TÖÏA TRUØNG KHAÉC THAÙNH ÑAÊNG LUÏC

            Sa moân aån tích Taùnh Quaûng Thích Ñieàu Ñieàu ôû vieän Thieàn Phong, nuùi Töû Saàm thuaät.

            Buoåi chieàu ngaøy 25 cuoái thu, toâi ñang nhìn xuoáng qua cöûa ñaù, chôït thaáy moät baïn thieàn, phaùp danh Taùnh Laõng ñi thaúng leân nuùi naøy, ñeán tröôùc maët toâi laøm leã roài ngoài moät beân, toâi hoûi thaêm lieàn ñaùp: “Ñaõ leân ñöôøng ñi Töù Kyø ôû Haûi Döông maø ñeán ñaây”. Roài oâng laáy trong tay aùo ra hai tröông Thaùnh Ñaêng Luïc khaéc in laïi cuøng maáy caân giaáy traéng noùi vôùi toâi: “Tröôùc kia Sö oâng laø Hoøa thöôïng Hueä Ñaêng luùc truï Long Ñoäng coù khaéc baûn quyeån Luïc naøy vaøo naêm AÁt Daäu (1705), nieân hieäu Vónh Thònh, ñöông trieàu ñeán nay ñaõ boán möôi saùu naêm roài. Baûn ñoù ngaøy nay ñaõ thaát laïc. Giaû nhö coù moân ñoà thieàn hoïc muoán tìm laïi daáu veát Thaùnh giaùo, khoù laáy ñaâu ñeå aán chöùng. Do vaäy ngaøy 28 thaùng 03 naêm Canh Ngoï naøy, con môùi sai thôï khaéc baûn vaø ñi khuyeán hoaù, ngöôøi coù duyeân hoã trôï raát ñoâng; qua thu ñoâng thì hoaøn thaønh.” OÂng tìm ñeán toâi nôi nuùi saâu xin lôøi töïa. Toâi baát ñaéc dó maø ghi raèng:

            “Tröôùc kia khoaûng hai traêm naêm, Ñaïi sö Chaân Nghieâm khaéc baûn ngöõ luïc naøy ôû chuøa Suøng Quang taïi Caåm Giang coù thaáy moät ñoaïn Ñaïi só Truùc Laâm chæ daïy cho coâng chuùa Thieân Thuïy beänh, ôû am Bình Döông taïi Chí Linh trao phoù baøi keä:

            Theá soá nhaát saùch maïc,

            Thôøi tình löôõng haûi ngaân.

            Ma cung hoàn quaûn thaäm,

            Phaät quoác baát thaéng xuaân.

            Taïm dòch :

            Soá ñôøi thaät teû nhaït,

            Loøng ngöôøi hai bieån vaøng.

            Cung ma doàn quùa laém,

            Coõi Phaät vui naøo hôn.

            Ñeán khi thaáy baûn khaéc ôû Long Ñoäng ñoåi hai chöõ “saùch maïc”, thaønh “töùc maëc”, thì ñieàu vöôùng ngaïi trong loøng töø ba möôi naêm tröôùc, nay môùi ñöôïc côûi môû maø hieåu thoâng vôùi ngöôøi ñöông thôøi. Coå Ñöùc noùi: “Vieäc phoø trì laø hoaøn toaøn ôû con chaùu cuûa ta”, yù noùi: do hoï maø chænh trang laïi nhöõng gieàng moái hö teä.

            Thaàm nghó nöôùc Nam töø khi coù bôø coõi ñeán nay, Phaät phaùp ñaõ thaïnh haønh ngang haøng vôùi Trung Quoác. Ñeán ñôøi Traàn, caùc vò vua tham thieàn ngoä yù chæ, troïng ñaïo toân thaày, cho ñeán boû ngoâi ñi xuaát gia, noái thaïnh doøng Thaùnh, tu haønh khoå haïnh, thay Phaät tuyeân döông chaùnh phaùp, thì töø ñaây trôû veà tröôùc, traûi qua caùc trieàu ñaïi, khoâng trieàu naøo qua thôøi naøy. Trong khoaûng ñoù, hoï toû roõ ñöôïc yù chæ nhö traêng saùng giöõa trôøi, raát laø troøn laëng trong saùng, khoâng theâm khoâng bôùt, raønh raønh vöôït caû toâng thöøa, döôøng nhö gioù maùt chaïm vaät, daáu qua veát laïi, maëc cho ñoäng tònh. Töø choã taâm aán ñoù, caùc Ngaøi tröôùc thuaät baøy phöông tieän (noâm, baåy), vaên töï roõ raøng haàu laøm maãu möïc cho trôøi ngöôøi.

            Kính ñeà töïa.

            Keä :

            Ñöa hoa cöôøi móm ñeán nay truyeàn,

            Laàn löôït tin vang khaép ñaïi thieân.

            Uoång nghó, Haøn Loâ ñuoåi theo khoái,

            Lôøi ñaâu, sö töû caén ngöôøi lieàn.

            Queùt tan ñöôøng ngoä töø ñaàu daáy,

            Röûa saïch maûy may buoäc nieäm duyeân.

            Thaùnh Luïc raïng ngôøi coøn maõi ñaáy,

            Trao haøng ñaïo nhaõn maëc vuoâng troøn.

            (Nieâm hoa vi tieáu chí kim truyeàn,

            Trieån chuyeån phong thanh bieán ñaïi thieân.

            Truïc khoái Haøn Loâ ñoà nghó nghò,

            Giaûo nhaân sö töû khôûi ngoân thuyeân.

            Taûo khoâng ngoä lieãu tuøng ñaàu khôûi,

            Taåy taän haøo ly heä nieäm duyeân.

            Thaùnh Luïc döông döông kim coå taïi,

            Hoaøn tha ñaïo nhaõn nhaäm chu vieân.)

            Ñôøi Leâ, nieân hieäu Caûnh Höng thöù möôøi boán (1753) nhaèm ngaøy thu naêm Canh Ngoï, vieát taïi vieän Thieàn Phong.

            Truy tìm toâng tích nöôùc Nam thieàn,

            Vöõng maõi coøn ñaây phaùp löu truyeàn.

            Quy cuõ ngöôøi ñôøi toaøn thaû loûng,

            Bôûi do tö thaùi nhôù ngoaïi duyeân.

            Thaùnh Ñaêng Ngöõ Luïc xöông tuûy cöùng,

            Truùc Laâm moû saét noùi voâ bieân.

            Ñeâm qua ngaøy aån ai bieát saùng?

            Thieàn Phong ñoâng chaán môû troøn vìn.

            (Truy toâng tuïc tích coå Nam thieàn

            Vónh traán toàn y phaùp löu mieân

            Theá laõng nhaân quy chaân baát thöùc

            Do lai khaùch khí nieäm ngoaïi duyeân

            Thaùnh Ñaêng Ngöõ Luïc cöông coát tuûy

            Truùc Laâm thieát chuûy ñaïo voâ bieân

            Hoái vaõn thao quang thuøy tri hieåu?

            Thieàn Phong ñoâng chaán thích ñoaøn ñoaøn.)

            Giaûng :

            Buoåi chieàu ngaøy 25 cuoái thu, toâi ñang nhìn xuoáng qua cöûa ñaù, chôït thaáy moät baïn thieàn, phaùp danh Taùnh Laõng ñi thaúng leân nuùi naøy, ñeán tröôùc maët toâi laøm leã roài ngoài moät beân, toâi hoûi thaêm, lieàn ñaùp: “Ñaõ leân ñöôøng töø Töû Kyø ôû Haûi Döông maø ñeán ñaây”. Roài oâng laáy trong tay aùo ra hai tröông Thaùnh Ñaêng Luïc khaéc in laïi cuøng maáy caân giaáy noùi vôùi toâi: “Tröôùc kia Sö oâng laø Hoaø thöôïng Hueä Ñaêng luùc truï Long Ñoäng coù khaéc baûn quyeån Luïc naøy vaøo naêm AÁt Daäu (1705), nieân hieäu Vónh Thònh, ñöông trieàu ñeán nay ñaõ boán möôi saùu naêm roài. Baûn ñoù ngaøy nay ñaõ thaát laïc. Giaû nhö coù moân ñoà thieàn hoïc muoán tìm laïi daáu veát Thaùnh giaùo, khoù laáy ñaâu ñeå aán chöùng. Do vaäy ngaøy 28 thaùng 3 naêm Canh Ngoï (1750) naøy, con môùi sai thôï khaéc baûn vaø ñi khuyeán hoùa, ngöôøi coù duyeân hoã trôï raát ñoâng; qua thu ñoâng thì hoaøn thaønh”. OÂng tìm ñeán toâi nôi nuùi saâu xin lôøi töïa.

            Thieàn sö Taùnh Quaûng hieäu Thích Ñieàu Ñieàu thuaät laïi nguyeân do Ngaøi vieát Lôøi Töïa quyeån Thaùnh Ñaêng Luïc taùi baûn naêm 1750. Ngaøi noùi luùc baáy giôø Ngaøi ñang ôû treân nuùi Töû Saàm, coù moät ngöôøi baïn ñaïo cuøng tu teân Taùnh Laõng ñem leân nuùi quyeån Thaùnh Ñaêng Luïc ñònh khaéc in laïi, nhôø Ngaøi vieát lôøi töïa. Vì quyeån cuûa Thieàn sö Chaân Nguyeân in naêm 1705 ñaõ thaát laïc tìm khoâng ra, ngöôøi sau muoán tìm laïi daáu veát Thaùnh giaùo, khoù laáy ñaâu ñeå aán chöùng. Do ñoù, toâi baát ñaéc dó maø ghi raèng:

            Tröôùc kia khoaûng hai traêm naêm, Ñaïi sö Chaân Nghieâm khaéc baûn Ngöõ Luïc naøy ôû chuøa Suøng Quang taïi Caåm Giang coù thaáy moät ñoaïn Ñaïi Só Truùc Laâm chæ daïy cho coâng chuùa Thieân Thuïy beänh, ôû am Bình Döông taïi Chí Linh trao phoù baøi keä:

            Theá soá nhaát saùch maïc,

            Thôøi tình löôõng haûi ngaân.

            Ma cung hoàn quaûn thaäm,

            Phaät quoác baát thaéng xuaân.

            Taïm dòch :

            Soá ñôøi thaät teû nhaït,

            Loøng ngöôøi hai bieån vaøng.

            Cung ma doàn quaù laém,

            Coõi Phaät vui naøo hôn.

            Ñeán khi thaáy baûn khaéc ôû Long Ñoäng ñoåi hai chöõ “saùch maïc” thaønh “töùc maëc”, thì ñieàu vöôùng ngaïi trong loøng töø ba möôi naêm tröôùc, nay môùi ñöôïc côûi môû maø hieåu thoâng vôùi ngöôøi ñöông thôøi. Coå Ñöùc noùi: “Vieäc phoø trì laø hoaøn toaøn ôû con chaùu cuûa ta”, yù noùi: do hoï maø chænh trang laïi nhöõng gieàng moái hö teä.

            Qua ñoaïn naøy chuùng ta thaáy coù theâm baûng Thaùnh Ñaêng Luïc do Thieàn sö Chaân Nghieâm in taùi baûn taïi chuøa Suøng Quang, Caåm Giang khoaûng naêm 1550. Baûng cuûa Ngaøi Chaân Nghieâm in caâu ñaàu baøi keä cuûa Ñieàu Ngöï Giaùc Hoaøng laø theá soá nhaát saùch maïc, nhöng baûng cuûa ngaøi Chaân Nguyeân ôû Long Ñoäng in naêm 1705 thì theá soá nhaát töùc maëc. Tröôùc ñaây Thieàn sö Taùnh Quaûng ñoïc theá soá nhaát saùch maïc Ngaøi khoâng hieåu, sau ñoïc theá soá nhaát töùc maëc thaáy hôïp lyù, neân Ngaøi vieát Coå Ñöùc noùi: “Vieäc phoø trì laø hoaøn toaøn ôû con chaùu cuûa ta”. YÙ noùi do hoï maø chænh trang laïi nhöõng gieàng moái hö teä. Nghóa laø nhöõng choã sai con chaùu phaûi söûa laïi ñuùng chôù khoâng ñeå sai maõi. Caâu “ theá soá nhaát saùch maïc” khoâng coù nghóa, neáu söõa chöõ saùch maïc thaønh töùc maëc thì nghóa lyù roõ raøng. Theá soá laø soá ñôøi, nhaát töùc maëc laø moät hôi thôû; thôû ra khoâng hít vaøo laø cheát ngay. Nghóa troïn caâu laø soá ñôøi chæ trong hôi thôû, thôû ra maø khoâng hít vaøo laø maát maïng soáng. Nhöng thôøi tình löôõng haûi ngaân. Thôøi tình laø tình ñôøi hay loøng ngöôøi, löôõng haûi ngaân laø hai bieån baïc.Nghóa troïn caâu laø loøng tham muoán tieàn baïc quùa lôùn. YÙ noùi maïng soáng con ngöôøi chæ trong hôi thôû maø loøng tham danh lôïi thì voâ taän. Maïng soáng vaø loøng tham khoâng töông xöùng.

            Ma cung hoàn quaûn thaäm, Phaät quoác baát thaéng xuaân. Cung ma thì môø mòt toái taêm, quaûn lyù raát chaët cheõ neân raát khoå sôû. Coõi Phaät thì ñeïp ñeõ vui töôi khoâng gì hôn. Baøi keä boán caâu, hai veá ñoái nhau. Hai veá treân, moät beân thì tuoåi thoï ngaén moät beân thì loøng tham nhieàu. Hai veá döôùi, moät beân thì cung ma khoå sôû, moät beân thì coõi Phaät vui töôi. Nhö vaäy môùi coù yù nghóa phuø hôïp vôùi kinh Phaät. Chôù coøn noùi soá ñôøi thaät teû nhaït, loøng ngöôøi hai bieån vaøng thì khoâng coù yù nghóa, ñoïc qua khoâng bieát noùi caùi gì. Kinh saùch khi khaéc in khoâng traùnh khoûi sai soùt loãi laàm, neáu khoâng coi vaø söûa laïi thì ngöôøi sau ñoïc khoâng hieåu khoâng bieát noùi caùi gì.

            Tôùi ñaây chuùng ta coù theå keát luaän laàn nöõa laø Thaùnh Ñaêng Luïc in vaøo naêm 1550 moät laàn, in naêm 1705 moät laàn, in naêm 1750 moät laàn vaø naêm 1848 moät laàn. Nhö vaäy in taát caû laø boán laàn, khoâng bieát tröôùc kia coù in laàn naøo nöõa khoâng chuùng ta khoâng coù taøi lieäu. Hieän giôø chuùng ta ñang hoïc quyeån in naêm 1750.

            Thaàm nghó nöôùc Nam töø khi coù bôø coõi ñeán nay, Phaät Phaùp ñaõ thaïnh haønh ngang haøng vôùi Trung Quoác. Ñeán ñôøi Traàn, caùc vò vua tham thieàn ngoä yù chæ, troïng ñaïo toân thaày, cho ñeán boû ngoâi ñi xuaát gia, noái thaïnh doøng Thaùnh, tu haønh khoå haïnh, thay Phaät tuyeân döông chaùnh Phaùp, thì töø ñaây trôû veà tröôùc, traûi qua caùc trieàu ñaïi, khoâng trieàu naøo qua thôøi naày. Trong khoaûng ñoù, hoï toû roõ ñöôïc yù chæ nhö traêng saùng giöõa trôøi, raát laø troøn laëng trong saùng, khoâng theâm khoâng bôùt, raønh raønh vöôït caû toâng thöøa, döôøng nhö gioù maùt chaïm vaät, daáu qua veát laïi, maëc cho ñoäng tònh. Töø choã taâm aán ñoù, caùc Ngaøi tröôùc thuaät baøy phöông tieän (noâm baåy), vaên töï roõ raøng haàu laøm maãu möïc cho trôøi ngöôøi.

]