TU LAØ HIEÀN

Buoåi noùi chuyeän hoâm nay toâi nhaém vaøo quí Phaät töû Phöôùc Thaùi nhieàu hôn laø quí Phaät töû ôû caùc nôi. Vaäy quí vò haõy laéng nghe cho kyõ. ÔÛ ñaây toâi khoâng giaûng nhöõng ñeà taøi cao sieâu, maø ñaët nhöõng caâu hoûi raát thöïc teá, raát thaáp, quí vò haõy traû lôøi ñuùng nhö choã mình bieát, ñeå roài toâi höôùng daãn cho quí vò tu haønh.

- Quí vò ñi chuøa hoïc ñaïo, coù phaûi tu theo ñaïo Phaät khoâng ? 

- Thöa phaûi.

- Vaäy, ngöôøi tu laø hieàn hay döõ ?  

- Daï hieàn.

- Ngöôøi ñi chuøa, laïy Phaät, aên chay, tuïng kinh, neáu coù ngöôøi xuùc chaïm ñeán thì noùng naûy la loái. Nhö vaäy coù hieàn khoâng ?

- Daï chöa hieàn.

- AØ, chöa hieàn töùc laø chöa tu. Vaäy ñi chuøa tuïng kinh maø chöa hieàn thì chöa goïi laø ngöôøi tu. Ngöôøi töï nhaän mình tu theo ñaïo Phaät maø chöa hieàn thì sao ? Phaûi tu theá naøo môùi goïi laø tu theo ñaïo Phaät  vaø  laøm  theá  naøo  ñeå  ñöôïc  hieàn,  quí  vò bieát khoâng ?      

- Daï chöa bieát.

- Ñaây, toâi höôùng daãn cho quí vò tu ñeå thaønh ngöôøi hieàn raát thöïc teá vaø deã daøng. Theo tinh thaàn ñaïo Phaät tu laø tu ôû ba nghieäp : thaân nghieäp, khaåu nghieäp vaø yù nghieäp. Khi chöa bieát tu, thaân coù khi laøm laønh coù luùc laøm döõ, mieäng coù khi noùi lôøi thieän coù luùc noùi lôøi aùc, yù coù khi nghó toát coù luùc nghó xaáu. Khi bieát tu thì vieäc laønh neân laøm, vieäc döõ neân traùnh. Lôøi thieän thì noùi, lôøi aùc thì chöøa. Ñieàu toát thì nghó, ñieàu xaáu thì döøng. Ngöôøi bieát tu thì thaân khoâng laøm aùc, mieäng khoâng noùi aùc, yù khoâng nghó aùc, doù laø ngöôøi hieàn. tu chuû yeáu khoâng phaûi aên chay nhieàu, vaäy maø Phaät töû cöù ñua nhau aên chay, cho aên chay nhieàu laø tu, chôù khoâng bieát tu laø chöøa ba nghieäp aùc. Nhaân gian coù caâu ca dao ñeå nhaïo baùng ngöôøi aên chay maø khoâng hieàn :    

            Saân si nghieäp chöôùng khoâng chöøa,

            Bo bo maø giöõ töông döa laøm gì ?

Tham saân si laø nghieäp chöôùng cuûa thaân mieäng vaø yù thì khoâng chòu chöøa boû, maø cöù ñua nhau aên chay, roài cho ñoù laø tu, tu nhö vaäy khoâng ñuùng vôùi chuû tröông cuûa ñaïo Phaät. Tu laø thaân khoâng laøm aùc, mieäng khoâng noùi aùc, yù khoâng nghó aùc. Trong gia ñình, neáu moïi ngöôøi khoâng bieát tu thì cöù caõi vaû chöûi bôùi gaây phieàn naõo cho nhau. Thaäm chí gaây caõi khoâng nguoâi côn giaän thì ñaùnh ñaäp, ñaùnh ñaäp khoâng thoûa maõn côn giaän thì tình nghóa khoâng coøn, maø tình nghóa ñaõ heát thì ly dò chia tay, gia ñình ñoå naùt. Neáu moïi ngöôøi bieát tu thì yù vöøa khôûi nghó aùc, lieàn bieát xaáu cheá ngöï khoâng daùm noùi lôøi naëng, khoâng noùi naëng thì ñaâu coù caõi, khoâng caõi thì laøm gì coù chuyeän ñaùnh ñaäp, khoâng ñaùnh ñaäp thì ñaâu coù ly dò, gia ñình  thöôøng ñöôïc an vui haïnh phuùc. Nhö vaäy, neáu ngöôøi bieát tu thì yù khoâng bao giôø nghó xaáu cho ai, thì taâm khoâng böïc boäi phieàn naõo, luùc naøo cuõng vui veû an oån. Neáu yù khoâng nghó xaáu thì mieäng thaân ñaâu coù noùi, laøm hung aùc khieán cho ngöôøi ñau khoå. Khoâng laøm khoå ngöôøi thì ñöôïc ngöôøi thöông meán, ngöôøi thöông meán thì khoâng haïi, neáu coù chuyeän baát traéc thì ñöôïc ngöôøi giuùp ñôõ. Khi ñaõ bieát tu thì taân mieäng yù luùc naøo cuõng thieän, ba nghieäp maø thieän thì töï thaân ñöôïc an vui, trong gia ñình  treân thuaän döôùi hoøa, ngoaøi xaõ hoäi khoâng gaây xaùo troän seõ ñöôïc traät töï an bình. Nhö vaäy ngöôøi bieát tu,chaúng nhöõng  chính baûn thaân mình ñöôïc lôïi ích, maø gia ñình vaø xaõ hoäi cuõng ñöôïc lôïi ích. Ñoù laø ngöôøi tu ñuùng theo lôøi Phaät daïy.

Neáu chæ bieát aên chay, tay laàn traøng haït, nhöng moãi khi coù ai xuùc chaïm ñeán thì la loái chöûi ruûa khoâng thua ai; ngöôøi nhö theá khoâng hieàn, chöa phaûi laø ngöôøi tu. Do vaäy, neân bò cheá nhaïo : “Ngoaøi mieäng thì nieäm Nam moâ trong buïng thì chöùa moät boà dao gaêm”. Ngoaøi meäng thì nieäm Phaät laâm raâm, nhöng trong taâm thì quaù hung döõ. Theá neân, aên chay nhieàu nieäm Phaät  nhieàu, maø khoâng chòu tu thaân, meäng, yù cho hieàn thì chæ laøm troø cöôøi cho thieân haï. Vì aäy, khi noùi tôùi tu, ngöôøi Phaät töû phaûi nhôù thaân meäng yù phaûi theän. Phaät daïy tu oät giôø, laø ñöôïc an vui haïnh phuùc moät giôø, tu moät ngaøy laø ñöôïc an vui haïnh phuùc moät ngaøy, tu moät naêm laø ñöôïc an vui haïnh phuùc moät naêm.

Gaàn ñaây coù moät soá Phaät töû nghó raèng aên chay, ñi chuøa, laøm coâng quaû coù phöôùc, neân ham, ñua nhau laøm. Ví duï trong gia ñình aên chay moät thaùng boán ngaøy, vì nghe noùi aên chay coù phöôùc nhieàu ñöôïc khen, neân ngöôøi vôï taêng theâm saùu ngaøy, roài möôøi ngaøy... choàng con aên theo khoâng noåi neân coù chuyeän xaøo xaùo trong gia ñình. Ngöôøi vôï môùi than traùch raèng toâi muoán tu muoán tieán, maø bò quæ noù phaù noù ngaên khoâng cho tu tieán. Ngöôøi nghó noùi nhö vaäy coù tu khoâng ? Tu maø yù khôûi nghó aùc, mieäng chöûi choàng con laø quæ. Nhö vaäy, chöa phaûi laø ngöôøi Phaät töû chaân chính. Ngöôøi Phaät töû chaân chaùnh khoâng ñaët naëng vieäc ñi chuøa thöôøng, tuïng kinh gioûi, aên chay nhieàu, maø phaûi bieát tu ba nghieäp thaân khaåu yù cho thieän. Tu laø chuyeån ba nghieäp  aùc thaønh ba nghieäp thieän. Ñi chuøa nieäm Phaät aên chay laø nhôù töøng haønh ñoäng, töøng lôøi noùi, töøng yù nghó luoân luoân phaûi hieàn. Nhö vaäy, coù luùc naøo laø khoâng tu. Chaúng haïn thaân cuoác coû, xöa thaáy raén thì laáy cuoác ñaäp cheát, nay thaáy raén traùnh khoâng ñaäp. Ñoù laø chuyeån nghieäp thaân aùc taønh thieän. Xöa khi tieáp xuùc vôùi baïn beø, hoï noùi lôøi hung döõ laøm mình töùc giaän beøn noùi naëng lôøi cho boû gheùt, nay nhôù mình laø ngöôøi  tu khoâng ñöôïc lôùn tieáng gaây caõi, neân im laëng maø nhaãn nhòn. Ñoù laø chuyeån nghieäp khaåu aùc thaønh thieän. Luùc ngoài moät mình vöøa khôûi nghó xaáu veà ngöôøi, lieàn hoå theïn döøng khoâng nghó nöõa. Ñoù laø chuyeån nghieäp yù aùc thaønh thieän. Tu nhö vaäy, ñaâu ñôïi voâ chuøa tuïng kinh laïy Phaät môùi tu, maø giôø naøo ôû ñaâu cuõng tu ñöôïc, theá môùi ñuùng yù nghóa tu cuûa ñaïo Phaät. Neáu hieåu vaø tu nhö vaäy, thì lo gì mai kia khoâng ñöôïc veà coõi Phaät. Trong kinh coù caâu : “Tam nghieäp haèng thanh tònh, ñoàng Phaät vaõng Taây phöông”. Ba nghieäp maø haèng trong saïch thì ñoàng vôùi Phaät veà coõi Phaät. Neáu khoâng  boû ba nghieäp aùc, maø coá nieäm Phaät nhieàu caàu Phaät A Di Ñaø röôùc veà Cöïc laïc, cuõng khoâng ñöôïc  röôùc veà, vì ba nghieäp coøn aùc thì veà ñoù cöù gaây caõi ñaùnh ñaäp hoaøi, bieán coõi Cöïc laïc thaønh coõi Ta baø khoå hay sao ?

Vaäy, tu coát laø chuyeån ba nghieäp aùc thaønh ba nghieäp thieän laø böôùc ñaàu, tuïng kinh nieäm Phaät laø böôùc keá tieáp. Böôùc ñaàu laø neàn taûng maø khoâng thöïc hieän tröôùc, laïi ñi böôùc thöù hai, gioáng nhö caát nhaø laàu maø khoâng xaây neàn moùng, quyeát ñònh caùi nhaø seõ  ñoå khoâng thaønh. Laïi cuõng coù nhieàu Phaät töû ñi chuøa laâu naêm, aên chay, nieäm Phaät, neáu con chaùu coù laøm gì traùi yù thì maéng chöûi khoâng tieác lôøi, khieán cho con chaùu buoàn khoâng thöông meán. Roài vieän côù laø chæ hieàn vôùi ngöôøi ngoaøi thoâi, ñoái vôùi con chaùu trong nhaø laø phaûi khoù phaûi döõ noù môùi sôï. Ngöôøi Phaät töû noùi nhö vaäy laø khoâng ñuùng. Tu laø phaûi hieàn, hieàn vôùi taát caû moïi ngöôøi, töø trong nhaø cho ñeán ngoaøi xaõ hoäi. Giaû söû con chaùu coù noùi baäy, laøm sai, thì neân oân toàn nhoû nheï khuyeân daïy con chaùu. Ñöøng neân chöûi bôùi la raày, vì luùc noùng giaän khoâng kieåm soaùt ñöôïc yù nghó lôøi noùi, seõ noùi baäy, maø noùi baäy thì maát uy tín vôùi con chaùu.

Kinh Phaät ví duï moät Tröôûng giaû coù taát caû boán baø vôï. Ngöôøi vôï thöù nhaáùt raát trung thaønh vôùi oâng, theá maø suoát ngaøy oâng khoâng heà nghó tôùi. Ngöôøi vôï thöù hai ñöôïc oâng löu yù chuùt ít. Ngöôøi vôï thöù ba ñöôïc oâng nhaéc nhôû lieàn mieäng. Ngöôøi vôï thöù tö thì oâng ôû ñaâu baø coù maët ôû ñoù, khoâng rôøi moät gang taác. Moät hoâm oâng ñau naëng saép cheát, hoûi caû boán ngöôøi vôï :

- Toâi  saép  cheát,  trong  boán  baø coù ai  nguyeän cheát theo toâi khoâng ?

Vôï thöù tö leân tieáng :

- Bình thöôøng oâng ôû ñaâu thì toâi coù maët ôû ñoù, baây giôø oâng cheát toâi xin ñöa oâng tôùi cöûa.

Vôï thöù ba leân tieáng tieáp :

- Bình thöôøng toâi ñöôïc oâng löu yù nhaéc nhôû lieàn mieäng, baây giôø oâng cheát toâi xin ñöa oâng tôùi coång.

Vôï thöù hai noùi :

- Bình thöôøng toâi cuõng ñöôïc oâng nhaéc nhôû, baây giôø oâng cheát toâi xin ñöa oâng tôùi moä.

Vôï thöù nhaáùt noùi :

- Bình thöôøng tuy oâng khoâng nghó tôùi toâi,nhöng baây giôø oâng cheát, toâi nguyeän cheát theo oâng.

Quí vò thaáy oâng Tröôûng giaû quaù baát coâng vaø boäi baïc, ngöôøi thöông mình, trung thaønh vôùi mình thì lô laø khoâng nghó ñeán, ngöôøi thöông ít thì luoân luoân theo doõi khoâng rôøi. OÂng Tröôûng giaû baát coâng boäi baïc naøy Phaät duï cho moãi chuùng ta. Ngöôøi vôï thöù tö Phaät duï cho tieàn baïc. Chuùng ta ôû nhaø, hay ñi ñaâu ñeàu coù tieàn trong tuùi khoâng theå thieáu noù. Nhöng khi chuùng ta cheát thì noù naèm trong tuû, hoaëc ô ûnôi röông thuoäc  phaïm  vi  trong   nhaø, vì   vaäy  maø  noùi  ñöa tôùi cöûa. Ngöôøi vôï thöù ba duï cho cuûa caûi söï nghieäp nhaø cöûa; noù ôû trong phaïm vi voøng raøo nhaø, neân noùi ñöa tôùi coång. Ngöôøi vôï thöù hai duï cho coâng danh chöùc töôùc; khi ñöa quan taøi ngöôøi cheát tôùi huyeät thì ñoïc ñieáu vaên keå coâng traïng chöùc töôùc roài môùi haï huyeät choân caát, neân noùi ñöa tôùi moä. Ngöôøi vôï thöù nhaáùt duï cho nghieäp laønh hay nghieäp döõ theo mình nhö hình vôùi boùng, coù mình ôû ñaâu thì coù noù ôû ñoù khoâng rôøi nhau, neân noùi tình nguyeän cheát theo.

Taùc ñoäng cuûa thaân khaåu yù laëp tôùi laëp lui nhieàu laàn goïi laø nghieäp. Ngöôøi daïy hoïc haèng ngaøy thì goïi  laø ngheà giaùo  hay nghieäp giaùo. Ngöôøi cuøng laøm moät vieäc thì goïi laø baïn ñoàng nghieäp. Coù ngöôøi laø coù nghieäp; ngöôøi, nghieäp khoâng rôøi nhau. Giaû söû nhö oâng thaày giaùo ñi ñöôøng coù mang theo moät soá tieàn, baát thaàn oâng bò tai naïn, bao nhieâu tieàn cuûa oâng mang theo ñeàu maát heát. Nhöng nghieäp daïy hoïc vaãn coøn khoâng maát, veà nhaø oâng vaãn ñeán tröôøng tieáp tuïc daïy hoïc troø. Nhö vaäy, tieàn cuûa söï saûn laø caùi ngoaøi mình, neân bò maát deã daøng khoâng theå giöõ ñöôïc maõi maõi. Coøn nghieäp laø caùi khoâng ngoaøi mình, neân chaúng bao giôø maát. Theá maø trong cuoäc soáng haèng ngaøy, moïi ngöôøi ñeàu nghó laøm sao cho coù tieàn, laøm sao cho coù cuûa, neáu coù tieàn coù cuûa roài thì muoán coù ñòa vò danh voïng. Trong ba thöù ñoù nghó tôùi tieàn nhieàu nhöùt, roài tôùi cuûa caûi, danh voïng. Khi cheát, thì tieàn cuûa töø giaõ mình tröôùc nhaát, töùc laø khi cheát noù ôû laïi chôù khoâng theo mình. Trong ñôøi naøy khoâng ai laø khoâng cheát , hoaëc cheát sôùm hoaëc cheát muoän, khi cheát thì khoâng ai ñem ñöôïc tieàn cuûa theo, chæ coù nghieäp laønh hay nghieäp döõ theo maø thoâi. Theá neân, neáu laø ngöôøi Phaät töû khoân ngoan saùng suoát, duø cho laøm ra nhieàu tieàn cuûa maø laøm aùc thì nhaáùt ñònh khoâng laøm, vì khi cheát tieàn cuûa khoâng cöùu ñöôïc toäi khoå vaø phaûi ñeå laïi taát caû, chæ coù moät mình mình chòu quaû baùo khoå ñau. Nghó vaø noùi aùc maø ñem laïi lôïi loäc cho mình cuõng khoâng noùi. Nhö theá, môùi khoâng bò tieàn taøi sai söû taïo nghieäp aùc. Ngaøy nay khoâng gaây taïo toäi loãi, khoâng bò ngöôøi cheâ traùch, mai kia cheát ñi cuõng nheï nhaøng thaûnh thôi, ñoù laø kheùo giöõ kheùo tu ba nghieäp. Ca dao coù caâu :

            Bôûi chöng kieáp tröôùc kheùo tu,

            Ngaøy nay con chaùu voõng duø ngheânh ngang.

Do kieáp tröôùc kheùo tu neân ngaøy nay con chaùu môùi sang troïng , neáu hieän taïi khoâng chòu tu thì con chaùu veà sau khoù khoå. Chuùng ta tu laø taïo cho cuoäc soáng hieän taïi toát ñeïp an vui, ngaøy mai laïi caøng an vui toát ñeïp hôn. Ngöôøi bieát tu thì thöôøng nhôù tôùi nghieäp , ñeå traùnh nghieäp aùc laøm nghieäp laønh, hôn laø nhôù tôùi tieàn cuûa vaät chaát. Tuy trong cuoäc soáng, chuùng ta phaûi laøm ra tieàn môùi soáng ñöôïc, nhöng phaûi laøm sao cho coâng baèng löông thieän, mình an vui, ngöôøi  khoâng  khoå, hieän  taïi  mình  haïnh  phuùc mai sau cuõng an laønh. Vaäy, tu khoâng phaûi mong caàu caùi gì cao sieâu huyeàn bí, maø ngay trong thöïc teá, thöôøng laøm lôïi mình lôïi ngöôøi moät caùch cuï theå khoâng mô hoà vieãn voâng.

Ñaïo Phaät chuû tröông tu laø ñeå giaûi thoaùt, song noùi giaûi thoaùt coù veû xa vôøi quaù ! Nhöng, neáu thöïc teá thaân chuùng ta khoâng laøm aùc laø giaûi thoaùt ñöôïc caùi khoå nghieäp aùc cuûa thaân. Vì neáu cöôùp cuûa gieát ngöôøi thì bò caùi khoå ñaùnh ñaäp tuø toäi, baây giôø khoâng taïo nghieäp aùc thì thaân ñöôïc laønh maïnh töï do, ñoù laø giaûi thoaùt nghieäp aùc cuûa thaân. Neáu mieäng khoâng noùi lôøi hung döõ aùc ñoäc thì giaûi thoaùt ñöôïc nghieäp aùc cuûa mieäng. YÙ khoâng nghó aùc thì giaûi thoaùt ñöôïc taâm nieäm xaáu xa buoàn gheùt ngöôøi khaùc. Tuy khoâng hoaøn toaøn giaûi thoaùt nhöng coù giaûi thoaùt töøng phaàn; tu ít thì giaûi thoaùt ít, tu nhieàu thì giaûi thoaùt nhieàu, coù tu laø coù bôùt khoå. Chaúng nhöõng bôùt khoå trong ñôøi naøy maø ñôøi sau coøn ñöôïc an vui nöõa. Neân ngöôøi bieát tu khoâng sôï cheát, vì ai cuõng phaûi cheát, vaø bieát raèng mình khoâng taïo nghieäp aùc thöôøng taïo nghieäp laønh, sau khi cheát seõ an vui khoâng khoå. Tuy nhieân, ñöøng vì muoán giaûi thoaùt maø lieàu cheát sôùm ñeå ñöôïc khoûe maïnh söôùng, thì khoâng ñuùng vôùi tinh thaàn giaûi thoaùt cuûa ñaïo Phaät. Thoâng thöôøng thì ngöôøi ñôøi tham soáng sôï cheát, neân nghe noùi cheát raát sôï. Nhöng ngöôøi bieát tu thì ngay cuoäc soáng hieän taïi luùc naøo cuõng an vui, khi cheát ñeán thì bình thaûn  khoâng loaïn ñoäng, neân khoâng muoán cheát sôùm maø cuõng khoâng sôï cheát. Vì vaäy maø Phaät Toå môùi daïy chuùng ta tu, tu laø nguoàn coäi haïnh phuùc, heát phieàn naõo heát khoå ñau. 

Keå töø ngaøy nay quí Phaät töû ôû gaàn Thieàn vieän, moãi thaùng hai laàn vaøo ngaøy raèm vaø ba möôi, neân ñi chuøa saùm hoái vaø nghe quí thaày giaûng ñeå bieát phöông höôùng maø tu taäp. Nghe moät laàn tuy bieát ñoù, nhöng vì caùi beänh cuûa chuùng sanh laø hay queân, neân moãi thaùng phaûi ñi hai laàn, nhôø caùc thaày nhaéc nhôû, luoân ghi nhôù môùi tinh taán maø tu haønh.

]