 |
ÑAÏO PHAÄT VÔÙI TUOÅI TREÛ H.T THÍCH THANH TÖØ |
 |
 |
||
|
[phaàn 1][phaàn
2][phaàn 3][phaàn
4][phaàn 5][phaàn
6] |
||
|
TUOÅI TREÛ VÔÙI LOØNG TÖØ BI Ñang ñoä hoa nieân loøng traøn ñaày vui veû, em nhìn caûnh chung quanh ñeàu hieän baøy moät veû töôi saùng ñaùng yeâu. Neùt yeâu ñôøi bieåu loä trong ñoâi maét saùng, treân ñoâi moâi nôû nuï cöôøi cuûa em. Em töï thaáy cuøng moïi ngöôøi, cuøng vaïn vaät nhö chung nieàm hoan hæ. Vì theá, loøng yeâu thöông cuûa em traøn treà voâ haïn. Tuy nhieân, moãi laàn coù keû ñau khoå hieän ra tröôùc maét em, em töï nghe coõi loøng se laïi, maëc duø keû aáy khoâng phaûi baø con thaân thuoäc cuûa em. Roài em muoán laøm sao cho hoï heát khoå, cho hoï cuøng vui nhö em. AÁy laø “loøng töø bi” ñaõ chôùm nôû trong loøng em vaäy. Em haõy coá gaéng vun queùn cho noù sanh tröôûng sum sueâ leân. Nghe noùi töø bi, nhöng em chöa hieåu nghóa theá naøo. Ñaây, em haõy nghe: Töø bi laø loøng thöông bao la, luùc naøo cuõng saün saøng san seû nhöõng noãi ñau khoå cuûa ngöôøi vaø ñem haïnh phuùc an vui cho hoï. Loøng thöông aáy gieo maàm treân ñaát khoå ñau vaø sanh tröôûng trong aùnh saùng trí tueä. Vì theá, ai mang naëng loøng thöông naøy thì khoâng bao giôø an nhieân khi nhìn keû tröôùc maét mình ñang aâm thaàm nuoát leä hoaëc ñang reân sieát keâu thöông, maø hoï nguyeän chia sôùt, gaùnh vaùc cho ngöôøi vôi ñi, nheï bôùt ñoâi phaàn ñau khoå. Loøng thöông aáy chaúng phaûi cuûa rieâng ai, maø laø chung taát caû. Nhö tröôùc maét moïi ngöôøi, moät keû coâ theá bò boïn coân ñoà hoaønh haønh, ñaùnh ñaäp thaûm haïi, troâng thaáy caûnh aáy, duø ngöôøi khoâ khan theá naøo, cuõng nghe trong loøng chua xoùt! Hoaëc giaû hoâm naøo ñoù, em ñeán hí tröôøng xem moät vôû bi kòch. Ñeán luùc hoaïn naïn ñau khoå cuûa nhöõng vai treân saân khaáu, em cuõng nhö ngöôøi caûm nghe tim ñaäp maïnh, gioøng leä töï nhieân traøo! Nhöng em seõ nghi ngôø! Taïi sao ngöôøi ta ñaõ saün loøng thöông yeâu nhau khi hoaïn naïn, maø trong xaõ hoäi hieän taïi laïi coù nhöõng keû laøm nhieàu vieäc taùng taän löông taâm, gaây cho ngöôøi moät cuoäc soáng ñaày maùu vaø leä? Em aï! AÁy laø loøng thöông cuûa hoï bò höôùng daãn sai ñöôøng. Dó nhieân luùc thieáu thôøi, ai cuõng coù loøng thöông roäng raõi, nhöng lôùn leân loøng töø bi thu heïp laïi, ñaët vaøo caùi khung nhoû beù, ñoâi khi bò pha troän vôùi söï ñen toái thaønh ra muø quaùng. AÁy laø hoï chæ thaáy coù vôï, coù con vaø caù nhaân hoï... , bao nhieâu tình thöông ñeàu doàn caû vaøo caùi khung nhoû heïp ích kyû aáy. Maëc ai keâu khoùc, maëc ai thôû than ñeàu khoâng laøm lay chuyeån ñöôïc hoï. Theá roài, ñeå ñöôïc loøng ngöôøi yeâu, ñeå thoûa maõn caù nhaân, hoï coù ngaïi gì giaøy ñaïp treân haïnh phuùc keû khaùc. Laïi nöõa, coù moät soá ngöôøi voâ tình hoaëc coá yù, hoï töï tieâu hoaïi loøng thöông. Nhö khi gaëp moät ngöôøi ñoùi laïnh, anh A nghe loøng thöông traøo leân, maëc duø trong tay saün coù phöông tieän cöùu giuùp ñöôïc, maø anh giaû boä lôø ñi khoâng muoán ñeå yù ñeán. Moät laàn nhö theá, hai laàn nhö theá... quen daàn, sau naøy gaëp ngöôøi ñau khoå tröôùc maét, nhöng tim anh ñaõ trôû thaønh saét ñaù. Nhöõng con ngöôøi nhö theá laø hoï töï tieâu dieät loøng thöông roäng lôùn, ñeå gom veà moät caùi laïch nhoû heïp caù nhaân. Moät caây coå thuï röôøm raø, neáu moãi ngaøy ngöôøi ta chaët moät nhaùnh, laâu roài caây aáy chæ coøn moät thaân ñôn trô troïi. Traùi laïi, anh B moãi laàn gaëp ngöôøi hoaïn naïn, loøng thöông daáy khôûi, anh lieàn tìm moïi phöông tieän giuùp ngöôøi. Moät laàn nhö theá, nhieàu laàn cuõng theá, ñeán moät hoâm gaëp ngöôøi khoå maø khoâng tìm ra phöông tieän ñeå giuùp, luùc aáy loøng töø bi bò giaøy voø, löông taâm anh bò caén röùt, anh töï coi nhö laøm khoâng troøn boån phaän cuûa mình. Roài anh chaïy ngöôïc, chaïy xuoâi, tìm cho ra phöông tieän giuùp hoï, anh môùi yeân loøng. Theá laø anh B ñaõ bieát khai thaùc loøng thöông cuûa mình caøng ngaøy caøng saâu roäng. Em aï! Loøng thöông laø moät cuûa baùu voâ giaù, noù laøm cho ngöôøi naøy ngöôøi khaùc thoâng caûm nhau. Neáu em ñem moät moùn ñoà quí taëng cho ngöôøi maø em khoâng coù loøng thöông meán chaân thaät ñoái vôùi hoï thì moùn ñoà aáy cuõng thaønh voâ giaù trò. Neáu thieáu loøng thöông, theá giôùi naøy seõ ñen toái, nhaân loaïi seõ ñi ñeán choã dieät vong. Ñaõ laø cuûa quí, ai nôõ ñeå loøng thöông phaûi tieâu moøn? Do ñoù moät thieáu nieân, em phaûi baûo veä toâ boài cho loøng thöông caøng ngaøy caøng to roäng. Tuy nhieân vôùi tuoåi treû cuûa em, loøng thöông deã boäc phaùt, maø cuõng deã laïc laàm. Em caàn phaûi khoân kheùo höôùng noù ñi ñuùng chieàu, phaûi choã. Choã thích hôïp vôùi loøng thöông laø caûnh ñau khoå, chieàu töôi ñeïp nhaát laø ngoïn haûi ñaêng trí tueä. Ñöùng tröôùc caûnh khoå cuûa ngöôøi, em thaáy loøng ñau xoùt, ra tay cöùu giuùp hoï. Baát luaän vieäc nhoû, vieäc lôùn mieãn hoï khoå laø em thöông, em cöùu giuùp hoï. Theá laø loøng thöông cuûa em chan raûi treân moïi noãi khoå ñau cuûa ngöôøi, ñeå roài tieâu hoaïi taát caû maàm ñau khoå. Nhôø loøng thöông ñaët trong caûnh khoå, neân noù bình ñaúng, khoâng thieân leäch. Neáu coù nghieâng chaêng, chæ nghieâng veà ñaàu caân naøo naëng ñau khoå. Thaáy ngöôøi ñeïp bò khoå em thöông, thì gaëp ngöôøi muø ñoùi khaùt em cuõng thöông. Chæ thöông ôû noãi khoå cuûa hoï, chôù khoâng phaûi thöông vì saéc dieän, vì caûm tình. Do ñoù ñöùc Phaät daïy haøng Phaät töû muoán khôûi taâm töø bi phaûi quaùn noãi ñau khoå cuûa chuùng sanh. Thaät vaäy, coù caûm thoâng noãi khoå cuûa ngöôøi môùi coù loøng thöông ngöôøi chaân thaät thieát tha. Coù thoâng caûm söï giaøy voø trong côn ñoùi cuûa ngöôøi, em môùi soát saéng cho hoï côm. Coù thaáu roõ söï buoàn tuûi, noãi khoå ñau cuûa keû taät nguyeàn, em môùi saün saøng yeân uûi, giuùp cheùn côm manh aùo cho ngöôøi. Trong kinh Phaät coù caâu: “Ñôøi laø beå khoå.” Noùi khoå ñaây, khoâng coù nghóa ñeå ngöôøi ta chaùn naûn, thôû than, maø ñeå nhaéc nhôû moïi ngöôøi haõy thöông yeâu nhau, giuùp ñôõ nhau vaø ñöøng gaây khoå theâm cho nhau nöõa. Ñôøi ñaõ khoå laém roài, ta haõy san sôùt, ñuøm boïc vaø naâng ñôõ nhau, ñöøng ñoå doàn theâm nhöõng taûng ñaù naëng khi ngöôøi kia ñaõ kieät löïc. Cuøng ñi moät chuyeán taàu, ruûi gaëp côn bieån ñoäng, moïi ngöôøi ñeàu kinh hoaøng khuûng khieáp, khi aáy coù nhöõng ngöôøi daïi soùng uïa möûa dính ta, hoaëc ñuïng chaïm vaøo ngöôøi ta, neáu khoâng coù thuoác cöùu giuùp hoï, khoâng dìu ñôõ hoï, thì ít ra ta cuõng tha thöù nhöõng loãi coûn con cuûa hoï. Noùi theá em seõ nghi: Loøng thöông baét nguoàn töø söï ñau khoå, thì nhöõng gia ñình khaù giaû, cha meï khoâng coù ñoùi laïnh, vaäy keû laøm con khoâng thöông sao? - Khoâng phaûi theá ñaâu em. Maëc duø cha meï khoâng phaûi ñoùi laïnh, nhöng ngöôøi ñaõ khoå sôû nhoïc nhaèn vôùi con quaù nhieàu. Töø khi con loït loøng cho ñeán khi khoân lôùn, keû laøm cha meï ñaõ hoài hoäp lo aâu cho con bieát bao nhieâu laàn. Moät khi soå muõi, moät chuùt aám ñaàu... cuûa con, cha meï ñaõ noùng loøng, soát ruoät, chaïy ngöôïc, chaïy xuoâi lo thaày trò thuoác v.v... Nhö vaäy, keû laøm con phaûi bieát caûnh khoå aáy, maø thöông cha meï tröôùc nhaát. Loøng thöông phaùt nguyeân töø gia ñình laàn ra xaõ hoäi, nhö veát daàu loang. Neáu chæ khu bieät loøng thöông trong phaïm vi gia ñình thì khoâng phaûi loøng töø bi. Traùi laïi, thöông bao la beân ngoaøi maø boû soùt gia ñình, aáy cuõng khoâng phaûi töø bi. Loøng töø bi nghóa laø thöông khaép heát, nhöng bao giôø cuõng töø gaàn ñeán xa. Gioáng töø bi phaûi gieo treân ñaát ñau khoå, nhöng caàn phaûi coù aùnh naéng trí tueä noù môùi naåy loäc, ñaâm choài vaø ñôm hoa keát quaû. Coù trí tueä, loøng thöông khoâng bò muø quaùng laïc laàm. Khi ta gaëp hai ngöôøi cuøng ñoùi laïnh, nhöng moät ngöôøi veû maët hieàn hoøa, cöû chæ ñaèm thaém deã thöông, moät ngöôøi göông maët döõ daèn, cöû chæ thoâ baïo ñaùng gheùt. Neáu thieáu trí tueä xeùt ñoaùn, ta chæ öng cöùu ngöôøi deã thöông, maø laøm ngô tröôùc ngöôøi ñaùng gheùt. Theá laø, loøng thöông ñaõ bò thieân leäch, khoâng coøn nghóa töø bi. Ñaõ saün loøng thöông, nhöng chæ bieát thöông ñeå maø thöông thì chöa ñuû bieåu hieän loøng töø bi. Muoán theå hieän loøng töø bi, ta phaûi ra tay cöùu giuùp moïi ngöôøi. Thaáy caùi khoå cuûa ngöôøi, ta vaãn coi nhö caùi khoå cuûa ta. Phaûi thaät taâm taän löïc cöùu giuùp hoï, maø khoâng mong moät söï ñeàn ñaùp naøo caû. Neáu cöùu giuùp maø mong ñeàn ñaùp, aáy chæ laø söï cho vay. Cöùu giuùp khoâng ñôïi vieäc lôùn môùi quan troïng, duø vieäc beù tí ti maø laøm vôùi moät taâm löôïng roäng lôùn, töï nhieân noù trôû thaønh lôùn. Ñöùc Phaät xöa kia vaãn hoan hæ xoû kim hoä oâng A-na-luaät-ñaø. Vì theá, khi ta cöùu giuùp ngöôøi, ta khoâng neân choïn löïa vieäc nhoû, lôùn cuõng nhö keû thaân, sô. Muoán baûo veä loøng töø bi khoâng cho thoái thaát, ta phaûi haïn cheá söï phoùng tuùng cuûa mình. Moät caâu noùi ñuøa coù theå toån thöông ngöôøi, ta khoâng neân noùi. Moät haønh ñoäng chôi vui coù theå haïi maïng loaøi vaät, ta vaãn khoâng chôi. Nhaø luaân lyù hoïc Phaùp, oâng Vauvenargues noùi : “Ñoái vôùi moät ngöôøi hung tôïn nhaát duø ai noùi theá naøo maëc loøng, neáu ngöôøi aáy haõy coøn yeâu loaøi vaät thì chöa phaûi laø moät ngöôøi hung tôïn.” Ngöôøi ta nhieàu khi vì moät troø chôi maø ñaõ taøn saùt sanh maïng caùc loaøi vaät, nhö baén chim chaúng haïn. Hoï coù bieát ñaâu, ñoù laø nhöõng haønh ñoäng laøm tieâu ma loøng töø bi cuûa hoï? Caàn cho loøng töø bi taêng tröôûng, ta phaûi deïp bôùt taùnh vò kyû, luoân nhôù ñeán ngöôøi, ñeán moïi loaøi hôn nghó ñeán mình. Neáu coù lôïi cho baûn thaân ta, maø ñau khoå ngöôøi hay vaät thì nhaát ñònh khoâng laøm. Coá laøm vieäc haïi ngöôøi, haïi vaät ñeå thoûa thích thò duïc mình, haønh ñoäng aáy phi töø bi. Söï aên chay cuûa ngöôøi tu nhaèm muïc tieâu naøy. Loøng töø bi laø ban raûi haïnh phuùc cho ngöôøi, cho muoân loaøi. Caây thieáu nhöïa soáng thì caây khoâ heùo, con ngöôøi thieáu töø bi con ngöôøi khoå naõo. Coù töø bi thì nhaân loaïi môùi yeâu thöông nhau, töông trôï nhau. Laøm gì coù chieán tranh, laøm gì coù tang toùc, neáu moïi ngöôøi saün loøng töø bi? Traùi laïi, neáu con ngöôøi khoâng coù chuùt töø bi thì theá giôùi naøy seõ thaáy daãy ñaày löûa vaø maùu! Cho neân muoán ñem hoøa bình cho nhaân loaïi, ñem haïnh phuùc cho chuùng sanh, chuùng ta phaûi cöïc löïc coå voõ töø bi. Töø bi ñeán ñaâu thì ñau thöông tan ñeán ñaáy. Töø bi ñaõ quan troïng döôøng aáy, laø moät thieáu nieân, em ñaâu theå naøo cam chòu ñeå cho loøng töø bi cuûa mình phaûi tieâu moøn. Em haõy coá gaéng khai thaùc vaø thöïc hieän töø bi. Chæ mong coù naêng löïc thieáu nieân môùi kham san sôùt, gaùnh vaùc nhöõng ñau khoå, nhoïc nhaèn theá cho ngöôøi. Neáu ñôïi ñeán ngaøy da duøn goái moûi, ngöôøi ta môùi nghó ñeán vieäc töø thieän, vieäc cöùu vôùt ngöôøi thì ñaõ quaù muoän maøng! Khoaûnh ñaát taâm hoàn cuûa thieáu nieân trong traéng, neân raát thích hôïp cho gioáng töø bi sanh tröôûng. Vaäy em haõy cuï theå hoùa loøng töø bi treân haønh ñoäng, lôøi noùi vaø yù nghó cuûa em. Laøm theá naøo khi nhìn vaøo em, ngöôøi ta thaáy laø hieän hình cuûa töø bi. Ñöôïc theá, ñôøi soáng cuûa thieáu nieân môùi ñaùng quí ñaùng meán. ] |
||
