PHAÅM QUAÙN THEÁ AÂM BOÀ TAÙT PHOÅ MOÂN

 Phaåm Phoå Moân laø taùnh quaùn töï taïi, öùng khaép quaàn cô. Ñaây chính noùi roõ phöông phaùp choùng ngoä cuûa thieàn-na, ñeå töï thaáy taâm theå xöa nay trong saïch cuûa chính mình. Bôûi nhieáp trong phaåm Dieäu AÂm tröôùc, duø ñaõ cuøng lìa ñoäng tònh caùc thinh traàn bò nghe, song vaãn coøn chaáp coù taùnh nghe hay nghe, chöa ñaït ñöôïc baûn taâm, theå tòch dieät xöa nay laø chaân nhö. Ñeán ñaây, môùi vöøa taïn maët, môùi bieát taâm theå voán hö linh. ÖÙng hieän phoå moân, tuøy thôøi phoù caûm, cöùu khoå ñoä sanh, öùng vaät hieän hình, nhö traêng ñaùy nöôùc, chaúng cuoäc nhó moân, neân noùi laø Phoå Moân. Ñaây cuõng nhaèm baøy toû ñaõ nhaän ñöôïc Phaät tueä chaân khoâng, öùng hieän töï taïi laø khi choùng roõ khoâng khoâng vaäy.

Laïi phaåm Dieäu AÂm ôû tröôùc, cuõng coù ba möôi hai öùng, ñoàng nhö phaåm Phoå Moân naøy, maø chaúng noùi töï taïi, laø côù sao ?

Ñaây laø choã cô yeáu trong cöûa huyeàn, raát khoù xeùt löôøng. Bôûi nhaân tieáng maø thaønh nghe, nhaân nghe maø thaønh tieáng. Song tieáng, nghe cuøng quaùn saùt thì moät luùc ñoàng hieän, cho neân öùng duïng cuõng ñoãng daáu veát kia. Nhöng, trong kinh Dieäu AÂm coù töôùng ñeán ñi, coøn Quaùn AÂm laø noùi nghieäp töï taïi, vì Dieäu AÂm töùc laø taùnh hay nghe. Do luùc coù aâm thinh, thì taùnh hay nghe môùi baøy ra, luùc khoâng aâm thinh thì taùnh hay nghe töï laëng leõ. Ñoù laø choã maø Dieäu AÂm coù daáu veát ñeán ñi, tieâu bieåu cho taùnh hay nghe theo caùi coù khoâng, sanh dieät cuûa töôùng aâm thinh. Khaùc naøo nhöõng hình boùng khoâng thaät trong göông kia. Laïi, nhö haønh khaùch taïm döøng roài ñi, neân chaúng töï taïi. Noùi Quaùn AÂm laø nghieäp töï taïi. Nghieäp chính laø baûn taâm, laø chuû nhaân oâng. Töï taïi töùc laø baûn taâm linh tri, cuõng laø chuû nhaân oâng. Bôûi nghe coù nghe khoâng, töï laø thinh traàn hoaëc coù hoaëc khoâng, maø linh tri bieát coù bieát khoâng ñoù, chaân quaùn thöôøng töï taïi. Theá thì, khoâng tieáng ñaõ khoâng dieät, coù tieáng cuõng chaúng sanh, töùc chaúng sanh chaúng dieät, khoâng ñeán khoâng ñi, vaø chaúng phaûi coù chaúng phaûi khoâng, chaúng phaûi ñoäng chaúng phaûi tònh, taát caû ñeàu chaúng phaûi, ñoù laø chaân quaùn töï taïi. Laïi, töùc sanh töùc dieät, töùc ñeán töùc ñi… taát caû ñeàu töùc, ñoù laø ñaïi Boà-taùt. Trong kinh coù ñoaïn:

Quaùn chaân ,(Duøng chaân trí soi toû chaân lyù.) quaùn thanh tònh (Roõ thaáu phaùp taùnh thanh tònh.)

            Quaùn trí tueä roäng lôùn (Trí tueä roäng lôùn suoát thaáu taát caû phaùp.)

            Quaùn bi (Khôûi taâm ñaïi bi voâ bieân, luoân xeùt noãi khoå cuûa moïi loaøi ñeå cöùu vôùt chuùng.) vaø quaùn töø, (Vaän taâm ñaïi töø voâ löôïng, thöôøng xem moïi loaøi öa thích nhöõng gì ñeå ban boá nieàm vui cho chuùng)

            Thöôøng nguyeän, thöôøng chieâm ngöôõng,

            Saùng trong saïch khoâng nhô,

            Trôøi tueä phaù caùc toái,

            Hay deïp vaï gioù löûa,

            Saùng soi khaép theá gian.

Tieát vaên naøy, chính laø neâu roõ trí ñaïi vieân caûnh, Phaät tueä chaân khoâng, caûm öùng cuûa Quaùn Töï Taïi, cuõng ñaû phaù lôùp voïng töôûng dung thoâng cuûa töôûng aám thöù ba vaäy.

Neân bieát raèng, phaåm Phoå Moân naøy, cuøng vôùi kinh Laêng Nghieâm choã ñöùc Quaùn Theá AÂm noùi veà nhó caên vieân thoâng, töø Vaên Tö Tu vaøo Tam-ma-ñòa laø ñoàng moät yù, chæ khaùc nhau ôû choã kín vaø baøy ñoù thoâi.

Keä raèng:

            Quan san traûi khaép thaúng veà nhaø,

            Chaúng bieát ñöôøng xöa maáy daëm xa,    

            Goùt daãm Phoå Moân rieâng tieán böôùc,

            Quaùn chaân töï taïi, taùt-baø-ha,

            Tuøy cô öùng hieän tìm tieáng caûm,

            Chaúng boû töø bi ñoä khoå haø,

Thanh tònh quaùn soi, ñaây tueä nhaät ,(Trôøi tueä. Trí tueä cuûa chö Phaät vaø haøng Boà-taùt. Cuõng nhö aùnh saùng maët trôøi hay chieáu deïp toái taêm theá gian, trí tueä cuûa chö Phaät vaø Boà-taùt chieáu khaép phaùp giôùi, phaù tan maây meâ laàm cuûa chuùng sanh. Trong kinh Voâ Löôïng Thoï coù caâu:Tueä nhaät laõng theá gian, Tieâu tröø sanh töû vaân. Toùm laïi, haønh giaû khi ñaït ñöôïc phaùp theå khoâng hai, chaân trí chaân lyù hieän baøy. Baáy giôø söùc trí tueä roäng khaép, loøng töø bi voâ haïn vaø khôûi phöông tieän lôïi laïc chuùng sanh.)

            Saùng truøm vaïn töôïng khaép sum la.

            Quan san lòch taän ñaùo ngoâ gia,

            Baát thöùc tuøng lai loä kyû ña,

            Cöôùc ñaïp phoå Moân ñôn tröïc nhaäp,

            Ñeá quaùn töï taïi, taùt-baø-ha,

            Tuøy cô öùng hieän taàm thinh caûm,

            Baát xaû töø bi ñoä khoå haø,

            Thanh tònh quaùn, quaùn tö tueä nhaät,

            Vieân minh vaïn töôïng hieån sum la.

]