 |
ÑAÏO PHAÄT VÔÙI TUOÅI TREÛ H.T THÍCH THANH TÖØ |
 |
 |
||
|
[phaàn 1][phaàn
2][phaàn 3][phaàn
4][phaàn 5][phaàn
6] |
||
|
TUOÅI TREÛ VÔÙI HAÏNH NHAÃN NHUÏC Em laø moät thieáu nieân, quaû tim chöùa ñaày maùu noùng, moãi khi bò ai nhuïc maï maùu trong ngöôøi soâi leân, toaøn thaân noùng röïc, roài em muoán traû thuø baèng caùch naøo cho ñaõ côn giaän döõ. Hoaëc khi suy nghó saép laøm moät vieäc gì, loøng em noùng naûy boàng boät muoán laøm trong choác laùt cho xong. Söï noùng naûy vaø noâng noãi aáy ñaõ nhieàu laàn khieán em phaûi hoái haän vaø ñau khoå. Laém luùc em cuõng muoán bình tónh laïi, nguoäi ñi moät chuùt, nhöng khi gaëp vieäc roài cuõng chöùng naøo taät aáy. Vì muoán giuùp em moät phöông tieän ñeå töï chuû laáy mình, toâi xin giôùi thieäu em HAÏNH NHAÃN NHUÏC do ñöùc Theá Toân ñaõ daïy. Nhaãn nhuïc khoâng coù nghóa laø öôn heøn khieáp nhöôïc, khom löng cuùi ñaàu tröôùc moïi haønh ñoäng baïo taøn cuûa ngöôøi maø laø kieân gan beàn chí nhòn chòu moïi söï maï nhuïc, söï khoù khoå, söï khen ngôïi cuõng nhö söï thaéng theá, ñeå hoaøn toaøn laøm chuû laáy mình, ñeå sau roài xaây döïng laïi hoï. Muoán nhòn chòu ñöôïc söï nhuïc maï, em neân nghó theá naøy: ngöôøi maéng ta, vì taïi ta laøm quaáy hay voâ côù töï hoï ñaët ñieàu? Neáu ta laøm quaáy neân hoï maéng thì ñieàu aáy raát ñaùng, coøn gì maø phaûi giaän traùch. Ñaõ khoâng giaän traùch laø chôù, maø ta laïi phaûi xin loãi ngöôøi laø khaùc. Vì taïi ta gaây nhaân neân hoï môùi traû quaû. Ngöôøi gaây nhaân môùi laø ngöôøi ñaùng toäi. Nhö hoâm naøo ñoù, em ñöùng tröôùc saân, boãng nhieân con Veän röôït con Meøo chaïy ngang qua em. Meøo lieäu chaïy khoâng kòp, ñöùng laïi thuû theá. Veän vöøa nhaøo tôùi, Meøo vôù cho moät caùi xeå maët. Tröôùc caûnh ñoù, em neân traùch Meøo hay traùch Veän? Cuõng theá, ta laàm loãi bò ngöôøi maï nhuïc, thì neân töï traùch, khoâng neân oaùn giaän ngöôøi. Coù theå mang ôn hoï laø khaùc, vì hoï cho ta moät baøi hoïc xöùng ñaùng ñeå nhôù maõi maø traùnh. Neáu ta khoâng laøm ñieàu gì quaáy, voâ côù töï hoï bòa chuyeän ñeå maï nhuïc ta, ta neân nghó: Ngöôøi aáy khoâng bieát leõ phaûi quaáy, hoï ñaõ maát heát trí khoân, laø moät keû cuoàng khoâng khaùc, ta chæ neân thöông xoùt hôn laø giaän traùch. Hôn thua vôùi keû cuoàng thì ta cuõng cuoàng noát. Hôn nöõa, neáu em thaáy laø phaûi maø bò hoï maï nhuïc, em cöù laëng im giöõ caùi phaûi cuûa em. Neáu em maéng chöûi laïi hoï, thì em cuõng quaáy nhö hoï. Nhö coù anh chaøng maëc boä ñoà traéng muoát ñi treân loä, gaëp boïn chaên traâu ñang chôi buøn, mình maåy lem luoác. Chuùng gheùt caùi traéng saïch cuûa anh, neân hoát buøn vaõi anh. Luùc ñoù anh neân chaïy, hay neân hoát buøn vaõi laïi chuùng? Neáu anh muoán giöõ cho troøn traéng saïch, coá nhieân anh phaûi chaïy. Cuõng vaäy, muoán toaøn veïn leõ phaûi, em neân nhòn keû quaáy, ñôïi qua côn noùng giaän cuûa hoï, em seõ phaân giaûi thì keát quaû hôn. Hoaëc giaû em laø ngöôøi toát, keû xaáu thaáy ganh gheùt em, hoï ñeán maï nhuïc em, khi aáy em neân coi lôøi maï nhuïc nhö côn gioù thoaûng, khoâng caàn choáng ñoái. Keû mang vieäc xaáu ñeán; hoï seõ töï chòu xaáu laáy. Phaät daïy: “Keû aùc haïi ngöôøi hieàn, nhö ngöûa maët leân trôøi phun nöôùc boït, nöôùc boït khoâng tôùi trôøi, trôû laïi rôi treân mình, nhö ngöôïc gioù tung buïi, buïi chaúng tôùi ngöôøi, trôû laïi laøm nhô mình...” (Kinh Töù Thaäp Nhò Chöông) Khi bò maï nhuïc, neáu em khoâng daèn ñöôïc côn noùng giaän, töùc nhieân em chöûi maéng ñaùnh ñaäp laïi hoï. Roài cöù theá maõi, hoï vay, em traû; vay traû, traû vay khoâng bao giôø döùt. Nhö Xoaøi maéng OÅi, OÅi ñaùnh Xoaøi. Xoaøi tìm caùch traû thuø, OÅi lo phöông baùo oaùn, oaùn thuø khoâng bieát bao giôø heát. Chi baèng ta aùp duïng caâu: “Oan gia neân môû khoâng neân keát” (Khoång Töû) hoaëc caâu: “Laáy aân baùo oaùn, oaùn lieàn tieâu dieät” (Phaät daïy), thì nheï nhaøng raûnh rang bieát maáy. Tuy nhieân, noùi theá em seõ ngôø raèng: Nhòn hoï e hoï seõ cho mình laø khieáp nhöôïc? - Khoâng! Khoâng phaûi theá ñaâu! Em khoâng nhôù Haøn Tín chòu loøn troân teân du ñaõng taïi chôï Hoaøi AÂm ñoù sao? Chòu nhuïc nhö vaäy maø sau naøy ai daùm cheâ Haøn Tín laø khieáp nhöôïc? Neáu coù, aáy chæ laø boïn vuõ phu thieáu trí maø thoâi. Em laø ngöôøi cao thöôïng coù chí lôùn, em nhòn nhöõng lôøi nhuïc maï cuûa boïn baát löông, khoâng phaûi vì em sôï hoï maø chính vì caùi chí lôùn cuûa em. Nhö em coù caùi cheùn kieåu quí, coù ngöôøi ñem muoãng döøa hay baùt saønh ñeán choïi thöû vôùi cheùn quí cuûa em. Khi aáy, em neân choïi hay neân nhòn thua hoï? Thaûng hoaëc, em cho raèng nhòn hoï ñeå baûo veäï tính toát, leõ phaûi vaø chí lôùn cuûa mình, ñeå maëc tình hoï gaây toäi aùc, nhö vaäy toû ra mình ích kyû tieâu cöïc, khoâng coù tinh thaàn xaây döïng cho ngöôøi? Khoâng phaûi nhòn hoï laø ích kyû ñaâu em! Nhòn laø phöông phaùp lôïi ngöôøi toaøn veïn. Vì khi ngöôøi ta noùng môùi thoùa maï em, khi aáy em cuõng noùng, choáng ñoái laïi hoï. Hai caùi noùng cuøng gaëïp nhau thì phaûi noå. Nhö vaäy khi noùng giaän choáng ñoái ngöôøi, khoâng coù nghóa laø xaây döïng hoï, maø chính laø gaây oaùn thuø. Neáu ai noùi: “Toâi choáng laïi laø vì toâi thöông, muoán caûi thieän giuøm hoï”, aáy laø laáy lôøi nhaân nghóa ñeå che ñaäy caùi tính xaáu noùng naåy cuûa mình. Chaúng nhöõng ta nhòn chòu söï nhuïc maï, maø coøn phaûi nhòn chòu söï khoù khoå. Bôûi vì con ngöôøi sanh treân ñôøi, khoâng phaûi ñeán ñaâu cuõng gaëp toaøn thaùp ngaø vaø nhung gaám, maø phaûi ñöông ñaàu vôùi phong ba baõo toá. Nguôøi coù söùc nhòn chòu ñöôïc nhöõng trôû ngaïi môùi mong ñaït ñöôïc keát quaû toát ñeïp cao quí. Baèng khoâng nhòn ñöôïc, deã sanh naûn loøng thoái chí. Duø ngöôøi coù söùc maïnh cöû noåi traùi taï ngaøn caân, coù taøi choïc trôøi khuaáy nöôùc, maø khoâng coù chí kieân nhaãn, khi gaëp söï thaát baïi doàn daäp ñeán mình thì nhaên maøy, heùo maët, con ngöôøi aáy khoâng laøm neân vieäc gì ñaùng keå. Traùi laïi, ngöôøi yeáu ñuoái, taøi löïc taàm thöôøng maø beàn gan chòu ñöïng, moãi laàn vaáp ngaõ chæ xem ñoù laø moät kinh nghieäm, caøng thaát baïi nhieàu thì kinh nghieäm caøng giaøu, chí caøng deûo dai beàn vöõng, con ngöôøi theá aáy khoâng vieäc gì laøm chaúng ñöôïc. Coù vò Tyø-kheo hoûi Phaät: “Caùi gì maïnh hôn caû?” Phaät daïy: “Nhaãn nhuïc maïnh hôn caû.”(Kinh Töù Thaäp Nhò Chöông) Thaät vaäy, chæ coù ngöôøi nhòn chòu ñöôïc moïi khoù khaên, vöôït qua moïi trôû ngaïi môùi mong laäp ñöôïc söï nghieäp vó ñaïi treân ñôøi. Bò nhuïc maï, gaëp caûnh trôû ngaïi tuy khoù nhòn, nhöng ngöôøi ta deã bieát ñeà phoøng, neân coù theå nhòn ñöôïc. Ñöôïc ngôïi khen, gaëp vieäc thaéng theá laø ñieàu toát, thoûa thích yù mình, neân ít ai ñeå yù deø daët, do ñoù maëc tình taâm phoùng tuùng, gaây hoïa raát to. Nhö xe vaøo ñöôøng hieåm nguy khoâng laät, maø thöôøng laät ôû ñöôøng thaúng. Ngöôøi bò nhuïc maï nhòn khoâng ñöôïc côn töùc giaän, neân gaây tai hoïa, keû gaëp caûnh trôû ngaïi, nhòn khoâng ñöôïc loøng buoàn naûn, neân boû hö hoûng coâng vieäc, ta ñöôïc ngôïi khen, ñöôïc thaéng theá, neáu khoâng nhòn ñöôïc loøng töï ñaéc cuûa mình, neân deã sinh ngaõ maïn khieán moïi ngöôøi ñeàu gheùt. Nhö troø Kieâu laâu nay tuy hoïc dôû maø noùi naêng nhoû nheï khieâm toán, neân ñöôïc caû lôùp ai cuõng thöông. Moät hoâm ñeán giôø toaùn, thaày giaùo cho baøi, may sao anh laøm roài sôùm laïi truùng, khi caùc baïn anh laøm chöa roài. Thaày giaùo thaáy theá khen ngôïi anh tröôùc chuùng baïn. Coù leõ ñaây laø laàn thöù nhaát, Kieâu ñöôïc hôn chuùng baïn vaø thaày khen, maét anh saùng leân, nhìn chuùng baïn thaáy hoï taàm thöôøng quaù. Töø ñoù veà sau, ai troâng thaáy Kieâu khoâng coøn laø moät troø khieâm toán deã thöông, maø laø ñöùa beù khinh maïn ñaùng gheùt. Khi bieát noùng giaän laø tính döõ, naûn chí laø neát hö, thì ngaõ maïn cuõng laø taät xaáu. Nhöng khoù trò nhaát laø ngaõ maïn, vì ta khoâng theå bieát ñöôïc noù khôûi töï bao giôø, chæ coù keû khaùc bieát thoâi. Phaät daïy: “Coù theá löïc maø khoâng yû mình laø khoù.” Muoán nhòn chòu ñöôïc söï khen ngôïi, ta neân nghó theá naøy: Tieáng ngôïi khen cuûa ngöôøi ñôøi ít khi ñuùng söï thaät. Hoaëc hoï muoán laøm ñeïp loøng ta ñeå nhôø ta giuùp moät vieäc gì, neân hoï khen? Hoaëc hoï khen laø ñeå gôïi tính hieáu thaéng, töï cao cuûa ta, ñaëng ñöa ta veà choã hö heøn? Hoaëc vì neå ta, khen cho ta ñöôïc vöøa yù... Taát caû söï khen aáy ñeàu khoâng ñuùng söï thaät, ñaõ khoâng ñuùng söï thaät thì coù gì maø ta möøng, töï ñaéc? Neáu ngöôøi khen bieát ñöôïc ta, vaø traêm phaàn traêm ñuùng söï thaät, thì ta neân nghó: Söï thaønh coâng toát ñeïp aáy khoâng phaûi taøi cuûa ta, maø do phöôùc laønh ñôøi tröôùc coøn löu laïi. Ñaõ do phöôùc laønh maø ñöôïc vieäc, khi ñöôïc ta caàn phaûi gieo gioáng phöôùc laønh nhieàu hôn ñeå sau naøy khoûi maát, maø tính töï cao, ngaõ maïn laø thöù thuoác ñoäc laøm ung taát caû maàm phöôùc ñöùc, ta caàn phaûi traùnh. Ngöôøi gaëp nhöõng tröôøng hôïp treân maø khoâng nhaãn nhuïc thì sau sanh hoái haän. Nhö Tyù bò Söûu maéng, khoâng daèn ñöôïc côn noùng, Tyù ñaùnh Söûu troïng thöông. Anh Söûu troâng thaáy, noùng loøng vì em, chuïp goác caây ñaäp Tyù loã ñaàu. Roát cuoäc caû hai ñeàu troïng beänh vaø cuøng vaøo beänh vieän. Nhö caâu caùch ngoân Taây phöông: Soáng vì löôõi kieám, cheát vì löôõi kieám (Qui vit par l’eùpeùe, meurt par l’eùpeùe). Bao nhieâu söï buoàn khoå thôøi gian Tyù naèm trong beänh vieän, coù phaûi taïi ai coù aùc yù muoán haïi Tyù chaêng? Hay chính töï Tyù chuoác laáy? Söï thöïc khoâng ai laøm khoå mình. Neáu thaéng ñöôïc côn giaän döõ, laøm gì Tyù phaûi naèm trong beänh vieän theá naøy. Cho bieát moïi khoå ñau ñeán vôùi mình phaàn nhieàu laø taïi mình khoâng nhòn ñöôïc loøng noùng naûy boàng boät cuûa mình maø ra. Nhö ngaøi Thích-ñeà-baø-na hoûi Phaät: “Vaät gì gieát an laïc? Vaät gì gieát voâ öu? Vaät gì goác cuûa ñoäc, nuoát heát taát caû thieän?” Phaät ñaùp: “Saân haän gieát an laïc. Saân haän gieát voâ öu. Saân laø goác cuûa ñoäc. Saân nuoát taát caû thieän.” Chaúng nhöõng theá, ngöôøi khoâng nhaãn ít khi laøm chuû ñöôïc mình maø thöôøng bò ngoaïi caûnh chi phoái. Nhö Haän khoâng muoán gaây söï vôùi Manh nhöng Manh khieâu khích, khoâng chòu noåi côn noùng giaän, Haän chöûi ñaùnh aåu ñaû. Theá roài, caû hai cuøng chòu khoå. Hoaëc nhö Toác muoán hoïc ñeán cöû nhaân nhöng thi trung hoïc rôùt vaøi phen, thoái chí anh muoán trôû veà caøy ruoäng... Nhöõng ngöôøi nhö theá ñeàu bò hoaøn caûnh lung laïc, khoâng coù chí vöõng beàn töï chuû. Ngöôøi bieát nhaãn duø gaëp vieäc lôùn cuõng bieán thaønh nhoû, döõ hoùa hieàn, khoâng maáy khi phaûi hoái haän, taâm thöôøng an laïc. Phaät daïy: “Neáu coù ngöôøi trí öa tu nhaãn nhuïc, ngöôøi aáy daùng ñieäu hoøa nhaõ, haèng töôi tænh, öa vui cöôøi, moïi ngöôøi troâng thaáy ñeàu hoan hæ, nhìn khoâng bieát chaùn...” (Kinh Öu-baø-taéc, phaåm Nhaãn Nhuïc.) Laïi nöõa, ngöôøi hay nhaãn nhuïc laø ñaõ taïo cho mình moät nghò löïc phi thöôøng, thaéng caû noäi taâm vaø ngoaïi caûnh. Phaät daïy: “Ngöôøi hay nhaãn nhuïc môùi ñaùng goïi laø baäc höõu löïc ñaïi nhaân.” (Kinh Phaät Di Giaùo) Thaät vaäy, baäc ñaïi nhaân bao giôø cuõng kieân nhaãn, bình tónh tröôùc moïi hoaøn caûnh. Chæ coù boïn vuõ phu môùi noùng naûy haáp taáp, laøm vieäc theo noä khí nhaát thôøi. Xeùt qua söï nhaãn nhuïc, em ñaõ thaáy roõ choã quí, tieän vaø lôïi haïi theá naøo roài. Giôø ñaây môøi em baét tay vaøo vieäc taäp luyeän haïnh nhaãn nhuïc. Coù thöïc taäp em môùi thaáy söï lôïi ích thieát thöïc cuûa noù. Ñoái vôùi tuoåi thieáu nieân maø thieáu nhaãn nhuïc thì khoâng mong thaønh coâng, laäp nghieäp gì caû. Bôûi vì trong luùc thieáu thôøi, soáng veà tình caûm hôn lyù trí, neân phaûi taäp nhaãn nhuïc ñeå haïn cheá bôùt söï soâi noåi boàng boät trong loøng. Hôn nöõa, tuoåi thieáu nieân em chöa töøng neám muøi cay chua cuûa cuoäc ñôøi - neáu coù cuõng chuùt ít thoâi - neân kinh nghieäm ñôøi em chöa coù, vì theá taâm em deã haêng haùi, cuõng deã chaùn naûn. Taäp nhaãn nhuïc seõ giuùp em coù ñuû thì giôø cho lyù trí laøm vieäc, nhaãn nhuïc seõ taäp cho em coù tính beàn deûo khi va chaïm cuoäc ñôøi. Vì theá ñôøi nieân thieáu cuûa em raát caàn coù nhaãn nhuïc. Muoán ñaït ñöôïc haïnh nhaãn nhuïc, em caàn phaûi quaùn töø bi. Vì coù nöôùc töø bi môùi daäp taét ñöôïc ngoïn löûa noùng giaän. Töø bi seõ giuùp em haêng haùi hoaït ñoäng, kieân nhaãn vöôït moïi khoù khaên ñeå thaønh coâng treân coâng trình lôïi tha vieân maõn. ] |
||
