TÖÔÏNG ÑÖÙC DI LAËC

(Maitreya)

LÖÔÏC SÖÛ. - Boà-taùt Di Laëc ngöôøi Nam AÁn, sanh trong nhaø Baø-la-moân, sau theo Phaät Thích Ca xuaát gia tu haønh. Phaät thoï kyù: sau khi Phaät Nieát-baøn, Boà-taùt Di Laëc sanh veà cung trôøi Ñaâu Suaát, truï treân ñoù boán ngaøn naêm (4.000) - tính theo naêm thaùng ôû theá gian laø saùu möôi öùc baûy ngaøn muoân naêm (6.070.000.000) sau ñoù sanh xuoáng theá giôùi naøy tu haønh ôû trong vöôøn Hoa Laâm, döôùi coäi caây Long Hoa thaønh Phaät hieäu Di Laëc.

COÂNG HAÏNH. - Ngaøi tu phaùp quaùn caùc phaùp Duy thöùc. Taát caû chuùng sanh meâ laàm chaáp caùc phaùp theá gian laø thaät coù (bieán keá sôû chaáp), neân bò sanh töû luaân hoài, söï thaät caùc phaùp ñeàu do nhaân duyeân sanh khôûi (y tha khôûi), in tuoàng nhö coù; maø khoâng thaät coù. Chung qui caùc phaùp khoâng ngoaøi taùnh chaân thaät vieân maõn (vieân thaønh thaät), luùc naøo cuõng troøn ñaày saùng suoát khoâng bieán hoaïi. Quaùn nhö theá, phaù ñöôïc caùi chaáp meâ laàm cuûa phaøm phu, nhaän thaáy hieän töôùng caùc phaùp do nhaân duyeân sanh khôûi, thaáu ñaït chaân taùnh caùc phaùp laø chaân thaät troøn ñaày. Ñoù laø giaùc ngoä chöùng quaû.

BIEÅU TÖÔÙNG. - Töôïng Ngaøi thôø theo loái Tam Theá Phaät cuõng töông töï töôïng Phaät Thích Ca. Chæ ñaùng chuù yù nhaát böùc töôïng hình moät vò Hoøa thöôïng maäp maïp, mieäng cöôøi toe toeùt, maëc aùo phôi ngöïc, baøy caùi buïng to töôùng, chung quanh coù saùu ñöùa beù quaáy nhieåu, ñöùa choïc tay vaøo muõi, ñöùa moùc mieäng ñöùa chìa vaøo hoâng..., Ngaøi vaãn cöôøi töï nhieân. Töôïng naøy cuõng goïi töôïng Boà-taùt Di Laëc. Ñaây laø y cöù vaøo ñieån tích Boá Ñaïi Hoøa thöôïng - Hoøa thöôïng mang ñaõi lôùn maø toâ töôïng.

Boá Ñaïi Hoøa thöôïng xuaát hieän vaøo ñôøi nhaø Löông ôû Trung Hoa, Ngaøi aên maëc xoác xeách, ñi ñaâu thöôøng mang caùi bò lôùn, gaëp ai coù moùn gì xin moùn aáy doàn vaøo bò, gaëp nhöõng boïn treû con ñem ra phaân phaùt cho chuùng. Boïn treû con thích Ngaøi laém. Hoâm saép tòch, Ngaøi ngoài treân taûng ñaù beân chuøa Nhaïc Laâm, noùi baøi keä:

            Di Laëc chôn Di Laëc,

            Phaân thaân thieân baùch öùc;

            Thôøi thôøi thò thôøi nhaân,

            Thôøi nhaân töï baát thöùc.

Dòch:

            Di Laëc thaät Di Laëc,

            Phaân thaân traêm, ngaøn, öùc;

            Luoân luoân chæ ngöôøi ñôøi,

            Ngöôøi ñôøi töï chaúng bieát.

THAÂM YÙ. - Pho töôïng naøy vöøa caên cöù vaøo hoùa thaân Boà-taùt, vöøa haøm chöùa yù nghóa saâu xa. Di Laëc Boà-taùt laø hieän thaân cuûa ñöùc taùnh hyû xaû. Bôûi vì, Ngaøi ñaõ thaáy caùc phaùp do nhaân duyeân sanh khôûi, khoâng thaät chæ coù giaû danh, neân khoâng chaáp caùc phaùp. Caùc phaùp aáy khoâng rôøi chaân taùnh vieân maõn, neân duø sanh dieät bieán hoaïi vaãn khoâng thaáy maát coøn taêng giaûm. Moät hoâm Hoøa thöôïng Baûo Phöôùc gaëp Hoøa thöôïng Boá Ñaïi lieàn hoûi:

- Ñaïi yù Phaät phaùp laø theá naøo ?

Boá Ñaïi buoâng bò lôùn xuoáng ñaát, ñöùng thaúng khoanh tay.

Hoûi tieáp:

- Chæ laø nhö vaäy, hay laïi coù vieäc höôùng thöôïng ?

Boá Ñaïi mang bò leân vai, ñi.

Qua haønh ñoäng treân, chuùng ta thaáy haïnh chaùnh yeáu cuûa Ngaøi laø xaû. Ñaïi yù Phaät phaùp laø buoâng boû taát caû. Coøn ñeo ñaúng, coøn chaáp chaët thì khoâng theå naøo thaáu ñaït ñöôïc Phaät phaùp. Nhöng, xaû baèng caùch gaéng göôïng, xaû maø vaãn coøn luyeán tieác thì caùi xaû aáy cuõng chöa thaät laø xaû. Phaûi xaû baèng caùch vui veû thích thuù, thì caùi xaû aáy môùi thaät laø hyû xaû. Khi xaû taát caû, ngöôøi ta töôûng nhö khoâng coøn gì nöõa, nhöng khoâng. Seõ coøn ñaïi Boà-ñeà, laø phaùp höôùng thöôïng. Cho neân, ñeán caâu hoûi thöù hai, Ngaøi mang bò leân vai ñi. Laáy ñöùc hyû xaû laøm chaùnh yeáu, neân pho töôïng Ngaøi luùc naøo nôi mieäng cuõng nôû nuï cöôøi hyû haû. Do vui veû maø xaû, cuõng do xaû neân ñöôïc vui. Vì theá, Ngaøi vui cöôøi maõi maõi, duø baát cöù ôû hoaøn caûnh naøo. Ñeán nhö saùu ñöùa beù chôi nghòch ngôïm, ñöùa moùc mieäng, ñöùa chæ tay vaøo maét, ñöùa ngoaùy loã tai, ñöùa choït vaøo muõi, ñöùa ñaâm voâ ngöïc, ñöùa loùi vaøo hoâng, maø Ngaøi vaãn nôû nuï cöôøi töï taïi. Saùu ñöùa beù aáy ñöôïc meänh danh laø Luïc taëc. Nghóa laø saùu ñöùa giaëc haèng theo quaáy nhieãu nhöõng keû tu haønh. Chuùng noù töôïng tröng cho maét, tai, muõi, löôõi, thaân vaø yù cuûa con ngöôøi. Taïi sao maét, tai, muõi, löôõi, thaân yù cuûa chuùng ta maø goïi laø saùu ñöùa giaëc ? Neáu muoán gieát heát giaëc töùc laø phaûi tieâu dieät chuùng heát sao ?

- Vì saùu cô quan naøy tieáp xuùc vôùi ngoaïi caûnh, sanh nhieãm aùi, gaây ra toäi loãi ñau khoå, neân goïi chuùng laø giaëc. Nhö maét thaáy saéc sanh ñaém tröôùc, duïc voïng daáy khôûi, roài muoân ngaøn toäi loãi theo ñoù maø hình thaønh. Khi tai nghe tieáng hay, sanh say meâ, taâm hoàn xao xuyeán, chaïy ñuoåi theo tieáng hay maø queân heát nhöõng gì cao thöôïng thanh bai. Luùc muõi ngöûi muøi höông sanh loøng      öa thích, caøng öa thích caøng kieám tìm, ñeå thoûa maõn loøng öa thích, ngöôøi ta khoâng ngaïi gì toäi loãi, do ñoù toäi loãi chaäp choàng. Löôõi neám vò, thaân xuùc chaïm, yù nghó phaùp cuõng nhö theá. Ñoù laø noùi veà chieàu thuaän cuûa noù. Neáu veà chieàu nghòch, maét thaáy saéc xaáu sanh chaùn gheùt, muõi ngöûi muøi hoâi sanh gôùm nhôøm, tai nghe tieáng dôû sanh böïc boäi... laø goác khieán saân haän noåi leân. Toùm laïi, tieáp xuùc caùi thích vôùi noù thì sanh tham, caùi khoâng thích thì sanh saân caû hai ñieàu laø coäi nguoàn toäi loãi, neân goïi noù laø saùu ñöùa giaëc.

Tuy nhieân, khoâng phaûi phaù hoaïi saùu cô quan aáy goïi laø gieát heát giaëc. Phaù hoaïi noù, chuùng ta seõ thaønh keû taät quyeàn, khoâng lôïi gì cho söï tu taäp. Chuùng ta phaûi hoïc theo göông ñöùc Di Laëc, xaû taát caû chaáp ngaõ, chaáp phaùp. Ngaõ phaùp ñaõ xaû heát, chuùng ta seõ töï taïi tröôùc moïi caûnh, chöøng aáy duø boïn luïc taëc phaù phaùch ñeán ñaâu cuõng khoâng laøm naõo loaïn taâm ta. Ta ñaõ thaéng ñöôïc chuùng vaø haøng phuïc chuùng trôû thaønh tay sai ñaéc löïc cuûa ta. Luùc chuùng ta coøn laø phaøm phu saùu cô quan aáy laø saùu ñöùa giaëc haèng phaù hoaïi ta, khi chuùng ta chöùng ñöôïc quaû thaùnh saùu cô quan aáy trôû thaønh saùu thöù thaàn thoâng (thieân nhaõn thoâng, thieân nhó thoâng, thaàn tuùc thoâng, tha taâm thoâng, tuùc maïng thoâng, laäu taän thoâng). Theá laø, saùu cô quan aáy thaønh giaëc thuø hay thaéng duïng ñeàu do taâm chaáp ngaõ phaùp hay xaû ngaõ phaùp cuûa chuùng ta maø ra. Noù khoâng phaûi toäi loãi, khoâng phaûi coâng ôn, toäi loãi hay coâng ôn goác ôû taâm chaáp hay xaû cuûa chuùng ta maø thoâi.

Bieát nhö vaäy, chuùng ta gaéng taäp ñöùc hyû xaû cuûa ngaøi Di Laëc buoâng boû taát caû haän thuø, buoâng boû moïi coá chaáp, buoâng boû loøng tham tröôùc... Taát caû ñeàu buoâng boû thì loøng chuùng ta nheï nhaøng nhö quaû boùng ñöùt daây, theânh thang nhö hö khoâng bao haøm vaïn töôïng, vui veû hoàn nhieân nhö ñöùa treû thô nhìn vaøo oáng kính vaïn hoa. Ñöôïc theá, coøn gì laøm ta ñau khoå, coøn gì khieán ta phaûi böïc boäi ñaém meâ. Ñeán ñaây, taâm nhö beå roäng meânh moâng, trôøi cao thaêm thaúm, maëc tình thuyeàn beø qua laïi maø khoâng löu laïi moät veát tích gì trong beå, tuøy duyeân traêm ngaøn maây noåi maø khoâng ngaïi nhau trong hö khoâng.

Thôø töôïng ñöùc Di Laëc hay leã baùi Ngaøi, chuùng ta phaûi nhôù haïnh hyû xaû laø phaùp tu chaùnh yeáu ñeå giaûi thoaùt moïi khoå ñau. Coù haïnh hyû xaû laø coù giaûi thoaùt, coù an vui. Hyû xaû laø thaàn döôïc trò laønh moïi beänh chaáp tröôùc cuûa chuùng sanh. Nuï cöôøi cuûa ñöùc Di Laëc laø nuï cöôøi muoân thuôû, khoâng bao giôø bieán ñoåi.

]