Thieàn vieän Thöôøng Chieáu naêm Canh Thìn - 2001 

Cuøng taát caû Taêng Ni vaø Phaät töû,

Nhaân ngaøy leã huùy kî coá Hoøa thöôïng Vieän tröôûng thöôïng Thieän haï Hoa, laø baäc thaày cuûa chuùng toâi, toâi seõ noùi veà yù nghóa nhôù ôn vaø ñeàn ôn. Qua ñoù taát caû hieåu ñöôïc traùch nhieäm cuûa ngöôøi con Phaät, phaûi laøm nhöõng gì ñeå troøn boån phaän cuûa mình.

Naêm naøy toâi khoâng keå veà tö caùch, haønh trang cuûa Hoøa thöôïng, maø toâi noùi roõ yù nghóa nhôù ôn vaø ñeàn ôn cuûa ngöôøi con Phaät, töø xuaát gia cho ñeán taïi gia. Nhö chuùng ta ñaõ bieát ñaïo Phaät phaùt xuaát töø ñöùc Boån sö Thích-ca Maâu-ni. Ngaøi laø vò Hoaøng töû thaéc maéc, muoán tìm ra moät loái ñi ñeå töï giaûi quyeát cho mình vaø moïi ngöôøi vaán ñeà laøm sao thoaùt khoûi thaân phaän con ngöôøi. Cho neân Ngaøi töø giaõ hoaøng cung taàm ñöôøng hoïc ñaïo.

Khi ra ñi Ngaøi phaûi caét ñöùt heát tình nghóa cha con, vôï choàng, anh em… moät vieäc laøm thaät laø phi thöôøng, maõnh lieät. Nhö vaäy neáu khoâng can ñaûm röùt aùo ra ñi tröôùc noãi ñau khoå cuûa cha meï, vôï con, anh em thì chaéc raèng treân ñöôøng tìm ñaïo Ngaøi khoâng bao giôø thaønh coâng. Do cöông quyeát neân Ngaøi döùt khoaùt töï mình vaøo röøng saâu nuùi thaúm ñeå tìm moät leõ thaät, maø laâu nay chöa ai tìm ra.

Giai ñoaïn ñaàu Ngaøi hoïc vôùi caùc vò thaày ngoaïi ñaïo, nhöng ñöùc Phaät thaáy nhöõng vò naøy chöa ñaït ñöôïc choã mình mong muoán neân Ngaøi töø giaõ ra ñi. Sau ñoù Ngaøi töï tu khoå haïnh, vì nghó raèng khi thaân naøy bò haønh haï, ñieâu ñöùng khoå ñau, bieát ñaâu seõ loùe leân aùnh saùng cuûa ñaïo. Bôûi nghó theá neân Ngaøi taän löïc tu khoå haïnh. Trong kinh keå moãi ngaøy ñöùc Phaät chæ aên moät ít meø, moät ít baép thoâi. Do ñoù söùc khoûe ñi ñeán kieät queä, khoâng coøn ñöùng vöõng nöõa. Traûi qua maáy naêm trôøi, khoå haïnh khoâng ñöa Ngaøi ñeán giaùc ngoä, khoâng giaûi quyeát ñöôïc ñieàu Ngaøi nghi ngôø.

Sau ñoù Ngaøi töø boû khoå haïnh trôû laïi cuoäc soáng tu haønh bình thöôøng. Cuoái cuøng Ngaøi ñeán coäi boà-ñeà thieàn ñònh boán möôi chín ngaøy ñeâm. Ñeán ñeâm thöù boán möôi chín, boãng nhieân Ngaøi giaùc ngoä, giaûi quyeát ñöôïc taát caû nhöõng vaán ñeà then choát veà con ngöôøi. Ngaøi tuyeân boá ñaõ giaùc ngoä vaø lieân tuïc giaùo hoùa chuùng sanh suoát boán möôi chín naêm. Ñeán taùm möôi tuoåi, söùc khoâng coøn nöõa Ngaøi môùi töø boû coõi ñôøi, nhaäp Nieát-baøn mieân vieãn.

Qua lòch söû cuûa ñöùc Phaät, chuùng ta thaáy neáu khoâng coù ngöôøi ñaàu tieân hi sinh tình caûm gia ñình, quyeán thuoäc ñi tìm ñaïo, hoïc ñaïo, tu ñaïo, thaønh ñaïo thì ngaøy nay laøm sao chuùng ta bieát ñöôïc loái thoaùt khoûi doøng sanh töû ñau khoå. Nhö vaäy môùi thaáy caû moät cuoäc ñôøi ñöùc Phaät laø moät cuoäc ñôøi hi sinh. Hi sinh cho moïi chuùng sanh.

Ngaøy nay chuùng ta muoán tu theo ñaïo Phaät, chæ caàn giôû quyeån kinh, lieàn nhaän ñöôïc nhöõng lôøi daïy cuûa Ngaøi. Ñöùc Phaät chæ töôøng taän ñöôøng loái tu haønh ñeå ñöôïc giaùc ngoä giaûi thoaùt. Chuùng ta hoïc ñaïo so vôùi Phaät quaù deã daøng, ruùt ngaén chaëng ñöôøng tìm ñaïo raát daøi raát khoå nhoïc. Ñöùc Phaät ñaõ traûi qua bao nhieâu gian truaân khoå nhoïc, coøn chuùng ta chæ caàn chaêm chæ theo lôøi daïy cuûa Ngaøi öùng duïng tu laø ñaït ñöôïc choã giaùc ngoä maø Phaät ñaõ daøy coâng tìm kieám.

Nhö vaäy chuùng ta ñaõ qua ñöôïc hai chaëng ñöôøng, chaëng ñöôøng tìm ñaïo, chaëng ñöôøng khoå haïnh. Chæ coøn chaëng thöù ba laø hieåu thaáu ñaùo lôøi Phaät daïy ñeå öùng duïng tu cho ñöôïc nhö Phaät thoâi. Vì theá noùi tôùi coâng ôn cuûa ñöùc Phaät laø coâng ôn ñaàu tieân treân ñöôøng tu cuûa haøng Phaät töû chuùng ta. Neáu khoâng coù ñöùc Phaät thì laøm gì mình bieát con ñöôøng tu ñeå ñöôïc giaùc ngoä giaûi thoaùt. Nhôø aân ñöùc ñoù maø chuùng ta yeân loøng nöông töïa chaùnh phaùp tu haønh, khoûi lo laïc theo taø ma ngoaïi ñaïo, khoûi phaûi hi sinh khoå haïnh ñeå tìm ra moái ñaïo. Cho neân coâng ôn cuûa ñöùc Phaät ñoái vôùi chuùng ta thaâm saâu voâ keå.

Trong hai möôi laêm theá kyû qua, Ngaøi khoâng theå tröïc tieáp daïy chuùng ta nöõa thì nhôø ñeán chö Toå, töùc haøng ñeä töû tuaàn töï noái nhau, tröïc tieáp daïy doã chuùng sanh theá Phaät. Töø AÁn Ñoä caùc Toå tieáp tuïc trao truyeàn ñaïo Phaät ñeán Trung Hoa Vieät Nam vaø caùc nöôùc treân theá giôùi. Cho neân chö Toå laø nhöõng vò moài ñeøn noái ñuoác, truyeàn trao chaùnh phaùp cuûa Phaät traûi qua hôn hai möôi laêm theá kyû. Theá neân chö Toå cuõng khoâng bieát bao nhieâu lao nhoïc ñeå duy trì chaùnh phaùp, truyeàn baù chaùnh phaùp khaép moïi nôi, moïi thôøi. Ñoù laø coâng ôn lôùn lao cuûa chö Toå.

Nhö vaäy chuùng ta mang ôn Phaät, mang ôn chö Toå voâ cuøng. Nhôø Toå Toå truyeàn trao lieân tuïc ñeán ñôøi chuùng ta, neân mình môùi ñöôïc söï tu haønh nhö ngaøy nay. Chæ rieâng toâi thoâi, toâi töï ñaët caâu hoûi neáu Hoøa thöôïng Vieän tröôûng - Thaày cuûa toâi - khoâng chaáp nhaän cho toâi xuaát gia tu haønh theo Ngaøi, thì ngaøy nay khoâng bieát thaân phaän toâi ra sao, khoâng bieát thaønh caùi gì, laø rôm laø raùc…

Chính nhôø Thaày ñoä toâi xuaát gia, daïy ñaïo lyù neân ngaøy nay toâi môùi bieát ñöôøng tu haønh vaø chæ daïy laïi cho Taêng Ni Phaät töû cuøng tu. Neáu Hoøa thöôïng khoâng nhaän toâi ôû chuøa Phaät Quang, toâi seõ ñi chuøa khaùc, khoâng bieát baây giôø toâi coù bieát ñöôïc Phaät phaùp vaø hieåu ñöôøng loái tu haønh roõ raøng saùng toû nhö hoâm nay khoâng? Neáu gaëp chuøa chuyeân cuùng kính, hoaëc laøm nhöõng vieäc cuûa moät ngoâi chuøa queâ, chaúng hieåu giôø naøy toâi coù coøn tu khoâng?

Nhìn laïi coâng cuûa Thaày, toâi thaáy lôùn lao voâ keå. Moät ñôøi mình ñi tu, neáu khoâng gaëp ñöôïc vò thaày chaân chaùnh, khoâng ñöôïc thaày chæ daïy ñaïo lyù tu haønh, thì ñôøi tu cuûa mình khoâng bieát ñi tôùi ñaâu. Ngöôøi höôùng daãn cho mình laø gaùnh caû moät traùch nhieäm lôùn lao, coù theå laøm soáng laïi moät cuoäc ñôøi môùi trong ñaïo. Cho neân neáu khoâng gaëp thaày chaân chaùnh, coù khi uoång ñi moät kieáp tu voâ nghóa.

Bôûi vaäy ñoái vôùi baäc thaày, ngöôøi ñaõ vì mình chæ daïy ñöôøng loái tu haønh, ñem laïi moät cuoäc soáng ñaïo ñöùc cho mình, chæ moät höôùng ñi ñeå mình ra khoûi khoå ñau cuûa cuoäc ñôøi, duø chuùng ta coù laøm gì cuõng khoâng theå ñeàn ñaùp noåi coâng ôn cuûa thaày. Coâng ôn cha meï raát lôùn, nhöng coâng ôn cha meï chæ sanh moät ñôøi chuùng ta. Coøn coâng ôn baäc thaày saùng suoát, môû loái cho mình thoaùt khoûi traàm luaân sanh töû, sanh ra giôùi thaân tueä maïng cho mình, ñôøi ñôøi an vui haïnh phuùc. Coâng ôn naøy so vôùi coâng ôn cha meï quaû thaät lôùn lao voâ keå.

Bôûi vaäy moãi khi nhôù tôùi coâng ôn cuûa Thaày toâi, toâi xuùc ñoäng khoâng ngaên ñöôïc nöôùc maét. Bôûi vì neáu khoâng coù Thaày thì ngaøy naøy ñôøi toâi thaät khoâng daùm nghó tôùi. Thaày chaúng nhöõng cöùu chuùng ta trong moät ñôøi maø coøn cöùu trong muoân kieáp, chæ daãn chuùng ta moät höôùng ñi giaûi thoaùt moïi söï troùi buoäc khoå ñau. Vaäy maø mình khoâng nhôù, khoâng bieát ôn thì hoûi coøn nhôù, coøn bieát ôn ai?

Ôn Phaät, ôn Toå, ôn Thaày, nhaát laø ôn thaày ngöôøi tröïc tieáp chæ daïy mình tu, giuùp chuùng ta bieát con ñöôøng giaûi thoaùt sanh töû, thì cao caû lôùn lao keå sao cho heát. Caøng nhaéc, caøng nhôù coâng ôn ngöôøi xöa chuùng ta caøng thaáy thaâm traàm, saâu thaúm khoâng theå löôøng ñöôïc. Ñoù laø yù nghóa nhôù ôn Sö tröôûng.

Toâi thöôøng noùi ai tu coù keát quaû môùi laø ngöôøi bieát ôn thaày. Coøn ngöôøi khoâng quyeát taâm tu, khoâng ñi ñöôøng chaân chaùnh thì khoâng bao giôø thaáy ñöôïc coâng ôn thaày. Hoï khoâng muoán ñi ñöôøng thaúng neân thaày coù giuùp cuõng khoâng ñöôïc ñaâu, cho neân hoï khoâng caàn nghó, khoâng caàn bieát tôùi thaày. Chæ ai quyeát chí tu, coù nhöõng tieán boä cuï theå trong vieäc tu haønh, ngöôøi ñoù môùi thaáy aân ñöùc cuûa baäc thaày laø trôøi beå, chôù khoâng phaûi thöôøng. Nghó tôùi coâng ñöùc ñoù, khoâng luùc naøo chuùng ta daùm lôi loûng vôùi boån phaän cuûa moät ngöôøi tu. Ñoù laø toâi noùi veà phaàn bieát ôn, nhôù ôn.

Baây giôø tôùi phaàn ñeàn ôn. Muoán ñeàn ôn Phaät, ñeàn ôn Toå, ñeàn ôn thaày, chuùng ta phaûi laøm sao? Thöôøng trong kinh hay noùi, ñeàn ôn Phaät laø ñeàn ôn khoâng ñeàn. Taïi sao ñeàn ôn khoâng ñeàn? Bôûi vì ñöùc Phaät giaùc ngoä roài, Ngaøi quyeát taâm laøm sao cho söï giaùc ngoä ñoù moïi ngöôøi cuøng höôûng, cuøng giaùc ngoä nhö mình. Moät ñôøi maáy möôi naêm ngaén nguûi quaù, Ngaøi khoâng laøm troøn heát ñöôïc, neân mong nhöõng ñoà ñeä sau tieáp tuïc laøm caùi vieäc Ngaøi ñang laøm coøn dang dôû.

Nhö vaäy ngöôøi sau gaùnh vaùc cho troøn, laøm cho toát nhöõng gì Phaät mong moûi, ñoù laø ñeàn ôn Phaät. Noùi ñeàn ôn nhöng coù laøm gì cho caù nhaân Phaät ñaâu? Chuùng ta chæ giuùp ngöôøi sau ñöôïc giaùc ngoä nhö Phaät. Ñoïc söû, toâi thaáy sau khi coù nhöõng ñoà ñeä ngoä ñaïo, chöùng A-la-haùn roài, Phaät baét buoäc moãi ngöôøi phaûi ñi giaùo hoùa moãi nôi, khoâng ñöôïc ñi chung, ñeå laøm traùch nhieäm cuûa mình. Roõ raøng taâm cuûa Phaät muoán, khi moät ngoïn ñeøn ñaõ chaùy thì ngoïn ñeøn thöù hai tôùi moài. Moài roài, ngoïn ñeøn thöù hai phaûi ñöôïc mang tôùi nhöõng choã toái taêm cho ngöôøi khaùc moài, khoâng tuï hoäi moät choã. Moät choã saùng coøn traêm ngaøn choã toái thì lôïi ích khoâng bao nhieâu. Vì vaäy Phaät baét buoäc chö Tyø-kheo ngoä ñaïo roài, moãi ngöôøi ñi moãi phöông tuøy duyeân giaùo hoùa. Ñoù laø ñem nhöõng ngoïn ñeøn ñaõ ñöôïc moài, soi saùng nhöõng nôi coøn toái taêm ñeå hoï cuøng moài.

Bieát roõ taâm huyeát ñoä sanh cuûa ñöùc Phaät nhö vaäy, haøng ñeä töû chuùng ta phaûi laøm sao? Chö Toå ñaõ laøm troøn traùch nhieäm roài, coøn chuùng ta theá naøo? Thôøi Phaät taïi theá, Phaät giaùo chæ truyeàn quanh vuøng soâng Haèng ôû AÁn ñoä. Sau khi Phaät nieát-baøn ñoà ñeä cuûa Ngaøi ñaõ truyeàn lan daàn khaép nöôùc AÁn vaø tieáp tuïc lan sang caùc nöôùc khaùc nhö Tích Lan, Mieán Ñieän, Thaùi Lan, Campuchia, Trung Quoác, Vieät Nam, Nhaät Baûn, Trieàu Tieân v.v… Söï truyeàn baù roäng nhö vaäy khoâng phaûi laø vieäc cuûa Phaät maø laø cuûa haøng ñeä töû Ngaøi. Nhöõng vò aáy xöùng ñaùng laõnh traùch nhieäm ñeàn ôn Phaät, baèng caùch noái ñeøn trao ñuoác cho moïi ngöôøi ñöôïc thaép saùng.

Ñeán nhö ngaøy nay, toâi nhôù luùc hôïp taùc vôùi quí thaày ñeå môû Phaät hoïc vieän Hueä Nghieâm, quan nieäm cuûa toâi laø Taêng Ni vaøo Phaät hoïc vieän phaûi ñöôïc nuoâi naáng ñaày ñuû ñeå söï hoïc haønh coù keát quaû toát ñeïp. Vì vaäy chuùng toâi xin vôùi Hoøa thöôïng Giaùm ñoác vaø Thaày chuùng toâi laø Phaät hoïc vieän Hueä Nghieâm chæ thaâu ba chuïc Taêng thoâi, beân Ni ôû Döôïc Sö cuõng theá. Qui ñònh nhö vaäy vì khaû naêng lo cuûa chuùng toâi vaø söï uûng hoä cuûa Phaät töû coù giôùi haïn. Nhöng Thaày toâi baûo: “Thanh Töø phaûi bieát moät con traâu cuõng toán moät thaèng chaên, caû baày traâu cuõng toán moät thaèng chaên.” Lôøi caûnh tænh aáy suoát ñôøi toâi khoâng queân.

YÙ Thaày toâi muoán vieäc giaùo hoùa phaûi môû roäng chôù khoâng giôùi haïn, khu bieät trong phaïm vi nhoû. Vì vaäy Phaät hoïc vieän Hueä Nghieâm naêm ñaàu, soá Taêng sinh chæ ba chuïc, nhöng sang naêm thöù hai thöù ba leân tôùi ba traêm. Bôûi vì baûn nguyeän cuûa Thaày toâi muoán Phaät phaùp môû roäng, laøm sao cho moïi ngöôøi bieát ñöôïc chaùnh phaùp. Ñoù laø ñieàu caùc baäc thaày cuûa chuùng ta cöu mang, lo laéng. Song nhöõng vieäc ñoù, quí ngaøi khoâng theå laøm heát ñöôïc neân raát troâng caäy ôû ngöôøi sau.

Chuùng ta soáng ôû theá gian bao nhieâu naêm, nghe toaøn nhöõng chuyeän theá tuïc taàm thöôøng. Böôùc vaøo ñaïo hoïc nhöõng lôøi Phaät daïy, thaät chöa töøng ñöôïc nghe chöa töøng ñöôïc bieát. Toâi nhôù hoaøi moät buoåi khuya ñoïc kinh Laêng Nghieâm, töï nhieân toâi rôi nöôùc maét. Phaät daïy hay nhö vaäy, chaân thaät nhö vaäy, maø ñeán baây giôø mình môùi bieát! Quaû laø Phaät phaùp sieâu thoaùt phi thöôøng saün ôû tröôùc maét mình. Vì vaäy toâi xuùc ñoäng quaù.

Nhöõng baäc thaày cuûa chuùng ta cuõng vì thaáy ñöôïc caùi hay, caùi cao sieâu cuûa Phaät phaùp neân khoâng muoán noù mai moät. Vì vaäy quí ngaøi nhaéc nhôû haøng ñeä töû coá gaéng tu haønh, coá gaéng truyeàn baù, ñöøng ñeå Phaät phaùp bò tieâu vong. Vieäc laøm naøy khoâng nhaém vaøo lôïi ích rieâng maø nhaém vaøo chaùnh phaùp. Leõ thaät cuûa cuoäc ñôøi phaûi ñöôïc phoå bieán khaép moïi nôi ñeå ñem laïi cuoäc soáng an laønh cho moïi ngöôøi.

Ngöôøi tröôùc ñaõ thieát tha nhö vaäy, tôùi ñaây chuùng ta phaûi laøm sao? Chaúng leõ hoïc hieåu ñöôïc bao nhieâu, chuùng ta an phaän töï tu, khoâng nghó tôùi ai heát. Ñoù laø maàm tieâu nha baïi chuûng, coù loãi raát lôùn vôùi tieàn nhaân. Bôûi vaäy ngöôøi coù traùch nhieäm phaûi nghó ñeàn ôn Phaät, ñeàn ôn Toå, ñeàn ôn Thaày. Muoán theá, khoâng phaûi caát chuøa to döïng Phaät lôùn, maø laøm sao chuùng ta noái tieáp ngoïn ñuoác cuûa chö Toå ñem laïi aùnh saùng cho moïi ngöôøi. Töø trong choã aâm u môø toái, hoï thaép ñöôïc ngoïn ñuoác chaùnh phaùp saùng leân thì heát meâ laàm ñau khoå. Ñoù laø chuùng ta ñeàn ôn Phaät, ôn Toå, ôn Thaày.

Do ñoù, toâi nghó boån phaän cuûa mình phaûi laøm sao cho moïi ngöôøi cuøng thaáy bieát ñöôïc chaùnh phaùp nhö mình ñaõ thaáy. Vì theá toâi ñaët teân caùc Thieàn vieän Thöôøng Chieáu, Linh Chieáu, Vieân Chieáu, Hueä Chieáu, Phoå Chieáu v.v… ñeå gôûi gaém vaøo ñoù öôùc mong Phaät phaùp ñöôïc soi saùng khaép moïi nôi, baèng moïi caùch. Coøn caùc hình thöùc chuøa chieàn v.v… chæ laø phöông tieän thoâi, khoâng theå ñeàn ôn Phaät Toå ñöôïc.

Trao ñeøn moài ñuoác laø noùi leân aùnh saùng trí tueä. Chuùng ta moài ngoïn ñuoác ñoù töø ngaøn xöa, chö Toå ñaõ moài ñöôïc truyeàn ñeán chuùng ta. Khoâng ñeå ngoïn ñuoác taét neân chuùng ta coù boån phaän phaûi duy trì vaø truyeàn noái. Laøm sao cho ngoïn ñuoác aáy vaãn tieáp tuïc chaùy, maõi tieáp tuïc chaùy, thaép saùng trong coõi traàn gian aùnh saùng trí tueä giaùc ngoä giaûi thoaùt cuûa chö Phaät.

Chö Toå thöôøng nhaéc caâu Truyeàn ñaêng tuïc dieäm. Truyeàn ñaêng laø trao ñeøn, tuïc dieäm laø noái ñuoác. Laøm sao cho ngoïn ñeøn chaùnh phaùp, ngoïn ñeøn trí tueä cuûa Phaät Toå thaép saùng maõi treân theá gian naøy. Ñoù laø boån phaän cuûa chuùng ta. Nhieàu tu só cho raèng vieäc taïo laäp chuøa to Phaät lôùn, laøm vieäc töø thieän… laø ñeàn coâng ôn saâu daøy cuûa Phaät Toå. Ñoù chæ laø tu treân hình thöùc, ñöôïc phöôùc baùu nhaân thieân, khoâng theå hieän ñöôïc tinh thaàn giaùc ngoä giaûi thoaùt cuûa ñaïo Phaät.

Ñaïo Phaät coát trao ñeøn moài ñuoác, töùc ñem trí tueä cuûa Phaät höôùng daãn moïi ngöôøi cuøng môû saùng con maét trí tueä cuûa mình. Ñoù laø boån phaän chaùnh yeáu cuûa ngöôøi tu. Veà ñieåm naøy, nhieàu khi thaáy nhö toâi cuõng coù maâu thuaãn. Luùc tröôùc töø Chaân Khoâng xuoáng Thöôøng Chieáu, toâi thöôøng noùi ngöôøi tu Phaät nghó caát chuøa to Phaät lôùn, nhöng toâi thì khoâng. Toâi chæ nghó laøm sao Taêng Ni Phaät töû hoïc, hieåu, tu ñöôïc, ñoù laø troïng taâm. Nhöng baây giôø Thieàn vieän naøo do toâi döïng laäp cuõng to lôùn caû, theá laø toâi ñaõ bò maâu thuaãn roài.

Nhöng thaät ra toâi khoâng keâu goïi Phaät töû nôi naøy nôi noï, cho tieàn toâi caát chuøa to thænh Phaät lôùn. Bôûi toâi thaáy Taêng Ni, Phaät töû tu thieàn caøng ngaøy caøng ñoâng. Chaùnh ñieän, Thieàn ñöôøng, Taêng ñöôøng, Giaûng ñöôøng… khoâng ñuû choã dung neân buoäc loøng toâi phaûi caát theâm ñeå quí vò coù choã tu taäp. Tröôùc sau muïc ñích cuûa toâi vaãn laø taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi cho Taêng Ni coù choã tu hoïc ñeán nôi ñeán choán. Nhö vaäy toâi môùi haøi loøng.

Vieäc laøm naøy cuõng vì nhaém thaúng vaøo Taêng Ni, Phaät töû, chôù toâi khoâng coù yù gaày döïng di tích to lôùn ñeå coù tieáng vôùi ñôøi. Vì hoaøn caûnh baét buoäc neân chuùng toâi phaûi laøm nhö vaäy. Coù ñöôïc moät soá Taêng Ni hieåu Phaät phaùp ñuùng nhö lôøi Phaät daïy, öùng duïng tu coù keát quaû roài chæ daïy laïi cho ngöôøi sau, ñeå ngoïn ñeøn chaùnh phaùp saùng maõi treân traàn gian. Ñoù laø sôû nguyeän cuûa toâi, cho neân nhöõng chöõ Chieáu laø öôùc nguyeän toâi gôûi gaém cho Taêng Ni. Vì vaäy vieäc laøm cuûa toâi môùi nhìn nhö maâu thuaãn, nhöng söï thaät khoâng phaûi vaäy.

Chuùng ta tu laø töø moät con ngöôøi toái taêm ngu muoäi, trôû thaønh con ngöôøi saùng suoát thanh tònh. Ngaøy böôùc chaân vaøo ñaïo môø môø mòt mòt, qua moät naêm hai naêm, naêm naêm möôøi naêm, trí tueä caøng ngaøy caøng saùng, caøng soi roïi chung quanh cho moïi ngöôøi cuøng thaáy. Ñoù môùi laø ñieàu thieát yeáu.

Chuùng ta tu khoâng phaûi caàu phöôùc ñôøi sau, cuõng khoâng mong lôïi loäc ñôøi naøy, maø tu chæ ñeå giaùc ngoä. Laâu nay, chuùng ta laàm laãn cöù nghó phaûi giaùc ngoä nhö Phaät, ñeâm naøo ngoài thieàn boãng böøng saùng, ñöôïc Tam minh Luïc thoâng… mong nhö vaäy laø quaù ñaùng. Taïi sao? Bôûi vì tröôùc Phaät khoâng coù ngöôøi thaáy ñöôïc leõ thaät, neân Ngaøi tìm toøi vaø böøng saùng leõ thaät aáy, goïi laø giaùc ngoä. Töø ñoù, Ngaøi daïy laïi moïi ngöôøi truyeàn maõi tôùi chuùng ta. Leõ thaät ñoù Phaät ñaõ chæ ra, chuùng ta chæ caàn suy gaãm thì seõ thaáy roõ. Cuõng nhö nhöõng nhaø khoa hoïc, khi hoï phaùt minh ñöôïc moät vaán ñeà gì, hoï ñaët thaønh coâng thöùc. Ngöôøi sau ñaâu caàn phaùt minh laïi coâng thöùc ñoù nöõa, chæ caàn thuoäc loøng roài öùng duïng ñuùng thoâi.

Ví duï Phaät daïy taát caû phaùp laø Voâ thöôøng. Baây giôø chuùng ta nghieàn ngaãm töø con ngöôøi cho tôùi söï vaät, taát caû nhöõng gì coù hình treân theá gian coù phaûi ñeàu voâ thöôøng khoâng? Ñoù laø chuùng ta thaáy ñuùng nhö lôøi Phaät daïy. Ñöùc Phaät daïy caùc phaùp Duyeân sanh. Chuùng ta nghieàn ngaãm thaáy roõ khoâng moät söï vaät naøo boãng döng maø coù, taát caû ñeàu do duyeân tuï hôïp. Ñaõ do duyeân tuï hôïp thì noù khoâng coù chuû theå, khoâng coá ñònh neân taïm bôï giaû doái. Thaáy toät cuøng nhö vaäy laø chuùng ta thaáy ñöôïc lôøi Phaät daïy.

Chuùng ta caàn tìm giaùc ngoä ôû ñaâu nöõa? Theá maø coù nhieàu ngöôøi cöù mô öôùc giaùc ngoä, trong khi khoâng bieát giaùc ngoä laø gì. Tu laø phaûi thaáu ñaùo nhöõng gì ñöùc Phaät daïy, nghieàn ngaãm nhaän xeùt thaáu ñaùo roài môùi thaáy lôøi Phaät daïy chaéc thaät, khoâng nghi ngôø gì nöõa. Nhö vaäy treân ñöôøng tu môùi khoâng thoái chuyeån.

Ngöôøi giaùc ngoä ñöôïc lyù voâ thöôøng, taát caû danh voïng, taøi saéc… laøm gì quyeán duï hoï ñöôïc. Luoân luoân nghó nhôù ngaøy mai ta seõ cheát, thì ñaâu coøn gì ñeå ham thích, ñaâu coøn gì ñeå nghó ngôïi. Nhôù caùc phaùp duyeân sinh khoâng coù chuû theå, neân moïi thöù taïm coù nhö boùng, nhö söông. Saéc ñeïp, danh voïng, tieàn taøi… ñeàu huyeãn hoùa, caùi gì duï doã ñöôïc ta? Ñoù laø ngöôøi ñaõ giaùc roài, môùi khoâng laàm vieäc theá gian.

Ngöôøi hoïc voâ thöôøng hoïc nhaân duyeân, maø chaïm ñaâu dính ñoù laø ñaõ giaùc chöa? Chöa giaùc, chæ hoïc thuoäc loøng coâng thöùc roài traû baøi thoâi, khoâng thöïc haønh, khoâng öùng duïng, hoïc nhö veït chôù khoâng ñöôïc lôïi ích gì heát. Chuùng ta tu Phaät phaûi bieát Vaên roài Tö, tö roài Tu. Nghe hieåu nghieàn ngaãm roài thöïc haønh, ñoù môùi ñuùng laø ngöôøi hoïc Phaät.

Chuùng ta coù beänh ñoå thöøa cho nghieäp. Taïi nghieäp daãn, chôù toâi khoâng muoán. Thaät ra ñoù laø ngöôøi yeáu ñuoái, chæ hoïc Phaät ôû beân ngoaøi chöa thaám saâu vaøo taâm trí. Neáu roõ bieát caùc phaùp nhö huyeãn, duyeân sanh taïm bôï, thì khoâng coù nghieäp naøo loâi keùo mình ñöôïc. Taïi vì trí chöa thuaàn, chæ hoïc ngoaøi da neân gaëp nguõ duïc lieàn ngaõ roài ñoå thöøa taïi nghieäp.

Nghieäp ai cuõng coù heát, neáu khoâng chuyeån ñöôïc thì chaéc Phaät cuõng khoâng bao giôø thaønh Phaät, Toå khoâng bao giôø thaønh Toå, A-la-haùn khoâng bao giôø thaønh A-la-haùn. Caùc ngaøi ñaõ chuyeån ñöôïc nghieäp, vì caùc ngaøi thaáy ñuùng nhö thaät, trí tueä thaám nhuaàn trong maùu huyeát neân gaëp vieäc khoâng coøn laàm laãn nöõa. Sôû dó chuùng ta bò si meâ gaït laø vì chöa thaám nhuaàn, chöa ñuû söùc ñoái laïi vôùi caùc thöù huyeãn neân bò noù meâ hoaëc.

Giaùo lyù cuûa Phaät laø giaùo lyù chaân thaät, chôù khoâng phaûi do suy töôûng, aûo giaùc maø coù. Ngöôøi ñôøi laàm laãn do aûo giaùc töôûng töôïng cuûa mình. Thí duï ta ñen ñuùa xaáu xí maø ai noùi xaáu thì giaän. Taïi vì nghó mình khoâng xaáu, neân nghe ngöôïc laïi ñieàu mình töôûng thì noåi töùc leân. Ñaïo Phaät khoâng cho pheùp chuùng ta nhö vaäy. Thaân naøy taïm bôï bieát noù taïm bôï, thaân naøy laø ñaõy da hoâi thoái bieát noù laø ñaõy da hoâi thoái. Bieát nhö vaäy thì coøn gì bò loâi cuoán nöõa.

Nhö Thaùi töû Taát-ñaït-ña tu saép ñaéc ñaïo, boïn ma vöông bieán hình myõ nöõ tôùi muùa haùt duï doã Ngaøi trôû veà höôûng haïnh phuùc gia ñình. Khi ñoù Ngaøi chæ noùi moät caâu: Ñi! Ñaõy da hoâi thoái ta khoâng duøng. Chuùng töï theïn boû ñi heát. Chuùng ta baây giôø coù can ñaûm noùi nhö vaäy khoâng? Ñoù laø chaân lyù, taïi sao ta hoïc chaân lyù, hoïc ñaïo giaùc ngoä, nhöng khoâng daùm noùi leân söï thaät ñeå bò duï doã, roài ñoå thöøa taïi nghieäp. Lôøi Phaät daïy khoâng thaám ñöôïc trong taâm naõo mình neân bò caûnh loâi cuoán ñi. Loãi aáy thuoäc veà ai?

Hoïc Phaät maø khoâng giaùc ngoä, cöù soáng trong meâ laàm roài cöù than traùch taïi theá naøy theá kia. Toâi thaáy taát caû chuùng ta hoïc Phaät, tu Phaät maø khoâng coù caùi nhìn töôøng taän, khoâng öùng duïng cho ñaày ñuû lôøi Phaät daïy vaøo cuoäc soáng cuûa mình, cho neân hình thöùc thì coù, maø thöïc chaát thì khoâng. Taêng Ni caàn phaûi söûa ñoåi laïi caùch tu hoïc cuûa mình cho phuø hôïp vôùi nhöõng gì Phaät daïy.

Mong raèng Taêng Ni, Phaät töû hoïc Phaät phaûi can ñaûm saùng suoát nhaän ñöôïc leõ thaät. Ngay trong ñôøi naøy chuùng ta thaám nhuaàn lôøi Phaät daïy, öùng duïng vaøo cuoäc soáng laø chuùng ta ñaõ giaùc. Tuy giaùc chöa troøn nhö Phaät nhöng coù phaàn giaùc cuõng toát. Boà-taùt goïi laø phaàn giaùc, töùc giaùc ngoä töøng phaàn, ñeán vieân maõn thì goïi laø Phaät. Neáu khoâng giaùc töøng phaàn thì laøm sao coù ñöôïc giaùc ngoä vieân maõn. Neáu khoâng traûi qua coâng haïnh Boà-taùt thì laøm sao tieán leân quaû vò Phaät. Cho neân chuùng ta ñang laø nhöõng Boà-taùt con, töøng böôùc tieán daàn treân ñöôøng giaùc ngoä giaûi thoaùt. Vaäy taïi sao khoâng daùm nhaän ñieàu aáy, laïi ruùt ñaàu co coå cam chòu phaän chuùng sanh meâ laàm. Coù phaûi töï mình vuøi laáp mình khoâng?

Chuùng ta tu phaûi coù caùi nhìn thaáu ñaùo ñaïo lyù, öùng duïng vaøo cuoäc soáng, ñoù laø phaàn giaùc. Coù phaàn giaùc môùi coù ngoïn ñeøn cho ngöôøi chung quanh thaép saùng. Neáu chöa giaùc ñöôïc chuùt naøo thì chöa coù ñeøn, mình coøn u minh toái taêm thì laøm sao thaép saùng cho ngöôøi, laøm sao ñeàn ôn Phaät Toå. Cho neân tu laøm sao cho saùng, neáu chöa baèng ngoïn ñuoác thì cuõng baèng ngoïn ñeøn, chôù khoâng phaûi u toái muø mòt. Tu ñeå maø tu thì ñôøi tu ñoù hoaøn toaøn voâ nghóa.

Chuùng toâi luoân khuyeân Taêng Ni, Phaät töû phaûi thaät tu ñeå trôû thaønh nhöõng con ngöôøi giaùc ngoä. Phaät ñöôïc moät trieäu laàn chuùng ta cuõng ñöôïc moät hai laàn giaùc ngoä. Nhö vaäy môùi xöùng ñaùng laø con cuûa Phaät. Neáu chuùng ta muø toái, cöù laøm theo thoùi quen thì ñöøng mong ñeàn ôn Phaät ñöôïc. Ñoù laø choã toâi luoân mong moûi troâng ñôïi ôû ngöôøi sau. Phaûi nhôù nghó vaø laøm cho troøn boån phaän cuûa mình. Soáng trong ñaïo, aên haït côm cuûa ñaøn-na thí chuû chuùng ta phaûi xöùng ñaùng laø ngöôøi tu caàu giaùc ngoä, ñem ñaïo giaùc ngoä ñoù truyeàn baù cho moïi ngöôøi cuøng ñöôïc giaùc ngoä. Nhö vaäy môùi tieâu noåi boán aân saâu naëng, khoâng phaûi tu ñeå moät ñôøi yeân thaân, ñôõ cô cöïc ngoaøi ñôøi. Ñoù chöa phaûi laø ngöôøi tu.Chuùng ta coù ñaïi duyeân, ñaïi phöôùc môùi gaëp ñöôïc Phaät phaùp. Neáu khoâng coù ñöùc Phaät, khoâng coù chö Toå, khoâng coù caùc baäc thaày, ngaøy nay chuùng ta môø mòt ñi trong ñeâm toái, laøm sao bieát tænh giaùc tu haønh. Ñaõ ñöôïc nhö vaäy thì phaûi coá gaéng noã löïc, ñöøng ñeå cô hoäi vuït qua khoâng tìm laïi ñöôïc. Ñôøi naøy chuùng ta tu chöa troøn, thì cuõng taïo duyeân cho nhöõng ñôøi sau tu tieáp, ñeán ngaøy vieân maõn môùi thoâi. Ñoù laø tinh thaàn töï lôïi, lôïi tha cuûa ngöôøi con Phaät.

 Chuùng ta caøng tu caøng thaám coâng ôn Phaät, coâng ôn Toå, coâng ôn Thaày cao sieâu laøm sao. Caû ñôøi chuùng ta laøm ñöôïc bao nhieâu Phaät söï cuõng khoâng xöùng ñaùng ñeå ñeàn ñaùp. Neáu ngöôøi tu khoâng bieát ôn Phaät, ôn Toå, ôn Thaày, ngöôøi ñoù khoâng coøn ôû trong ngoâi nhaø Phaät phaùp noùi gì ñeán thieän chí, quyeát taâm tu haønh. Coâng ôn khoå cöïc cuûa ñöùc Phaät, cuûa Thaày Toå bieát noùi sao cho vöøa. Chæ giaùc ngoä giaûi thoaùt cho mình cho ngöôøi môùi mong ñeàn ñöôïc caùi ôn chaúng ñeàn aáy. Ñoù laø troïng taâm toâi muoán nhaéc nhôû taát caû Taêng Ni, Phaät töû nhaân ngaøy leã huùy kî cuûa Thaày chuùng toâi hoâm nay.

Mong taát caû thöùc tænh noã löïc tu haønh nhö lôøi Phaät, lôøi Thaày Toå daïy ñeå chuùng ta khoâng hoå theïn  laø haøng Phaät töû, ñöôïc caùc ngaøi ban cho moät cuoäc soáng môùi, moät cuoäc soáng vónh vieãn an laønh haïnh phuùc.

]