A.CHAÙNH VAÊN (tt)

III. KEÄ KIEÁN TAÙNH

            Moät ñieåm roãng rang theå voán khoâng,

            Muoân ñieàu taïo hoùa aáy cô ñoàng.

            Bao la theá giôùi ngoaøi trôøi ñaát,

            Laëng aùnh haøn quang coõi coõi trong.

            ÔÛ Thaùnh chaúng theâm phaøm chaúng bôùt,

            Vuoâng troøn tuøy moùn maëc dung thoâng.

            Nghìn soâng nöôùc laéng traêng in boùng,

            Hoa nôû khaép nôi röïc saéc hoàng.

AÂm :

            Nhaát ñieåm hö voâ theå boån khoâng,

            Vaïn ban taïo hoùa giaù cô ñoàng.

            Bao la theá giôùi caøn khoân ngoaïi,

            Traïm tòch haøn quang saùt haûi trung.

            Taïi Thaùnh baát taêng phaøm maïc giaûm,

            Phöông vieân tuøy khí nhaäm dung thoâng.

            Thuûy tröøng nguyeät hieän thieân giang aán,

            Saéc aùnh hoa khai ñaïi ñòa hoàng.

Hoûi: - Theá naøo laø Phaät ?

Ñaùp: - Phaät laø tieáng Phaïn ôû AÁn Ñoä, Trung Hoa dòch laø Giaùc. Giaùc töùc laø baûn taùnh linh giaùc. Song baûn taùnh linh giaùc naøy voán chaân thaät roãng rang vaø trong laëng (chôn khoâng traïm tòch), troøn ñoàng vôùi thaùi hö, nghieãm nhieân saùng rôõ, truøm khaép caû phaùp giôùi. Baûn taùnh aáy, hay öùng cô tieáp vaät, nhöôùng maøy chôùp maét, giô tay dôû chaân, chæ moät theå troøn saùng, maø saùu caên vaän duïng thì taùnh giaùc naøy öùng hieän. Vì vaäy, trong Kinh Laêng Giaø quyeån hai, Phaät baûo Ñaïi Hueä vaø caùc Boà-taùt raèng: “Phaùp taùnh khoâng tòch, voán khoâng coù ngoân thuyeát. Ngoân thuyeát ñeàu do boán thöù töôùng voïng töôûng maø daáy leân”. Theá naøo laø boán thöù voïng töôûng ? Phaät baûo Ñaïi Hueä: Moät laø töôùng ngoân thuyeát. Hai laø moäng ngoân thuyeát. Ba laø quaù voïng töôûng keá tröôùc ngoân thuyeát. Boán laø voâ thuûy voïng töôûng ngoân thuyeát.

- Töôùng ngoân thuyeát, nghóa laø töø chính mình voïng töôûng chaáp tröôùc nôi saéc töôùng maø sanh.

- Moäng ngoân thuyeát, nghóa laø caûnh giôùi ñaõ traûi qua ôû tröôùc, roài theo ñoù nhôù nghó laïi maø sanh, töø khi thöùc daäy roài, caûnh giôùi khoâng taùnh maø sanh.

- Quaù voïng töôûng keá tröôùc ngoân thuyeát, nghóa laø do  oaùn  haän  maø  taïo  nghieäp  ôû  tröôùc, theo ñoù nhôù nghó laïi maø sanh.

- Voâ thuûy voïng töôûng ngoân thuyeát, nghóa laø töø chuûng töû taäp khí do loãi chaáp tröôùc hö nguïy töø voâ thuûy maø sanh.

Nhaân coù boán thöù töôùng ngoân thuyeát voïng töôûng maø sanh khua moâi uoán löôõi, roài ñoäng ñeán hai maûnh da khieán phaùt ra lôøi noùi. Neáu khoâng coù boán thöù töôùng voïng töôûng ngoân thuyeát, töùc laø coäi nguoàn thöôøng laïc ngaõ tònh, moät taùnh troøn saùng, muoân ñöùc ñaày ñuû.

Laïi Phaàn Giaûi Kyù noùi: Ñaây laø töôùng ngoân thuyeát voïng töôûng. Nghóa laø voïng thaáy hình daùng nam nöõ, thaân theå, veû maët, thanh saéc toát xaáu, vaø taát caû cuûa caûi, ñoà ñaïc, moïi töôùng ñeïp xaáu v.v... voïng khôûi phaân bieät maø coù ngoân thuyeát, goïi laø töôùng ngoân thuyeát. Laïi nhaân moäng thaáy caûnh giôùi ñaõ traûi qua ôû tröôùc, sau khi tænh daäy nhôù nghó laïi, voïng chaáp phaân bieät vieäc laønh döõ, toát xaáu, hôn keùm,... goïi laø moäng ngoân thuyeát. Song do nhôù nghó mình ngöôøi, oaùn thaân, yeâu gheùt, laáy boû ôû tröôùc maø taïo thaønh nghieäp, roài voïng sanh phaân bieät maø coù ngoân thuyeát, goïi laø quaù voïng töôûng keá tröôùc ngoân thuyeát. Hoaëc töø voâ thuûy ñeán nay, thöùc thöù taùm goàm chöùa töï töôùng hí luaän, chuûng töû taäp khí, kích thích maïnh meõ neân sanh phaân bieät, goïi laø voâ thuûy voïng töôûng ngoân thuyeát. Taát caû ngoân thuyeát chaúng ra ngoaøi boán thöù naøy. Do voïng töôûng laøm nhaân cho ngoân thuyeát, neân lìa ngoaøi boán thöù naøy thì khoâng coù noùi naêng, khoâng choã noùi naêng, töùc laø chaân thaät ñeä nhaát nghóa ñeá. Ñeä nhaát nghóa ñeá töùc laø chaân khoâng voâ töôùng, troøn ñoàng thaùi hö, laëng leõ voâ sanh.

Baáy giôø ngaøi Ñaïi Hueä vaø caùc Boà-taùt ñem nghóa naøy hoûi Theá Toân: Ngöôõng mong Theá Toân noùi theâm veà caûnh giôùi do ngoân ngöõ voïng töôûng hieän ra. Theá naøo laø choã nhaân duyeân chuùng sanh voïng töôûng maø coù ngoân thuyeát sanh ?

Phaät baûo ngaøi Ñaïi Hueä vaø caùc Boà-taùt:  Nghóa laø töø taùm choã: ñaàu, ngöïc, coå hoïng, muõi, moâi, löôõi, lôïi, raêng hoøa hôïp maø phaùt ra töôùng aâm thanh ngoân thuyeát.

Laïi Phaàn Giaûi Kyù noùi: Ñaây laø chæ baøy  töôùng ngoân ngöõ aâm thanh. Nghóa laø ngoân ngöõ cuûa chuùng sanh phaùt ra, do boán thöù voïng töôûng tröôùc laøm nhaân vaø taùm thöù ñaàu, ngöïc, coå hoïng, muõi, moâi, löôõi, lôïi, raêng ôû sau laøm duyeân, neân coù ngoân thuyeát.

Nhöng theo Laõo Töû thì noùi: “Trong khoaûng trôøi ñaát, gioáng nhö oáng beå loø reøn, roãng maø chaúng cong, ñoäng thì caøng phaùt ra”. Ñaây laø nghóa voïng töôûng duyeân khí, gioù thöùc thoåi ñoäng, voâ côù maø phaùt ra. Hieän thaáy ôû theá gian, trong vieäc öùng duïng haèng  ngaøy, moät nieäm voïng khôûi thì ba nghieäp khaép daáy leân, möôøi ñieàu aùc haêng laøm thì taùm gioù thoåi bay, noùi naêng kia ñaây truøng truøng ñieäp ñieäp.

Xeùt theo ñoù thì bieát, töôùng ngoân ngöõ ôû trong coõi chuùng sanh laø töø boán thöù voïng töôûng maø sanh, roài kia ñaây saân si cuõng töø ngoân thuyeát nhö theá.

Ñeán nhö thaàn thoâng cuûa Phaät, thì lôøi noùi tôï aâm thanh tieáng troáng trôøi, ngay thaúng töø bi, vi dieäu hoøa nhaõ. Ngaøi dieãn noùi phaùp coù saùu möôi boán thöù tieáng Phaïm aâm, vang xa khaép caû möôøi phöông, moïi chuùng sanh ñeàu vui thích, nghe tieáng ngoä ñaïo, ñoàng ñöôïc giaûi thoaùt, töùc chaúng phaûi lôøi noùi töø boán thöù voïng töôûng.

Phaät baûo ngaøi Ñaïi Hueä: Khoâng taùnh maø laøm thaønh ngoân thuyeát. Nghóa laø nhö loâng ruøa söøng thoû..., theá gian hieän thaønh ngoân thuyeát. Ñaïi Hueä ! Chaúng phaûi taùnh, chaúng phaûi phi taùnh, chæ coù ngoân thuyeát thoâi. Nhö ñieàu oâng noùi, ngoân thuyeát coù taùnh, coù taát caû taùnh, luaän oâng aét hoaïi.

Phaàn Kyù noùi: “Ñaây laø noùi caùc phaùp tuy khoâng, maø chaúng ngaïi ngoân thuyeát”.

Ñôøi Ñöôøng laïi dòch laø: “Tuy khoâng caùc phaùp, maø cuõng coù ngoân thuyeát. Ñaâu chaúng hieän thaáy loâng ruøa, söøng thoû, con cuûa ngöôøi thaïch nöõ v.v..., ôû trong ñoù ngöôøi ñôøi ñeàu khôûi ra ngoân thuyeát. Noù chaúng phaûi coù chaúng phaûi khoâng, maø chæ coù ngoân thuyeát thoâi. Nhö ñieàu oâng noùi, vì coù ngoân thuyeát neân coù caùc phaùp, neáu khoâng coù caùc phaùp thì khoâng coù ngoân thuyeát. Hieän nay söøng thoû... tuy khoâng coù maø chaúng ngaïi coù lôøi noùi. Xeùt theo ñoù thì nghóa cuûa oâng chaúng thaønh”. Vì vaäy noùi luaän cuûa oâng aét hoaïi, toû ngoä caùc phaùp voán khoâng, do duyeân tuï hoäi maø sanh. Ñaõ do duyeân hoäi maø sanh, thì sanh voán khoâng, duø noùi nhaân nôi duyeân kia sanh, cuõng laø giaû danh. Ñaây laø phaùp taùnh voâ sanh, ngoân töø cuøng laëng, naêng sôû ñeàu queân, trong laëng thöôøng truï, khoâng coù lôøi noùi.

Theá neân ñöùc Thích Ca Theá Toân leân phaùp toøa, töï taïi khoâng lôøi, im laëng giaây laâu, chính laø yeáu chæ treân ñaây. Ñaïi sö Ñaït-ma chín naêm ngoù vaùch, ngoài nghieâm trang khoâng noùi, cuõng ñuùng nhö lyù naøy. Ngöôøi trí quaùn saâu lieàn chöùng nôi chaân thaät khoâng tòch. Do ñoù, theá ngaøn non ñeán ñænh thì döøng, muoân söï tieâu veà theå thì bình.

Theá Toân laïi baûo ngaøi Ñaïi Hueä vaø caùc Boà-taùt: “Chaúng phaûi taát caû coõi nöôùc ñeàu coù duøng ngoân thuyeát. Ngoân thuyeát laø Nhö Lai tuøy theo chuùng sanh ôû coõi Ta baø. Bôûi giaùo theå ôû phöông naøy duøng aâm thanh vaø nghe, neân giaû taïm laøm ra vaên töï,ï chöông cuù, ngoân töø thì kinh giaùo môùi ñöôïc an laäp. Ngoaøi ra nhöõng theá giôùi cuûa chö Phaät khaùc, thì dieäu lyù cuûa Phaät phaùp chaúng lieân quan ñeán vaên töï, chaúng duøng ngoân thuyeát. Hoaëc coù coõi Phaät duøng maét nhìn xem maø hieån baøy toû ngoä phaùp taùnh. Hoaëc coù coõi laøm ra töôùng, hoaëc coù coõi nhöôùng maøy, hoaëc coù coõi chôùp maét, hoaëc coù coõi mæm cöôøi, hoaëc coù coõi hôi haù mieäng, hoaëc coõi cöôøi noùi, hoaëc coõi nhôù nghó coõi nöôùc, hoaëc coõi lay ñoäng... duøng nhöõng phaùp nhö theá maø baøy cô loä taùnh, thaûy ñeàu laø Phaät söï, tieáp hoùa chuùng sanh”.

Ñôøi Ñöôøng laïi dòch: “Hoaëc coù coõi  Phaät tröøng maét nhìn maø hieån baøy phaùp, hoaëc coõi hieän töôùng khaùc, hoaëc nhöôùng maøy hoaëc chôùp maét, hoaëc hieän mæm cuôøi, hoaëc hôi haù mieäng, cöôøi noùi nhôù nghó, lay ñoäng... duøng nhöõng vieäc nhö theá maø hieån baøy phaùp, khieán moïi quaàn sanh toû ngoä baûn taùnh.”

Phaät laïi baûo Boà-taùt Ñaïi Hueä: “Haõy xem theá giôùi naøy nhöõng loaøi chuùng sanh nhö ruoài, muoãi, truøng, kieán v.v... khoâng coù ngoân thuyeát maø ñeàu laøm xong vieäc, ñaâu ñôïi coù ngoân thuyeát môùi hieån baøy phaùp ö ?”

Ñieàu ñoù chöùng toû, chaúng nhöõng caùc phaùp khoâng taùnh, hôn nöõa ngoân ngöõ cuõng taùnh khoâng. Nghóa laø töôùng caùc phaùp voán tòch dieät, chaúng theå duøng lôøi noùi toû baøy. Phaät Toå töø tröôùc ñeán choã cuøng cöïc, chæ boán maét nhìn nhau, im laëng aán chöùng. Ñaïo voâ ngoân ñöôïc truyeàn ra, baét nguoàn töø choã thaáy nhö treân. Vì vaäy, ngaøi Laâm Teá, Ñöùc Sôn gaäy heùt truyeàn daïy. Ngöôõng Sôn töôùng troøn, Thaïch Cuûng giöông cung, Ñaïo Ngoâ muùa hoát... Caùc vò Toå Sö ñeàu cuøng chung chöùng ñeán choã saâu xa. Ñaây laø chaùnh ñònh lìa lôøi noùi. Nghóa laø nuùi soâng quaû ñaát chung chuyeån phaùp luaân caên baûn, loaøi vaûy, mai, loâng, caùnh khaép hieän saéc thaân Tam-muoäi. Theá neân trong choã thöôøng duøng haèng ngaøy cuûa chuùng sanh, thì cöûa saùu caên ñeàu laø choã nhaäp lyù ngoä ñaïo, ñaâu hoaøn toaøn phaûi ñôïi ngoân thuyeát ! Neân ñöùc Theá Toân ñöa caønh hoa chæ cho chuùng, ngaøi Ca-dieáp kheá hoäi taâm Phaät mæm cöôøi. Phaät tröôùc Phaät sau chæ duøng taâm truyeàn taâm, chaúng laäp vaên töï.

Hoûi: - Neáu chaúng laäp vaên töï, laáy gì laøm taâm ?

Ñaùp: - OÂng hoûi toâi töùc ñoù laø taâm oâng. Toâi ñaùp oâng, töùc laø taâm toâi. Neáu oâng khoâng taâm, nhaân ñaâu bieát hoûi toâi ? Neáu toâi khoâng taâm, nhaân ñaâu bieát ñaùp oâng ? Chính ngay khi oâng hoûi toâi, töùc laø taâm oâng. Taâm naøy töø voâ thuûy kieáp cho ñeán hieän giôø, moïi haønh ñoäng, taïo taùc, ôû trong taát caû thôøi cuõng nhö ngay ñaây, ñoái dieän hieän duøng, tuøy cô thu buoâng, ñoái ñaõi thöa hoûi, chaúng phaûi taùnh laø gì ? Caùi gì thöa hoûi ñaây ? Noùi naêng ñoù laø caùi gì ? Caùi gì hay bieát hoûi ? Ñaây chính laø taùnh linh giaùc caên baûn nôi chính mình cuûa moïi ngöôøi. Taùnh töùc laø taâm, taâm töùc laø Phaät, Phaät töùc laø ñaïo, ñaïo töùc laø Thieàn. Thieàn nghóa laø kieán taùnh. Vì vaäy ñöa caønh hoa mæm cöôøi, hoäi ñöôïc toâng yeáu ñoù laø Thieàn. Boán maét nhìn nhau, laõnh nhaän yù chæ, ñoù laø Thieàn. Thieàn laø laëng leõ, laëng leõ nhöng thöôøng soi saùng, soi saùng nhöng thöôøng laëng leõ, thanh tònh trong laëng nhieäm maàu, troøn ñoàng thaùi hö, troïn khoâng moät vaät, öùng duïng töï taïi; theå töï khoâng tòch, goïi ñoù laø Thieàn, goïi ñoù laø Giaùc.

Do taâm thöôøng giaùc neân goïi Ñaïi Giaùc Theá Toân, cuõng goïi Giaùc Vöông Nhö Lai hay goïi laø chuû hö khoâng. Töùc taâm laø Phaät, troïn khoâng coù Phaät khaùc. Töùc Phaät laø taùnh, troïn khoâng coù taùnh khaùc. Nhö naém tay laøm thaønh do baøn tay, tôï nöôùc thaønh soùng. Soùng töùc laø nöôùc, baøn tay töùc laø naém tay. Neân Kinh Hoa Nghieâm noùi:

            Neáu ngöôøi muoán roõ bieát,

            Ba ñôøi taát caû Phaät.

            Neân quaùn taùnh phaùp giôùi,

            Taát caû chæ taâm taïo.

AÂm :

            Nhöôïc nhôn duïc lieãu tri,

            Tam theá nhaát thieát Phaät.

            Öng quaùn phaùp giôùi taùnh,

            Nhaáùt thieát duy taâm taïo.

Laïi noùi: Taâm, Phaät vaø chuùng sanh, ba thöù naøy ñeàu khoâng sai khaùc. Taát caû Phaät phaùp, töï taâm saün coù, thoâi ñem taâm tìm kieám beân ngoaøi, boû cha chaïy ñi lang thang. Tieáng Phaïn göôïng goïi Phaät, Trung Hoa noùi laø taùnh giaùc. Taùnh naøy chaúng lìa thaân ta, neáu ngöôøi ñoán ngoä ñöôïc coäi goác, ngöôøi naøy seõ choùng ñöôïc thaønh Phaät.

Theá naøo laø coäi goác ?

Chæ daïy raèng: - Coäi goác chính laø taâm taùnh linh giaùc cuûa moïi ngöôøi. Taâm naøy laø coäi nguoàn cuûa chö Phaät, laø ñaát taùnh cuûa chuùng sanh. Ñaát thì saûn sanh muoân vaät, ngaøn muoân caây coái, caønh laù hoa quaû, moãi moãi ñeàu nhaân nôi ñaát maø sanh. Taâm bao goàm muoân phaùp, traêm kheùo ngaøn hay, huyeàn cô dieäu lyù, moãi moãi ñeàu töø taâm döïng laäp. Taâm laø bieån cuûa muoân phaùp, töø nôi thaät teá maø öùng hoùa ra. Taùnh laø goác cuûa muoân haïnh, tuøy nôi moät taâm maø bieán duøng. Hueä giaûi troøn thoâng, linh minh ñaày ñuû, goàm troïn muoân phaùp chæ moät lyù, xuyeân suoát muoân thuôû chæ moät taâm. Buoâng ra thì laáy moät laøm nhieàu, thu laïi thì laáy nhieàu laøm moät. Neân laäp moät taâm laøm toâng, môû ra thì coù nhieàu cöûa voâ taän. Môùi noùi: “Ba coõi chæ laø taâm, muoân phaùp chæ laø thöùc, moät nieäm chaúng sanh, caùc duyeân choùng döùt”. Ngoä dieäu lyù nôi baûn taâm thì toäi phöôùc ñeàu khoâng, meâ vieân minh cuûa töï taùnh thì thieän aùc ñeàu ngaïi. Ngaøn doøng soâng rieâng khaùc maø ñoàng nguoàn, muoân xe sai bieät maø ñoàng loái moøn; taát caû muoân phaùp ñeàu veà moät taâm, taâm sanh thì moïi thöù phaùp sanh, taâm dieät thì moïi thöù phaùp dieät. Do ñoù caùc ngoâi sao ñeàu chaàu veà höôùng Baéc, muoân doøng soâng troïn chaûy veà Ñoâng, haø sa dieäu phaùp thaûy ôû nguoàn taâm, ñaïo phaùp hieän tieàn, moät taâm ñaày ñuû. Neân bieát, ngaøn phaùp muoân phaùp, Phaät Phaät, Toå Toå töø tröôùc chæ laáy taâm truyeàn taâm, chöõ baùt môû toang; laáy taâm aán taâm, boán maét nhìn nhau, hôn naêm ngaøn taùm traêm quyeån, taùm möôi boán ngaøn phaùp moân, moïi thöù phöông tieän, ñeàu töø moät chöõ taâm aáy löu xuaát, döïng laäp. Duø ñem tre baèng nuùi Tu Di laøm buùt, laáy nöôùc boán bieån caû laøm möïc, vieát moät chöõ taâm naày vaãn chaúng heát. Kinh noùi: “Dieãn noùi moät chöõ maø caû bieån möïc khoù cheùp heát”. Voâ löôïng thu laïi laøm moät, moät buoâng ra thaønh voâ löôïng. Song thaùi hö duø roäng maø chaúng theå bao goàm theå kia; maët trôøi, maët traêng tuy saùng maø chaúng theå saùnh vôùi aùnh saùng kia. Taâm aáy roäng bao caû thaùi hö; taùnh aáy, löôïng truøm khaép phaùp giôùi, troøn laëng saùng röïc, khoâng coù Ñoâng, Taây, Nam, Baéc, khoâng coù boán phía, treân döôùi, khoâng vaät coù theå saùnh, göôïng goïi laø taâm. Buoâng ra thì lôùn khoâng gì ngoaøi, thu laïi thì nhoû khoâng gì trong. Bôûi taâm vöông aån hieän, goàm chöùa taát caû ngöôøi vaät, tröôùc trôøi ñaát, suoát xöa nay, moät mình toàn taïi, moät mình chieáu soi, khoâng hình khoâng töôùng, khoâng xanh, vaøng, ñoû, traéng, khoâng vuoâng troøn, daøi ngaén, khoâng ñaàu ñuoâi tröôùc sau, khoâng kieáp soá, bôø meù, gioáng nhö hö khoâng, khoâng coù maët maøy coù theå noùi phaûi quaáy. Tuy khoâng xanh, vaøng, ñoû, traéng, vuoâng troøn, daøi ngaén, nhöng hay hieän ra xanh vaøng ñoû  traéng, vuoâng  troøn daøi ngaén.

Cho neân Thieàn sö Xuyeân Laõo noùi:

            Ma-ha Ñaïi phaùp Vöông,

            Khoâng ngaén cuõng khoâng daøi.

            Xöa nay khoâng ñen traéng,

            Tuøy choã hieän xanh vaøng.

AÂm :

            Ma-ha Ñaïi phaùp Vöông,

            Voâ ñoaûn dieäc voâ tröôøng.

            Baûn lai voâ taùo baïch,

            Tuøy xöù hieän thanh hoaøng.

Phaùp taùnh voán tuøy duyeân, saéc khoâng ñeàu chaúng ngaïi. Vaøo soâng thì tuøy khuùc uoán quanh; nöôùc thì thuaän theo vaät vuoâng troøn. Nhö haït chaâu ma-ni, aùnh hieän ra naêm maøu, tuøy loaïi ñeàu hieän, troïn chaúng bieán ñoåi. Duø khoâng hình töôùng maø hay hieän thaønh taát caû töôùng, chaân khoâng maø dieäu höõu, baát bieán maø tuøy duyeân. Chaân khoâng laø ban ñaàu cuûa taùnh, dieäu höõu laø ban ñaàu cuûa khí. Neân bieát, nuùi soâng, quaû ñaát, sum la vaïn töôïng, tình vôùi voâ tình, cho ñeán nieäm thoâ, nieäm teá, phaùp nhieãm, phaùp tònh, khoâng moät vaät, moät traàn naøo ra ngoaøi taâm vöông. Ñaây laø dieäu höõu.

Laïi noùi: - Chaúng phaûi khoâng, chaúng phaûi saéc, öùng hoùa thaønh muoân thöù maø chaúng lìa moät chaân thaät. Taâm vöông laø theå nhö nhö, trong laëng thöôøng truï; voán töï vieân thaønh, döôøng nhö hö khoâng; öùng vaät hieän hình, nhö traêng trong nöôùc. Nghóa laø taâm vöông hay öùng hieän vaøo trong caùc loaøi, neân noùi laø thöùc hoøa hôïp. Baûn taùnh taâm vöông  nhö  göông  troøn  lôùn  hieän  caùc thöù  hình  saéc. Taâm vöông  voán  khoâng  hình töôùng, tuy  khoâng hình töôùng maø hay hieän thaønh taát caû caùc töôùng, nhöng laïi chaúng nhieãm taát caû caùc töôùng. Töôùng ñeán thì hieän, töôùng ñi thì maát, töôùng tuï thì coù, töôùng tan thì khoâng; töôùng tuy coù ñeán ñi, tuï tan maø taâm vöông voán töï  trong  treûo  thöôøng  laëng  leõ. Nhö göông troøn lôùn hay hieän taát caû vaät, tuy hay hieän taát caû vaät maø chaúng nhieãm taát caû vaät; vaät ñeán thì hieän, vaät ñi thì maát, vaät coù ñeán  ñi hieän maát, nhöng göông voán töï saün vaäy chaúng ñoäng. Vì vaäy ñem göông troøn duï taâm vöông. Song taâm vöông chaúng nhieãm caùc vaät, xöa nay thanh tònh, trong laëng thöôøng truï, saïch troïi trôn, baøy trô trô, khoâng moät vaät, khoâng theå naém baét. Neân noùi phaùp thaân thanh tònh töùc laø taùnh cuûa moïi ngöôøi, baùo thaân vieân maõn töùc laø trí cuûa moïi ngöôøi, hoùa thaân ngaøn traêm öùc töùc laø haïnh cuûa moïi ngöôøi.

Phaùp thaân thanh tònh laø saün thanh tònh nhö vaäy, laø chí toân töø bao thuôû, thaáy bieát raát nhieäm maàu, khoâng gì saùnh ngang, trong laëng chaân thaät thanh tònh, khoâng hình khoâng töôùng, goïi ñoù laø phaùp thaân thanh tònh. Phaùp thaân tuy khoâng hình khoâng töôùng maø hay hieän taát caû hình töôùng. Ñaõ thaønh caùc hình töôùng thì goïi ñoù laø öùng thaân. ÖÙng thaân thì coù thieän aùc, toát xaáu, tuøy theo nghieäp baùo maø thoï laáy thaân. Nghieäp baùo thieän töùc coù töôùng toát, nghieäp baùo aùc töùc coù töôùng xaáu. Tuøy nôi nghieäp baùo maø thoï laáy thaân, goïi laø baùo thaân. Baùo thaân, nghóa laø thaân nghieäp baùo moät ñôøi. Coøn öùng thaân töùc laø thaân öùng hieän ra. Sao goïi laø thaân öùng hieän ra ? Töùc nhaân nghieäp baùo caûm thaønh maø öùng hieän ra coù thaân, goïi ñoù laø thaân baùo öùng. Nghóa laø phaùp thaân hay öùng vaøo saéc thaân, öùng nôi maét thaáy  saéc, öùng nôi tai nghe tieáng, öùng nôi muõi ngöûi muøi, öùng nôi löôõi ñaøm luaän, öùng nôi thaân caûm xuùc, öùng nôi yù bieát phaùp, cho ñeán giô tay ñoäng chaân ñeàu laø öùng thaân.

Hoäi raèng :

Voán laø moät tinh minh. Chia thaønh saùu hoøa hôïp. Thu saùu hoøa hôïp laïi, voán laø moät tinh minh.

Laïi noùi: Sao goïi laø hoùa thaân ? Ñaõ vaøo öùng thaân, ñi ñöùng naèm ngoài, thaáy nghe hieåu bieát, laøm moïi thöù vieäc laønh, cho ñeán traêm ngaøn phaùp moân, phöông tieän dieäu haïnh, tuøy cô bieán hoùa, öùng duïng khoâng cuøng, goïi ñoù laø hoùa thaân. Tuy rieâng coù öùng vaø hoùa, cuõng  ñeàu töø phaùp thaân löu xuaát neân noùi: Ba thaân voán chính laø moät thaân. Kinh noùi: “Haøng thöôïng caên roõ ñöôïc moät, thì muoân vieäc ñeàu xong”. Neáu nhö coøn ngôø vöïc, haõy nghieäm xeùt cho töôøng taän nôi lyù.

Bôûi Chaân Phaät thì khoâng hình, Chaân  kinh thì khoâng quyeån, bao la phaùp giôùi, troøn ñoàng thaùi hö, chaúng theâm chaúng bôùt, khoâng thieáu khoâng dö, ngöôøi ngöôøi saün ñuû, keû keû vieân thaønh, baûn taùnh Di Ñaø, Chaân kinh Baùt-nhaõ, kho baùu nhaø mình, nguyeân laø vaät töï coù. Song taùnh ñaïo khoâng khaùc, saéc vaø khoâng nhaát nhö, vieân dung caû phaùp giôùi, ñoái dieän ôû tröôùc maét, öùng vaät hieän hình nhö traêng trong nöôùc.

Keä noùi :

            Chaúng bieát baùu trong aùo,

            Voâ minh say töï tænh.

            Traêm haøi ñeàu raõ tan,

            Moät vaät vöõng saùng maõi.

AÂm :

            Baát thöùc y trung baûo,

            Voâ minh tuùy töï tænh.

            Baùch haøi caâu hoäi taùn,

            Nhaát vaät traán tröôøng linh.

AÙo laø saéc thaân, baùu laø töï taùnh. Tröôùc kia Luïc Toå Hueä Naêng ñoán ngoä töï taùnh, taâm chaâu linh baûo, beøn ñaùp vôùi Nguõ Toå Hoaèng Nhaãn raèng: “Taát caû muoân phaùp chaúng lìa töï taùnh !”

               Ñaâu ngôø töï taùnh voán töï thanh tònh !

               Ñaâu ngôø töï taùnh voán chaúng töï sanh dieät !

               Ñaâu ngôø töï taùnh voán töï ñaày ñuû !

               Ñaâu ngôø töï taùnh hay sanh muoân phaùp !

Hoäi raèng : Taùnh ñuû moïi lyù maø öùng vôùi muoân söï.

- Hoûi ñaùp ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Tham hoïc ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Tuïng kinh ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Nieäm Phaät ñoù laø gi ? - Chæ laø töï taùnh.

- Noùi naêng ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Gaäy heùt ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Cô duyeân ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Theá Toân giô caønh hoa ñoù laø gì ? - Chæ laø  töï  taùnh.

- Ngaøi Ca-dieáp mæm cöôøi ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Laâm Teá heùt, Ñöùc Sôn ñaùnh, Ngöôõng Sôn töôùng troøn, Thaïch Cuûng giöông cung, Ñaïo Ngoâ muùa hoát, cô duyeân cuûa chö Toå ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Boán maét nhìn nhau ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Tröôûng Laõo Caâu Chi ñöa ngoùn tay, giô naém tay ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Laâm Teá phuûi tay aùo lieàn ñi ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Khai hoa keát aán ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Ñi ñöùng ngoài naèm ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Thaáy nghe hieåu bieát ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- AÊn côm aên chaùo ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Uoáng nöôùc uoáng traø ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Ñaép y oâm baùt ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Noùi naêng hoûi ñaùp ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Taïo taùc, laøm vieäc ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

- Im im xeùt tö duy, noùi noùi ñoäng mieäng ñoù laø gì ? - Chæ laø töï taùnh.

Maät thu laïi thì khoâng daáu veát, hieån buoâng ra thì khoâng cuøng taän. Bôûi löôïc baøy caùc cô chæ daïy, song ñoái vôùi dieäu lyù khoù ñem noùi heát. Caàn bieát maëc aùo aên côm, noùi  naêng  ñoái ñaùp, saùu caên vaän duïng, gaäy ñaùnh mieäng heùt, quaùt maéng  khaûy tay, ñaùnh phaùch thoåi saùo, tieáng taêm cöôøi noùi, cho ñeán gaùnh nöôùc böûa cuûi, nôi nôi toaøn baøy lyù dieäu; vo gaïo thoåi löûa, choã choã thaûy hieän chaân cô. Traêm kheùo ngaøn hay, cô huyeàn lyù dieäu, taát caû haønh ñoäng troïn laø töï taùnh cuûa moïi ngöôøi hieån hieän öùng duïng.

Toû roõ raèng :

Tröôùc kia ñaõ coù vieäc nhö treân, ngaøy nay ñaâu khoâng vieäc naøy ! Xöa nay thaáy taùnh thaønh Phaät, chung ngoä taâm toâng Baùt-nhaõ. Töôùng moäc tuoåi taùc chaúng ñoàng, taùnh hoûa tröôùc sau nhö theá. Ai bieát ví duï naøy, trí tueä thaät roäng saâu. Phaùp taùnh haèng khoâng, voán khoâng soá kieáp. Tröôùc sau chæ moät lyù, ngöôøi thoâng suoát ñoàng moät ñöôøng. Caàn bieát, moät taùnh linh chaân, trong laëng nhö thaùi hö; saéc thaân naêm uaån thaät nhö moäng huyeãn. Quaû laø treân  ñaûnh  moân  ñuû  maét, lieàn  bieát  treân  hö khoâng khoâng coù hoa. Phaät ôû töï taâm, chôù tìm kieám nôi ngöôøi ñöôïc. Neân trong baøi phuù Cö Traàn Laïc Ñaïo, Toå Ñieàu Ngöï noùi:

            “Roõ chaân nhö, tin Baùt-nhaõ, chôù coøn tìm Phaät Toå Taây Ñoâng.

            Chöùng thaät töôùng, ñaït voâ vi, ñaâu nhoïc hoûi kinh thieàn Nam Baéc”.

Khieán ngöôøi ngöôøi phaûn boån hoaøn nguyeân, cho keû keû hoài quang töï ngoä. Chæ chín chaén quaùn xeùt saâu xa, roõ ñöôïc toät ngöôøi ngöôøi laø Phaät, ngoä taâm toâng Phaät Phaät laø ngöôøi. Xin haõy ñeàu thaúng ñoù thöøa ñöông, chôù chaïy ñuoåi beân ngoaøi tìm kieám !

Keä raèng :

I-         Ngaøn kinh  muoân luaän troû taâm toâng,

            Boán maét tröøng nhau maét tueä thoâng.

            Ba thuôû Nhö Lai truyeàn phaùp aán,

            Moät taâm laø Phaät saün vaäy ñoàng.

AÂm :

            Thieân kinh vaïn luaän chæ taâm toâng,

            Töù muïc tröøng giao tueä nhaõn thoâng.

            Tam theá Nhö Lai truyeàn phaùp aán,

            Nhaát taâm thò Phaät boån nhieân ñoàng.

II-        Ngoä taâm thaønh Phaät khoâng thöøa phaùp,

            Meâ taùnh boân ba kieám ngoaøi taâm.

            Moät nieäm roãng theânh sieâu baûn teá,

            Gioáng heät röûa chaân leân muõi thuyeàn.

AÂm :

            Ngoä taâm thaønh Phaät voâ dö phaùp,

            Meâ taùnh boân ba taâm ngoaïi caàu.

            Nhaát nieäm khuyeách nhieân sieâu baûn teá,

            Hoaøn nhö taåy cöôùc thöôùng thuyeàn ñaàu.

III-      Che trôøi che ñaát ñaây taâm baùu,

            Khoâng coå khoâng kim töï taùnh chaâu.

            Giaù trò caøn khoân chöa deã traû,

            Saùng ngôøi phaùp giôùi vaãn haèng nhö.

AÂm :

            Caùi thieân caùi ñòa ngoâ taâm baûo,

            Voâ coå voâ kim töï taùnh chaâu.

            Giaù troïng caøn khoân thuø vò ñaéc,

            Linh quang phaùp giôùi nghieãm nhieân nhö.

IV-      Taâm ta, taâm Phaät voán khoâng hai,

            Nhieàu kieáp noåi chìm chæ taïi meâ.

            Nay ñaõ toû töôøng mình töï nhaän,

            Linh quang laëng chieáu aáy Boà-ñeà.

AÂm :

            Ngaõ taâm boån döõ Phaät taâm teà,

            Lòch kieáp phieâu traàm chæ vò meâ.  

            Kim nhaät phaân minh töông töï nhaän,

            Linh quang tòch chieáu thò Boà-ñeà.

V-        Göôïng goïi laø Phaät, göôïng noùi taâm,

            Phaùp taùnh saùng troøn suoát coå kim.

            Thöôïng trí sieâu quaàn xoay töï ngoä,

            Nhö vaày môùi hieåu ñaïo cao thaâm.

AÂm :

            Cöôõng danh vi Phaät cöôõng xöng taâm,

            Phaùp taùnh vieân minh tuyeân coå kim.

            Thöôïng trí sieâu quaàn hoài töï ngoä,

            Naêng nhö thò giaûi ñaïo cao thaâm.

VI-      Ñaït-ma Taây ñeán moät chöõ khoâng,

            Toaøn y taâm ñòa ñeå duïng coâng.

            Chín naêm ngoù vaùch khoâng lôøi noùi,

            Moät sôùm truyeàn taâm Hueä Khaû thoâng.

AÂm :

            Ñaït-ma Taây lai nhaát töï voâ,

            Toaøn baèng taâm ñòa duïng coâng phu.

            Cöûu nieân dieän bích voâ ngoân thuyeát,

            Nhaát ñaùn truyeàn taâm Hueä Khaû sö.

VII-     Moät ñieåm ñeøn taâm ñuoác tueä sanh,

            Truyeàn nhau boán maét ñaõ phaân raønh.

            Noái höông tieáp löûa luoân saùng maõi,

            Soi khaép ñaát trôøi ñoä höõu tình.

AÂm :

            Nhaát ñieåm taâm ñaêng tueä cöï sanh,

            Töông truyeàn töù muïc thaùi phaân minh.

            Lieân phöông tuïc dieäm quang voâ taän,

            Phoå chieáu caøn khoân ñoä höõu tình.

VIII-   Chaân Phaät, chaân kinh thaûy ôû taâm,

            Kho baùu nhaø mình chôù chaïy taàm.

            Coù ai thöû hoûi ñaâu laø Phaät ?

            Ngay khi hoûi ñaùp taïi maét, aâm (lôøi).

AÂm :

            Chaân Phaät chaân kinh toång taïi taâm,

            Töï gia baûo taïng maïc tha taàm.

            Höõu nhaân thí vaán Phaät haø taïi,

            ÖÙng ñoái ñöông thôøi taïi nhaõn aâm.

IX-      Chaân kinh chaúng ñoåi voán nhö thöôøng,

            Chöa töøng môû mieäng hieän toû töôøng.

            Nghó toan naém baét laàm qua maát,

            Moät chöõ voâ sanh thaúng thöøa ñöông.

AÂm :

            Chaân kinh baát dòch boån nhö thöôøng,

            Vò taèng khai khaåu hieån ñöôøng ñöôøng.

            Baát khaû nghó trì sai thaùc quaù,

            Voâ sanh nhaát cuù tröïc thöøa ñöông.

X-        Khoâng vaên khoâng chöõ ñaáy chaân kinh,

            Moät quyeån tröôøng khoâng quaù phaân minh.

            Mieäng noùi coøn xa ba ngaøn daëm,

            Tai nghe theâm tieán chuïc vaïn trình.

AÂm :

            Voâ vaên voâ töï thò chaân kinh,

            Tröôøng khoâng nhaát quyeån thaùi phaân minh.

            Khaåu tuyeân thöôïng caùch tam thieân lyù,

            Nhó thính taêng dao thaäp vaïn trình.

XI-      Chaân Phaät chaân kinh voán moät ñoàng,

            Tòch quang troøn laëng suoát hö khoâng.

            Thaät teá nhaát nhö goàm moïi lyù,

            Taïm baøy muoân phaùp ñoä quaàn moâng.

AÂm :

            Chaân Phaät chaân kinh boån nhaát ñoàng,

            Tòch quang vieân traïm ñaúng hö khoâng.

            Thaät teá nhaát nhö bao chuùng lyù,

            Quyeàn khai vaïn phaùp ñoä quaàn moâng.

XII-     Lyù maàu Phaät phaùp khoâng vaên töï,

            Cô huyeàn ñaïo Toå chaúng ngöõ ngoân.

            Roäng tieáp ngöôøi sau thoâng moät tuyeán,

            Thöôïng caên maét thaáy ñaïo taâm coøn.

AÂm :

            Phaät phaùp dieäu lyù voâ vaên töï,

            Toå ñaïo huyeàn cô maïc ngöõ ngoân.

            Hoaèng tieáp haäu lai thoâng nhaát tuyeán,

            Thöôïng caên muïc kích ñaïo taâm toàn.

XIII-   Taâm toâng Baùt-nhaõ ai laõnh ngoä,

            Roõ raøng töï taùnh töùc Nhö Lai.

            Keû keû vieân thaønh ñoàng chöùng Phaät,

            Ngöôøi ngöôøi ñaày ñuû chaúng caàu ai.

AÂm :

            Baùt-nhaõ taâm toâng thuøy laõnh ngoä,

            Lieãu minh töï taùnh töùc Nhö Lai.

            Caù caù vieân thaønh ñoàng chöùng Phaät,

            Nhaân nhaân cuï tuùc baát caàu ai (tha).

XIV-   Kinh, Luïc truøng truøng phöông tieän bieån,

            Cô duyeân Phaät Toå löôùi giaùo bao.

            Moät toâng voâ truï taâm aán Phaät,

            Muoân phaùp höõu vi boït nöôùc xao.

AÂm :

            Kinh,Luïc truøng truøng phöông tieän haûi,

            Phaät Toå cô duyeân giaùo voõng bao.

            Voâ truï nhaát toâng Phaät taâm aán,

            Höõu vi vaïn phaùp thuûy phuø baøo.

XV-     Ba thuôû Nhö Lai truyeàn dieäu chæ,

            Hai ngöôøi boán maét ñoái nhìn nhau.

            Nguoàn linh nöôùc phaùp sa giôùi chaûy,

            Ñuoác tueä saùng thoâng coõi coõi naøo.

AÂm :

            Tam theá Nhö Lai truyeàn dieäu chæ,

            Nhò nhaân töù muïc nhaõn töông giao.

            Linh nguyeân phaùp thuûy löu sa giôùi,

            Tueä chuùc quang thoâng saùt haûi dao.

Cho neân Toå sö Ñaïi Hueä noùi: “Hoïc ñaïo voán khoâng nhieàu phaùp, chæ laáy tin ngoä töï taùnh laøm khuoân pheùp. Ñôøi nay neáu chaúng laõnh ngoä cuõng gieo ñöôïc trí Baùt-nhaõ treân ñaát taùnh, ñôøi ñôøi chaúng rôi vaøo ñöôøng aùc, kieáp kieáp chaúng maát thaân ngöôøi, chaúng sanh vaøo nhaø taø kieán, chaúng vaøo loaøi quaân ma, maàm linh gioáng trí, ñoàng töû ñi xuaát gia, theo Phaät tu haønh, moät nghe ngaøn ngoä”. Giaû söû tham hoïc nhö treân maø chöa trieät, vaãn keát chuûng duyeân Phaät; tu maø chöa thaønh, coøn hôn quaû trôøi ngöôøi. Chuùng sanh phaûi gaéng söùc töï ñoä, Phaät chaúng theå ñoä. Neáu chaúng thaät taâm tu haønh, beàn giöõ trai giôùi, maø ngöôõng troâng Phaät ñeán cöùu ñoä, khoâng coù leõ aáy. Neáu töï mình chaúng ñoaïn tröø nghieäp aùc, cöù ñôïi Phaät khaùc ñeán cöùu ñoä, thì chö Phaät quaù khöù ñaõ thaønh ñaïo, öùng hieän nôi ñôøi soá nhö vi traàn, sao chaúng ñoä heát taát caû chuùng sanh ? Vì sao chuùng ta coøn troâi noåi nôi bieån khoå sanh töû ñeán nay, chaúng theå thaønh Phaät ? Phaûi bieát töï tu, töï ñoä, Phaät chaúng theå ñoä. Neân bieát, phaân nöûa ôû Phaät, phaân nöûa ôû ta, xeùt cho töôøng taän lyù naøy. Haõy gaéng söùc töï tu chôù yû laïi vaøo tha löïc.

Xöa ñöùc Phaät Boån Sö Thích Ca Theá Toân ñinh ninh daën doø: Phaät coøn taïi theá, laáy Phaät laøm thaày, Phaät vaøo Nieát-baøn laáy Giôùi laøm thaày. Phaät töùc laø taâm, taâm töùc laø Phaät. Töï taùnh xöa nay roãng laëng troøn saùng, trong laëng nhieäm maàu, nhö nhö ñoù laø chaân Phaät cuûa ta, daãu Phaät ôû ñôøi cuõng khoâng coù lyù khaùc. Neân bieát ngöôøi coù trí phaûi laäp chí, phöôùc hueä song tu, chaân nhö rieâng chöùng. Nieäm nieäm töø bi, cöûa cöûa lôïi ích, thöôøng noùi dieäu phaùp Baùt-nhaõ, phöông tieän tieáp daãn ngöôøi sau. Ngöôøi chöa ngoä thì chæ baøy cho toû ngoä, neáu chöa thaønh mong khieán cho choùng thaønh. Kinh noùi: taøi thí nhö ngoïn ñeøn chæ soi saùng moät caên phoøng, phaùp thí nhö maët trôøi saùng ñaày khaép möôøi phöông. Töï taùnh neáu meâ, phöôùc laøm sao cöùu ? Thaân ngöôøi khoù ñöôïc, Phaät phaùp khoù gaëp, Thaùnh taêng khoù thaáy, chaùnh phaùp khoù nghe, loøng tin khoù sanh, baïn laønh khoù hoäi ngoä. Phöôùc duyeân kim caûi, möøng ñaõ hôïp nhau. May thay nhö ruøa muø gaëp ñöôïc boäng caây. Chuùng ta boû söï nghieäp ñi xuaát gia neân caàu vieäc gì ? Chôù tham ñaém danh lôïi, phaûi choïn baïn tìm thaày, vì phaùp queân mình, loâïi nöôùc treøo non, kính leã thöa hoûi.

Hoûi: Theá gian khoâng vieäc khoù, theá gian coù hai vieäc khoù. Theá naøo laø hai vieäc khoù ?

Daïy raèng : Sanh töø ñaâu ñeán ? Cheát roài ñi ñaâu ? Ñaây laø hai vieäc thaät raát khoù. Song naøy caùc ngöôøi, do hai vieäc naøy maø boû söï nghieäp ñi xuaát gia, loäi suoái treøo non, tham tìm minh sö, baïn toát, cuùi ñaàu leã baùi thöa hoûi: Kính mong Ñaïi ñöùc töø bi, môû roäng phöông tieän chæ baøy cho saùng toû lyù naøy, sôùm ñöôïc ngoä ñaïo.

Hoûi: Tröôùc khi trôøi ñaát vaø cha meï chöa sanh, caùi thaân ngöôøi naøy sanh töø ñaâu ñeán ?

Ñaùp: Voán töø voâ vi ñeán.

Laïi hoûi: Ngöôøi sanh ra ôû ñôøi, ñeán khi soá heát, cheát ñi veà ñaâu ?

Ñaùp: Laïi töø voâ vi ñi.

Göôïng noùi ñeán ñi, maø thaät khoâng coù ñeán ñi. Theá naøo laø thaät khoâng coù ñeán ñi ? - Chæ kinh Baùt-nhaõ laøm chöùng, noùi: “Töôùng khoâng cuûa caùc phaùp ñoù, chaúng sanh chaúng dieät”. Sanh dieät ñaõ khoâng, thì ñeán ñi ñaâu coù. Ñaây laø khí aâm döông bieán hoùa, ngöng tuï thaønh hình maø ngöôøi sanh ra. Saéc thaân boán ñaïi duï nhö hoøn boït noåi, coù sanh coù dieät. Coøn Phaùp thaân troøn saùng thì roãng rang, roäng lôùn, ñích thöïc laø bieån taùnh Tyø-loâ, khoâng coù lay ñoäng, voán khoâng töø ñaâu ñeán, cuõng khoâng ñi veà ñaâu, taùnh ñoàng vôùi hö khoâng, bieát khaép moïi nôi. Vì vaäy goïi laø xöa nay voâ vi, vaãn haèng thöôøng truï, chaân khoâng loà loä, thaät töôùng raønh raønh, troøn ñoàng thaùi hö, khoâng thieáu khoâng dö, saùng thoâng baùt ngaùt, trong laëng nhö nhö, ñoái dieän ngay tröôùc maét, taïi sao chaúng hoäi ? Kinh noùi: “Chaân Phaät phaùp thaân gioáng nhö hö khoâng”. Ñaây thaät laø Phaùp thaân töùc hö khoâng, hö khoâng töùc Phaùp thaân. Hö khoâng cuøng vôùi Phaùp thaân khoâng coù töôùng khaùc, chö Phaät cuøng vôùi chuùng sanh khoâng coù taùnh khaùc. Chaúng ngoä töï taùnh töùc goïi chuùng sanh, giaùc bieát töï taùnh neân goïi chö Phaät. Ñoù laø chaân Phaät voán khoâng hình töôùng, ñaày khaép caû  hö khoâng, theá giôùi, ñaâu coù ñeán ñi ? Song phaùp thaân vieân dung roãng theânh, trong laëng voâ vi, troïn khoâng moät vaät, chaúng rôi vaøo caùc soá. Tuy voâ vi, chaúng rôi vaøo caùc soá, maø cuõng hay öùng vaät hieän hình, aån hieän cuøng baøy, saéc vaø khoâng chaúng hai, ñaày ñuû moïi lyù, laøm ra muoân vieäc. Ñoù chính laø moïi ngöôøi trong möôøi hai giôø ñi ñöùng naèm ngoài, thaáy nghe hieåu bieát, nhöôùng maøy chôùp maét, öùng cô tieáp vaät, giô tay ñoäng chaân, moät theå troøn saùng, saùu caên vaän duïng, öùng vôùi tieáng vôùi aâm, hay thaáy hay nghe, bieát noùi bieát baøn, bieän roõ phaûi quaáy. Noùi naêng ñoù laø gì ? Caùi gì bieát hoûi ñaùp ? Ñaây chính laø Phaùp thaân cuûa moïi ngöôøi, laø töï taùnh chaân khoâng, hay öùng ra aâm thanh, mieäng löôõi maø hoûi ñaùp. Ñaáy laø taùnh chaân khoâng ngöôøi ngöôøi saün ñuû, keû keû vieân thaønh, ôû Thaùnh chaúng theâm, ôû phaøm chaúng bôùt, khoâng ñoåi khaùc, khoâng cuõ môùi, khoâng quaù khöù hieän taïi vò lai, roãng rang bình ñaúng, trong laëng troøn saùng, töø voâ löôïng kieáp ñeán nay ñaëc bieät hieän tieàn, gioù thoåi chaúng ñoäng, möa röôùi chaúng öôùt, löûa ñoát chaúng chaùy, maët trôøi roïi noùng chaúng khoâ, chuøy nhoïn duøi chaúng phuûng, ñao caét chaúng ñöùt, thuoác nhuoäm chaúng ñen, ñaù maøi chaúng moøn, söông reùt chaúng laïnh, nöôùc töôùi chaúng thaám, saïch troïi trôn, baøy trô trô, khoâng moät vaät, khoâng theå naém baét, loà loä tröôùc maét, roõ raøng soi khaép. Ñaây laø Phaùp thaân thanh tònh chaân khoâng, khoâng hình khoâng töôùng, troøn ñoàng thaùi hö, nghieãm nhieân thöôøng truï. Song hö khoâng roäng lôùn, bao truøm caû trôøi ñaát, xuyeân suoát nuùi soâng, toät caû xöa nay, vöõng maõi nhö vaäy. Neân bieát, nuùi soâng, quaû ñaát troïn laø hoa ñoám trong hö khoâng, saéc thaân boán ñaïi laø aâm döông huyeãn hoùa, “phaøm caùi gì coù töôùng ñeàu laø hö voïng”. Chaân khoâng thì khoâng  töôùng, muoân  kieáp coøn maõi, ñoù laø thaân voâ vi, laø thaân chaân Phaät. Bôûi thaät töôùng cuûa chaân Phaät voán laø chaân khoâng dieäu höõu, thaät töôùng cuûa chaân khoâng laø thaät töôùng voâ töôùng. Khoâng töôùng chaúng töôùng, ñoù goïi laø thaät töôùng. Thaät töôùng cuûa phaùp thaân aáy, trong laëng troøn saùng, roãng rang roäng lôùn, bao goàm moät theå, troøn ñoàng thaùi hö truøm caû möôøi phöông ñuû khaép muoân vaät.

Song töø thuôû ban sô chöa coù trôøi ñaát, chöa coù cha meï, moät theå chaân khoâng, thaùi hö bình ñaúng, laëng leõ saùng rôõ nhö vaäy, töï taïi vieân dung. Traïng thaùi ñoù, khoâng hình khoâng töôùng, khoâng ñaàu khoâng ñuoâi, khoâng trong khoâng ngoaøi, khoâng nhoû khoâng lôùn, khoâng moät khoâng khaùc, khoâng saùng khoâng toái, khoâng thoâ khoâng teá, chaúng phaûi khoâng chaúng phaûi coù, chaúng phaûi môû chaúng phaûi ñoùng, chaúng phaûi tuï chaúng phaûi tan, chaúng phaûi thaønh chaúng phaûi hoaïi, chaúng phaûi ñoäng chaúng phaûi tònh, chaúng phaûi laïi chaúng phaûi qua, chaúng phaûi saâu chaúng phaûi caïn, chaúng phaûi ngu chaúng phaûi trí, chaúng phaûi traùi chaúng phaûi thuaän, chaúng phaûi thoâng chaúng phaûi bít, chaúng phaûi giaøu chaúng phaûi ngheøo, chaúng phaûi môùi chaúng phaûi cuõ, chaúng phaûi toát chaúng phaûi xaáu, chaúng phaûi cöùng chaúng phaûi meàm, khoâng sanh khoâng dieät, khoâng qua khoâng laïi, khoâng ñi khoâng ñöùng, khoâng ngoài khoâng naèm, khoâng giaø khoâng treû, khoâng cao khoâng thaáp, khoâng teân khoâng hieäu, khoâng maët khoâng maøy, khoâng nam khoâng nöõ, khoâng saéc khoâng thanh, khoâng gan khoâng phoåi, khoâng thòt khoâng maùu, khoâng xöông khoâng tuûy, khoâng toùc khoâng da, khoâng xanh khoâng vaøng, khoâng ñen khoâng traéng, khoâng xuaân khoâng haï,  khoâng thu khoâng ñoâng, khoâng thôøi khoâng tieát, khoâng soá khoâng kieáp, khoâng ñaàu khoâng cuoái, khoâng tröôùc khoâng sau, khoâng treân khoâng döôùi, khoâng giöõa khoâng beân, khoâng trong khoâng ngoaøi, khoâng kia khoâng ñaây, khoâng sanh khoâng töû, khoâng ñoäng khoâng lay, khoâng daøi khoâng ngaén, khoâng vuoâng khoâng  troøn, khoâng  toäi khoâng phöôùc, voâ laäu voâ vi, khoâng taâm khoâng taùnh, khoâng leû khoâng ñoâi, khoâng ñöôïc khoâng maát, bôûi löôïc baøy töôùng ñoái ñaõi maø taïm noùi, ñaâu theå noùi toät heát yù nghóa kia. Lìa taát caû töôùng roõ moät chaúng moät, goïi  laø “moät vaät” laïi chaúng truùng lyù. Roõ  voâ  truï  chaúng phaûi moät, nhaän phaùp moân chaúng hai. Phaùp thaân chaân thaät voán khoâng hình töôùng, troøn saùng roäng lôùn, trong laëng nhö thaùi hö, roäng thì phaùp giôùi chaúng theå chöùa, heïp thì moät maûy loâng khoâng choã laäp. Neáu y cöù nôi thaät teá thì voán khoâng coù saéc thaân, ngöôøi ngoä ñöôïc thì hö khoâng chaúng sanh hoa. Ngöôøi roõ suoát thì hoaøn toaøn khoâng moät ñieåm che môø. Voâ vò chaân nhaân raønh raønh ñoái tröôùc maét, chôù chaáp vaøo saéc thaân, thaân nhö ñieän chôùp; chôù tham ñaém phöôùc baùo, phöôùc tôï maây noåi, sanh töû toaøn khoâng, ñaâu coù gì ñeán ñi, giaû goïi laø chuùng sanh thoâi. Boû söï nghieäp ñi xuaát gia, aån naùu nôi nuùi röøng giaùc ngoä goïi laø tu haønh. Töï giaùc, giaùc tha, vaø giaùc haïnh ñöôïc vieân maõn goïi laø Phaät.

Laïi  noùi: thaân ta hieän nay ñaây, laø do boán ñaïi hoøa hôïp, duï nhö boán con raén ñoäc ñoàng nhoát chung moät caùi röông; hai con raén ñaát vaø nöôùc taùnh noù naëng chìm xuoáng, hai con raén gioù vaø löûa thì taùnh nheï bay leân, ñeán luùc tan hoaïi thì moãi thöù trôû veà choã cuûa noù. Nghóa laø toùc, loâng, raêng, moùng, da thòt, gaân xöông, tuûy naõo, caáu baån... ñeàu trôû veà ñaát; nöôùc maét nöôùc muõi, maùu muû, moà hoâi, nöôùc mieáng ñaøm daõi, tinh khí, ñaïi tieän, tieåu tieän... ñeàu trôû veà nöôùc; hôi aám trôû veà löûa; ñoäng chuyeån trôû veà gioù, boán ñaïi moãi thöù raõ tan, thì thaân huyeãn hieän nay seõ ôû choã naøo ? Roõ bieát saéc thaân boán ñaïi, naêm aám nhoùm hoïp roãng maø noù hieän coù ra; nhö ñaù nhaùng, ñieän xeït, khôûi dieät chaúng lìa ngay ñaây maø trôû veà khoâng. Soùng to nöôùc laëng, voán töï nhö, ñaâu coù ñeán ñi. Saéc thaân ngoaïi vaät khoâng thaät, nhö moäng huyeãn, khoâng hoa; trong coõi chaân tònh thì phaùp thaân nhö vaäy, laëng saùng chieáu khaép, thöôøng truï ôû tröôùc maét.

            * Voán töø voâ vi ñeán,

            Laïi töø voâ vi ñi.

            Nay ngoä thaân voâ vi,

            Thöôøng truï choã voâ vi.

AÂm :   Boån tuøng voâ vi lai,

            Hoaøn tuøng voâ vi khöù.

            Kim ngoä voâ vi thaân,

            Thöôøng truï voâ vi xöù.

            * Coù vaät tröôùc trôøi ñaát,

            Khoâng hình voán laëng yeân.

            Hay laøm chuû muoân vaät,

            Chaúng theo boán muøa dôøi.

AÂm :   Höõu vaät tieân thieân ñòa,

            Voâ hình boån tòch lieâu.

            Naêng vi vaïn vaät chuû,

            Baát truïc töù thôøi dieâu.

            Phoù Ñaïi Só

            * Coù hình, giaû choùng maát,

            Khoâng töôùng, thaät laâu beàn.

            Trôøi ñaát maëc taïo hoùa,

            Phaùp thaân thöôøng truï luoân.

AÂm :

            Höõu hình giaû toác vong,

            Voâ töôùng thaät cöûu tröôøng.

            Caøn khoân nhaäm taïo hoùa,

            Phaùp thaân nguyeân truï thöôøng.

            * Tröôùc trôøi ñaát, meï cha chöa sanh,

            Tòch quang troøn laëng aáy nguoàn linh.

            Roäng lôùn voâ vi truøm phaùp giôùi,

            Coù duyeân ñaùng ñoä öùng theo hình.

AÂm :

            Thieân ñòa phuï maãu vò sanh tieàn,

            Tòch quang vieân traïm thò linh nguyeân.

            Quaûng ñaïi voâ vi chu phaùp giôùi,

            ÖÙng vaät tuøy hình ñoä höõu duyeân.

            * Saùng sieâu nhöït nguyeät vöõng nhö nhö,

            Soi suoát caøn khoân röïc thaùi hö.

            Phaät vôùi chuùng sanh ñeàu moät taùnh,

            Troøn ñoàng khoâng thieáu cuõng khoâng dö.

AÂm :

            Minh sieâu nhöït nguyeät traán nhö nhö,

            Chieáu trieät caøn khoân thöôùc thaùi hö.

            Phaät döõ chuùng sanh giai nhaát taùnh,

            Vieân ñoàng voâ khieám dieäc voâ dö.

            Saùng ngôøi moät keû chuû nhaân oâng,

            Laëng yeân chaúng ñoäng ôû Linh cung.

            Trong ñaây neáu ñöôïc khoâng ngaên ngaïi,

            Baûn theå thieân nhieân töï roãng khoâng.

AÂm :

            Hoaøng hoaøng nhaát caù chuû nhaân oâng,

            Tòch nhieân baát ñoäng taïi Linh cung.

            Ñaûn ñaéc thöû trung voâ quaùi ngaïi,

            Thieân nhieân baûn theå töï hö khoâng.

            * Di Ñaø töï taùnh voán nhö nhö,

            Roãng laëng saùng troøn röïc thaùi hö.

            Cha meï chöa sanh, maøy maët thaät,

            Trôû veà ñaâu chaúng gaëp y ö ?

AÂm :

            Di Ñaø töï taùnh boån nhö nhö,

            Khoâng tòch vieân quang thöôùc thaùi hö.

            Phuï maãu vò sanh chôn dieän muïc,

            Ñoâng Taây qui khöù taát phuøng cöø.

            * Quang minh laëng chieáu khaép haø sa,

            Phaøm Thaùnh ñoàng veà chung moät nhaø.

            Phaùp taùnh vieân dung truøm saùt haûi,

            Laëng trong thöôøng truï taùt-baø-ha.

AÂm :

            Quang minh tòch chieáu bieán haø sa,

            Phaøm Thaùnh ñoàng quy coäng nhaát gia.

            Phaùp taùnh vieân dung chu saùt haûi,

            Traïm nhieân thöôøng truï taùt-baø-ha.

            * Moät caùi xöa nay, moät caùi khoâng,

            Trong khoâng aån hieän theå laïi ñoàng.

            Khoâng ñaàu khoâng cuoái khoâng bôø meù,

            Thöôøng laëng saùng luoân thöôøng bieán thoâng.

AÂm :

            Nhaát caù tuøng lai nhaát caù khoâng,

            Khoâng trung aån hieän theå hoaøn ñoàng.

            Voâ ñaàu voâ vó voâ bieân teá,

            Thöôøng tòch thöôøng quang thöôøng bieán thoâng.

            * Trong aùnh tòch quang vieân maõn giaùc,

            Treân ñaûnh Tyø-loâ maëc tung hoaønh.                      

            Hieän taïi Nhö Lai luoân ñoái dieän,

            Tuøy cô caûm ñeán cöùu quaàn sanh.

AÂm :

            Thöôøng tòch quang trung vieân maõn giaùc,

            Tyø-loâ ñaûnh thöôïng nhaäm tung hoaønh.

            Ñöông xöù Nhö Lai haèng ñoái dieän,                       

            Tuøy cô phoù caûm cöùu quaàn sanh.

            * Tònh ñoä raønh raønh ngay tröôùc maét,

            Chaúng nhoïc khaûy tay ñeán Taây thieân.                 

            Phaùp thaân trang troïng sieâu ba coõi,                      

            Hoùa hieän Di Ñaø ngoài chín sen.

AÂm :

            Tònh ñoä phaân minh taïi muïc tieàn,

            Baát lao ñaøn chæ ñaùo Taây thieân.

            Phaùp thaân nghieãm hyû sieâu tam giôùi,

            Hoùa hieän Di Ñaø toïa cöûu lieân.

Hoûi: ÔÛ trong ba coõi, treân trôøi döôùi ñaát, coõi naøy phöông khaùc, saùu ñöôøng boán chaâu, quaàn sanh muoân loaøi, taát caû ñeàu hoïc Phaät, chaúng bieát thuôû xöa Phaät tröôùc hoïc ai maø chöùng Boà-ñeà, ñôøi toân laø Phaät ?

Ñaùp: Phaät voán khoâng hoïc, do toû  ngoä  trí töï nhieân voâ sö, phaùp thaân roäng lôùn, troøn ñoàng thaùi hö, chaân khoâng trong laëng nhieäm maàu, laëng saùng khoâng gì treân, cao vöôït khoûi ba coõi, ngang khaép möôøi phöông, suoát caû xöa nay, nghieãm nhieân thöôøng truï, voâ vi voâ töôùng, chaùnh giaùc Boà-ñeà, chaúng sanh chaúng dieät, öùng hieän coøn maõi, tuyeät khoâng gì saùnh baèng, ñôøi toân laø Phaät. Laïi noùi: Phaät laø taùnh giaùc, chuùng sanh laø tình meâ. Phaät giaùc ngoä phaùp taùnh troøn saùng, loùng trong, nhaát nhö khoâng tòch; chuùng sanh thì meâ tình voïng khôûi maõi maõi thoï thaân trong ba coõi. Neân kinh Laêng Nghieâm noùi: “Thanh tònh saün vaäy, taïi sao chôït sanh nuùi soâng, quaû ñaát ?”.

Daïy raèng:

Chaân taùnh loùng trong, voán khoâng coù môø toái. Voïng töø khoâng daáy leân maø caûm ñeán gioù thöùc. Song do gioù thöùc thoåi cho taâm ñoäng, nhaân taâm lay ñoäng maø kích phaùt theâm gioù caûnh. Nhaân gioù caûnh noåi daäy maõnh lieät neân khôûi voïng nieäm. Do moät nieäm voïng sanh maø ba coõi baét ñaàu thaønh laäp. Ba coõi beân trong laø saéc thaân cuûa ta; ba coõi beân ngoaøi töùc laø trôøi ñaát, theá giôùi, nuùi soâng, quaû ñaát, heát thaûy muoân vaät.

Giaûi raèng:

Thanh tònh ñeán toät cuøng thì saùng thoâng, ñaït tòch vaø chieáu thì bao goàm caû hö khoâng, roài nhìn trôû laïi theá gian, gioáng nhö vieäc trong moäng. Phaùp thaân trong treûo vaø laëng leõ voán khoâng coù nhô saïch rieâng khaùc, chaân taùnh laéng trong, ñaâu coù Thaùnh phaøm sai bieät. Ñeàu bôûi coù meâ ngoä, ñeán noåi khieán thaønh chaúng ñoàng. Kinh noùi: Boán ñaïi voán khoâng, naêm uaån chaúng phaûi coù. Töø khoâng maø khôûi voïng, roài voïng sanh moïi thöù saéc. Ñaõ traùi vôùi leõ khoâng sanh khoâng hoùa, laïi haèng coù hoùa, coù sanh. Troïn laø buoâng taâm phoùng chaïy, hoaøn toaøn khoâng giaùc taùnh hoài quang, laáy huyeãn laøm chaân, traùi khoâng theo saéc. Baûn taùnh chaân nhö töø ban sô, voán troøn saùng, roãng laëng voâ vi, töø khi huyeãn coù saéc thaân, voïng thöùc, maø keát nhaân keát quaû, voïng söï voïng lyù, voïng taïo voïng laøm, voïng nghieäp voïng duyeân, voïng naêng voïng sôû, voïng töôûng voïng chaáp, thaám theâm vaøo söï meâ hoaëc maø thaønh thaân, ñi ñi laïi laïi, theo nghieäp thoï baùo. Thöùc thaàn ñaõ theo nghieäp, roài theo nghieäp thoï thaân, ra nôi naøy vaøo nôi kia, boû kia sanh ñaây, leân xuoáng trong saùu ñöôøng, qua laïi nôi ba coõi laønh döõ chaúng ñoàng, muoân loaøi sai khaùc, giaøu sang ngheøo heøn, tuøy  haïnh  nghieäp  maø  sanh, chaúng  phaûi khoâng nhaân maø mong ñöôïc quaû. Theá gian moäng huyeãn, haù ñöôïc daøi laâu ? Muoán chöùng chaân thöôøng, haõy xuaát gia theo Phaät, hoïc ñaïo voâ thöôïng, vöôït cao leân quaû thuø thaéng. Ñaïo voâ thöôïng, töùc laø phaùp taùnh chaân nhö. Neáu ngoä phaùp taùnh chaân nhö, trong treûo troøn  ñaày,roãng rang vaéng laëng, thì voïng tình daàn daàn döùt saïch, chaùnh giaùc trong saùng troøn thaønh, khoâng xöa khoâng nay, vöôït cao leân ba coõi, chaúng sanh chaúng dieät, ngang khaép möôøi phöông, troøn ñoàng thaùi hö, bình ñaúng nhö vaäy, haèng chöùng Boà-ñeà.    

            Thaân Phaät sieâu ba coõi,

            Tòch quang ñaày thaùi hö.

            Hieän hình traêng trong nöôùc,

            Maõi laøm thaày trôøi ngöôøi.

AÂm :

            Phaät thaân sieâu tam giôùi,

            Tòch quang maõn thaùi hö.

            Hieän hình thuûy trung nguyeät,

            Vónh taùc thieân nhaân sö.

Hoûi: Hai ngoâi Phaät vaø phaùp, ngoâi naøo tröôùc, ngoâi naøo sau ? Neáu noùi Phaät coù tröôùc, Phaät naøy nöông theo phaùp naøo maø ñöôïc thaønh ñaïo neân goïi laø Phaät ? Neáu baûo phaùp coù tröôùc, phaùp naøy do Phaät naøo noùi neân goïi laø phaùp ?

Laïi hoûi: Theá naøo laø Phaät phaùp tröôùc sau ?

Ñaùp: Phaät voán coù tröôùc phaùp, cuõng coù sau phaùp.

Hoûi: Theá naøo laø Phaät phaùp tröôùc sau ?

Ñaùp: Neáu y cöù chaân nhö thaät teá, thì chaân Phaät khoâng hình, troøn ñoàng thaùi hö, ñoái dieän ôû tröôùc maét, laëng saùng khoâng gì treân, ñaây laø Phaät thaät khoâng hình töôùng, Phaät coù tröôùc. 

Laïi noùi:

            Ta coù moät thaân Phaät,

            Ngöôøi ñôøi ít keû bieát.

            Khoâng moät gioït tro buøn,

            Khoâng moät ñieåm maøu saéc.

            Vaøng roøng khoù ñuùc thaønh,

            Goã ñaù khoù chaïm khaéc.

            Thôï trôøi taïo chaúng neân,

            Troäm ñaát troäm chaúng ñöôïc.

            Nöôùc löûa chaúng can chi,

            Nghieãm nhieân gioù chaúng khaùc.

            Laëng saùng ñaày thaùi hö,

            Ñoan nghieâm raát kyø ñaëc.

            Troøn saùng coù moät thaân,

            Hoùa thaân ngaøn traêm öùc.

AÂm :

            Ngoâ höõu nhaáùt khu Phaät,

            Theá nhaân thieåu giaû thöùc.

            Voâ nhaáùt trích hoâi neâ,

            Voâ nhaáùt ñieåm thaùi saéc.

            Hoaøn kim nan ñaøo dung,

            Moäc thaïch nan taïc khaéc.

            Thieân coâng taïo baát thaønh,

            Ñòa ñaïo thaâu baát ñaéc.

            Thuûy hoûa baát thöôøng can,

            Nghieãm nhieân phong baát thaéc.

            Tòch quang maõn thaùi hö,

            Ñoan nghieâm thaäm kyø ñaëc.

            Vieân minh höõu nhaáùt khu,

            Hoùa thaân thieân baù öùc.

Neân Thieàn sö Xuyeân Laõo noùi: “Phaät vaøng chaúng ñoä loø ñuùc, Phaät goã chaúng ñoä löûa, Phaät ñaát chaúng ñoä nöôùc”.

            Ba Phaät hình nghi chaúng phaûi chaân,

            Con ngöôi trong maét tröôùc maët xem.

            Neáu hay bieát ñöôïc trong nhaø baùu,

            Hoa nuùi chim keâu moät daùng xuaân.

            ÖÙng Phaät, Hoùa Phaät, ñeàu khoâng thaät,

            Boùng hình muoân thöù thaûy laø quyeàn.

            Caùi gì coù töôùng ñeàu hö voïng,

            Chaân Phaät khoâng hình voán töï nhieân.

AÂm :

            Tam Phaät hình nghi toång baát chaân,

            Nhaõn trung ñoàng töû tieàn dieän nhaân.

            Nhöôïc naêng thöùc ñaéc gia trung baûo,

            Ñeà ñieåu sôn hoa  nhaát vaïn xuaân.

            ÖÙng Phaät, Hoùa Phaät giai voâ thaät,

            AÛnh töôïng thieân bang toång thò quyeàn.

            Phaøm sôû höõu töôùng giai hö voïng,

            Chaân Phaät voâ hình boån töï nhieân.

            Hoûi: Theá naøo Phaùp coù tröôùc ?

Ñaùp: Neáu y cöù phaùp taùnh tòch dieät, thì chaân kinh khoâng quyeån, roãng trôn baët daáu veát, nghóa aáy nhö sao trôøi saùng röïc, laëng leõ queân lôøi, bieån chaân giaùo soùng buûa meânh moâng, bao la phaùp giôùi, laëng leõ saùng soi töï taïi, suoát toät xöa nay, doïc ngang khaép trôøi ñaát, ñaây laø chaân kinh khoâng quyeån, phaùp coù tröôùc. Neáu y cöù phaùp tòch dieät, ñoù laø phaùp tröôùc Phaät sau.

Kinh noùi:

            Caùc phaùp töø xöa nay,

            Töôùng thöôøng töï vaéng laëng.                     

            Phaät töû haønh ñaïo roài,

            Ñôøi sau ñöôïc laøm Phaät.

AÂm :

            Chö phaùp tuøng baûn lai,

            Thöôøng töï tòch dieät töôùng.

            Phaät töû haønh ñaïo dó,

            Lai theá ñaéc taùc Phaät.

Taát caû chö Phaät ñeàu nhaân nôi phaùp taùnh tòch dieät maø ñöôïc thaønh Phaät. Neân kinh Laêng Giaø noùi: “Lìa töôùng vaên töï, lìa töôùng ngoân thuyeát, lìa töôùng taâm duyeân, döùt moïi hí luaän, môùi coù theå chöùng Phaät”. Neân bieát, phaùp taùnh tòch dieät laø thaày chö Phaät, ñaây laø phaùp tröôùc Phaät sau. Vì vaäy kinh noùi: “Coù Phaät khoâng Phaät, phaùp taùnh vaãn thöôøng truï. Coù kinh khoâng kinh, phaùp thaân vaãn haèng nhö vaäy”. Moät phaùp maø coù ngaøn teân, öùng vôùi duyeân maø laäp hieäu, chaân Phaät, chaân kinh, phaùp taùnh phaùp thaân voán ñoàng moät theå, khoâng coù töôùng khaùc. Neáu coù ngöôøi hueä lôùn, trí baäc thöôïng, choùng ngoä chaân khoâng, phaùp taùnh nhö vaäy, chaân Phaät khoâng hình, chaân kinh khoâng quyeån, chaân ñaïo khoâng lyù, chaân phaùp khoâng lôøi, seõ sôùm ñöôïc vieân chöùng quaû Boà-ñeà.

            Phaùp thaân thanh tònh Phaät voâ töôùng,

            Tòch quang troøn laëng ñoàng hö khoâng.

            Hình nghi chaúng möôïn duøng tieáng caàu,

            Dung maïo dính gì vôùi saéc phaùp.

            Muoân phaùp ñoàng veà bieån taùnh chaân,

            Moät traàn chaúng nhieãm voán nguoàn linh.

            Raønh raønh hieån hieän chaân thaân Phaät,

            Loà loä Nhö Lai ñoái maët luoân.

AÂm :

            Thanh tònh phaùp thaân voâ töôùng Phaät,

            Tòch quang vieân traïm ñaúng hö khoâng.

            Hình nghi phi giaû dó thanh caàu,

            Dung maïo khôûi quan ö saéc phaùp.

            Vaïn töôïng ñoàng qui chaân taùnh haûi,

            Nhaát traàn baát nhieãm boån linh nguyeân.

            Ñöôøng ñöôøng hieån hieän Phaät chaân thaân,

            Loä loä Nhö Lai thöôøng ñoái dieän.

Neáu luaän veà phaùp vaên töï ñoù laø Phaät tröôùc, phaùp sau. Vì sao ? Bôûi chö Phaät luùc toät ban ñaàu tu haønh, laø töï chöùng caên baûn trí tueä, phaùp taùnh tòch dieät maø ñöôïc thaønh Phaät. Ñeán khi thaønh Phaät xong, môùi nöông nôi hoùa thaân traêm öùc ôû coõi bieán hoùa, vaän duïng thaàn thoâng, thò hieän moïi thöù, sau ñoù noùi roäng caùc thöù ngoân töø, caùc thöù thí duï, caùc thöù cô quan, caùc thöù nghóa lyù, saén bìm laù boái, keát taäp vaên töï, nöông söï maø ñaët teân, kinh naøy luaän noï, saép xeáp thöù töï roài gom laïi laøm töøng quyeån, thaønh taïng kinh möôøi hai boä, roài ñeå laïi lôøi daën doø, löu truyeàn ôû ñôøi, môû roäng phöông tieän chæ ñöôøng, chæ loái maø tieáp hoùa chuùng sanh.  Chuùng sanh ban ñaàu nöông theo kinh giaùo maø xuaát gia hoïc ñaïo, minh taâm kieán taùnh, thaønh coâng chöùng quaû, ñaây laø Phaät tröôùc phaùp sau. Neáu ngöôøi löôïng cao, ñuû ñaïi trí tueä, lieàn choùng ngoä trí töï nhieân, khoâng Phaät, khoâng kinh, khoâng thaày, Phaùp thaân voán roãng laëng, cuøng Phaät bình ñaúng, quaùn thaät töôùng cuûa thaân, quaùn Phaät cuõng vaäy. Bôûi, quaùn thaät töôùng cuûa thaân, töùc laø Phaùp thaân roãng rang dieäu höõu, Phaät vaø ta ñeàu voâ töôùng, trong laëng nhieäm maàu, nhaáùt nhö, troøn ñoàng thaùi hö, chaân khoâng bình ñaúng. Duø hoïc ngaøn kinh muoân luaän, roát raùo cuõng khoâng vöôït ngoaøi lyù naøy, cuoái cuøng laø vieân chöùng Phaät phaùp thaân.

            Phaùp giôùi bao truøm Cöïc laïc ñöôøng,

            Ñeán cuøng bieån giaùc saùng troøn chung.

            Nhö nhö dieäu traïm khoâng thöøa thieáu,

            Bình ñaúng Di Ñaø chieáu möôøi phöông.

AÂm :

            Phaùp giôùi haøm dung Cöïc laïc ñöôøng,

            Ñaùo ñaàu giaùc haûi coäng vieân quang.

            Nhö nhö dieäu traïm voâ dö khieám,

            Bình ñaúng Di Ñaø chieáu thaäp phöông.

Kinh noùi: “Phaøm caùi gì coù hình töôùng ñeàu laø hö voïng”. ÖÙng Phaät, Hoùa Phaät, ba möôi hai töôùng, traêm öùc hoùa thaân, cho ñeán caùc duyeân caûnh giôùi trang nghieâm, taát caû Nhö Lai thaàn thoâng thò hieän, quyeàn baøy phöông tieän tieáp daãn chuùng sanh, ñeàu chaúng phaûi lyù thaät. Bôûi lyù roát raùo chaân thaät töùc laø hö khoâng, hö khoâng töùc laø Nhö Lai, Nhö lai töùc laø khoâng tòch, khoâng tòch töùc laø Phaùp thaân, Phaùp thaân töùc laø Phaät thaân. Ñaây chính laø thaân Phaät, ngöôøi ngöôøi saün ñuû, keû keû vieân thaønh.

            ÖÙng, Hoùa chö toân chöa ra ñôøi,

            Phaùp thaân roãng laëng saün vaäy thoâi.

            Töï giaùc giaùc tha goïi laø Phaät,

            Töø bi thuyeát phaùp lôïi trôøi ngöôøi.

            Suoát toät xöa nay voán nhö nhö,

            Trong aùnh tòch quang röïc thaùi hö.

            Trang troïng vöôït leân danh töôùng phaùp,

            Chaân khoâng ñoù Phaät töï an cö.

AÂm :

            ÖÙng, Hoùa chö toân vò xuaát tieàn,

            Phaùp thaân khoâng tòch boån nhö nhieân.

            Töï giaùc giaùc tha danh vieát Phaät,

            Töø bi thuyeát phaùp lôïi nhaân thieân.

            Cuøng kim tuyeân coå boån nhö nhö,

            Thöôøng tòch quang trung thöôùc thaùi hö.

            Nghieãm hó vieät sieâu danh töôùng phaùp,

            Chaân khoâng thò Phaät töï an cö.

Vì vaäy trong Chöùng Ñaïo Ca cuûa Ñaïi sö Voâ Töôùng ôû Vónh Gia noùi:

            Raønh raønh thaáy khoâng moät vaät,

            Cuõng khoâng ngöôøi, cuõng khoâng Phaät.

            Coõi coõi ñaïi thieân boït noåi troâi,

            Taát caû Thaùnh hieàn nhö ñieän chôùp.

AÂm :

            Lieãu lieãu kieán voâ nhaát vaät,

            Daõ voâ nhaân daõ voâ Phaät.

            Ñaïi thieân sa giôùi haûi trung aâu,

            Nhaát thieát Thaùnh hieàn nhö ñieän phaát.

Chö Phaät hieän ra ñôøi laø öùng hoùa chaúng phaûi thaät, chuùng sanh huyeãn khôûi coù danh töôùng ñeàu hö doái, phoå thænh ñaïo traøng thuûy nguyeät, toû ngoä Phaät söï khoâng hoa. Theá naøo laø Phaät söï khoâng hoa ? Daïy raèng: Töôùng khoâng laø thaät töôùng, thaân khoâng töùc Phaùp thaân, saïch troïi trôn, baøy trô trô, khoâng moät vaät, khoâng theå naém baét, neáu goïi laø moät vaät, laïi chaúng truùng lyù.

            Coù noùi ñeàu thaønh baùng,

            Khoâng lôøi cuõng chaúng dung.

            Vì anh thoâng moät loái,

            Trôøi moïc nuùi ñoâng hoàng.

AÂm :

            Höõu thuyeát giai thaønh baùng,

            Voâ ngoân dieäc baát dung.

            Vò bæ thoâng nhöùt tuyeán,

            Nhaäït xuaát laõnh ñoâng hoàng.

Chö Phaät giaùo hoùa chuùng sanh, ví nhö baø daïy chaùu, tuøy cô maø aån hieän. Phöông tieän coù nhieàu thöù. Cho neân nuoâi côm laø thöông con treû, nöôùc uoáng laø ngöøa noù khaùt. Göôïng goïi teân laø Phaät, laø Toå, laø Thieàn toâng, laø chæ thuù, laø hö khoâng phaùp thaân, laø thaät töôùng voâ töôùng. Thaät töôùng voâ töôùng, laø vöôït leân teân goïi vaø hình töôïng, theå voán voâ sanh, nhöng vì göôïng neâu teân ñeå chæ baøy cho ngöôøi sau. Vì vaäy noùi: Phaùp thaân loà loä, thaät töôùng raønh raønh, troøn ñoàng thaùi hö, khoâng thieáu khoâng dö, bao goàm caû trôøi ñaát, suoát thaáu caû nuùi soâng, ñoái dieän ngay tröôùc maët, chaân thaät roãng rang meânh moâng, vieân dung caû phaùp giôùi, trong laëng nhö nhö, khoâng töôùng khoâng teân, khoâng lôøi khoâng noùi, chaúng sanh chaúng dieät, khoâng ñeán khoâng ñi, öùng vaät hieän hình nhö traêng trong nöôùc. Tuøy duyeân öùng ra hình chaát, thì möôïn saéc maø thaønh hình; nöông theo loaïi maø hoùa thaân, thì quaùn aâm thanh noùi roäng giaùo phaùp. Noùi naêng baøy toû nôi laù boái, laø chaân ngoân maø chaúng phaûi chaân ngoân; töôùng hieån hieän nôi hoa sen, neáu coù töôùng thì ñaâu töøng coù töôùng. Xöng Phaät xöng Toå, trò keû döôùi maø taïm möôïn teân; raát dieäu raát huyeàn, toái thöôïng voâ töôùng; thöôøng laïc ngaõ tònh, toät lyù maø chöùng bieát; phaùp thaân voâ vi, vöôït leân treân Phaät Toå; teân Phaät hieäu Toå cuõng laø giaû danh; phaùp taùnh chaân khoâng, troïn khoâng moät vaät. Ngöôøi hoïc tham Thieàn thaáu ñeán toät cuøng, neân noùi ñaõ thaáu ñeán choã ruoäng ñaát coá höông, ñaõ ñöôïc choã an thaân laäp  maïng, choã thöôøng laïc ngaõ tònh, choã sanh töû chaúng dính daùng. Ruoäng ñaát coá höông, laø choã roãng theânh baùt ngaùt, ñeán ruoäng ñaát aáy, thì moät chöõ Phaät cuõng laø vaät ôû beân ngoaøi caên traàn. Nhö vaäy, Phaät coøn khoâng ñaém tröôùc, huoáng nöõa laø chaân nhö Phaät taùnh, Boà-ñeà Nieát-baøn, choã naøo coù ñöôïc ? Thaáu toät, thaáu toät raønh raønh khoâng moät vaät, thì khoâng phaøm Thaùnh, khoâng thöù lôùp, khoâng danh töôùng, khoâng theàm böïc, khoâng soá kieáp, khoâng giôø khaéc, khoâng toân ti, khoâng xöa khoâng nay, khoâng ñöôïc khoâng maát, khoâng moät khoâng hai, khoâng phaûi khoâng quaáy, khoâng tònh khoâng loaïn, khoâng sanh khoâng töû, khoâng Phaät khoâng chuùng sanh, khoâng bôø meù khoâng laøm ra, khoâng tu khoâng chöùng; khoâng thöôøng khoâng truï vaø chaúng khoâng thöôøng truï, voán khoâng Nieát-baøn, chaúng phaûi chaúng khoâng Nieát-baøn, voán khoâng thaønh Phaät vaø chaúng khoâng thaønh Phaät; cuõng khoâng toû roõ trong caùi toû roõ, cuõng khoâng trong laëng trong caùi trong laëng, cuõng khoâng  caùi  theå  trong laëng, cuõng khoâng caùi duïng trong laëng; cuõng khoâng theá aáy noùi caùi trong laëng, cuõng khoâng theá aáy thoï caùi trong laëng; ba caùi khoâng ñeàu khoâng, chæ moät caùi trong laëng troøn ñaày, maø moät cuõng chaúng moät, nguoàn trôû laïi nguoàn.

            Neân bieát trong khoâng voán chaúng hoa,

            Vì keû meâ, quyeàn hieän Thích Ca.

            Ñem saéc thanh caàu troïn chaúng thaáy,

            Xöa nay chaân thaät töï nôi ta.

AÂm :

            Tu tri khoâng lyù boån voâ hoa,

            Quyeàn vò meâ löu hieän Thích Ca.

            Dó saéc thanh caàu chung baát kieán,

            Nguyeân lai chaân Phaät boån phi tha.

            * Voán töï nhieân thaønh chaúng taïc ñieâu,

            Choáng trôøi choûi ñaát maëc tieâu dieâu.

            Xöa nay Chaùnh giaùc khoâng moät vaät,

            Toaøn thaân chaúng dính maûy tô haøo.

AÂm :

            Boån töï vieân thaønh baát giaû ñieâu,

            Truù thieân truù ñòa nhaäm tieâu dieâu.

            Chaùnh giaùc baûn lai voâ nhöùt vaät,

            Thoâng thaân baát quaûi nhaáùt ty haøo.

            * Giô hoa nieâm cuù gaït ngöôøi thoâi,

            Muoân phaùp khoâng hoa chaúng keùo loâi.

            Toâng, giaùo cuøng queân ñeàu chaúng ñaém,

            Nguoàn linh töï taïi maëc thaûnh thôi.

AÂm :

            Nieâm hoa nieâm cuù coäng tha man,

            Vaïn phaùp khoâng hoa toång baát can.

            Toâng, giaùo löôõng vong caâu baát nòch,

            Linh nguyeân töï taïi nhaäm thanh nhaøn.

            *  Theo roãng tieáp vang ñeàu chaúng thaät,

            Khoâng hoa maét beänh tuøy voïng sanh.

            Coäi nguoàn dieäu theå khoâng choã truï,

            Chaân nhö töï taïi maëc tung hoaønh.

AÂm :

            Thöøa hö tieáp höôûng giai phi thaät,

            Beänh nhaõn khoâng hoa truïc voïng sanh.

            Dieäu theå baûn nguyeân voâ sôû truï,

            Chaân nhö töï taïi nhaäm tung hoaønh.

            * Treân ñaûnh Tyø-loâ vui quaù chöø,

            Trong aùnh tòch quang khoâng vaät dö.

            Töùc saéc töùc khoâng thaät raønh roõ,

            Chaúng taâm chaúng Phaät töï nhö nhö.

AÂm :

            Tyø-loâ ñaûnh thöôïng laïc voâ dö,

            Thöôøng tòch quang trung nhaáùt vaät voâ.

            Töùc saéc töùc khoâng chaân lieãu lieãu,

            Phi taâm phi Phaät töï nhö nhö.

            * Chö Toân öùng hoùa thaûy voïng duyeân,

            Phaùp thaân thanh tònh roäng voâ bieân.

            Ngaøn soâng coù nöôùc, ngaøn soâng nguyeät,

            Muoân daëm khoâng maây muoân daëm thieân.

AÂm :

            ÖÙng hoaù chö Toân ñaúng voïng duyeân,

            Phaùp thaân thanh tònh quaûng voâ bieân.

            Thieân giang höõu thuûy, thieân giang nguyeät,

            Vaïn lyù voâ vaân vaïn lyù thieân.

Phaùp keä :   Xem phaù saéc töôùng cuûa Tam Giaùo

            Chaúng Nho chaúng Phaät cuõng chaúng Tieân,

            Voø laïi moät vieân roãng laëng troøn.

            Chuøy nhoïn thaân huøng thoâng moät ñieåm,

            Kieám saéc huôi rôi roõ tam huyeàn. (Phaät, Nho, Tieân)

            Trong mô hoøn boït chia ranh giôùi,

            Giöõa luoàng ñieän chôùp baøy Thaùnh hieàn.

            Muoân phaùp ngaøn toâng ñeàu laø huyeãn,

            Moät thoi naùt saïch Toå sö Thieàn.

            Thaân ñoàng coõi hö khoâng,

            Baøy phaùp baèng hö khoâng.

            Khi chöùng ñöôïc hö khoâng,

            Khoâng phaùp khoâng phi phaùp.

Phaùp keä:   Laõm phaù Tam giaùo saéc töôùng

            Phi Nho phi Phaät dieäc phi Tieân,

            Nieát töïu nhaát ñoaøn khoâng tòch vieân.

            Chuøy dónh huøng thaân thoâng nhaát ñieåm,

            Kieám mang huy laïc lieãu tam huyeàn.

            Phuø aâu moäng lyù phaân cöông giôùi,

            Thieåm ñieån quang trung lieät Thaùnh hieàn.

            Vaïn phaùp thieân toâng ñoâ thò huyeãn,

            Nhaát kình phaù taän Toå sö Thieàn.

            Thaân ñoàng hö khoâng giôùi,

            Thò ñaúng hö khoâng phaùp.

            Chöùng ñaéc hö khoâng thôøi,

            Voâ thò voâ phi phaùp.

Hoûi: Theá naøo laø treân trôøi döôùi ñaát, trong coõi nhaân gian, quaàn sanh muoân loaøi, heát loøng cung kính, toân xöng chö Phaät, goïi laø Giaùc Hoaøng ?

Ñaùp: Phaät laø baäc thaày trong ba coõi, cha laønh nôi boán loaøi, ñöùc to voøi voïi, huøng toân baùt ngaùt, quaû chöùng ba voâ soá kieáp, aân thaám caû chín loaøi, ba thaân troøn hieån, möôøi hieäu cuøng baøy, ñeán Thaùnh thì laøm vua trong muoân Thaùnh, laøm Phaät thì saùu thoâng töï taïi, chín loaøi toái taêm ñeàu ñöôïc thaám nhuaàn, ba coõi ñeàu toân quí, ñaïi bi ñaïi nguyeän, ñaïi löïc ñaïi haïnh, khaép tieáp caû trôøi ngöôøi, sang heøn ñeàu daãn daét, öùng hoùa treân trôøi, coõi ngöôøi, cöùu ñoä coõi naøy phöông khaùc, quaàn sanh ñeàu lôïi laïc, taát caû ñeàu nöông veà, vì vaäy toân Phaät laø “Giaùc Hoaøng”.

Bôûi vì sao ? Vì nhaân tu roäng lôùn neân traêm ngaøn coâng ñöùc ñaõ trang nghieâm, quaû chöùng chí toân thì ôû treân caû traêm öùc hoùa thaân. Ñaïi nguyeän cuûa chö Phaät, khi ra ñôøi thöôøng thò hieän laøm vua. Laøm Phaät thì ba coõi ñeàu toân kính, laøm vua thì muoân nöôùc ñeàu qui phuïc, laø thaûy do coâng phu tu haønh töø nhieàu kieáp, vaø nhaân duyeân phöôùc hueä, lo cöùu giuùp cho moïi ngöôøi.

Laïi hoäi lyù raèng:

Giaùc laø raát to, raát roäng, phaùp taùnh troøn saùng, chaùnh giaùc Boà-ñeà. Hoaøng laø raát toân, raát quí, ngoâi vò ñoäc toân heát möùc, laø baäc ñeá vöông trang troïng. Trong caùc kinh vaãn thaáy Phaät Phaät hieän laøm vua, vieäc xöa cuõng truyeàn nghe vua vua thaønh Phaät. Neân bieát, chö Phaät soá caùt soâng Haèng, moãi vò cuõng thöôøng thò hieän laøm thaân ñeá vöông. Vaø neân bieát, ôû cung vua maø öùng ra ñôøi trong cöûa Phaät, thì nöôùc Vieät laïi thaáy trieàu Leâ, nieân hieäu Chính Hoøa, Ñöùc Giaùc Hoaøng trí Phaät thieân nhieân, bieån hueä troøn saùng, trang troïng ngöï giöõa ñaøi hoa maø hieån döông Phaät phaùp. Caây Boà-ñeà lôùn cao, boùng che maùt caû möôøi phöông, hoa öu baùt nôû ra, saùng röïc ñeán muoân ñôøi. Quaàn sanh ñeàu ñöôïc ñoä, khaép nôi thaám ôn saâu, ñôøi toân xöng laø chaân Phaät Hoaøng.

            Roãng toang Phaät taùnh tôï hö khoâng,

            Thò hieän thaân vua theå cuõng ñoàng.

            Quyeàn thaät saùng ngôøi goàm moïi lyù,

            Môû mang Phaät phaùp ñoä quaàn moâng.

AÂm :

            Hoaùt nhieân Phaät taùnh ñaúng hö khoâng,

            Thò hieän vöông thaân theå dieäc ñoàng.

            Quyeàn thaät tinh quang bao chuùng lyù,

            Hieån khai Phaät phaùp ñoä quaàn moâng.

Tröôùc kia, vua Ñöôøng Thuaän Toâng hoûi Ñaïi sö Phaät Quang:

            Phaät töø phöông naøo ñeán ?

            Dieät trôû veà nôi ñaâu ?

            Ñaõ noùi thöôøng truï theá,

            Nay Phaät ôû choã naøo ?

AÂm :

            Phaät toøng haø phöông lai ?

            Dieät höôùng haø phöông khöù ?

            Kyù ngoân thöôøng truï theá,

            Phaät kim taïi haø xöù ?

            Ñaïi sö Phaät Quang ñaùp:

            Phaät töø voâ vi ñeán,

            Dieät trôû veà voâ vi.

            Phaùp thaân ñoàng hö khoâng,

            Thöôøng ôû choã khoâng taâm.

            Coù nieäm veà voâ nieäm,

            Coù truï veà voâ truï.

            Ñeán vì chuùng sanh ñeán,

            Ñi vì chuùng sanh ñi.

            Bieån chaân nhö thanh tònh,

            Troøn laëng theå thöôøng truï.

            Ngöôøi trí kheùo tö duy,

            Laïi chôù sanh nghi ngôø.

AÂm :

            Phaät toøng voâ vi lai,

            Dieät höôùng voâ vi khöù.

            Phaät thaân ñaúng hö khoâng,

            Thöôøng taïi voâ taâm xöù.

            Höõu nieäm qui voâ nieäm,

            Höõu truï qui voâ truï.

            Lai vò chuùng sanh lai,

            Khöù vò chuùng sanh khöù.

            Thanh tònh chaân nhö haûi,

            Traïm vieân theå thöôøng truï.

            Trí giaû thieän tö duy,

            Caùnh vaät sanh nghi ngaïi.

Vua laïi hoûi:

            Phaät töø vöông cung sanh,

            Dieät veà Song Laâm dieät.

            Truï theá boán chín naêm,

            Laïi baûo khoâng phaùp noùi ?

            Nuùi soâng vaø bieån caû,

            Trôøi ñaát vôùi nhaät nguyeät,

            Thôøi ñeán ñeàu tieâu tan.

            Ai raèng khoâng sanh dieät ?

            Nghi tình coøn nhö treân,

            Ngöôøi trí kheùo phaân bieät.

AÂm :

            Phaät tuøøng vöông cung sanh,

            Dieät höôùng song laâm dieät.

            Truï theá töù thaäp cöûu,

            Höïu ngoân voâ phaùp thuyeát.

            Sôn haø caäp ñaïi haûi,

            Thieân ñòa caäp nhaät nguyeät.

            Thôøi chí giai qui taän,

            Thuøy vaân baát sanh dieät ?

            Nghi tình du nhöôïc tö,

            Trí giaû thieän phaân bieät.

Ñaïi sö Phaät Quang ñaùp:

            Theå Phaät voán voâ vi,

            Tình meâ voïng phaân bieät.

            Phaùp thaân ñoàng hö khoâng,

            Chöa töøng coù sanh dieät.

            Coù duyeân Phaät ra ñôøi,

            Heát duyeân Phaät nhaäp dieät.

            Nôi nôi ñoä chuùng sanh,

            Gioáng nhö traêng trong nöôùc.

            Chaúng thöôøng cuõng chaúng ñoaïn,

            Chaúng sanh cuõng chaúng dieät.

            Sanh cuõng chöa töøng sanh,

            Dieät cuõng chöa töøng dieät.

            Toû ngoä choã khoâng taâm,

            Töï nhieân khoâng phaùp noùi.

AÂm :

            Phaät theå boån voâ vi,

            Meâ tình voïng phaân bieät.

            Phaùp thaân ñaúng hö khoâng,

            Vò taèng höõu sanh dieät.

            Höõu duyeân Phaät xuaát theá,

            Voâ duyeân Phaät nhaäp dieät.

            Xöù xöù hoùa chuùng sanh,

            Du nhö thuûy trung nguyeät.

            Phi thöôøng dieäc phi ñoaïn,

            Phi sanh dieäc phi dieät.

            Sanh dieäc vò taèng sanh,

            Dieät dieäc vò taèng dieät.

            Lieãu ngoä voâ taâm xöù,

            Töï nhieân voâ phaùp thuyeát.

Vua nghe Sö giaûng hoaùt nhieân ngoä ñaïo, toân troïng Thieàn toâng.

Kinh noùi: “Taâm ta nhö nöôùc, Di Ñaø nhö traêng, nöôùc trong thì traêng hieän, chaúng caàn ngöôøi khaùc noùi”. Traêng duï Phaùp thaân, boùng duï Hoùa thaân, trong vaø ñuïc duï nhieãm vaø tònh. Nöôùc trong traêng hieän, traêng cuõng chaúng ñeán. Nöôùc ñuïc traêng aån, traêng cuõng chaúng ñi. Chæ do nöôùc coù trong ñuïc, chaúng phaûi baûo traêng coù ñeán ñi. Trong phaùp cuõng nhö vaäy, taâm saïch thì thaáy Phaät, chaúng phaûi laø Phaät ñeán, taâm nhô thì chaúng thaáy, chaúng phaûi laø Phaät ñi. Bôûi do chuùng sanh coù nhô saïch, chaúng phaûi baûo chö Phaät coù aån hieän. Lyù roát raùo toät cuøng, cöïc taéc tuyeät dieäu thì Phaùp thaân voán roãng laëng, troøn ñoàng thaùi hö, khoâng ñi khoâng ñeán, khoâng nôi khoâng choán, tuøy cô maø caûm ñeán, öùng hieän töï taïi, neân göôïng goïi laø Nhö Lai.

            Chaùnh giaùc khoâng nôi ñeán,

            Ñi cuõng khoâng choã naøo.

            Thaân thanh tònh dieäu saéc,

            Do thaàn löïc hieån hieän.

            Phaät thaân roãng laëng truøm phaùp giôùi,

            Roõ raøng tröôùc maét quaàn sanh loaïi.

            Tuøy cô caûm ñeán khaép moïi nôi,

            Töï do öùng hieän ñeàu voâ ngaïi.

AÂm :

            Chaùnh giaùc voâ lai xöù,

            Khöù dieäc voâ sôû tuøng.

            Thanh tònh dieäu saéc thaân,

            Thaàn löïc coá hieån hieän.

            Phaät thaân khoâng tòch bieán phaùp giôùi,

            Ñöôøng ñöôøng ñoái nhaõn quaàn sanh loaïi.

            Tuøy cô phoù caûm mî baát chu,

            Töï nhö öùng hieän löïc voâ ngaïi.

Kinh noùi: “Thaân phaùp giôùi thanh tònh voán khoâng coù ra vaøo, söùc boån nguyeän ñaïi bi thò hieän nhö hoa trong khoâng”. Bôûi thò hieän coù ra vaøo laø ôû cô duyeân, cô duyeân öùng thì hieän ra trong cung vua Tònh Phaïn, cô duyeân heát thì ôû döôùi goác Sa-la (Baûn chöõ Haùn laø Boà-ñeà thoï.) vaøo Nieát-baøn. Do vì nöôùc trong saïch voâ taâm maø khoâng hình töôïng naøo chaúng hieän. Hình töôïng chaúng phaûi laø ta voán coù, ñaây laø hoa ñoám trong khoâng thuoäc vaät beân ngoaøi. Töôùng chaúng phaûi laø thaân Phaät, haù Nhö Lai coù ra vaøo ?

Ñoù goïi laø thaân Phaät voâ vi, ñaày khaép caû phaùp giôùi, thanh tònh troøn saùng, trong laëng thöôøng truï. Chaân Phaät thì voâ töôùng, voán khoâng coù lyù Nieát-baøn. Quyeàn Phaät thì giaû hieän, huyeãn coù vieäc öùng hoùa. Nghóa Nieát-baøn töùc laø Phaùp taùnh cuûa chö Phaät, chaúng sanh chaúng dieät, neân noùi Nieát-baøn khoâng ñi khoâng ñeán, goïi laø Phaùp thaân Nhö Lai thöôøng truï, trong suoát roãng laëng, khoâng daáu veát, khoâng taïo taùc, khoâng uoáng aên, khoâng toùc da. Thaân Nhö Lai töùc laø Phaùp thaân, roãng laëng, linh thoâng, chaân khoâng töï taïi, chaúng phaûi töø maùu thòt, xöông tuûy laøm thaønh. Neân bieát, Phaät taùnh troøn ñoàng thaùi hö, khoâng thieáu khoâng dö, chaân khoâng dieäu höõu, khoâng sanh khoâng dieät, khoâng ñi khoâng ñeán, chaúng phaûi quaù khöù, hieän taïi, vò lai, ba ñôøi ñeàu bình ñaúng, moät theå roãng rang, suoát toät xöa nay, vaãn haèng nhö vaäy. Vì theá goïi ñoù laø thöôøng truï chaúng ñoåi. Chaân thaân cuûa Nhö Lai voán khoâng saéc töôùng, tuøy thuaän chuùng sanh maø thò hieän saéc töôùng. Phaùp thaân Nhö Lai voán khoâng coù Nieát-baøn, tuøy thuaän chuùng sanh maø thò hieän Nieát-baøn. Vieäc öùng duyeân ñaõ xong thì boû thaân hoa ñoám trong khoâng, nhö con ve loät xaùc, nhö con raén loät da, quay veà caên meänh, trôû laïi coäi nguoàn, laëng leõ khoâng tieáng taêm, meù chaân thaät trong treûo troøn ñaày, raønh raønh soi khaép, ñoái ngay tröôùc maét, aån hieän cuøng baøy, saéc khoâng chaúng hai. Do vì quaàn sanh ôû möôøi phöông theá giôùi, treân trôøi döôùi ñaát, hình loaïi ñeàu khaùc, ngoân ngöõ chaúng ñoàng maø Nhö Lai ñaïi bi duøng thaàn löïc hoùa thaân, tuøy loaïi thò hieän, tuøy hình töôùng, tuøy ngoân ngöõ, tuøy aâm thanh cuûa chuùng, môû roäng phöông tieän ñeå thuyeát phaùp giaùo hoùa, khieán cho hoï saùng toû baûn taùnh, moãi loaøi ñeàu ñöôïc giaûi thoaùt. Thaät laø thaân Nhö Lai thì trong suoát roãng laëng. Neân noùi, chaúng thaáy coù khoâng töùc thaáy chaân thaân Phaät. Ñoái vôùi chaân thaân Phaät thì troïn chaúng theå ñöôïc. Chæ caùi tin töùc aáy, ba ñôøi chö Phaät noùi chaúng kòp, nhieàu ñôøi Toå sö truyeàn chaúng ñeán. Ñaõ noùi chaúng kòp, laïi truyeàn chaúng ñeán, thì Thích Ca, Di Laëc cuõng laø teân suoâng. Thích Ca, Di Laëc ñaõ laø teân suoâng, goïi caùi gì laø chuû ? Goïi caùi gì laø khaùch ? Goïi caùi gì laø toâng ? Goïi caùi gì laø chæ ? Goïi caùi gì laø sanh töû ? Goïi caùi gì laø Nieát-baøn ? Goïi caùi gì laø xöa ? Goïi caùi gì laø nay ? Ñaõ khoâng sanh laïi khoâng dieät, tröôùc khoâng xöa, sau khoâng nay, saïch troïi trôn, baøy trô trô, trong treõo roãng laëng, troøn ñoàng vôùi thaùi hö, thaân voán laø Phaät, vaãn haèng nhö vaäy. Thaân Phaät nhö vaäy, thaân ta cuõng nhö vaäy, ngay khi ñoä chuùng sanh maø döùt tröø töôûng ñoä, xoay laïi taâm voâ vi höôùng ñeán ñöôøng Nieát-baøn, boán ñaïi voán khoâng, naêm uaån chaúng phaûi coù, moät taùnh troøn saùng, coøn maõi vôùi trôøi ñaát, baûn taùnh trong laëng, ngang baèng vôùi Phaät, roát raùo vieân dung, ñoàng vaøo moät theå.

            Phaùp taùnh Nhö Lai khoâng moät vaät,

            ÖÙng ñoä quaàn sanh vieäc caû traêm.

            Neáu ngoä chaân khoâng, luoân ñoái maët,

            Nhö Lai thöôøng truï ôû Linh Sôn.

AÂm :

            Phaùp taùnh Nhö Lai voâ nhaát vaät,

            ÖÙng ñoä quaàn sanh höõu baùch ban.

            Nhöôïc ngoä chaân khoâng haèng ñòch dieän,

            Nhö lai thöôøng truï taïi Linh Sôn.

Khieán ngöôøi ngöôøi xuaát gia theo Phaät, lyù neân choïn baïn tìm thaày, neáu khoâng thaày baïn, laáy gì tieáp daãn ? Xem kinh maø meâ môø lyù thì luoáng töï nhoïc nhaèn, ñeám chöõ tìm haøng thì chaúng roõ toâng chæ. Chaúng roõ toâng chæ thì chaúng cuøng toät vaên lyù, chaúng cuøng toät vaên lyù thì ñaâu theå giaûi thoaùt !

            Hoïc ñaïo khoâng toâng chæ,

            Thaáy nhieàu chaúng baèng muø.

            Tìm saùng chaúng bieát baùu,

            Luoáng nhoïc troøng maét mình.

AÂm :

            Hoïc ñaïo voâ toâng chæ,

            Ña kieán baát nhö manh.

            Taàm quang baát thöùc baûo,

            Ñoà lao töï nhaõn tình.

            * Cöûa khoâng chaúng chòu ra,

            Quaù ngu chui cöûa soå.

            Giaáy cuõ traêm naêm duøi,

            Bao giôø ñöôïc ra khoûi.

AÂm :

            Khoâng moân baát khaúng xuaát,

            Ñaàu song daõ thaùi si.

            Baùch nieân taùn coå chæ,

            Haø nhaät xuaát ñaàu thì ?

            * Ngöôøi nay hoïc ñaïo chaúng roõ chaân,

            Chæ bôûi töø laâu nhaän thöùc thaàn.

            Voâ löôïng kieáp roài goác sanh töû,

            Keû si goïi ñoù boån lai nhaân.

AÂm :

            Hoïc ñaïo chi nhaân baát thöùc chaân,

            Chæ vò tuøng tieàn nhaän thöùc thaàn.

            Voâ löôïng kieáp lai sanh töû chuûng,

            Si nhaân hoaùn taùc boån lai nhaân.

            * Coù phaùp coù taâm coøn voïng thöùc,

            Khoâng caàu khoâng ñöôïc chöùng chaân nhö.

            Chaân voïng hai ñaàu ñeàu phaù saïch,

            Moät luoàng saùng laïnh röïc thaùi hö.

AÂm :

            Höõu phaùp höõu taâm toàn voïng thöùc,

            Voâ caàu voâ ñaéc chöùng chaân nhö.

            Chaân voïng löôõng ñaàu caâu ñaû phaù,

            Nhaát ñaïo haøn quang thöôùc thaùi hö.

Cho neân kinh Baùt-nhaõ noùi: “Khoâng trí cuõng khoâng ñaéc; do vì khoâng choã ñöôïc”. Neáu trí voâ phaân bieät thì laøm haïi caùi thaáy coù thaáy khoâng. Trí voâ phaân bieät thì troïn chaúng theå ñöôïc. Taïi sao khoâng theå duøng trí ñoaïn trí ? Chaúng theå duøng kieám laïi chaët kieám.

Hoäi raèng:

Kieám töï haïi kieám, kieám kieám haïi nhau, töùc kieám cuõng chaúng theå ñöôïc. Trí töï haïi trí, trí trí haïi nhau, töùc trí cuõng chaúng theå ñöôïc. Meï con ñeàu maát, cuõng laïi nhö theá.

Ñaây laø choã noùi raèng chæ thaúng roát raùo, chaân nhö thaät teá, höôùng thöôïng voâ nieäm, thaønh Phaät laøm Toå, chæ ngaïi keït nôi teân nhô. Sao vaäy ? Vì chaúng lìa taâm coù. Neáu tình phaøm Thaùnh heát, naêng sôû ñeàu laëng, moät nieäm chaúng sanh, thaúng ñeán ñòa vò Nhö Lai trong laëng nhieäm maàu, bieån giaùc laëng leõ, laø ñaát Cöïc-laïc vaäy.

Neân Coå ñöùc noùi: Treân chaúng thaáy coù chö Phaät, döôùi chaúng thaáy coù chuùng sanh, ngoaøi chaúng thaáy coù nuùi soâng, ñaát ñai, trong chaúng thaáy coù caùi thaáy nghe hieåu bieát toát xaáu, daøi ngaén, nhoài thaønh moät maûnh, moãi moãi ñöa ra, troïn khoâng caùi thaáy khaùc. Lyù aáy vi dieäu, saâu xa khoâng gì treân, hoïc giaû tri aâm thì coù theå thoâng suoát. Chæ Phaät vôùi Phaät môùi hay xeùt toät, thaät töôùng caùc phaùp ñeán choã roát raùo, thì vaên töï cuõng chaúng theå ñöôïc, ngoân ngöõ cuõng chaúng theå ñöôïc, thöùc phaùp cuõng chaúng theå ñöôïc, ñoái ñaõi cuõng chaúng theå ñöôïc, baët ñöôøng cô quan nguy hieåm, cuøng toät trí phaân bieät beùn nhaïy, Baùt-nhaõ cuõng chaúng theå ñöôïc, tòch chieáu cuõng chaúng theå ñöôïc, beøn chaúng phaûi voâ söï sanh söï, lieàn laø coù caønh vin caønh. Ñeán nhö ba ñôøi chö Phaät, chaùnh phaùp löu haønh, laàn löôït truyeàn trao cho nhau: chæ thaúng taâm ngöôøi, thaáy taùnh thaønh Phaät, chaúng laäp vaên töï.

Nay laäp vaên töï laø môû thoâng moät loái ñeå tieáp daãn cho ngöôøi haäu hoïc. Nieát-baøn khoâng coù hai loái, phöông tieän thì coù nhieàu cöûa. Do ñoù Phaät noùi Tieåu thöøa, Ñaïi thöøa, kinh coù ñoán giaùo, tieäm giaùo. Neân bieát, ngaøn kinh muoân kinh chæ laø moät kinh, ngaøn phaùp muoân phaùp chæ laø moät phaùp, ngaøn lôøi muoân lôøi chæ laø moät lôøi, ngaøn caâu muoân caâu chæ laø moät caâu, ngaøn theå muoân theå chæ laø moät theå, ngaøn toâng   muoân toâng chæ laø moät toâng, ngaøn phaùi muoân phaùi chæ laø moät phaùi, ngaøn nguoàn muoân nguoàn chæ laø moät nguoàn. Neáu thoâng suoát nguoàn linh, thì roõ moät chaúng phaûi moät; thaáu suoát chaùnh phaùp thì goïi laø ñaéc phaùp. Huyeàn chæ cuûa Baùt-nhaõ, laáy khoâng choã ñöôïc maø töï ñöôïc, taïm vì giaùo hoùa chuùng sanh maø neâu baøy teân “ñaéc phaùp” vaø ñeå lôøi daën doø: - Baäc toâng sö ñôøi sau haõy ngaàm xem haøng moân ñoà, löïa choïn trong caùc ñeä töû, ai laø ngöôøi coù ñöùc haïnh, gioáng trí maàm linh, thaät taâm xuaát gia, kính nhaän vaø vaâng theo lôøi daïy, ngoä saâu lyù taùnh, hieáu thuaän chaân tu, ñöôïc ngöôøi nhö theá, coù theå trao taâm aán.

            Thaáy cuøng thaày baèng,

            Gaàn thaày baûy phaàn.

            Ñöôïc ngöôøi nhö theá,

            Môùi ñaùng truyeàn trao.

AÂm :

            Kieán döõ sö teà,

            AÙ sö thaát phaàn.

            Ñaéc nhö thò nhaân,

            Naõi khaû truyeàn thoï.

Xeùt taâm aán cuûa chö Phaät haún chaúng löøa nhau, Phaùp thaân roãng laëng troøn ñoàng thaùi hö, khoâng thieáu khoâng dö, khoâng ñöôïc khoâng maát, khoâng theâm khoâng bôùt, khoâng trao khoâng truyeàn, vì ñoái ngoaïi duyeân maø giaû laäp teân “aán” ñoù thoâi. Vì vaäy trong kinh Phaùp Baûo Ñaøn, Tyø-kheo Phaùp Haûi thöa hoûi Luïc Toå raèng: “Chö Phaät öùng ra ñôøi soá ñöôïc bao nhieâu ?”. Luïc Toå Hueä Naêng chæ daïy Tyø-kheo Phaùp Haûi: “Chö Phaät öùng ra ñôøi soá nhö caùt soâng Haèng, danh töôùng khoâng cuøng, khoù theå tính  keå. Nay  ñem  baûy  ñöùc  Phaät Toâng  sö  laøm  thuûy  toå  chuùng  ta”. Do ñoù, ba ñôøi chö Phaät, phaùp aán nhö theá, ñeán cuoái cuøng nôi haûi aán thì thaàm trao ñeøn taâm, boán maét nhìn nhau, im laëng aán chöùng. Do ñöôïc nhö theá maø nhieàu ñôøi Toå sö boán maét nhìn nhau, im laëng aán chöùng. Do ñöôïc nhö theá neân Truyeàn Ñaêng Ngöõ Luïc ghi: Ñaïi sö Ñaït-ma ngaàm noùi lôøi daën doø Toå Hueä Khaû raèng: “Xöa ñöùc Thích Ca Nhö Lai ñem chaùnh phaùp nhaõn taïng, Nieát-baøn dieäu taâm phoù chuùc cho Toå Ca-dieáp, löu truyeàn maáy möôi ñôøi, ñeán toân giaû Baùt-nhaõ-ña-la truyeàn trao cho ta. Nguyeân ta ñaõ ñöôïc phaùp aán ôû Taây Thieân, vaâng theo baäc treân ñeán truyeàn baù taâm toâng nôi Ñoâng ñoä, neân ñaïp caønh lau qua bieån ñeán ñaây. Thaáy ngöôi moät loøng tinh thaønh, coù khí töôïng ñaïi thöøa neân truyeàn taâm aán cho ngöôi. Ngöôi haõy noái chí thuaät laïi vieäc naøy, theå nhaän taâm ta maø beàn vöõng hoä trì chôù ñeå cho ñoaïn döùt. Laïi trao cho ngöôi moät chieác ca sa phaùp phuïc, vôùi boán quyeån kinh Laêng Giaø ñeå laøm phaùp tín, che chôû cho Thieàn toâng phaùt trieån. Trong thì truyeàn phaùp aán ñeå kheá hôïp taâm chöùng, ngoaøi trao ca sa ñeå ñònh toâng chæ, traùnh cho ngöôøi ñôøi sau khaét khe, sanh nhieàu nghi ngôø, baûo raèng. - Ta voán laø ngöôøi phöông Taây, ngöôi laø keû ôû phöông Nam, töø ñaâu maø ñöôïc phaùp ? Laáy gì laøm baèng chöùng truyeàn trao taâm aán cho ngöôi ? Chính y baùt, kinh phaùp duøng ñeå tieâu bieåu môû mang giaùo phaùp, roäng ñoä chuùng sanh. Sau khi ta dieät ñoä, khoaûng hai traêm naêm, y neân döøng chaúng truyeàn nöõa. Luùc naøy phaùp ñaõ khaép giaùp moïi nôi, ngöôøi hieåu ñaïo thì nhieàu, ngöôøi haønh thì ít, ngöôøi noùi lyù thì nhieàu, ngöôøi thoâng lyù thì ít, ngaàm hôïp thaàm chöùng coù hôn ngaøn muoân ngöôøi, ngöôi haõy xieån döông chôù khinh ngöôøi  chöa ngoä, moät nieäm hoài cô lieàn ñoàng vôùi saün ñöôïc.

Nghe ta noùi keä:

            Ta voán ñeán xöù naøy,

            Truyeàn phaùp cöùu meâ tình.

            Moät hoa nôû naêm caùnh,

            Keát quaû töï nhieân thaønh.

AÂm :

            Ngoâ boån lai tö ñoä,

            Truyeàn phaùp cöùu meâ tình.

            Nhaát hoa khai nguõ dieäp,

            Keát quaû töï nhieân thaønh.

Keä chöùng côù xöa:

            Ca-dieáp ban sô y baùt truyeàn,

            Bao ñôøi Baùt-nhaõ nhaän doøng Thieàn.

            Ña-la trao ñeøn truyeàn ta ñoù,

            Ta gôûi saùng thöøa con tieáp duyeân.

AÂm :

Tröng coå keä:

            Ca-dieáp sô öng y baùt truyeàn,

            Nguyeân löu Baùt-nhaõ kyû kinh nieân.

            Ña-la phuïc baû ñaêng truyeàn ngaõ,

            Ngaõ yeát dö quang thaùc töû duyeân.

Keä truyeàn kinh:

            Boán quyeån Laêng Giaø trao laïi con,

            Nhö Lai taâm ñòa phaùp maõi thôm.

            Chuùng sanh duøng ñoù vì khai thò,

            Khieán hoï choùng lieàn toû ngoä saâu.

AÂm :

Truyeàn kinh keä:

            Thoï töû Laêng Giaø töù quyeån kinh,

            Nhö Lai taâm ñòa phaùp moân lieâm.

            Chuùng sanh duïng thöû vi khai thò,

            Linh bæ xaâm xaâm dieäu ngoä thaâm.

Song thöôøng truï ôû theá gian, theå taùnh nhö nhö, vieân giaùc roãng laëng, goïi ñoù laø Phaät. Saùng toû taâm toâng cuûa Phaät, hieåu vaø laøm öùng hôïp vôùi nhau goïi ñoù laø Toå. Phaät Toå chæ moät lyù khoâng sai khaùc.

Laïi noùi:

            Ñaït ñaïo lôùn chöø quaù löôïng,

            Thoâng taâm Phaät chöø khoù löôøng.

Chaúng cuøng phaøm Thaùnh chung nhaø, (Baûn naøy laø chöõ mieân neáu dòch chung nguû thì khoù hieåu, neân dòch laø chung nhaø, töùc laø chung moät choã.)

            Vöôït leân goïi ñoù laø toå.

AÂm :

            Ñaït ñaïi ñaïo heà quaù löôïng,

            Thoâng Phaät taàm heà xuaát ñoä.

            Baát döõ phaøm Thaùnh ñoàng mieân,

            Sieâu nhieân danh vi vieát Toå.

Toâi (Chaân Nguyeân) xem trong kinh Phaùp Baûo Ñaøn, Luïc Toå Hueä Naêng thuaät: “Phaät Phaät chæ truyeàn phaùp taùnh, sö sö thaàm trao baûn taâm, y baùt thuoäc vaät beân ngoaøi, laø ñaàu moái cho söï tranh giaønh, haõy döøng vieäc aáy chôù truyeàn nhau nöõa”. Laïi thaáy cô thaàn yù maät, Ca-sa chia laøm ba: moät taám thöôøng maëc theo mình. Moät taám ñaép cho aûnh töôïng. Moät taám caát chöùa kyõ trong chuøa. Theo nguyeän lôùn laïi noùi lôøi saám kyù raèng: “Ñôøi sau naøy ai ñöôïc taám y, thì ñaây laø ñaïo cuûa ta trôû laïi nôi ñôøi”. Coù vò taêng Duy Tieân ôû trong chuøa, söûa sang xaây döïng laïi ñieän vuõ, tình côø phaùt hieän ñöôïc taám Ca-sa, phaùp phuïc vaãn ñöôïc röïc rôõ nhö ban ñaàu.

Neân bieát, trí löïc cuûa Phaät Toå raát roäng saâu, vaän duïng cô thaàn aån hieän khoù löôøng, thöôøng töï ñoái dieän tröôùc maét, khoâng saéc vieân dung, ra ñôøi ñoä sanh, öùng khaép moïi nôi, dieät vaø chaúng dieät thaûy laø phöông tieän, töôïng giaùo hieån döông, Phaät Phaät ñeàu nhö vaäy.

Töø tröôùc, Phaät Phaät Toå Toå, ñôøi ñôøi tieáp noái nhau ñeàu cuøng chung boán maét nhìn nhau, thaàm trao taâm aán, nhö theá maø ñöôïc, ta cuõng nhö theá maø ñöôïc, chö huynh ñeä thieän tri thöùc cuõng nhö theá maø ñöôïc, cho ñeán höõu tình, voâ tình thaûy ñeàu cuõng nhö theá maø ñöôïc. Toû ngoä phaùp taùnh voán roãng laëng, chæ trí chöùng bieát, noùi naêng chaúng kòp, taâm aán nhö nhö, xöa nay moät lyù, ngöôøi thaáu suoát ñoàng nhö vaäy. Trong Nguõ Ñaêng Hoäi Nguyeân, ngaøn muoân Toå sö ñeàu duøng boán maét nhìn nhau, thaàm trao taâm aán maø truyeàn y thöøa tieáp laøm Toå, moài ñeøn tieáp löûa, noái Toå truyeàn toâng. Chính kinh Laêng Giaø laø taâm aán cuûa Nhö Lai hieån loä ôû quyeån hai. Boán maét nhìn nhau, Sô Toå Ñaït-ma vöôït bieån ñem ñeán. Ngöôøi hoïc veà sau coù nghi ngôø, haõy quaùn roõ thaät chöùng.

Chaân Nguyeân kính vaâng theo, môû mang taâm toâng cuûa Phaät. Kinh noùi: “Chaúng phaûi baäc Ñaïi Thaùnh voâ côù maø môû ra giaùo phaùp, bôûi coù duyeân töø xöa môùi coù theå toû ngoä toâng chæ. Ai laø ngöôøi hoäi ñöôïc taâm toâng, thaät chính laø con Phaät, moài ñeøn noái phaùp, tieáp ñoä quaàn sanh, dieäu taâm Nieát-baøn, ñaïi aán voâ töôùng”.

]