NHÖÕNG TRÔÛ NGAÏI LAØ CHÖÔÙNG DUYEÂN HAY THAÉNG DUYEÂN?

Chuøa Giaùc Nguyeân – 1998

Hoâm nay chuùng toâi ñuû duyeân veà ñaây, tröôùc heát laø thaêm Toå ñình Giaùc Nguyeân, keá thaêm taát caû chö Taêng ñang an cö vaø sau nöõa laø thaêm quyù Phaät töû. Toâi ñeán ñaâu cuõng mong sao cho taát caû Taêng Ni, Phaät töû ñeàu thaám nhuaàn chaùnh phaùp cuûa Phaät ñeå chuùng ta cuøng nhau tu haønh. Vì vaäy hoâm nay toâi coù ít lôøi cho chö Taêng Ni cuõng nhö quyù Phaät töû treân ñöôøng tu luoân luoân tieán, chôù khoâng bao giôø thoaùi chuyeån. Muoán theá chuùng ta phaûi coù caùi nhìn ñuùng vôùi leõ thaät. Neân ñeà taøi chuùng toâi noùi hoâm nay laø Nhöõng trôû ngaïi laø chöôùng duyeân hay thaéng duyeân?

Ña soá chö Taêng, Ni cuõng nhö Phaät töû khi tu hay than raèng: "Sao con gaëp nhieàu chöôùng duyeân quaù. Khi xöa chöa bieát tu thì ai cuõng xöû söï toát, töû teá vôùi mình. Baây giôø bieát tu roài, sao thaáy ai cuõng laït leõo vôùi mình, khoâng ñöôïc ñaàm aám nhö xöa! " Do ñoù, neân noùi laø chöôùng duyeân.

Vì nghó gaëp chöôùng duyeân neân chuùng ta coù yù buoàn. Tu maø sao khoâng ñöôïc ngöôøi naâng ñôõ, khoâng ñöôïc ngöôøi höôûng öùng, phuï giuùp vôùi mình, laïi coøn bò ngaên trôû. Hay coù leõ tu khoâng coù phöôùc? Haàu heát Phaät töû chuùng ta ñi chuøa, leã Phaät, caàu chö Taêng tuïng nieäm, chuù nguyeän cho mình thì ñeàu nghó raèng nhö vaäy coù phöôùc hôn hoài chöa tu. Nhöng sao hoài chöa tu khoâng gaëp chöôùng maø baây giôø tu laïi gaëp chöôùng? Roài than raèng mình ñi chuøa khoâng coù phöôùc neân trôû ngaïi. Thaäm chí coù ngöôøi noùi ngaøy xöa khoâng tuïng kinh Phaùp Hoa thì khoâng sao, baây giôø tuïng kinh Phaùp Hoa laïi ñoå nghieäp, naøo con caùi beänh hoaïn, gia ñình roái ren. Nhö vaäy chöôùng hay khoâng chöôùng?

Toâi neâu leân nhöõng vaán ñeà treân vaø seõ giaûi thích cho chö Taêng, Ni cuõng nhö quyù Phaät töû hieåu ñeå ñöôøng tu cuûa chuùng ta luùc naøo cuõng vui veû, cuõng tieán leân, khoâng thoaùi lui, khoâng chaùn naûn.

Ngöôøi vaøo chuøa tu khoâng coù thí chuû cuùng döôøng, laâu laâu muoán mua boä saùch, boä kinh maø khoâng coù tieàn neân than thaân traùch phaän: "Mình tu sao chöôùng quaù, huynh ñeä chung quanh coù tieàn mua kinh saùch hoïc, coøn mình khoâng coù gì heát. " Ñoù laø chöôùng thöù nhaát.

Thöù hai, coù ngöôøi cho raèng luùc coøn laø cö só ôû theá gian, ai cuõng kính neå, ñeán khi tu sao thaáy moïi ngöôøi khi deå quaù neân ñaâm ra böïc, nghó mình tu khoâng coù phöôùc bò ngöôøi ta khinh baïc, thaønh ra thoái taâm. Vì tröôùc khi ñi tu, chuùng ta hay nghó raèng mình vaøo chuøa laøm thaày tu, huynh ñeä cuõng thaày tu, chaéc ai cuõng thöông cuõng baûo boïc mình traêm phaàn. Nhöng khi vaøo chuøa roài thaáy moïi ngöôøi lô laø, khoâng chuù yù tôùi mình neân caûm thaáy bò ngöôøi khinh baïc. Laïi nöõa, khi coøn laø Phaät töû ñeán chuøa, ñöôïc thaày truï trì hay coâ truï trì tieáp ñoùn noàng haäu, vui veû thì thích. Nhöng gaëp thaày, coâ lô laø laïnh nhaït lieàn khoâng muoán ñi chuøa nöõa. Ñoù laø chöôùng thöù hai.

Thöù ba, khi ñöôïc xuaát gia vaøo ñaïo, chuùng ta thöôøng nghó raèng thaày seõ thöông, seõ tin, seõ deã daøng vôùi mình. Khoâng ngôø thaày laïi raày quôû, raên ñe ñuû ñieàu. Thaáy vaäy lieàn cho laø thaày khoù khaên, roài muoán tìm chuøa khaùc ôû hoaëc muoán trôû veà vôùi ba maù, ñeå ñöôïc cöng chieàu hôn. Ñoù laø chöôùng thöù ba.

Thöù tö, Phaät töû ôû theá gian nghó raèng ñi chuøa, laøm phöôùc, bieát tu; nhö vaäy laø coù phöôùc, sao laâu laâu laïi bò beänh. Trong khi luùc chöa tu thì khoâng beänh, nghó nhö vaäy neân heát muoán tu. Coøn chö Taêng beänh, neáu ñöôïc thaày truï trì hay huynh ñeä tôùi lui thaêm vieáng thì vui. Neáu thaày baïn khoâng ñeå yù, huynh ñeä cuõng lô laø thì buoàn, sanh ra chaùn naûn. Nhôù laïi luùc ôû nhaø khi coù beänh, ba maù saên soùc kyõ löôõng, aên uoáng ñaày ñuû. Coøn voâ chuøa beänh, quyù thaày khoâng ngoù ngaøng tôùi, töø ñoù thoái Boà-ñeà taâm. Ñoù laø chöôùng thöù tö.

Toùm laïi, khi tu chuùng ta thöôøng gaëp nhieàu ñieàu trôû ngaïi sanh chöôùng nhö theá. Vaäy toâi xin hoûi, nhöõng vieäc aáy laø chöôùng duyeân hay thaéng duyeân? Taát caû nhöõng khoù khaên trôû ngaïi ñoái vôùi ngöôøi tu, neáu chuùng ta khoâng hieåu ñaïo thì ñoù laø chöôùng duyeân. Ngöôïc laïi, neáu chuùng ta hieåu ñaïo thì ñoù laø thaéng duyeân.

Toâi thí duï maáy ñöùa nhoû chôi taäp nhaûy cao. Ban ñaàu chuùng gaùc caây khoaûng naêm taác thì nhaûy qua. Neáu muoán nhaûy cao hôn nöõa phaûi naâng leân saùu taác, roài baûy taác, laàn laàn caây caøng cao thì nhaûy caøng cao. Cao nhieàu laø chöôùng nhieàu, maø chöôùng nhieàu thì nhaûy môùi gioûi. Cuõng nhö vaäy, muoán trôû thaønh ngöôøi tu haønh ñaày ñuû coâng ñöùc, ñaày ñuû nguyeän löïc vaø ñaày ñuû trí tueä thì nhöõng trôû ngaïi laø nhöõng thaéng duyeân.

Trong kinh Phaùp Hoa, ñöùc Phaät tuyeân boá: "Ñeà Baø Ñaït Ña laø thieän höõu tri thöùc baäc nhaát cuûa ta. Nhôø Ñeà Baø Ñaït Ña maø ta choùng thaønh ñaïo quaû. " Ñöùc Phaät keå trong voâ soá kieáp ñôøi tröôùc cho tôùi ñôøi hieän taïi cuûa Ngaøi, Ñeà Baø Ñaït Ña luoân phaù Ngaøi, haïi Ngaøi, ñôøi naøo cuõng laøm cho Ngaøi ñieâu ñöùng. Keát thuùc laïi, Ngaøi noùi nhôø Ñeà Baø Ñaït Ña maø Ngaøi choùng thaønh ñaïo.

Treân ñöôøng tu, neáu ai trôï duyeân cho mình mau thaønh Phaät thì ngöôøi ñoù laø ngöôøi giuùp mình. Nhö vaäy Ñeà Baø Ñaït Ña laø ngöôøi giuùp Phaät. Vaäy, nhöõng thöù chöôùng duyeân vöøa keå laø duyeân toát ñeå giuùp chuùng ta tu haønh mau coù keát quaû. Theá neân bieát khoâng coù caùi chöôùng thaät, maø chöôùng laø vì chuùng ta yeáu ñuoái, chuùng ta nghó töôûng sai laàm. Söï thaät, ngöôøi tu gaëp trôû ngaïi laø gaëp ñöôïc moät cô hoäi toát ñeå vöôn leân, chôù khoâng phaûi ñeå thoái lui. Phaät keå Ñeà Baø Ñaït Ña trong ñôøi hieän taïi naøo laø phaù hoøa hôïp Taêng, naøo laø laên ñaù ñeø Phaät, naøo laø xuùi vua thaû voi giaøy Phaät v. v… Chuùng ta nghe qua coù thöông Ngaøi khoâng? Nhöng Phaät noùi Ñeà Baø Ñaït Ña laø thieän tri thöùc, laø ngöôøi giuùp Phaät choùng thaønh ñaïo quaû.

Caâu chuyeän thöù hai cuõng trong kinh Phaùp Hoa, noùi veà Boà-taùt Thöôøng Baát Khinh. Khi thaáy ai Ngaøi ñeàu chaép tay noùi: "Toâi khoâng daùm khinh caùc Ngaøi vì caùc Ngaøi ñeàu seõ thaønh Phaät! " Vaäy ñoù, maø coù ngöôøi cho raèng Ngaøi daùm noùi böôùng, noùi baäy roài vaùc gaäy ñuoåi ñaäp. Phaät baûo thuôû xöa Boà-taùt Thöôøng Baát Khinh thaønh Phaät laø do bò ngöôøi maéng chöûi, ñaùnh ñaäp nhöng khoâng thoái chí, coá gaéng noã löïc hôn leân, gaëp ai cuõng tuyeân boá "caùc Ngaøi seõ thaønh Phaät. " Nhö vaäy vieäc ñaùnh ñaäp, maéng chöûi cuûa ngöôøi laø chöôùng duyeân hay thaéng duyeân giuùp Boà-taùt thaønh Phaät? Taát caû nhöõng chöôùng ngaïi aáy ñeàu laø duyeân toát giuùp Ngaøi sôùm thaønh Phaät.

Chuùng ta nhìn laïi töø ñöùc Phaät cho tôùi Boà-taùt, ngaøy xöa caùc Ngaøi tu haønh coù ñöôïc moïi ngöôøi tin yeâu quyù kính luoân hay cuõng coù nhöõng ngöôøi gaây khoå ñau, laøm trôû ngaïi cho quyù Ngaøi. Vì vaäy, treân ñöôøng tu chuùng ta khoâng neân mong caàu moïi vieäc ñeàu nhö yù. Chuùng ta tu maø caàu taát caû moïi vieäc ñeàu nhö yù thì coù goïi laø tu khoâng? Coù gì trôû ngaïi ñaâu maø tu. Tu laø phaûi coù tham saân si hieän ra roài chuùng ta tieâu dieät noù. Ñoù chính laø cô hoäi ñeå chuùng ta tieán leân, chôù khoâng phaûi luøi.

Nhö vaäy muoán tu ñöôïc toát ñeïp, thaønh coâng thì chuùng ta phaûi chaáp nhaän nhöõng chöôùng ngaïi. Nhöõng chöôùng ngaïi aáy nhaø Phaät goïi laø thaéng duyeân. Taêng, Ni vaø Phaät töû tu maø sôï nhieàu chöôùng ngaïi thì raát yeáu ñuoái, raát keùm coûi. Ngöôøi tu nhö vaäy deã bò thieät thoøi. Quyù vò nhôù tu laø chuyeån hoùa nhöõng taâm nieäm xaáu xa, yeáu ñuoái, heøn nhaùt trôû thaønh duõng maõnh, toát ñeïp. Neáu chuùng ta muoán caùi gì ñöôïc caùi aáy, chæ coù moät chieàu ñi leân thì quaù thoûa maõn, coøn gì ñaâu ñeå tu. Nhö theá caøng tu chæ caøng taêng tröôûng loøng tham, maø neáu taêng tröôûng loøng tham thì chöa thaät bieát tu.

Phaät töû chuùng ta tu muoán caùi gì cuõng toát ñeïp heát. Ñi chuøa thì xin Phaät cho con ñöôïc bình an, ñöôïc ít beänh, gia ñình ñöôïc khoûe maïnh, laøm aên ñaâu ñöôïc ñaáy. Nhö vaäy quyù vò ñi chuøa ñeå tu hay ñi chuøa ñeå xin? Neáu xin thì khoûi tu, maø tu thì khoûi xin.

Trong kinh Phaät noùi boá thí, cuùng döôøng phöôùc voâ löôïng. Nhöng Phaät töû chuùng ta boá thí thì ñoøi hoûi phaûi ñöôïc phöôùc, cuùng döôøng thì phaûi ñöôïc caùi gì. Thí duï nhö gaàn raèm thaùng baûy, Phaät töû muoán phoùng sanh cho coù phöôùc neân mua chim, chôø tôùi ngaøy raèm ñem voâ chuøa nhôø quyù thaày tuïng kinh caàu nguyeän roài thaû ra. Nhöng caàu nguyeän cho ai? Caàu nguyeän cho mình ñöôïc soáng dai, gia ñình ñöôïc khoûe maïnh v. v… Nhö vaäy thaû chim vì loøng töø bi hay vì loøng ích kyû? Sao chuùng ta tu maø ích kyû quaù chöøng. Baét chim ñem thaû ñeå mình ñöôïc soáng dai, chôù khoâng nghó thöông con chim ñang bò nhoát khoå sôû, mình thaû cho noù töï do, bay khaép töù phöông kieám aên thong thaû. Roõ raøng noùi tu chôù thaät ra khoâng tu gì heát.

Coù khi quyù thaày baän, ñeå loàng chim töø saùng tôùi chieàu toái môùi raûnh tuïng kinh, chim bò cheát leân cheát xuoáng trong loàng troâng thaät toäi nghieäp. Chuùng ta tham ñöôïc soáng laâu, ñöôïc maïnh khoûe maø thaû chim chöù khoâng phaûi vì thöông con chim. Phaät töû kieåm laïi xem seõ thaáy vieäc laøm cuûa mình traùi vôùi ñaïo lyù maø chuùng ta laàm töôûng laø ñuùng ñaïo lyù. Chuùng ta tu thì phaûi khôûi loøng töø bi thöông chuùng sanh bò khoå, bò nhoát, chuùng ta mua ñeå thaû noù ñöôïc töï do. Moät giôø töï do laø moät giôø toát, neáu thaû sôùm thì ñöôïc nhieàu giôø toát. Ñaèng naøy chôø cho noù ñuoái hoaëc coù khi cheát maø vaãn chöa ñöôïc thaû vì coøn chôø caàu nguyeän cho mình. Ñoù laø ñieàu heát söùc sai laàm. Vì tu laø phaùt taâm töø bi roäng lôùn, tu laø coù trí hueä saùng suoát, chôù ñaâu phaûi tu laø ích kyû.

Laïi moät chuyeän nöõa, Phaät töû chuùng ta ñi chuøa, cuùng chuøa vaø cho ñoù laø tu. Ñi chuøa, cuùng chuøa laø laøm phöôùc chôù khoâng phaûi tu. Tu laø söûa ñoåi thoùi hö taät xaáu cuûa mình trôû thaønh toát. Cuùng chuøa, cuùng Tam Baûo laø tu phöôùc, chôù khoâng phaûi tu söûa laïi chính mình. Vì loøng kính troïng Tam Baûo neân chuùng ta ñi chuøa leã Phaät, cuùng döôøng Tam Baûo cho chö Taêng coù phöông tieän tu hoïc, vaø xaây döïng chuøa chieàn laøm nôi tín ngöôõng cho moïi ngöôøi.

Chuùng ta cuùng döôøng ñeå Tam Baûo thöôøng coøn ôû theá gian, ñem laïi lôïi ích cho chuùng sanh, chôù khoâng phaûi cuùng döôøng Tam Baûo ñeå caàu cho mình ñöôïc maïnh gioûi, cho mình laøm aên ñöôïc phaùt taøi. Vaäy maø Phaät töû ñi chuøa ñoát ba caây höông nguyeän vaùi töù tung, xin ñuû thöù heát. Leã vaät daâng cuùng chöøng vaøi möôi ngaøn maø nguyeän xin Phaät ít nhaát cuõng vaøi traêm ngaøn! Ñoåi chaùc nhö vaäy xem ra naëng laõi quaù phaûi khoâng?

Theâm tröôøng hôïp naøy nöõa, coù Phaät töû ñeán chuøa thöôøng maø gia ñình coù ngöôøi beänh hoaïn, neáu thaày khoâng tôùi thaêm thì buoàn lieàn, vì nghó mình lo cho Tam Baûo quaù maø thaày khoâng lo laïi cho mình. Quyù vò thaáy chuùng ta laøm vieäc gì cuõng naëng veà baûn ngaõ, chôù khoâng phaûi thaät loøng vì Tam Baûo. Neáu thaät loøng vì Tam Baûo thì cöù laøm ñeå Tam Baûo ñöôïc trang nghieâm, ñöôïc thöôøng coøn laø ñuû roài. Chuyeän beänh hoaïn rieâng tö cuûa gia ñình mình, thaày raûnh ñi thaêm cuõng toát hoaëc thaày baän chöa ñi thaêm ñöôïc cuõng vui veû. Ñoù laø Phaät töû hieåu bieát chöõ tu trong nhaø Phaät.

Ñeán ñaây toâi nhaéc chö Taêng, Ni vaø quyù Phaät töû veà haïnh boá thí. Chuùng ta nguyeän tu haïnh boá thí maø caû naêm khoâng ai ñeán xin mình ñoàng xu naøo heát thì coù goïi tu haïnh boá thí ñöôïc khoâng? Neáu nguyeän tu haïnh boá thí thì ñöôïc ngöôøi ñeán xin, chuùng ta neân möøng vì coù ñuû duyeân ñeå laøm troøn haïnh nguyeän cuûa mình. Boá thí laø buoâng xaû cuûa mình ra giuùp cho ngöôøi. Xaû ñöôïc loøng tham thì xoùa heát taâm tham lam cuûa mình. Neân giuùp cho ngöôøi thì ta phaûi mang ôn ngöôøi, vì nhôø ngöôøi maø ta xoùa ñöôïc loøng tham cuûa chính mình.

Theá neân chö Taêng, Ni cuõng nhö quyù Phaät töû khi cho ai vaät gì, ngöôøi ñoù khoâng vaùi chaøo, khoâng caùm ôn, chuùng ta coù traùch hoï khoâng? Phaûi hieåu raèng chuùng ta tu haïnh boá thí thì ngöôøi ñeán xin laø ngöôøi giuùp mình thöïc haønh haïnh boá thí, phaù tröø thoùi xaáu tham lam, theâm moät böôùc tieán treân ñöôøng tu, neân ngöôøi xin laø ngöôøi mình phaûi mang ôn. Coù theá môùi thaät laø taâm ñaïo ñöùc, bieát haønh haïnh boá thí. Neáu noùi tu haïnh boá thí maø nay ngöôøi naøy xin, mai ngöôøi kia xin, moát ngöôøi noï xin, mình phaùt caùu leân thì haïnh boá thí vöøa môùi môû cöûa ñaõ bò ñoùng laïi roài. Chuùng ta muoán troøn haïnh nguyeän boá thí thì gaëp moïi ngöôøi ñeán xin ñeàu möøng vui cho heát.

Trong kinh Ñaïi Baùt Nhaõ keå caùc vò Boà-taùt tu haïnh boá thí, khi coù ngöôøi ñeán xin maø caùc Ngaøi khoâng coù gì cho lieàn tuûi khoùc. Nhö vaäy môùi goïi laø loøng töø bi boá thí. Coøn chuùng ta neáu höùa cho ai möôøi ngaøn, ngöôøi ta tôùi maø chuùng ta heát tieàn, khoâng coù möôøi ngaøn lieàn noåi quaïu leân. Nhö vaäy coù loøng töø bi khoâng? Taát caû chuùng ta tu phaûi coù caùi nhìn ñuùng vôùi leõ thaät. Neáu tu haïnh boá thí laø vì khôûi loøng töø bi ñeå deïp tröø loøng tham lam, thì khi coù ngöôøi tôùi xin chuùng ta phaûi thaáy xoùt xa, giuùp ñöôïc hay khoâng ñöôïc cuõng thöông hoï chôù khoâng giaän, khoâng buoàn. Nhö vaäy môùi laø ngöôøi tu chaân chính.

Giôø noùi ñeán tu haïnh nhaãn nhuïc. Giaû söû coù chö Taêng, Ni hay Phaät töû naøo phaùt nguyeän tu haïnh nhaãn nhuïc maø ñi ra ai cuõng khen ngôïi mình, thì quyù vò coù nhaãn ñöôïc khoâng? Neáu khoâng thì tu haïnh nhaãn nhuïc chöøng naøo môùi thaønh coâng. Khi chuùng ta tu haïnh nhaãn nhuïc, phaûi coù ngöôøi tôùi tìm caùch naøy, caùch noï, noùi xaáu hoaëc nhuïc maï, chöûi bôùi chuùng ta ñuû ñieàu ñeå thöû söùc nhaãn cuûa mình. Ñoù laø nhöõng ngöôøi thaân cuûa mình, vì hoï muoán thaønh töïu coâng ñöùc nhaãn nhuïc cho mình neân hoï môùi laøm nhö vaäy.

Trong kinh Phaät daïy: "Ngöôøi tu haønh chaân chính, coù ai ñeán phaù phaùch laøm trôû ngaïi thì ngöôøi ñoù bò toäi phaûi ñoïa ñòa nguïc. " Nhö vaäy chuùng ta tu haønh chaân chính maø coù ngöôøi laïi chöûi bôùi phaù phaùch mình thì ngöôøi ñoù heát söùc vì mình, heát söùc thöông mình hoï môùi daùm laøm, vì bieát phaûi ñoïa ñòa nguïc. Neân chuùng ta phaûi quyù kính ngöôøi ñoù hôn. Ngöôøi aáy ñaõ gan daï daùm vaøo ñòa nguïc ñeå giuùp cho mình tieán leân, thì coøn gì hôn nöõa! Neáu nghó nhö vaäy thì quyù Phaät töû coøn gheùt ai khoâng?

Cho neân taát caû Phaät töû khi phaùt taâm tu, cuõng nhö chö Taêng, chö Ni khi phaùt taâm xuaát gia vaøo ñaïo, neáu coù ai bò khinh cheâ, bò maéng chöûi, bò huûy nhuïc thì cöù cöôøi: "Toâi raát mang ôn quyù vò ñaõ giuùp toâi nhieàu! " Cöù moät caâu ñoù noùi hoaøi, khoâng buoàn, khoâng giaän, ñoù laø ngöôøi thöù thieät. Ngöôïc laïi, vöøa bò noùi naëng moät chuùt, lieàn giaän naêm baûy ngaøy, tìm caùch naøy caùch kia traû thuø laïi, thì ñoù laø thöù giaû roài.

Chuùng ta xeùt cho thaät kyõ môùi thaáy treân ñöôøng tu thaät ra trôû ngaïi nhieàu chöøng naøo thì ñaïo ñöùc taêng tröôûng nhieàu chöøng aáy. Thí duï coù thaày naøo ñoù quen noùi: "Toâi noùng laém, ñöøng coù choïc toâi! " neáu lôõ coù huynh ñeä laøm giaän lieàn taùt tai ngöôøi ta hoaëc la aàm leân, huynh ñeä sôï quaù boû chaïy. Nhö vaäy, caøng thaéng ngöôøi bao nhieâu thì caùi dôû caøng ñaäm, caøng nhieàu baáy nhieâu. Chæ khi naøo bò ngöôøi ta chöûi mình hoaëc laøm nhuïc mình maø mình vaãn cöôøi, ñoù môùi thaéng.

Theá nhöng Phaät töû chuùng ta cöù noùi nhòn laø nhuïc neân khoâng chòu nhòn vì sôï nhuïc. Toâi thöôøng noùi söï noùng naûy cuûa mình laø moät taät xaáu. Khi yù daáy leân, chuùng ta khoâng thaéng ñöôïc noù laø ñaõ xaáu roài, huoáng nöõa mieäng noùi thaân laøm ñeå ngöôøi khaùc phaûi giaän, phaûi buoàn thì caøng khoå theâm. Chuùng ta tu phaûi laøm sao thaéng ñöôïc söï noùng giaän. Thaéng ñöôïc môùi thaáy söùc nhaãn naïi maïnh meõ cuûa chuùng ta.

Bôûi vaäy ñöùc Phaät ñaõ daïy trong kinh Phaùp Cuù: "Thaéng moät vaïn quaân khoâng baèng thaéng mình. Thaéng mình môùi laø chieán coâng oanh lieät nhaát. " Thieân haï cöù öa thaéng ngöôøi ngoaøi maø khoâng chòu thaéng mình. Thaéng ngöôøi ngoaøi thì theâm hôøn theâm oaùn, coøn thaéng ñöôïc mình môùi laø thaønh coâng treân ñöôøng tu. Nhö vaäy chuùng ta tu caàn phaûi chaáp nhaän nhöõng ñieàu xaáu, nhöõng ñieàu khoâng hay ñeå thaáy ñöôïc taâm nieäm mình.

Thí duï ôû theá gian, neáu chuùng ta laøm aên naêm nay phaùt taøi, naêm tôùi phaùt taøi, naêm naøo cuõng phaùt taøi heát thì caøng taêng tröôûng theâm loøng tham. Nhieàu tieàn laø sung söôùng hay cöïc khoå? Toâi thaáy nhieàu tieàn khoâng phaûi laø sung söôùng ñaâu. Nhieàu tieàn cöù lo sôï maát, lo gìn giöõ, caøng theâm khoå. Chuùng ta tu duø ôû trong caûnh ngoä naøo chuùng ta cuõng haèng bieát roõ caùi ñöôïc, caùi maát laø voâ thöôøng. Ñöôïc cuõng khoâng möøng nhieàu, maát cuõng khoâng buoàn nhieàu. Ñoù laø mình tu tieán. Vaäy chuùng ta muoán tieán tu phaûi duøng trí tueä thaáy roõ ñöôïc nhöõng ñieàu hay, khoâng neân duøng tình caûm nhìn theo thoùi quen. Bôûi theo thoùi quen neân khi gaëp trôû ngaïi goïi laø chöôùng. Ngöôïc laïi, duøng trí tueä thì trôû ngaïi laø thaéng duyeân giuùp mình vöôn leân, ñaït ñöôïc ñaïo ñöùc toát, khoâng coù gì phaûi buoàn.

Ñeán tu haïnh tinh taán. Neáu ngöôøi tu haïnh tinh taán phaùt nguyeän: "Ñeâm nay con tuïng kinh hoaëc con ngoài thieàn ba thôøi, " nhöng môùi haønh ñöôïc moät hai ñeâm lieàn phaùt beänh. Nhö vaäy coù chöôùng khoâng? Neáu ngöôøi khoâng bieát thì noùi bò chöôùng. Hieåu nhö vaäy laø sai.

Neáu mình maïnh thì ngoài thieàn, tuïng kinh; coøn ñau thì naèm ñoù tu. Quyù vò nghó khi beänh tu khoâng ñöôïc sao? Neáu beänh chuùng ta naèm nhìn töø ñaàu ñeán chaân, roõ raøng Phaät noùi thaân naøy ñau khoå, ñuû thöù ñau, nhöùc choã naøy, moûi choã kia. Phaät noùi thaân naøy voâ thöôøng ta thaáy roõ: môùi hoâm qua maïnh, böõa nay yeáu, mai kia seõ hoaïi. Quaùn chieáu soi xeùt ñuùng nhö lôøi Phaät daïy nhö vaäy laø tu roài. Khoâng phaûi vì beänh maø chöôùng. Neáu thaáy beänh chöôùng laø do chaáp tu phaûi tuïng kinh, ngoài thieàn, coøn naèm treân giöôøng khoâng tu ñöôïc, ñoù laø coá chaáp chöù khoâng phaûi tu.

Khi coù ngöôøi phaùt taâm tinh taán tu haønh nhöng gaëp thôøi tieát noùng quaù hoaëc laïnh quaù, ngoài thieàn khoâng noåi, nhö vaäy thì sao? Khi chuùng ta ñaõ quyeát taâm tu, duø noùng hay laïnh cuõng khoâng naûn chí. Noùng thì tu theo noùng, laïnh thì tu theo laïnh. Chuùng ta kheùo öùng duïng tu tuøy theo thôøi tieát, chöù khoâng boû, khoâng thoái lui. Coù nhö vaäy môùi troøn haïnh tinh taán. Ngöôøi tu baây giôø coù beänh, maëc duø ham tu, nhöng thaáy trong ngöôøi ueå oaûi neân tôùi giôø tuïng kinh xin nghæ, vieän lyù do böõa nay nhöùc ñaàu quaù, ngoài thieàn khoâng ñöôïc. Cöù heïn mai, heïn moát nhö vaäy hoaøi, ngöôøi ñoù goïi laø tinh taán khoâng hay laø giaûi ñaõi.

Toâi nhôù luùc toâi ôû Thieàn Duyeät Thaát, hoâm ñoù môùi caïo toùc maø caïnh thaát coù moät toå ong voø veõ. Thaáy caùi ñaàu toâi traéng boùng, noù chích cho moät caùi ñau chaûy nöôùc maét. Khi ñoù chaúng leõ ngoài chòu ñau, toâi voâ laáy boà ñoaøn ngoài thieàn. Ngoài moät hoài queân maát, heát ñau hoài naøo khoâng hay. Neân chuùng ta phaûi can ñaûm moät chuùt thì caùi ñau noù seõ qua. Neáu mình cöù sôï ñau nhöùc roài naèm ñoù reân thì coù heát nhöùc khoâng? Thoâi thì ñi ngoài thieàn xem thöû noù thaéng mình hay mình thaéng noù. Vöôït qua ñöôïc, heát ñau laø mình thaéng noù.

Quyù vò tu thieàn, saép tôùi giôø toïa thieàn, thaáy trong ngöôøi khoù chòu nhö nhaûy muõi, ho, v. v… neáu laøm bieáng thì ñoå thöøa beänh roài nghæ. Ngöôøi tinh taán vaãn cöù ngoài. Nhôø ngoài neân trong ngöôøi noùng leân, toaùt moà hoâi, heát beänh. Nhö vaäy ngöôøi aáy thaéng ñöôïc beänh. Vaäy tinh thaàn tinh taán laø söùc maïnh ñeå thaéng söï yeáu ñuoái, heøn nhaùt cuûa chính mình, do ñoù thaéng ñöôïc taát caû nhöõng côn beänh. Ngöôøi tu haønh tinh taán ít sôï beänh hoaïn, vì coù theå vöôït qua noù, khoâng bò noù laøm chuû mình. Muoán vöôït qua taát caû thì phaûi gan, daùm ngoài cheát treân boà ñoaøn môùi coù theå vöôït qua ñöôïc, baèng khoâng daùm thì khoâng theå vöôït qua noåi.

Toùm laïi, chuùng ta tu haønh muoán ñaày ñuû haïnh töø bi, ñaày ñuû haïnh nhaãn nhuïc, thì taát caû nhöõng trôû ngaïi, taát caû nhöõng nghòch duyeân ôû beân ngoaøi ñoái vôùi chuùng ta ñeàu laø cô hoäi toát, khoâng coù chi laø xaáu heát. Nhöõng ngöôøi gaây trôû ngaïi cho mình môùi thaät ñaùng mang ôn, chôù khoâng phaûi ngöôøi thuø oaùn. Hieåu ñöôïc nhö vaäy treân ñöôøng tu môùi khoâng thoái chuyeån, maø coøn chuyeån ñöôïc taát caû nhöõng chöôùng duyeân trôû thaønh thaéng duyeân.

Quyù vò duø xuaát gia hay taïi gia, neáu ñaõ quyeát tu roài thì phaûi can ñaûm, phaûi thaáy ñuùng nhö thaät ñeå chuùng ta khoâng bò caùc duyeân laøm trôû ngaïi phaûi thoái taâm, luøi böôùc treân ñöôøng tu. Luùc naøo ta cuõng haêng haùi, noã löïc tieán leân cho tôùi ngaøy thaønh töïu ñaïo quaû Boà-ñeà môùi troøn sôû nguyeän cuûa mình. Ñöôïc nhö vaäy môùi laø ngöôøi caàu giaûi thoaùt sinh töû.

Taát caû Phaät töû nghe hieåu roài phaûi maïnh meõ nhìn ñuùng nhö thaät, thì toâi baûo ñaûm quyù vò treân ñöôøng tu caøng ngaøy caøng tieán, caøng ngaøy caøng cao thöôïng, ngaøy caøng gaàn caùc baäc Thaùnh hieàn, chôù khoâng xa nöõa. Coøn ngöôïc laïi thì xa laéc. Toâi noùi bao nhieâu ñoù cuõng quaù ñuû roài. Mong quyù vò thöïc haønh ñaït ñöôïc nhieàu keát quaû toát ñeïp.

]