ÑAÏO PHAÄT VÔÙI TUOÅI TREÛ

H.T THÍCH THANH TÖØ

[phaàn 1][phaàn 2][phaàn 3][phaàn 4][phaàn 5][phaàn 6]
[phaàn 7][phaàn 8][phaàn 9][phaàn 10][phaàn 11][phaàn 12][phaàn 13][phaàn 14][phaàn 15]

TUOÅI TREÛ VÔÙI VAÁN ÑEÀ DIEÄT DUÏC

Tuoåi thanh nieân laø tuoåi hy voïng öôùc mô, bao giôø cuõng nuoâi saün trong loøng nhöõng moäng ñeïp. Nhôø söï hy voïng öôùc mô aáy, thanh nieân môùi phaùt trieån heát khaû naêng ñeå ñaït ñöôïc sôû nguyeän. Theá maø, nghe ñaïo Phaät ñeà caäp ñeán vaán ñeà dieät duïc, thöïc laø moät vieäc caèn coãi khoâ khan, khoâng thích hôïp chuùt naøo vôùi tuoåi ñang traøn treà nhöïa soáng, theo quan nieäm cuûa hoï. Do ñoù, ña soá thanh nieân chæ ñöùng xa nhìn ñaïo Phaät, thaáy nhö mình khoâng coù lieân heä gì vôùi caùi ñaïo giaø coãi aáy.

Söï thaät, vaán ñeà dieät duïc coù phaûi boùp cheát hy voïng, ñoát khoâ nhöïa soáng cuûa thanh nieân khoâng? - Nhaát ñònh laø khoâng. Ñoù chæ laø moät quan nieäm sai laàm. Dieät duïc khoâng coù nghóa laø dieät taát caû ham muoán, maø chæ laø dieät caùi ñaém meâ nguõ duïc (tieàn cuûa, saéc ñeïp, danh voïng, aên uoáng, nguû nghæ) maø thoâi. Neáu noùi dieät duïc laø dieät taát caû ham muoán thì taïi sao ngöôøi tu theo ñaïo Phaät coøn ham muoán laøm ñieàu thieän, ham muoán cöùu ñoä chuùng sanh, ham muoán giaûi thoaùt, ham muoán giaùc ngoä...? Bôûi vì ngöôøi ñôøi ñaém meâ tieàn cuûa, saéc ñeïp... cho ñoù laø cöùu kính cuûa kieáp soáng, trôû thaønh muø quaùng vaø noâ leä noù, neân khoâng tìm ra leõ chaùnh, Phaät noùi: “Ngöôøi naëng loøng aùi duïc thì khoâng thaáy ñöôïc ñaïo, ví nhö nöôùc loùng laáy tay quaäy leân, ngöôøi ñeán khoâng troâng thaáy boùng.” (Kinh Töù Thaäp Nhò Chöông) Ñeå ñöôïc saùng suoát vaø töï do, Phaät daïy ngöôøi ñôøi phaûi dieät caùi ñaém meâ nguõ duïc. Dieät caùi ñaém meâ chôù khoâng phaûi dieät heát caùc thöù aáy. Chính söï aên uoáng, nguû nghæ ñöùc Phaät coøn phaûi duøng kia maø. Vì theá, caàn noùi moät danh töø ñuùng hôn laø Thieåu duïc hay Tieát duïc.

Tuoåi thanh nieân laø tuoåi mong muoán öôùc mô, neáu mong muoán xöùng vôùi khaû naêng, hôïp vôùi hoaøn caûnh laø tieán boä. Traùi laïi, khaû naêng moät maø mong muoán möôøi, öôùc mô nhöõng ñieàu huyeãn hoaëc vieån voâng, ñoù laø ñi quaù ñaø, chæ chuoác laáy nhöõng thaát voïng vaø ñau khoå. Nhö chaøng noâng daân kia öôùc mô baø coâng chuùa ñeán phaûi ñau töông tö; hoaëc ngöôøi taøn taät aên xin noï öôùc mô thaønh trieäu phuù maø queân mình ñang ñoùi laïnh... Nhöõng caùi mong muoán öôùc mô aáy, neáu khoâng dieät tröø thì con ngöôøi queân caû thöïc taïi, chæ soáng vôùi moäng töôûng khoâng ñaâu. Nhö vaäy, vaán ñeà dieät duïc ñaâu khoâng heä troïng thieát yeáu vôùi tuoåi thanh nieân?

Phaàn ñoâng thanh nieân ñeàu nuoâi moäng to, nhöng neáu laø moäng Thaïch Suøng hay Sôû Khanh thì nhöõng thanh nieân aáy laø nhöõng con vi truøng ñoäc cuûa xaõ hoäi. Chính hoï seõ laø con thieâu thaân thui mình trong ngoïn löûa saéc, taøi... Bôûi vì khi ñaõ say men saéc, taøi, danh voïng, con ngöôøi coù theå queân taát caû leõ phaûi, maát heát löông tri, nhaát laø tuoåi thanh thieáu nieân, tuoåi boàng boät noâng noåi. Xöa nay bieát bao ngöôøi khi ñöùng ngoaøi voøng saéc, taøi, danh voïng, hoï laø baïn toát, choàng hieàn, con hieáu... Nhöng ñeán luùc bò saéc, taøi, danh voïng laøm loøa maét, hoï seõ trôû thaønh con baát hieáu, choàng phuï baïc, ngöôøi phaûn baïn... Do ñoù, neáu khoâng haïn cheá taâm tham duïc, thanh nieân raát deã lao mình xuoáng hoá truïy laïc.

Tuy nhieân, haïn cheá tham duïc khoâng coù nghóa laø ngaên böôùc tieán cuûa thanh nieân, aáy laø höôùng hoï tieán ñuùng ñöôøng, hôïp ñaïo lyù. Loøng ham muoán cuûa thanh nieân khoâng cuøng, khoâng taän, neáu môû khuoân luaân lyù, ñaïo ñöùc cho noù maëc tình bay chaïy thì theá giôùi naøy seõ trôû thaønh ñòa nguïc, con ngöôøi khoâng coøn nhaân phaåm. Noùi theá khoâng phaûi caám ñoaùn thanh nieân khoâng cho ham muoán, ôû ñaây chæ caàn xoay chieàu ham muoán aáy trôû thaønh höõu ích vaø höôùng thieän laø toát.

Giaùo lyù ñaïo Phaät daïy dieät duïc, cuõng giaùo lyù ñaïo Phaät daïy taêng tröôûng duïc. Neáu khoâng nhaän ñònh kyõ, ngöôøi ta thaáy maâu thuaãn ôû ñieåm naøy. Boán moùn Nhö yù tuùc, trong ba muôi baûy Phaåm trôï ñaïo cuûa Phaät daïy maø Duïc nhö yù tuùc laø ñöùng ñaàu, keá môùi Tinh taán. Laïi caâu thöôøng ngoân cuûa Phaät töû noùi: “Tu haønh voâ duïc, ñaïo quaû nan thaønh.” Thöïc vaäy, coù ham muoán ngöôøi ta môùi gaéng söùc chòu khoù laøm vieäc hay tu haønh. Theá laø, caùi ham muoán phaûi coù vaø ñaët noù ñöùng ñaàu, khi böôùc chaân vaøo ñaïo Phaät. Ñaïo Phaät caám caùi duïc ích kyû, sai laàm vaø ñau khoå, nhöng daïy taêng tröôûng caùi duïc vò tha, saùng suoát vaø an laïc.

Caùi duïc hôïp lyù höõu ích aáy, thanh nieân caàn phaûi coù vaø phaûi coù thaät to. Nhö ham muoán laøm vieäc xaõ hoäi, giuùp ích ñoàng baøo... nhöõng caùi ham muoán naøy caøng to chöøng naøo thì danh nghóa thanh nieân caøng xöùng ñaùng chöøng aáy vaø xaõ hoäi seõ nhôø ñoù maø töôi ñeïp, vui veû bieát bao!

Laïi ham muoán môû mang kieán thöùc, khai thoâng trí tueä, thanh nieân khoâng theå thieáu ñöôïc, maø phaûi coù moät caùch thieát tha. Vì trí thöùc laø caùi caàn coù cuûa con ngöôøi, neân thanh nieân phaûi gaéng coâng khai thaùc noù. Nhôø coù ham muoán môû mang trí thöùc, caùc caäu hoïc sinh môùi haêng haùi hoïc taäp, môùi nhaãn nhòn ñöôïc nhöõng côn quôû phaït cuûa giaùo sö vaø môùi ñaït ñöôïc baûn nguyeän. Neáu moät hoïc sinh hoïc chæ vì söï baét buoäc cuûa cha meï, ñeán tröôøng ñeå traùnh vieäc gia ñình... thì hoïc sinh aáy chæ laø nhöõng thaèng buø nhìn khoâng hôn khoâng keùm. Theá laø thaønh coâng treân vieäc nhaân nghóa, ñaït ñöôïc trí tueä cho mình ñeàu do ham muoán laøm ñoäïng cô.

Neáu laø moät thanh nieân Phaät töû, vaán ñeà ham muoán laïi caøng to gaáp boäi phaàn hôn. Bôûi vì ñaõ xöng mình laø con Phaät, laø ñaõ aùm taøng mong muoán laøm baäc sieâu nhaân. Do ñoù, Phaät töû luùc naøo cuõng moät loøng chaêm chaêm ham muoán ban vui cöùu khoå cho moïi loaøi. Hoï say söa laøm vieäc boá thí, say söa lo cöùu ñoä chuùng sanh. Bôûi loøng ham muoán thieát tha aáy, raát nhieàu Phaät töû coi maïng soáng mình nheï hôn boâng, xem noãi ñau khoå cuûa ngöôøi naëng hôn ñaù, hoï ñaõ hy sinh laøm ñöôïc nhöõng vieäc khoù laøm. Neáu ñaõ xöng laø Phaät töû maø khoâng phaùt taâm ham muoán ban vui cöùu khoå cho ngöôøi, thì keû aáy laø caùi bia khaéc teân khoâng.

Chaúng nhöõng chæ ham muoán ban vui cöùu khoå cho moïi loaøi, maø Phaät töû caàn phaûi thieát tha mong muoán ñöôïc giaùc ngoä vaø giaûi thoaùt. Bôûi söùc mong muoán naøy quaù maïnh, neân treân ñöôøng ñaïo, Phaät töû tinh taán khoâng döøng. Hoï coá gaéng tu taäp, beàn chí gaïn loïc töøng caùi bôïn nhô phieàn naõo trong noäi taâm. Nhö ngöôøi gaïn loïc töøng maûnh quaëng trong khoái vaøng. Neáu thieáu söï mong muoán, ai khoâng thoái lui trong khi gaëp muoân vaøn trôû ngaïi treân ñöôøng ñaïo.

Phaät ñaõ ñaøo luyeän cho ñeä töû caùi moäng to voâ keå, töùc laø caùi moäng chuyeån theá giôùi khoå ñau thaønh Cöïc Laïc, xoay con ngöôøi phaøm tuïc trôû neân Thaùnh hieàn. Nhö vaäy caùi duïc cuûa Phaät töû raát to, maø caøng to laïi caøng quí, vì noù höôùng ñuùng ñöôøng.

Toùm laïi, ñaïo Phaät chuû tröông dieät duïc, nhöng chæ dieät caùi ñaém meâ nguõ duïc, chôù khoâng phaûi dieät caùi duïc cöùu theá ñoä ñôøi, sieâu phaøm nhaäp thaùnh. Tuoåi thanh nieân laø tuoåi coøn thieáu kinh nghieäm laïi nhieàu ham muoán, neáu khoâng bieát phöông phaùp tieát cheá nhöõng caùi ham muoán sai laàm, taêng tröôûng nhöõng caùi ham muoán phaûi höôùng thì raát ñaùng thöông haïi thay! Ñem vaán ñeà dieät duïc cuûa ñaïo Phaät aùp duïng vaøo ñôøi soáng thanh nieân khoâng phaûi laø moät vieäc keùm caàn thieát. Coù theá, thanh nieân môùi soáng moät ñôøi soáng cao sieâu quaûng ñaïi, vaø xaõ hoäi môùi mong coù ngaøy vinh quang röïc rôõ.

]

 

[phaàn 1][phaàn 2][phaàn 3][phaàn 4][phaàn 5][phaàn 6]
[phaàn 7][phaàn 8][phaàn 9][phaàn 10][phaàn 11][phaàn 12][phaàn 13][phaàn 14][phaàn 15]

 
 

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM