TU LAØ CHUYEÅN NGHIEÄP

LAØ DEÏP BOÛ THAM SAÂN SI

Tröôøng haï Vaïn Haïnh 1999

Hoâm nay nhaân muøa an cö, chö Ni tuï hôïp veà Ni vieän Vaïn Haïnh vaø Baùt Nhaõ ñeå an cö tu hoïc. Quyù vò coù nhaõ yù môøi chuùng toâi veà ñaây noùi chuyeän, nhaéc nhôû Ni chuùng tu haønh, ñoàng thôøi saùch taán taát caû Phaät töû ñang treân ñöôøng hoïc ñaïo phaûi sieâng naêng tinh taán. Toâi hoan hyû nhaän lôøi, neân môùi coù buoåi noùi chuyeän naøy.

Tröôùc heát toâi coù ñoâi lôøi vôùi Ni chuùng. Quyù vò ñaõ coù phuùc duyeân nhieàu ñôøi neân ñöôïc laøm thaân ngöôøi, ñöôïc xuaát gia hoïc ñaïo, coù thaày coù baïn treân ñöôøng tu. Ñoù laø chuûng duyeân laønh nhieàu ñôøi, nhieàu kieáp neân ngaøy nay môùi ñöôïc keát quaû toát ñeïp nhö vaäy. Ñaõ ñöôïc quaû toát thì phaûi raùng vun troàng cho noù taêng tröôûng ñeán thaønh töïu, chôù ñöøng yû laïi nhaân tröôùc toát roài chuùng ta boû qua, khoâng noã löïc, thì nhaân cuõ seõ hö leùp ñi, keát quaû khoâng coøn toát nöõa.

Treân ñöôøng tu, chuùng ta phaûi raùng tu nhö theá naøo cho xöùng ñaùng vôùi chí nguyeän xuaát gia luùc ban ñaàu cuûa mình. Coù vò naøo khi xuaát gia laïi nguyeän con voâ chuøa ñeå ñöôïc nguû nhieàu, aên nhieàu, chôi nhieàu khoâng? Chaéc khoâng coù. Ai cuõng nguyeän lôùn raèng con xuaát gia ñeå ñöôïc giaùc ngoä giaûi thoaùt vaø ñoä chuùng sanh cuøng ñöôïc giaûi thoaùt. Ñoù laø lyù töôûng cao sieâu ít coù gì bì ñöôïc. Vì vaäy trong nhaø Phaät thöôøng noùi, ngöôøi xuaát gia khoâng phaûi laø ngöôøi laøm vieäc taàm thöôøng, neân goïi laø phi thöôøng. Ñaõ laø phi thöôøng thì chuùng ta phaûi coù tö caùch, coù thaùi ñoä phi thöôøng môùi ñöôïc.

Toâi thöôøng noùi, quyù vò xuaát gia laø ñaõ thöïc hieän moät vieäc phi thöôøng roài. Quyù vò thaáy mình ñaõ laøm ñöôïc ñieàu gì phi thöôøng chöa? Ngöôøi theá gian beân phaùi nöõ khi lôùn leân ai cuõng muoán ñeå toùc trang söùc cho ñeïp. Quyù vò caïo boû phaét ñi thì ñoù ñaõ laø phi thöôøng chöa? Daùm caïo toùc khoâng sôï xaáu, khoâng sôï ngöôøi ta cöôøi, khoâng vì trang söùc ñeïp ñeõ cuûa theá gian, khoâng muoán baän taâm vôùi traàn tuïc ñeå vaøo chuøa tu. Ñoù laø caùi phi thöôøng thöù nhaát.

Ñeán ñieåm phi thöôøng thöù hai. Quyù vò thaáy Phaät töû hay ngöôøi ñôøi luùc naøo cuõng troïng mieáng aên, aên sao cho ngon. Maø muoán aên ngon thì töï nhieân phaûi coù thòt caù môùi ngon, coøn rau caûi ñaïm baïc laøm sao ngon. Nhöng khi tu quyù vò döùt khoaùt khoâng aên caù thòt nöõa, chæ aên rau caûi soáng qua ngaøy. Ñoù cuõng laø moät vieäc phi thöôøng roài.

Song ñieàu phi thöôøng thöù ba laø quan troïng nhaát. Theá gian nam nöõ lôùn leân ñeàu coù ñoâi baïn, laäp gia ñình, nhöng quyù vò laïi cöông quyeát tu, khoâng bò coät troùi bôûi tình caûm gia ñình nöõa. Moät loøng vaøo chuøa lo tu haønh ñeå ñöôïc giaûi thoaùt sinh töû, khoâng baän bòu chuyeän theá gian vôùi tình caûm taàm thöôøng ñoù. Nhö vaäy laø raát phi thöôøng.

Chuùng ta ñaõ laø ngöôøi laøm vieäc phi thöôøng thì luoân luoân luùc naøo cuõng phaûi laø ngöôøi ñi ñaàu, höôùng daãn cho huynh ñeä, cho moïi ngöôøi noi theo. Muoán ñi ñaàu, muoán höôùng daãn moïi ngöôøi thì trong taâm quyù vò coøn tham, saân, si ñöôïc khoâng? Neáu noäi taâm coøn tham, saân, si thì ñoù laø moät ñieàu khoå.

Bôûi vì trong kinh Phaät daïy:

- Naøy caùc Tyø-kheo, neáu trong thaát cuûa caùc oâng coù ba con raén ñoäc chui vaøo, luùc ñoù caùc oâng nguû coù ngon khoâng?

- Baïch Theá Toân, chuùng con nguû khoâng ngon.

Phaät hoûi:

- Laøm sao caùc oâng nguû môùi ngon?

Caùc thaày Tyø-kheo baïch:

- Chöøng naøo chuùng con ñuoåi ñöôïc ba con raén ñoäc ra khoûi nhaø, chöøng ñoù chuùng con nguû môùi ngon.

Phaät noùi:

- Ñuùng vaäy, ba con raén ñoäc ôû trong nhaø neân caùc oâng nguû khoâng ngon. Nhöng ba con raén ñoäc ñoù chöa ñoäc baèng ba thöù ñoäc tham, saân, si. Vì tham, saân, si khoâng nhöõng haïi chuùng ta trong ñôøi naøy maø coøn xuùi giuïc chuùng ta taïo nghieäp luaân hoài trong voâ löôïng kieáp nöõa.

Nhö vaäy, raén ñoäc chæ caén chuùng ta cheát trong moät thaân; coøn tham, saân, si seõ daãn, seõ keùo, seõ loâi chuùng ta ñi trong luaân hoài voâ löôïng kieáp. Vaäy thöù naøo ñaùng sôï hôn?

Noùi thöïc teá hôn, hoâm naøo trong thaát cuûa quyù vò coù raén ñoäc chui voâ, ñeâm ñoù quyù vò nguû ñöôïc khoâng? Cuõng theá, trong noäi taâm quyù vò neáu coøn ba thöù ñoäc, quyù vò coù nguû ñöôïc khoâng? Chaéc nguû vaãn ngon nhö thöôøng! Theá môùi thaáy, caùi maø Phaät cho raèng ñaùng sôï chuùng ta chöa thaät sôï, coøn nhöõng caùi khoâng ñaùng sôï chuùng ta laïi sôï. Ñoù laø vì chuùng ta khoâng saùng suoát, chuùng ta yeáu ñuoái. Vì vaäy toâi khuyeân, nhaéc quyù vò phaûi nhôù ñuoåi ba con raén ñoäc ra tröôùc, ñoù laø ñieàu thieát yeáu. Nhieàu vò soáng trong taäp theå vì ba con raén ñoäc maø bò toån heát coâng ñöùc, söï tu haønh cuõng bò chöôùng ngaïi.

Chaúng haïn ñoái vôùi con raén saân, ngöôøi tu nieäm Phaät maø noåi saân thì toái hoâm ñoù nieäm Phaät ñöôïc yeân khoâng? Coøn ngöôøi toïa thieàn maø noåi saân vôùi thieân haï thì toái toïa thieàn ñöôïc yeân khoâng? Nhö vaäy, saân laø caùi chöôùng laøm trôû ngaïi söï tu cuûa taát caû chuùng ta. Neân toâi mong raèng taát caû Ni chuùng ñaõ quyeát taâm tu haïnh giaûi thoaùt ñeå cöùu mình, cöùu chuùng sanh thì quyù vò coá gaéng phaûi deïp tröø ba thöù ñoäc tröôùc. Tröø noù roài thì tu phaùp naøo cuõng thaønh coâng, tu phaùp naøo cuõng coù keát quaû. Ngöôïc laïi, neáu quyù vò khoâng deïp tröø ba thöù ñoäc, duø quyù vò coá gaéng tu phaùp gì cuõng khoù coù keát quaû ñöôïc.

Nhö vaäy troïng taâm tu cho thaønh coâng, ñaït ñöôïc keát quaû laø tröôùc phaûi dieät tröø tam ñoäc, ñoù laø caùi goác. Treân ñöôøng tu, söï thaønh coâng laø phaàn cuûa quyù vò, thaày baïn chæ nhaéc nhôû thoâi. Laøm sao ñeå naêm nay toâi tôùi thaêm, quyù vò ñuoåi ba con raén ñoäc ra ñöôïc phaân nöûa. Sang naêm tôùi, toâi tôùi thaêm thì ba con raén ñoäc ñaõ ra khoûi nhaø, laø quyù vò tu tieán ñoù. Khoâng phaûi chuùng ta ngoài thieàn nhieàu giôø, nieäm Phaät nhieàu maø tieán. Theâm giôø ngoài thieàn, theâm chuoãi nieäm Phaät, nhöng ba con raén ñoäc khoâng ñuoåi ra thì tu vaãn khoâng tieán nhö thöôøng. Mình tu nhaát taâm nieäm Phaät, quyeát chí ngoài thieàn raát laø nghieâm chænh, nhöng ra ngoaøi ai noùi traùi yù lieàn noåi giaän ñuøng ñuøng, thì ngöôøi ta seõ keát luaän coâ aáy giaû boä nieäm Phaät, giaû boä ngoài thieàn chôù khoâng phaûi tu thaät.

Nhö vaäy, troïng taâm cuûa ngöôøi xuaát gia laø phaûi deïp tham, saân, si. Ñoù laø böôùc ñaàu treân ñöôøng tu. Toâi mong taát caû Ni chuùng ñeàu coá gaéng thöïc hieän cho ñöôïc. Ñaây laø lôøi nhaéc nhôû cuûa toâi vôùi Ni chuùng.

Tieáp ñeán toâi coù vaøi lôøi nhaéc nhôû quyù Phaät töû coù maët hoâm nay. Quyù vò hieän giôø laøm ra tieàn cuûa, vaäy quyù vò coù sôï troäm cöôùp khoâng? Toâi xin chæ quyù vò moät phöông phaùp gìn giöõ söï nghieäp cuûa mình khoâng bò troäm cöôùp, khoâng bò ai laáy heát. Trong nhaø Phaät luoân luoân daïy ngöôøi Phaät töû laøm theá naøo cho coâng ñöùc cuûa mình ñöôïc taêng tröôûng, ñöôïc laâu daøi, ñöôïc beàn vöõng ñöøng ñeå tieâu maát.

Quyù vò xeùt ôû theá gian neáu chuùng ta coù tieàn nhieàu, coù cuûa nhieàu thì chuùng ta sôï troäm, sôï cöôùp, sôï ñuû thöù. Coù cuûa thì sôï maát cuûa; coù danh voïng thì sôï maát danh voïng; danh voïng cao chöøng naøo caøng sôï maát nhieàu chöøng aáy. Theá nhöng, ñöùc Phaät daïy caùi chuùng ta taïo ra, khoâng bao giôø maát ñoù laø nghieäp. Nghieäp theo chuùng ta nhö boùng vôùi hình khoâng taùch rôøi ñöôïc, ñôøi naøy, ñôøi sau vaø nhieàu ñôøi khoâng bao giôø maát.

Vaäy nghieäp laø gì? Nghieäp laø thoùi quen, laø haønh ñoäng do chuùng ta chaêm chuù vaøo moät vieäc, tieáp tuïc laøm vieäc ñoù maõi thì thaønh thoùi quen. Ñoù goïi laø nghieäp. Thí duï coâ A daïy hoïc, coâ B cuõng daïy hoïc, hoï goïi nhau laø baïn ñoàng nghieäp. Ñoàng nghieäp töùc laø cuøng laøm moät ngheà daïy hoïc. Hoaëc chuù A huùt thuoác, chuù B cuõng huùt thuoác hay chuù A uoáng röôïu, chuù B cuõng uoáng röôïu thì goïi laø baïn nhaäu, baïn huùt. Nhö vaäy huùt thuoác, uoáng röôïu laâu thì thaønh nghieäp thuoác, nghieäp röôïu.

Bôûi vaäy ngöôøi ñaõ quen laøm vieäc gì thì vieäc ñoù trôû thaønh nghieäp cuûa mình. Quyù vò thaáy chuùng ta ôû ngaønh naøo, ngheà naøo cuõng nhìn söï vaät theo con maét cuûa nghieäp ñoù. Thí duï ôû chuøa coù troàng caây baùch lôùn. Ngöôøi thôï moäc noùi caây baùch laø moät loaïi goã raát cöùng, duøng ñeå ñoùng ñoà chaéc laém. Ngöôøi döôïc só thì thaáy caây baùch naøy coù vò thuoác trò ñöôïc beänh, v. v… Cuõng moät caây baùch maø ngöôøi noùi goã toát, ngöôøi noùi thuoác hay. Laïi coù ngöôøi noùi neáu caây baùch naøy kheùo uoán thì seõ trôû thaønh con roàng, con phuïng gì ñoù v. v… Nhö vaäy, tuøy theo caëp maét cuûa moãi ngöôøi maø söï vaät ñöôïc nhìn theo nhieàu coâng duïng rieâng bieät khoâng gioáng nhau. Ñoù laø nhìn theo nghieäp. Vaäy nghieäp coù hình töôùng khoâng?

Toâi thí duï coù moät oâng thaày giaùo, moät oâng baùc só vaø moät oâng thôï hoà. Caû ba cuøng ñi chung moät chuyeán ñoø, sang soâng vôùi nhieàu ñoà ñaïc. Ra tôùi giöõa doøng boãng ñoø chìm. Moãi ngöôøi ñeàu lo bôi vaøo bôø queân heát ñoà ñaïc. Tôùi bôø roài nhìn laïi ngöôøi naøo cuõng tay khoâng, taát caû ñoà ngheà mang theo ñeàu bò nöôùc cuoán troâi heát nhöng ngheà thaày giaùo, ngheà baùc só, ngheà thôï moäc coù bò cuoán troâi khoâng? Theá neân nghieäp laø caùi khoâng ai coù theå laáy ñi ñöôïc heát. Duø nöôùc troâi, löûa chaùy, troäm cöôùp cuõng khoâng ai laáy ñöôïc nghieäp cuûa mình.

Phaät daïy nghieäp ñöôïc chia ra laøm hai thöù: nghieäp laønh vaø nghieäp döõ. Neáu chuùng ta taïo nghieäp laønh thì ñieàu thieän, ñieàu laønh ngaøy caøng taêng tröôûng. Neáu chuùng ta taïo nghieäp aùc thì caøng ngaøy caøng gaëp nguy hieåm, caøng gaëp nhieàu tai hoïa. Nhaø Nho xöa hay noùi ñoù laø aâm ñöùc. Nhaø Phaät goïi ñoù laø nghieäp laønh. AÂm ñöùc thì khoâng ai aên caép ñöôïc; coøn cuûa caûi taøi saûn thì raát deã maát. Neân noùi "tích aâm ñöùc dó vi töû toân", ñeå aâm ñöùc cho con chaùu thì con chaùu ñöôïc höôûng, coøn ñeå tieàn cuûa chaéc gì con chaùu höôûng ñöôïc.

Trong nhaø Phaät noùi ñeå nghieäp laønh laïi cho con chaùu thì con chaùu höôûng phöôùc, ñeå nghieäp aùc thì con chaùu thoï khoå. Neáu quyù vò thöông con chaùu thì gieo nghieäp laønh. Song nghieäp cuûa ai ngöôøi ñoù höôûng chöù ngöôøi khaùc khoâng höôûng ñöôïc, vaäy taïi sao ta phaûi taïo nghieäp laønh cho con chaùu? Ñoù laø vì muoán cho con chaùu chuùng ta trôû thaønh ngöôøi toát, ngöôøi hieàn, coù taøi, coù ñöùc neân chuùng ta phaûi lo cho noù hoïc. Hoïc ñöôïc roài quyù vò kheùo höôùng daãn cho noù bieát ñaïo ñöùc, bieát laøm laønh, bieát taïo nhöõng ñieàu phöôùc thì ñoù laø taïo cho noù nghieäp laønh, nghieäp toát roài. Noù coù nghieäp laønh toát, giaû söû cha meï maát ñi thì noù cuõng khoâng khoå. Coøn neáu cöng con, muoán caùi gì cho caùi aáy, sung söôùng aên chôi töï do thì tôùi chöøng cha meï traêm tuoåi noù seõ khoå. Ñoù laø khoâng bieát gaây döïng nghieäp toát cho con chaùu.

Laïi nöõa, coù nhieàu ngöôøi laøm aên ñöôïc neân cöù lo caëm cuïi laøm aên hoaøi, khoâng nghó tôùi vieäc hoïc haønh cuûa con, khoâng lo ñaïo ñöùc cho con. Cöù laøm aên cho coù nhieàu tieàn, nhieàu cuûa vì nghó khi cheát, cuûa ñoù seõ ñeå laïi cho con. Nhöng cuûa caûi aáy chaéc gì con chaùu höôûng ñöôïc, noùi chi ñeán giöõ. Nhöõng gì mình laøm ñoå moà hoâi xoùt con maét, thöùc khuya daäy sôùm, nhöng neáu con chaùu khoâng coù ñaïo ñöùc, khoâng coù taâm löông thieän thì tieàn cuûa ñeå laïi chöa chaéc gì chuùng höôûng ñöôïc.

Theá neân ngöôøi cha, ngöôøi meï khoân ngoan laø phaûi höôùng daãn cho con taïo nghieäp toát. Nghieäp toát laø nghieäp thaày giaùo, nghieäp baùc só, nghieäp gì chuyeân moân cho ích nöôùc lôïi daân laø ñöôïc. Ñoàng thôøi höôùng daãn cho con taâm löông thieän, bieát thöông ngöôøi, bieát giuùp ñôõ keû khoå v. v… Ñoù laø quyù vò bieát lo xa, bieát thöông con thaät loøng.

Coøn phaàn mình thì quyù vò nhôù, nhaát laø nhöõng vò tuoåi ñaõ cao, ñaõ maáy möôi naêm nhoïc nhaèn vôùi cuoäc soáng laém roài, tuoåi giaø keà caän, raùng laøm sao ngaøy naøo coøn coù maët ôû treân ñôøi thì haõy taïo nhöõng nghieäp laønh, nhöõng phöôùc thieän ñeå khi mình nhaém maét, nghieäp ñoù theo mình khoâng maát. Neáu quyù vò taïo ñöôïc moät trieäu ñieàu laønh, quyù vò khoâng caàn tuû, khoâng caàn nhaø chaéc, vaãn khoâng ai leûn voâ laáy caép ñöôïc moät trieäu vieäc laønh cuûa quyù vò. Coøn neáu quyù vò coù moät trieäu löôïng vaøng, duø nhaø cao cöûa saét, cuõng chöa chaéc gì giöõ ñöôïc.

Chuùng ta giaønh danh, giaønh lôïi vôùi theá gian, neáu mình ñöôïc, ngöôøi maát thì hoï ñoá kî ganh gheùt. Coøn chuùng ta taïo nghieäp laønh, duø bao nhieâu ñieàu hoï thaáy hoï cuõng möøng giuøm, khoâng ai ñoá kî heát. Nhö vaäy, chuùng ta laøm nhöõng ñieàu toát maø khoâng ai ñoá kî vôùi chuùng ta, ñoù laø caùch yeân oån nhaát.

Laïi nöõa, chuùng ta laøm ngheà gì phaùt taøi thì coù ngöôøi caïnh tranh, ñua chen vôùi chuùng ta. Maø caïnh tranh thì ai cuõng giaønh phaàn hôn. Ñoù laø nguyeân nhaân daãn tôùi ñaáu tranh vôùi nhau. Baây giôø chuùng ta laøm vieäc laønh neáu coù ai caïnh tranh vôùi chuùng ta thì caøng toát. Toâi laøm möôøi ñieàu laønh, ngöôøi ñoù tranh vôùi toâi cuõng laøm möôøi ñieàu hoaëc möôøi laêm ñieàu thì caøng toát hôn, caøng caïnh tranh caøng toát. Nhö vaäy quyù vò thaáy caùi naøo ñem laïi söï an oån cho chuùng ta, ñem caùi hay, caùi ñeïp cho moïi ngöôøi chung quanh. Chæ coù nghieäp laønh laø quyù nhaát. Ñoù laø chuyeän hieän taïi.

Coøn mai sau neáu chuùng ta ñaõ taïo nghieäp laønh, sau khi maát nghieäp aáy coù söùc maïnh loâi daãn chuùng ta ñi tôùi nhöõng choã laønh. Nhö vaäy hieän taïi chuùng ta ñöôïc an vui vaø mai sau chuùng ta cuõng ñöôïc an vui. Neáu chuùng ta khoâng coá gaéng laøm laønh, khoâng coá gaéng taïo nghieäp laønh thì hieän taïi chuùng ta chöa chaéc vui maø mai kia laïi caøng khoå hôn nöõa. Ñoù laø chuùng ta bieát lo xa.

Vaäy quyù vò ñem heát taâm tö gaây döïng söï nghieäp thì neân gaây döïng cho mình moät söï nghieäp xöùng ñaùng, laâu daøi. Ñoù laø nghieäp thieän, nghieäp laønh. Quyù vò nghó nghieäp thieän, nghieäp laønh xuaát phaùt töø ñaâu? Nhaø Phaät goïi tam nghieäp: thaân nghieäp, khaåu nghieäp, vaø yù nghieäp. Thaân mình laøm taát caû ñieàu lôïi cho chuùng sanh, ñoù laø taïo nghieäp laønh; thaân mình laøm taát caû ñieàu ñau khoå cho chuùng sanh, ñoù laø taïo nghieäp aùc.

Mieäng mình noùi taát caû ñieàu laønh cho moïi ngöôøi ñöôïc vui, moïi ngöôøi heát khoå, ñoù laø nghieäp laønh; noùi lôøi döõ cho ngöôøi phaûi buoàn, phaûi giaän, phaûi töùc toái laø taïo nghieäp döõ. YÙ nghó xaáu, nghó baäy, nghó haïi ngöôøi laø taïo nghieäp döõ; yù nghó cöùu giuùp, nghó thöông yeâu ngöôøi laø taïo nghieäp laønh. Nhö vaäy ba nghieäp thaân, mieäng, yù coá gaéng laøm laønh thì thaønh ngöôøi hieàn.

Phaät töû chuùng ta tu coù hieàn chöa? Ñoù laø ñieàu maø toâi xin nhaéc. Voâ chuøa laïy tha thieát voâ cuøng, laïy Phaät, caàu Phaät ñuû thöù, nhöng ra ngoaøi ai choïc töùc, noùi thoâi khoâng chöøa lôøi naøo. Nhö vaäy laø mình chöa hieàn, chöa bieát tu. Neáu gia ñình, vôï choàng, con caùi ñeàu bieát tu ba nghieäp thì coù ñaàm aám khoâng? Theá neân, bieát tu thì trôû thaønh ngöôøi toát, gia ñình haïnh phuùc. Neáu trong xoùm, trong laøng ai cuõng bieát tu ba nghieäp thì xoùm laøng ñoù coù bình yeân khoâng? Qua ñoù quyù vò môùi thaáy giaù trò cuûa ngöôøi tu Phaät laø phaûi laøm sao ñem laïi cho mình söï an laønh, ñem laïi cho gia ñình haïnh phuùc, ñem laïi cho xaõ hoäi vui töôi thaùi bình, gaày döïng cuoäc ñôøi toát ñeïp. Chôù khoâng phaûi ñi chuøa môùi goïi laø tu coøn veà nhaø khoâng chòu tu.

Toâi keå moät caâu chuyeän cuûa Nhaät Baûn. Coù baø cuï chuyeân nieäm Phaät. Ngaøy naøo baø cuõng nieäm maáy chuoãi. Moät hoâm baø ñang ngoài nieäm Phaät, boãng coù thaèng chaùu noäi laøm rôùt beå caùi baùt kieåu. Baø quaêng xaâu chuoãi xuoáng roài chöûi ñöùa chaùu. Ngöôøi con thaáy vaäy noùi: "Meï aø, meï tu sao meï coøn chöûi? " Baø quaùt: "Tao tu vôùi Phaät chöù khoâng phaûi tu vôùi tuïi baây! "

Quyù vò nghó sao? Chuùng ta tu vôùi Phaät hay tu vôùi chuùng sanh? Chuùng sanh nhieàu buoàn khoå, nhieàu xaáu xa thì mình phaûi tu vôùi hoï chôù! Coøn Phaät ngoài im lìm coù noùi lôøi naøo ñaâu, khen Ngaøi cuõng khoâng gaät ñaàu, cheâ Ngaøi cuõng khoâng laéc ñaàu. Ngaøi laëng yeân töï taïi, chæ coù chuùng sanh môùi ña söï. Cho neân chuùng ta tu laø tu vôùi chuùng sanh. Chuùng sanh nhieàu khoå naõo, nhieàu cuoàng loaïn, nhieàu si meâ neân ta phaûi raùng tu vôùi hoï, ñeå laøm sao chuùng ta ñi tröôùc laøm ngöôøi göông maãu cho hoï baét chöôùc. Gia ñình ta bieát tu neân ñaàm aám an vui, haïnh phuùc thì nhöõng ngöôøi chung quanh môùi noi theo. Vì vaäy chuùng ta tu khoâng chæ cho mình maø tu cho caû gia ñình, cho caû xaõ hoäi nöõa. Ñoù môùi laø ngöôøi Phaät töû bieát tu, laø ngöôøi Phaät töû chaân chính. Chôù laïy Phaät nhieàu, cuùng Phaät laém nhöng ra ñöôøng khoâng chòu nhòn ai heát thì ñoù chöa phaûi laø tu.

Tôùi ñaây quyù vò bieát ñeå daønh cuûa quyù chöa? Quyù vò coù höùa vôùi toâi töø nay veà sau seõ göûi ngaân haøng coâng ñöùc moãi ngaøy moãi nhieàu khoâng? Toâi ñaûm baûo ngaân haøng ñoù khoâng maát, göûi bao nhieâu cuõng khoâng maát heát, neân phaûi raùng tu.

      Hoâm nay toâi ñeán thaêm vaø nhaéc nhôû Ni chuùng cuõng nhö taát caû Phaät töû bieát caùch tu. Tu thieát thöïc chôù khoâng phaûi tu baèng töôûng töôïng, baèng lyù thuyeát, tu phaûi thöïc haønh. Ñöôïc vaäy quyù vò môùi xöùng ñaùng laø ñeä töû cuûa Phaät, xöùng ñaùng laø ngöôøi daân toát, bieát xaây döïng cuoäc ñôøi vaø ñaïo phaùp ngaøy caøng töôi ñeïp hôn.

]