích cöùu kính ñeàu gaëp nhau. Chæ taïi chuùng ta tu lô mô neân thaønh coù khaùc.

Toâi neâu leân nhöõng ñieàu naøy cho quyù vò nhaän ra coäi goác cuûa ñaïo Phaät, giuùp quyù vò thaáy ñöôïc con ñöôøng tu ñuùng ñaén khoâng bò laàm laãn maø trôû thaønh maát goác, trôû thaønh meâ tín. Meâ tín thì khoâng xöùng ñaùng laø Phaät töû.

Phaät töû ôû chuøa Hoaèng Phaùp maø meâ tín thì ngöôøi ta noùi thaày Hoaèng Phaùp khoâng kheùo daïy ñeä töû. Coøn neáu ñeä töû cuûa toâi maø cöù tin nhö vaäy thì ngöôøi ta noùi toâi khoâng bieát daïy ñeä töû. Khoâng coù ñuû loøng tin chaùnh phaùp, chaúng nhöõng quyù vò coù loãi maø coøn gaây tieáng khoâng toát cho nhöõng baäc thaày cuûa mình. Cho neân quyù vò phaûi can ñaûm, bieát sai phaûi söûa boû, chôù ñöøng naém níu, ñöøng sôï. Ñieàu sai, chuùng ta bieát roõ noù sai thì chuùng ta söûa lieàn. Ñieàu ñuùng, chuùng ta bieát ñuùng thì phaûi thöïc haønh ngay. Ñoù laø ngöôøi Phaät töû chaân chaùnh.

Ñeå keát thuùc buoåi noùi chuyeän hoâm nay, toâi xin nhaéc laïi cho quyù vò Phaät töû nhôù:

- Ñaïo Phaät laø ñaïo daïy cho chuùng ta ñaày ñuû loøng töï tín. Chuùng ta tu theo Phaät laø tin chaéc nôi mình. Mình coù quyeàn taïo caùi vui, mình coù quyeàn gaây caùi khoå. Khoå vui do chính mình, chôù khoâng ai ñem ñeán cho mình. Hieåu nhö vaäy laø coù ñöùc töï tín.

- Chuùng ta coù ñuû khaû naêng thaønh Phaät. Phaät laø con ngöôøi, chuùng ta laø con ngöôøi. Phaät coù taùnh giaùc, chuùng ta cuõng coù taùnh giaùc. Neáu chuùng ta quyeát taâm tu roài cuõng seõ thaønh Phaät, khoâng nghi ngôø. Nhö vaäy, taát caû chuùng ta ai coù ñuû yù chí quyeát lieät tu haønh thì treân ñöôøng tu nhaát ñònh chuùng ta seõ thaønh coâng.

- Coù ñuû yù chí quyeát lieät roài thì ñoái vôùi xaõ hoäi, ñoái vôùi hoaøn caûnh ñaát nöôùc cuûa mình ñang ngheøo, chuùng ta coá gaéng taïo cho ñöôïc nhöõng nhaân toát thì quaû toát seõ ñeán, chuùng ta xaây döïng moät xaõ hoäi coá gaéng vöôn leân. Ñoù laø ñem laïi söùc maïnh cho ñaát nöôùc, cho xöù sôû cuûa mình. Khoâng neân yû laïi hay troâng chôø, khoâng neân sôï seät nhöõng quyeàn löïc voâ nghóa.

Chuùng ta phaûi can ñaûm, phaûi nhìn thaúng, phaûi thaáy ñuùng. Nhö vaäy môùi thaät laø ngöôøi Phaät töû chaân chaùnh, môùi thaät laø ngöôøi bieát ñaïo; baèng ngöôïc laïi chuùng ta tu theo Phaät chæ coù danh töï, chôù thöïc chaát khoâng coù gì caû.

     Vaäy mong raèng taát caû quyù Phaät töû nghe toâi giaûng, xeùt cho thaät kyõ, neáu ñuùng thì quyù vò phaûi phaùt taâm quyeát lieät thöïc haønh vaø öùng duïng tu cho coù keát quaû. Ñoù laø choã mong ñôïi cuûa chuùng toâi.

]