B. GIAÛNG GIAÛI

I. LÔØI TIEÅU DAÃN:KHAÉC IN LAÏI SAÙCH KIEÁN TAÙNH THAØNH PHAÄT

Saùch naøy ñaët teân “Kieán Taùnh Thaønh Phaät”, nghóa laø sao ? Bôûi muoán cho ngöôøi ngöôõng moä teân naøy, caàn nhaän ñöôïc lyù thaät cuûa noù. Nhö kinh noùi: “Vì muoán cho chuùng sanh khai, thò, ngoä, nhaäp tri kieán Phaät”. Ngöôøi nhaän thaáy lyù ñoù thì coù theå thaønh Phaät. Coøn meâ noù thì ta cuõng khoâng heà maát. Bôûi töï taùnh saâu laéng, baûn taâm trong laëng, cao vuùt toàn taïi moät mình, cao vöôït thoaùt khoâng gì ngoaøi. Môùi bieát, taát caû haøm linh ñeàu coù ñuû ñöùc taùnh Nhö Lai, do vì chuùng sanh chöôùng saâu tueä caïn, neân duøng haøng ngaøy maø chaúng töï thaáy. Vaäy neân Ñöùc Naêng Nhaân thaày ta raát thöông xoùt chuùng sanh luaân hoài maõi nôi khoå thuù, moät loøng vì vieäc cöùu khoå maø daïy cho hoï minh taâm kieán taùnh. Cuõng nhö nhaø Nho chuùng ta vì “thaønh ñöùc” daïy cho ngöôøi cuøng toät lyù taùnh, chæ laø moät ñaïo lyù thoâi.

Saùch naøy ñaët teân “Kieán Taùnh Thaønh Phaät” nghóa laø sao ? Bôûi muoán cho ngöôøi ngöôõng moä teân naøy, caàn nhaän ñöôïc lyù thaät cuûa noù. Hoûi taïi sao saùch  naøy  ñaët  teân laø Kieán Taùnh Thaønh Phaät, thì  ñöôïc giaûi thích vì muoán cho ngöôøi ngöôõng moä teân naøy vaø caàn nhaän ñöôïc lyù thaät cuûa noù. Nghe noùi Kieán Taùnh Thaønh Phaät ai cuõng mong muoán ñöôïc Kieán taùnh thaønh Phaät. Ñaây laø caùch gaây aán töôïng maïnh cho moïi ngöôøi thích thuù muoán tu. Keá tieáp laø daãn caâu Vì muoán cho chuùng sanh khai, thò, ngoä, nhaäp tri kieán Phaät trong Kinh Phaùp Hoa ñeå laøm chöùng. Nhaäp Tri Kieán Phaät hay thaønh Phaät khoâng khaùc. Chuùng ta hoïc Kieán taùnh thaønh Phaät seõ thaáy moät loái ñi, nhaän ra baûn taùnh cuûa mình laø ñöôïc thaønh Phaät, ñoù laø caùi caên baûn cuûa quyeån saùch. Theá neân ñaây môùi noùi Ngöôøi nhaän thaáy lyù ñoù thì coù theå thaønh Phaät. Lyù ñoù töùc laø lyù Kieán taùnh thì coù theå thaønh Phaät. Coøn meâ noù thì ta cuõng khoâng heà maát. Baûn taùnh mình voán coù saün, neáu nhaän ra noù thì mình thaønh Phaät, neáu mình queân noù thì noù cuõng khoâng maát. Taïi sao vaäy ? Bôûi töï taùnh saâu laéng, baûn taâm trong laëng, cao vuùt toàn taïi moät mình, vöôït thoaùt khoâng gì ngoaøi. Ñaây giaûi thích taïi sao baûn taùnh khoâng maát. Vì baûn taùnh saâu laéng, haèng trong saùng laëng leõ, cao vuùt, coøn maõi, chæ coù moät mình, khoâng coù gì ôû ngoaøi noù ñöôïc. Nhö vaäy baûn taùnh coù saün nôi moïi ngöôøi khoâng bao giôø maát, nhöng noù quaù yeân laëng haèng trong saùng, nhaän ra noù laø caùi nhaân thaønh Phaät, neáu queân noù thì noù cuõng haèng höõu khoâng bao giôø maát. Môùùi bieát, taát caû haøm  linh  ñeàu  coù ñuû ñöùc taùnh  Nhö  Lai, do  vì   chuùng  sanh  chöôùng saâu tueä caïn, neân duøng haèng ngaøy maø chaúng töï thaáy. Ñaây noùi roõ taùnh Phaät coù saün trong taát caû haøm linh (chuùng sanh), cho neân noùi taát caû haøm linh ñeàu coù ñöùc taùnh Nhö Lai. Do vì chuùng sanh chöôùng saâu tueä caïn töùc laø phöôùc duyeân thoâ thieån. Taát caû quí vò ôû ñaây coù thaáy mình chöôùng saâu tueä caïn khoâng ? Chaéc ai cuõng bieát mình chöôùng thì saâu maø tueä thì caïn, neân coù taùnh Phaät saün maø khoâng nhaän ra. Chuùng sanh cuõng vaäy, vì chöôùng laøm che ngaên trôû ngaïi, trí tueä thì caïn moûng neân khoâng phaù thuûng ñöôïc caùi chöôùng saâu daøy, do ñoù khoâng thaáy ñöôïc taùnh Phaät cuûa mình. Vaäy neân Ñöùc Naêng Nhaân thaày ta raát thöông xoùt chuùng sanh luaân hoài maõi nôi khoå thuù, moät loøng ñem vieäc cöùu khoå daïy cho hoï minh taâm kieán taùnh. Ñöùc Naêng Nhaân laø chæ cho Phaät. Ngaøi thöông chuùng sanh ñang maõi chòu luaân hoài trong saùu neõo, ñem taám loøng chaân thaønh ra lo vieäc cöùu khoå chuùng sanh, baèng caùch daïy cho hoï ñöôïc minh taâm, phaù thuûng caùi maøng chöôùng saâu ñeå nhaän ra baûn taùnh cuûa mình. Cuõng nhö nhaø Nho chuùng ta vì thaønh ñöùc daïy cho ngöôøi cuøng toät lyù taùnh, chæ laø moät ñaïo lyù thoâi. Thôøi nhaø Leâ laø thôøi troïng Nho khinh Phaät, baáy giôø vua Leâ Hy Toâng vöøa tænh ngoä theo Phaät, neân ngaøi Chaân Nguyeân hay caùc vò hoïc Phaät thôøi ñoù muoán noùi giaùo lyù ñaïo Phaät cho quaàn chuùng nghe, thöôøng daãn Nho laøm  chöùng  ñeå cho hoï tin, do ñoù maø coù caâu naøy.

Toâi coù moät ngöôøi baïn taâm ñaéc, nhaân noùi vôùi nhau: Chuùng ta mang teân Tyø-kheo, töø laâu ñaõ keát chaët nghieäp taäp huaân nhieãm, töï boû cuûa caûi nhaø mình ñi laøm khaùch lang thang, chaúng hay bieát chaâu baùu trong aùo, khoâng laï gì chaúng thaáy taùnh ! Duø coù maø ngöôøi chaúng kheùo nhaän thaáy töï taùnh aáy môùi ngaàm khieán baäc Tieân ñöùc trình thuaät laïi saùch naøy. Bôûi chaúng bieát mình coù khaû naêng aáy, ñaâu khoûi phaïm vaøo lôøi raên nhaéc: “Khi noùi ñeán taâm taùnh thì tröøng maét nhìn nhau ?”

Trong lôøi Tieåu Daãn ngaøi Dieäu Traïm noùi: Toâi coù moät ngöôøi baïn taâm ñaéc, nhaân noùi vôùi nhau: Chuùng ta mang teân Tyø-kheo, töø laâu ñaõ keát chaët nghieäp taäp huaân nhieãm, töï boû cuûa caûi nhaø mình ñi laøm khaùch lang thang, chaúng hay bieát chaâu baùu trong aùo, khoâng laï gì chaúng thaáy taùnh. Qua caâu noùi cuûa ngaøi Dieäu Traïm chuùng ta caûm thaáy ñau thoáng thieát, vì mình ñaõ xuaát gia laøm Tyø-kheo maø laâu nay cöù keát chaët nghieäp, huaân nhieãm theo taäp tuïc theá gian roài töï boû cuûa caûi nhaø mình laøm khaùch ñi lang thang caàu thöïc, trong aùo coù saün haït chaâu voâ giaù maø khoâng bieát. Coù chaâu maø khoâng bieát thì chuyeän khoâng thaáy taùnh khoâng coù gì laø laï, nhaát ñònh laø phaûi nhö vaäy. Lôøi noùi cuûa ngaøi Dieäu Traïm vaø baïn Ngaøi ôû thôøi nhaø Leâ, chuùng ta thaáy xoùt xa, xeùt laïi tu só chuùng ta ngaøy  nay  coù  gioáng  caùc  Ngaøi  khoâng ? Ñaây laø moät caâu hoûi ñeå mình töï nghieäm. Duø coù maø ngöôøi chaúng kheùo nhaän thaáy töï taùnh aáy môùi ngaàm khieán baäc tieân ñöùc trình thuaät laïi saùch naøy. Maëc duø chuùng ta coù saün taùnh Phaät laø cuûa baùu maø khoâng nhaän thaáy, theá neân khieán cho caùc baäc tieân ñöùc (tieân ñöùc chæ cho ngaøi Chaân Nguyeân) môùi vieát ra saùch naøy ñeå nhaéc cho chuùng ta nhôù. Bôûi chaúng bieát mình coù khaû naêng aáy, ñaâu khoûi phaïm vaøo lôøi raên nhaéc: “Khi noùi ñeán taâm taùnh thì tröøng maét nhìn nhau?”. Khi hoûi theá naøo laø chaân taâm theá naøo laø Phaät taùnh thì tröøng maét maø nhìn chôù khoâng theå traû lôøi ñöôïc, nhö caâm nhö ñieác. Ñoù laø ñoaïn vaên, tröôùc heát ngaøi Dieäu Traïm trình baøy lyù do taïi sao cuoán saùch naøy teân laø Kieán Taùnh Thaønh Phaät. Keá tieáp Ngaøi neâu leân lyù do taïi sao Thieàn sö Chaân Nguyeân phaûi vieát cuoán saùch naøy.

Baûn saùch naøy, toâi ñöôïc tröôûng laõo Chính Giaùm vieän chuøa Vónh Nghieâm taëng cho. Cuoái lôøi töïa thaáy coù ghi: “Ñôøi Leâ, nieân hieäu Chính Hoaø thöù 19 (1698), in taïi chuøa Long Ñoäng”, thì bieát khoaûng caùch töø ñôøi Traàn ñeán ñôøi Haäu Leâ ít coù ngöôøi nhaän ñöôïc toâng chæ vaäy.

Khoaûng ba traêm naêm sau töø cuoái ñôøi  Traàn ñeán cuoái ñôøi Leâ, toâng chæ Thieàn ít ngöôøi nhaän ñöôïc neân Thieàn sö  Chaân  Nguyeân  môùi  coá  gaéng  vieát  ra quyeån Kieán Taùnh Thaønh Phaät naøy.

Toå sö Tueä Ñaêng cuûa chuùng toâi sôï raèng caøng laâu caøng thaát truyeàn, neân Ngaøi bieân soaïn taäp saùch naøy, cuøng lôøi bieän bieät ñeå chæ baøy. Haõy xem baøi töïa ban ñaàu, lôøi ñôn sô maø ñaày yù vò, chaát phaùc maø coù vaên veû. Choã tröôùc thuaät vöøa khuyeân ngöôøi, laïi môû baøy nghóa aån chöùa saâu kín, noùi thì goàm caû phöôùc höõu vi, lôøi thì mang ñaày höông vò kieán taùnh. Ñoù laø nghóa tieáp noái baäc Thaùnh töø tröôùc, môû mang cho ngöôøi veà sau.

Thieàn sö Chaân Nguyeân coù hai hieäu, moät hieäu Chaân Nguyeân vaø moät hieäu Tueä Ñaêng. Ngaøi sôï Thieàn toâng laâu ngaøy bò thaát truyeàn, töùc laø töø ñôøi Traàn trôû veà sau xa daàn daàn, ngöôøi ñôøi khoâng coøn nhaän ñöôïc baûn taâm, khoâng thaáy ñöôïc baûn taùnh neân Ngaøi môùi bieân soaïn quyeån Kieán Taùnh Thaønh Phaät cuøng nhöõng lôøi bieän bieät ñeå chæ baøy. Ngaøi Dieäu Traïm taùn thaùn Thieàn sö Chaân Nguyeân raèng, Ngaøi sôï Thieàn toâng ñôøi Traàn bò thaát truyeàn neân Ngaøi môùi vieát cuoán saùch naøy ñeå giaûng daïy, bieän bieät cho moïi ngöôøi bieát ñöôïc yù nghóa. Muoán bieát choã naøy chuùng ta haõy xem Lôøi töïa ôû sau. Ngaøi Dieäu Traïm noùi Lôøi töïa tuy ñôn sô maø ñaày yù vò, tuy chaát phaùc maø coù vaên veû. Choã tröôùc thuaät cuûa Ngaøi vöøa khuyeân ngöôøi, laïi môû baøy yù nghóa aån chöùa saâu kín. Nhö ôû tröôùc toâi noùi, trong ñaây vì ñeå thích hôïp vôùi ngöôøi bình daân neân Ngaøi noùi veà phöôùc höõu vi laø laäp ñaøi Cöûu phaåm lieân hoa, nieäm Phaät caàu vaõng sanh hay in Kinh saùch. Tuy noùi veà phaùp höõu vi nhöng chöùa ñaày yù nghóa kieán taùnh. Ngaøi laøm nhö vaäy laø Ngaøi tieáp noái tinh thaàn cuûa nhöõng baäc Thaùnh tröôùc vaø cuõng ñeå môû mang cho ngöôøi sau ñoàng nhôù hieåu ñeå tu haønh.

Song, vôùi ngöôøi ñoàng ñaïo khi thöôûng thöùc yù vò saùch naøy, hoaëc coù nhaän laáy ñöôïc ñieàu gì, thì cuõng nhö moät phen trôï giuùp cho vieäc ñi xa, leân cao, chôù cho raèng saùch naøy khoâng theå hoïc theo maø phuû nhaän ñi. Ñôøi nay ñaõ caùch xa, lôøi noùi cuõng bò mai moät, saùch naøy chaúng coøn ñöôïc löu haønh, neân nöông theo baûn cuõ kính caån khaéc in laïi ñeå truyeàn roäng ra. Nhöng baûn cuõ neùt chöõ ñôn giaûn vaø caåu thaû, nay coù taïm söûa laïi cho ñuùng. Phaùp söï naøy ñaõ hoaøn thaønh, taïm möôïn ít lôøi vuïng veà ñeå toû baøy duyeân khôûi, ñaâu daùm noùi laø Lôøi töïa !

Chuøa Phaùp Vuõ, cuoái thu naêm Ñinh Daäu

Haäu hoïc Tyø-kheo Dieäu Traïm

Kính ghi

?

Baûn ñöôïc caát giöõ taïi chuøa Phaùp Vuõ, thoân Quaûng Noäi, xaõ Ñoàng Laïi, toång Ñoâng Cao, huyeän Vónh  Laïi, phuû  Ninh  Giang, tænh Haûi Döông.

Muøa an cö kieát haï, taïi am Lan Nhaõ Thieàn Döôïc, beân meù Ñoâng chuøa Hoa Yeân, nuùi Yeân Töû, Hoøa thöôïng Tueä Ñaêng Chaân Nguyeân hieäu san.

Qua hai doøng treân cuûa Lôøi töïa chuùng ta bieát theâm am Thieàn Döôïc naèm beân meù Ñoâng chuøa Hoa Yeân treân nuùi Yeân Töû chôù khoâng phaûi ôû döôùi chuøa Long Ñoäng.

Ñoaïn naøy ngaøi Dieäu Traïm noùi leân lyù do maø Ngaøi in laïi quyeån Kieán Taùnh Thaønh Phaät naøy vaø vieát Lôøi tieåu daãn. Ngaøi noùi raèng vôùi ngöôøi ñoàng ñaïo khi thöôûng thöùc yù vò saùch naøy, hoaëc nhaän hieåu ñöôïc ñieàu gì thì cuõng nhö ñi xa hay leân cao maø coù ñöôïc söï trôï giuùp, ñoù laø caùi toát. Vaäy chôù cho raèng saùch naøy khoâng theå hoïc theo maø phuû nhaän noù. Chuùng ta phaûi bieát saùch naøy giuùp cho chuùng ta phaàn naøo trong vieäc ñi xa laø tu tieán ñeán Phaät quaû vaø vieäc leân cao laø giaûi thoaùt sanh töû, ñöøng nghó raèng quyeån saùch naøy khoâng coù lôïi ích, boû ñi thì raát uoång. Bôûi vì ñôøi nay ñaõ caùch xa, lôøi noùi cuõng bò mai moät, saùch naøy chaúng coøn ñöôïc löu haønh. Töø ñôøi Leâ tôùi ñôøi Nguyeãn sau naøy, quyeån Kieán Taùnh Thaønh Phaät caøng ngaøy caøng khoâng ñöôïc ngöôøi bieát tôùi, neân bò mai moät, vì vaäy maø ngaøi Dieäu Traïm cho in taùi baûn ñeå cho moïi ngöôøi ñoïc. Ñoù laø laàn taùi baûn ngaøi Dieäu Traïm ghi Lôøi tieåu daãn.

]