III- QUAÙN DUYEÂN MOÂN

Laïi nöõa, caùc phaùp duyeân chaúng thaønh, vì côù sao ?

Phaùp caùc duyeân löôïc roäng,

Trong aáy khoâng coù quaû

Trong duyeân neáu khoâng quaû

Laøm sao töø duyeân sanh ?

Quaû bình... moãi moãi trong duyeân khoâng, trong hoøa hôïp cuõng khoâng, neáu trong hai beân khoâng, laøm sao noùi töø duyeân sanh ?

Hoûi: Theá naøo goïi laø caùc duyeân ?

Ñaùp:

Boán duyeân sanh caùc phaùp

Laïi khoâng duyeân thöù naêm

Nhôn duyeân, thöù ñeä duyeân

Duyeân duyeân, taêng thöôïng duyeân.

Boán duyeân laø: nhôn duyeân, thöù ñeä duyeân, duyeân duyeân, taêng thöôïng duyeân.

- Nhôn duyeân laø phaùp töø ñoù maø sanh, hoaëc ñaõ töø ñoù sanh, hieän töø ñoù sanh, seõ töø ñoù sanh, phaùp aáy goïi nhôn duyeân.

- Thöù ñeä duyeân laø phaùp tröôùc ñaõ dieät thöù lôùp sanh, ñoù goïi thöù ñeä duyeân.

- Duyeân duyeân laø phaùp tuøy choã nghóa, hoaëc khôûi thaân nghieäp, hoaëc khôûi khaåu nghieäp, hoaëc khôûi taâm vöông taâm sôû, aáy goïi duyeân duyeân.

- Taêng thöôïng duyeân laø do coù phaùp naøy phaùp kia ñöôïc sanh, phaùp naøy ñoái vôùi phaùp kia laøm taêng thöôïng duyeân.

Nhö theá boán duyeân ñeàu trong nhôn khoâng quaû. Neáu trong nhôn coù quaû thì, neân lìa caùc duyeân maø coù quaû, maø thaät lìa duyeân khoâng quaû. Neáu trong duyeân coù quaû thì, neân lìa nhôn coù quaû, maø thaät lìa nhôn khoâng quaû, Neáu noùi nhôn vaø duyeân coù quaû thì lyù öng neân ñöôïc, song duøng lyù tìm kieám khoâng theå ñöôïc, theá neân hai choã ñeàu khoâng. Nhö theá trong moãi moãi khoâng, trong hoøa hôïp cuõng khoâng, laøm sao ñöôïc noùi quaû töø duyeân sanh ?

Neáu quaû trong duyeân khoâng

Maø töø trong duyeân ra

Quaû aáy sao chaúng töø

Trong phi duyeân maø ra ?

Neáu baûo quaû trong duyeân khoâng maø töø duyeân sanh, taïi sao khoâng töø phi duyeân sanh ? Vì caû hai ñeàu khoâng. Theá neân khoâng coù nhôn duyeân hay sanh quaû. Vì quaû chaúng sanh neân duyeân cuõng chaúng sanh. Vì côù sao ? Vì tröôùc duyeân sau quaû. Bôûi duyeân quaû khoâng neân taát caû phaùp höõu vi khoâng; vì phaùp höõu vi khoâng neân phaùp voâ vi cuõng khoâng ; Vì phaùp höõu vi khoâng neân phaùp voâ vi cuõng khoâng ; Vì phaùp höõu vi voâ vi khoâng, laøm sao coù ngaõ ?