BAÏT DAÃN ÑEÀ MUÏC ÑAÀU KINH PHUÏ TUÏNG TOÂNG CHÆ CAÙC CHÖÕ BAÏT DAÃN ÑEÀ MUÏC ÑAÀU KINH

Naêm chöõ Dieäu Phaùp Lieân Hoa kinh raát laø saâu xa kín ñaùo. Vaên khí maïnh meõ cuûa toaøn boä ñeàu goàm chöùa trong ñoù. AÙo chæ cuûa moät kinh, cuõng goùi troïn trong ñoù. Cho ñeán nguoàn chaân bieån nghóa cuûa caùc kinh, cuõng ñeàu chung veà nôi ñaây vaø ñaïo lôùn thieân taùnh cuûa caùc saùch, caû thaûy hoäi qui trong ñaáy. Neâu ñeà maø lyù ñaõ khaép, môû muïc maø taâm raïng ngôøi. Lôùn thay, kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa ! Chaúng theå suy nghó, luaän baøn maø ñöôïc.

Nay toâi töï gaïn loïc taâm tö giaûi traéng ra, ñeå laøm phaùp thí. Nguyeän ñem lôïi ích cho ñôøi sau, ñoàng vaøo tri kieán Nhaát thöøa vaäy.

Dieäu töùc chæ cho taâm trong saïch xöa nay. Taâm naøy töø voâ thuûy ñeán giôø tuøy duyeân baát bieán, baát bieán tuøy duyeân. ÔÛ thaùnh chaúng theâm, nôi phaøm chaúng bôùt. Nhieãm maø chaúng nhô, röûa maø chaúng saïch. Laëng leõ troøn ñaày phaùp giôùi, ngaát ngaát khaép giaùp hö khoâng. Taâm laø baûn nguyeân cuûa chö Phaät, taâm laø Phaät taùnh cuûa chuùng sanh. Nguyeân chaúng phaûi töôùng maø töôùng töø ñoù hieän. Voán laø chaân khoâng maø khoâng töø ñoù sanh. Nhö  haït  chaâu  ma-ni trong saïch, khoâng coù caùc saéc maø theo ñoù thaønh caùc saéc. Laïi nhö bieån giaùc laëng leõ troøn ñaày, chieáu nôi saùu traàn maø chaúng nhaän moät traàn. Laø hoïa sö cuûa thaäp ban phaùp giôùi, laø trí maãu cuûa taát caû Nhö Lai. Theá neân kinh Hoa Nghieâm noùi:

            Neáu ngöôøi muoán bieát roõ,

            Ba ñôøi taát caû Phaät,

            Neân quaùn taùnh phaùp giôùi,

            Taát caû do taâm taïo.

Choã roát raùo cuûa tu haønh, cuõng chæ xeùt toät taâm naøy maø thoâi.

Hoûi: Linh dieäu cuûa taâm naøy nhö theá, phaûi töø choã naøo maø thaáy ñöôïc ?

Ñaùp: Phaøm coù noùi naêng, bieåu thò, ñeàu chaúng theå ñöôïc. Kinh noùi:

            Thoâi thoâi chaúng caàn noùi,

            Phaùp ta dieäu khoù nghó,

            Nhöõng ngöôøi taêng thöôïng maïn,

            Nghe haún chaúng kính tin.

Noùi thoâi thoâi töùc laø baûn theå baát ñoäng cuûa taâm, chaúng caàn noùi, töùc laø roõ chaúng phaûi noùi naêng, choã coù theå bieåu thò ñeán. Ta töùc chæ baûn taâm cuûa töï mình. Phaùp töùc chæ öùng duïng cuûa tri kieán. Dieäu töùc laø linh dieäu cuûa taâm naøy sanh ra caùc phaùp, maø tìm töôùng noù chaúng theå ñöôïc. Khoù nghó töùc suy nghó cuõng chaúng ñeán nôi. Toå sö baûo: “Cöû taâm töùc laàm, ñoäng nieäm lieàn traùi”.

Neân noùi: “Chaúng theå nghó, chaúng theå nghò, chaúng theå xöùng, chaúng theå löôøng, chaúng theå noùi…” cöôõng goïi laø Dieäu. Vì theá, maø baûo raèng Dieäu khoù nghó.

Taêng thöôïng maïn, töùc tröôùc töôùng chaáp phaùp, laø boïn côõi traâu tìm traâu, ñem ñeøn tìm löûa, treân tuyeát theâm söông, neân goïi laø taêng thöôïng maïn. Töùc laø töï khi mình, baûo raèng linh dieäu cuûa taâm kia laø cuûa Phaät Toå, chaúng phaûi ta coù, neân höôùng beân ngoaøi chaïy tìm, goïi laø taêng thöôïng maïn.

Nghe haún chaúng kính tin, laø do ñaõ töï khi mình, chaúng phaûi vaät cuûa ta, neân chaúng caàn yeâu giöõ. Nhö chaøng cuøng töû kia, ñoù laø chaúng kính tin. Neáu hay töï nhaän ra traân baùu trong nhaø mình, thì khoâng coøn töï khi, cuõng chaúng ngheøo ñoùi maõi. Moãi nieäm moãi nieäm xoay troâng laïi Dieäu Quang, chaúng duøng Caàu Danh ñuoåi theo voïng thöùc, goïi laø kính tin. Kính tin laïi theâm kính tin, moät vaät Dieäu cuûa baùu trong nhaø ta, neáu coù thì cuøng luùc. Thoâi thoâi chaúng caàn noùi !

            Tuïng Dieäu Dieäu raèng:

            Khoân hình khoân traïng cuõng khoân danh,

            Dieäu taïi trong ñaây moät ñieåm linh,

            Laëng leõ thöôøng soi suoát phaùp giôùi,

            Xöa nay trong saïch, raïng chaân tinh,

            Do ñaáy sanh ra caùc ñöùc Phaät,

            Cuõng laïi, hình thaønh caû chuùng sanh,

            OÂi theá ! Chuùng sanh queân cha giaùc,

            Cam laøm cuøng töû chaïy linh ñinh.

            Nan hình, nan traïng, dieäc nan danh,

            Dieäu taïi kyø trung nhaát ñieåm linh,

            Thöôøng tòch vieân thoâng minh phaùp giôùi,

            Baûn lai thanh tònh oaùnh chaân tinh,

            Do tö naêng xuaát sanh chö Phaät,

            Dieäc thò thaønh vi höõu chuùng sanh,

            Thaùn nhó ! Chuùng sanh meâ giaùc phuï,

            Cam vi cuøng töû taåu linh bình.

Phaùp, töùc taát caû phaùp. Taát caû phaùp laø öùng duïng cuûa moät dieäu taâm. Moät dieäu taâm laø linh nguyeân cuûa taát caû phaùp. Noùi phaùp töùc laø taâm, baûo taâm chính laø phaùp. Phaùp laø caùi tuøy duyeân cuûa Dieäu höõu, chaúng nhieãm goïi laø Dieäu phaùp. Taâm laø caùi öùng vaät cuûa chaân khoâng, ly traàn chính noù laø chaân taâm. Luaän veà chaân taâm thì ñaâu nhôø thi vi. Noùi Dieäu phaùp thì chaúng ngaïi tu chöùng, nhöng phaùp moân tu chöùng coù ñeán voâ löôïng, neân choïn moân naøo gaàn guõi thích hôïp maø vaøo.

Vaû laïi, phaùp duø coù voâ löôïng, chaúng qua ñeàu goàm vaøo ba phaùp laø: Caên phaùp, Traàn phaùp vaø Thöùc phaùp. Song ba phaùp naøy, ñeàu laø caùi baøy hieän cuûa Dieäu taâm. Neân noùi: “Phaùp töø taâm maø khôûi, taâm laø nguoàn caùc phaùp”. Moät nieäm toái sô boäc phaùt, töï laø vaïn ban bieán hoùa. Trieån chuyeån löu laõng, sanh dieät luaân hoài. Ñeán nay vaãn coøn theo voïng queân chaân, khaùc naøo chaøng Dieãn Nhaõ [Dieãn Nhaõ Ñaït Ña, ngöôøi ôû thaønh Thaát La Phieät (Sravacti-Xaù Veä). Moät sôùm anh soi göông thaáy ñaàu cuûa mình hieän boùng trong göông, maét muõi xinh ñeïp khaû aùi. Khi uùp göông anh laïi töï hoûi sao khoâng thaáy ñaàu… Töø ñoù, anh phaùt cuoàng, ngôõ raèng mình khoâng coù ñaàu vaø roài hoát hoaûng chaïy khaép thaønh phoá. Nhaân ñaáy, trong hoäi Laêng Nghieâm ñöùc Phaät ñem vieäc naøy ví cho nhöõng ngöôøi chöa nhaän ra chaân taâm cuûa mình. Maûng chaïy theo thöùc tình voïng töôûng laêng xaêng beân ngoaøi. Moät luùc naøo ñoù, thöùc tình voïng töôûng kia töï laëng, hoï caûm thaáy maát mình, vaø laïi chaïy rong kieám tìm khoâng thoâi. Ñaâu bieát raèng, voïng voán khoâng nhaân, ñeàu töø chaân taâm dieäu minh cuûa mình daáy khôûi. Moät khi chieáu bieát chính noù lieàn khoâng, coøn ñaâu chaïy cuoàng nhö chaøng Dieãn Nhaõ Ñaït Ña kia ö ?] queân ñaàu nhaän boùng. Nay, muoán môû baøy ñeå choùng ngoä nguoàn taâm, tröôùc phaûi roõ thöùc phaùp laø huyeãn aûnh, traàn phaùp laø hö hoa, ñeàu chaúng coù theå duøng laøm choã tu nhaân. Haõy tröïc tieáp laáy caên phaùp laøm nhaân gaàn cho tu chöùng. Bôûi traàn khoâng coù töï theå, nhaân caên maø hieän. Nhö maét beänh thaáy hoa ñoám giöõa hö khoâng. Neân noùi: “Traàn laø hö hoa, voán khoâng töï theå”.

Thöùc khoâng töï coù, nhaân traàn maø sanh, nhö vaät hieän boùng trong göông. Neân noùi: “Thöùc laø huyeãn aûnh, nguyeân khoâng töï coù”.

Theá thì, thöùc coù sanh dieät, traàn coù ñeán ñi, caùi sanh dieät ñeán ñi aáy, töùc laø phaùp voâ thöôøng. Chæ coù caên taùnh laø thöôøng töï taïi, neân ñöùc Phaät chæ caên taùnh naøy laø dieäu caên, caên phaùp laø dieäu phaùp. Bôûi caên phaùp duø cuõng do taâm hieän ra, vaãn nhö aán maét hieän ra maët traêng thöù hai, song maët traêng thöù hai cuøng maët traêng thöù nhaát khoâng khaùc. Chæ luùc aán thì coù, luùc bieát thì khoâng, hoaøn toaøn ñoàng vôùi maët traêng thöù nhaát, chaúng phaûi coù khaùc nhö boùng cuøng aùnh saùng. Neáu luùc ñôùi voïng, thì caên taùnh laø caùi thöù hai cuûa taâm. Voâ töôùng linh tri laø caùi thöù nhaát cuûa taâm. Nhöng caên taùnh cuøng vôùi linh tri nguyeân chaúng khaùc theå, chæ luùc meâ thì coù, khi ngoä lieàn khoâng, hoaøn toaøn ñoàng vôùi taâm trong saïch xöa nay. Voâ töôùng linh tri theå chaân thaät, chaúng phaûi hö huyeãn nhö traàn thöùc voâ thöôøng thay ñoåi kia. Theá neân ñöùc Phaät chæ thaúng caên taùnh laø nhaân gaàn nhaát cuûa tu chöùng, khieán caùc chuùng sanh töø caên maø vaøo. Vaøo doøng, trôû laïi ñaàu nguoàn töï thaáy taâm theå xöa nay cuûa mình vaäy.

Hoûi: Taïi sao chaúng chæ thaúng caùi thöù nhaát laø taâm dieäu xöa nay, maø laïi chæ caùi thöù hai laø caên taùnh laøm nhaân tu ?

Ñaùp: Taâm voán khoâng hình, coá nhieân laø khoâng theå chæ. Tröôùc ñaõ chaúng noùi roài ö ? Phaøm coù noùi naêng bieåu thò ñeàu chaúng theå ñöôïc. Nhöng taâm tuy khoâng hình maø tuøy choã öùng duïng cuûa caên coù daáu veát. Coù daáu veát, thì coù theå chæ ra, khieán töø daáu veát cuûa öùng duïng, nhaân aùnh saùng maø töï thaáy ñaàu nguoàn taâm.

Hoûi: Daáu veát hieän giôø ôû ñaâu ?

Ñaùp: Taïi treân saùu traàn caûnh, hieän daáu veát kia. Bôûi nhaân saéc maø hieän thaáy, nhaân tieáng maø baøy toû nghe, thì saùu traàn laø daáu veát öùng duïng cuûa saùu caên. Nay muoán ñöôïc daáu veát cuûa caên, chæ ngay treân caûnh saéc thinh aáy thaáy nghe laø phaûi.

Neân bieát raèng, duïng cuûa caên töùc duïng cuûa taâm, bieát cuûa caên töùc bieát cuûa taâm. Nôi caên coù saùu duïng, maø taâm theå voán moät linh minh. Phaät Phaät chæ truyeàn phaùp caên naøy, thaày thaày ñoàng trao taâm toâng aáy. Choã ñaàu cô khai thò cuûa caùc kinh, töø ñaáy maø ñöôïc trí caên baûn. Truyeàn trì phaùp aán traûi qua caùc ñôøi, cuõng laáy ñaây ñeå phaùt giaùc taâm ban ñaàu. Chæ theo choã caïn saâu, maø coù chöùng mau chaäm ñoù thoâi.

Laïi caàn bieát, phaùp naøy theo choã ñaët teân, coù voâ löôïng söï sai khaùc, ñeàu laø phaùp aáy maø teân khoâng ñoàng. Laïi danh hieäu cuûa chö Phaät vaø ñeà muïc cuûa caùc kinh, cuõng ñeàu laø teân khaùc cuûa taâm phaùp naøy thoâi.

Hoûi: Taâm naøy truyeàn thoï theá naøo ?

Ñaùp: Ñöùc Theá Toân ñöa caønh hoa, ngaøi Ca Dieáp mæm cöôøi. Veà sau, caùc Toå truyeàn trì, cô ñaàu chaúng phaûi moät. Ngöôøi ngoä töï bieát vaäy.

Hoûi: Laøm sao tu trì ?

Ñaùp: Döøng ! Döøng !

Laïi Thieàn sö Ñaïo Xuyeân baûo:

            Tri aâm töï coù gioù, tuøng hoøa;

            Gioù maùt, traêng trong, khoaûng bao la.

Laïi baûo:

            ÔÛ taâm ñaéc, ôû tay öùng,

            Tuyeát gioù traêng hoa,

            Trôøi cao, ñaát daøy,

            Saùng saùng gaø höôùng canh naêm gaùy,

            Xuaân laïi nôi nôi hoa nuùi xinh.

Hoûi: Roát raùo laø gì ?

Ñaùp: Hoøa thöôïng Phoå Hoùa noùi: “Tìm choã ñi chaúng theå ñöôïc”. Laïi nguyeän keä trong kinh Hoa Nghieâm noùi:

            Laïy ñaáng Hoa Nghieâm bieån chaân taùnh,

            Caùc thöù aùnh saùng chieáu cuøng khaép,

            Muoân haïnh Phoå Hieàn tuøy trang nghieâm,

            Taát caû chaân nhö phaùp giôùi taïng.

            Traân troïng ! Traân troïng !

            Tuïng Phaùp Phaùp raèng:

            Soá löôïng traàn sa phaùp coù ñaây,

            Chaúng qua caên traàn thöùc döïng xaây,

            Hö aûnh, huyeãn duyeân, luoáng khôûi dieät,

            Chaân tri, chaùnh kieán laëng troøn ñaày,

Trong ñaây phaùt giaùc tìm thaày daãn [Töùc chæ cho vò ñaïi ñaïo sö hay chaân thieän tri thöùc. Ngöôøi saùng suoát raønh roõ ñöôøng ñi coù theå höôùng daãn moïi ngöôøi töø ngaû choâng gai nguy hieåm ñeán choã giaûi thoaùt yeân vui. Trong caùc kinh ñieån Ñaïi thöøa cuûa Phaät giaùo, thöôøng ví cho ñöùc Phaät vaø caùc vò ñaïi Boà-taùt môùi laøm noåi vieäc naøy.]

            Treân loä quay veà, hoäi Phaät ngay,

            Ví muoán choùng leân chaân baûo sôû,

            Ñöôøng ñi tröôùc maét, chôù doâng daøi.

            Traàn sa soá löôïng phaùp tuy ña,

            Baát quaù caên, traàn, thöùc daõ ma,

            Hö aûnh, huyeãn duyeân ñoà khôûi dieät,

            Chaân tri chaùnh kieán traïm vieân ñaø,

            Caù trung phaùt giaùc taàm sö ñaïo,

            Ñaïo thöôïng toaøn nguyeân nhaäp Phaät gia,

            Nhöôïc duïc toác ñaêng chaân baûo sôû,

            Muïc tieàn tieán loä maïc tha ñaø.

Lieân, laáy ñaây ñeå tyû duï cho hai chöõ Dieäu phaùp noùi treân.

Bôûi vì hoa sen sanh trong buøn, maø chaúng nhieãm muøi buøn, noåi treân nöôùc, maø chaúng thaám chuùt nöôùc, taùnh thuaàn döông vaäy. Hoa traùi cuøng luùc, khoâng coù tröôùc sau. Duï cho taâm ôû trong traàn lao maø chaúng dô baån, taïi phieàn naõo maø chaúng boái roái.

Xöa nay trong saïch, chaúng phaûi caùi saïch seõ cuûa röûa heát nhô. Xöa nay thöôøng laëng, chaúng phaûi caùi laëng leõ cuûa loaïn ñöôïc ñònh. Xöa nay toaøn saùng, chaúng phaûi caùi saùng suoát cuûa maët trôøi, maët traêng cuøng aùnh ñeøn. Laø rieâng saùng thuaàn khaép, laø dieäu taùnh tòch chieáu thöôøng quang vaäy.

            Taâm caûnh hoã duïng, coù khoâng phaân bieät.

            Tuïng Lieân Lieân raèng:

            Sen xanh, ngoù traéng, coïng vöôn ra,

            Chaúng nhieãm buøn nhô, vöôït thuûy ba,

            Laù laù nôû troøn, maøu xanh bieác,

            Caønh caønh ñöùng thaúng, khaép sum la,

            Tuy ôû caûnh aâm, thuaàn döông taùnh,

            Duø trong buøn ñoïng, chaúng öôùt maø,

            Thí duï, ñaïo taâm trong theá ñaáy,

            Taâm naøy laøm Phaät, chính laø ta.

            Thanh lieân baïch ngaãu duõng haønh ña,

            Baát nhieãm oâ neâ xuaát thuûy ba,

            Chuùng dieäp vieân khai ñoàng bích luïc,

            Quaàn caên tröïc thuï bieán sum la,

            Tuy cö aâm caûnh thuaàn döông taùnh,

            Coá taïi neâ trung baát thaáp da,

            Thí duï ñaïo taâm thanh nhöôïc thò,

            Thöû taâm taùc Phaät, baûn phi tha.

Hoa laø nôû ra toû roõ, ngöôøi ngöôøi cuøng thaáy, moãi moãi cuøng bieát. Thaáy bieát troøn saùng, laø nghóa hoa nôû.

Neân bieát, hoa töùc sen, maø sen töùc hoa. Laïi phaûi roõ, thaáy bieát töùc laø taâm, maø taâm töùc laø thaáy bieát. Nhöng taâm luùc chaúng ñoäng, thaáy bieát chaúng sanh, haù khoâng thaáy bieát. Duï cho sen luùc chöa hoùa, hoa sen chöa coù ñaâu chaúng sanh hoa. Theá laø sen goàm chöùa hoa, nhö taâm goàm chöùa thaáy bieát.

Hoûi: Thaáy bieát voán ñoàng, theá naøo goïi laø thaáy bieát cuûa chuùng sanh ? Sao goïi laø thaáy bieát cuûa Phaät?

Ñaùp: Kinh Laêng Nghieâm noùi:

            Thaáy bieát chaáp thaáy bieát,

            Chính laø goác voâ minh,

            Thaáy bieát khoâng thaáy bieát,

            Ñaây töùc laø Nieát-baøn.

Hoûi: Laøm theá naøo khai Phaät tri kieán, khieán ñöôïc trong saïch ?

Ñaùp: Kinh Laêng Nghieâm noùi:

            Cuoàng taâm töï heát,

            Heát töùc Boà-ñeà,

            Chæ saïch phaøm tình,

            Khoâng rieâng thaùnh giaûi.

            Tuïng Hoa Hoa raèng:

            Giöõa buøn voït hieän raát nhieàu hoa,

            Hoa aáy laø sen chaúng khaùc maø,

            Coäi goác chaúng nhô, nhö buøn nöôùc,

            Tuøy caønh maø hieän, baïch hoàng hoa,

            Luùc nôû thôm xa, ngöôøi hay bieát,

            Trong buùp nhaân troøn töï lôùn ra,

            Thaät duïng cöùu sanh, tröø caùc beänh,

            Hoa sen duï theå dieäu caên ta.

            Neâ trung duõng hieän chuùng ña hoa,

            Hoa naõi lieân sanh phæ thò tha,

            Nhö baûn baát oâ neâ thuûy loaïi,

            Tuøy caên nhi hieän baïch hoàng haø,

            Khai thôøi höông vieãn nhaân tri kieán,

            Uaån xöù nhaân vieân töï tröôøng da,

            Thaät duïng cöùu sanh tröø chuùng beänh,

            Lieân hoa duï nhöôïc dieäu caên gia.

Kinh laø loái taét, laø ñöôøng taét vaøo ñaïo. Laïi kinh laø thöôøng phaùp, muoân ñôøi chaúng ñoåi, cuõng chính laø vaên töï Baùt-nhaõ. Vaên töï laø ghi khaéc nhöõng ngoân ngöõ, ngoân ngöõ laø söï maùy ñoäng cuûa löôõi, löôõi laø maàm moáng cuûa taâm, taâm laø caùi linh öùng cuûa dieäu. Moät chöõ dieäu naøy, toâi thaät khoâng theå giaûi baøy, chæ bieát vaên töï trong kinh, laø dieäu duïng cuûa taâm thoâi. Neân kinh noùi: “Töø tô, töùc laø sôïi chæ, hay xoû thaønh moät xaâu laøm nghóa”.

Neáu taâm laø theå cuûa vaên töï, thì vaên töï laø duïng cuûa taâm. Nhöng taâm theå tuy moät, maø duïng cuûa taâm khi bieán thaønh töôùng cuûa vaên töï thì voâ löôïng, laø nhaát aán maø aán thaønh voâ löôïng. Nay muoán ñem voâ löôïng laøm moät, töùc phaûi laáy moät sôïi chæ maø xoû suoát caû laïi, hôïp thaønh moät xaâu. Noùi xaâu, nghóa laø suoát khaép khoâng gì chaúng khaép, khoâng gì chöôùng ngaïi. Laïi xaâu ñoù, tuy baûo raèng vaên töï Baùt-nhaõ, maø xaâu suoát caû quaùn chieáu Baùt-nhaõ ,[Baùt-nhaõ chính laø ñaïi giaùc vieân thöôøng coù ba ñöùc:1 - Thaät töôùng Baùt-nhaõ. Ñaáy laø lyù theå cuûa Baùt-nhaõ. Lyù theå naøy, töø xöa tôùi giôø moïi ngöôøi ñeàu saün ñuû, nhöng phaûi xa lìa taát caû nhöõng töôùng hö voïng beân ngoaøi kia, môùi vaøo ñöôïc thaät taùnh cuûa noù vaø hieån loä ñöôïc lyù theå Baùt-nhaõ naøy. 2 - Quaùn chieáu Baùt-nhaõ. Töùc laø duøng thaät trí quaùn chieáu laïi thaät töôùng. 3 - Phöông tieän Baùt-nhaõ. Cuõng chính laø vaên töï Baùt-nhaõ, laø duøng quyeàn trí ñeå phaân bieät caùc phaùp. Noùi roõ hôn, Baùt-nhaõ laø thöù trí tueä vöôït ngoaøi tham saân si, döùt heát caùc nghi laàm vaø töï mình thoâng ñaït moät caùch minh lieãu. Goàm coù ba thöù: a - Thaät töôùng Baùt-nhaõ: Trí tueä cao toät, laø caùi linh tri töï nhieân moãi ngöôøi coù saün, coøn maõi. b - Quaùn chieáu Baùt-nhaõ: Trí tueä sieâu xuaát hay quaùn saùt chieáu lieãu vaø phaân bieät caùc phaùp. Trí tueä naøy nhôø thieàn ñònh maø môû thoâng. c - Vaên töï Baùt-nhaõ: Töùc laø nhöõng söï lyù saùng suoát cao dieäu chöùa saün trong caùc kinh ñieån Phaät noùi.] lyù dieäu khoâng hai. Theá neân, kinh Kim Cöông noùi: “Neáu choã naøo coù kinh ñieån naøy, töùc choã ñoù hieän coù Phaät”. Nhöng kinh laø do kim khaåu ñöùc Thích Toân noùi ra. Duø coù thaùnh nhaân ba thöøa, haøng thieân long quyû thaàn noùi ra maø Phaät thöøa nhaän höùa khaû, môùi ñöôïc goïi laø kinh. Ngoaøi ra thì chaúng ñöôïc. Caån thaän chôù noùi ngang noùi doïc, phoûng ñoaùn meâ hoaëc ngöôøi, maø chuoác toäi voâ giaùn.

Tuïng Kinh Kinh, vaên töï Baùt-nhaõ raèng:

            Toaøn nhôø giaáy möïc chöùa chaân chaâu,

            Chaâu soá raát nhieàu Ñaïi taïng löu,

            Löu cheùp vaên chöông thaät dieäu phaùp,

            Phaùp coøn toâng chæ nguoàn ñaïo löu,

            Löu thoâng söï lyù trong khuoân nhieáp,

            Nhieáp laáy ngoân thuyeân, troïn goàm bao,

            Bao quaùt Thaùnh, phaøm raønh theå duïng,

            Duïng thì kinh muïc thaáy taâm ñaàu.

            Toaøn baèng chæ maëc uaån chaân chaâu,

            Chaâu soá ña ña ñaïi taïng löu,

            Löu kyù vaên chöông chaân dieäu phaùp,

            Phaùp toàn toâng chæ ñaïo nguyeân löu,

            Löu thoâng söï lyù qui trung nhieáp,

            Nhieáp thuû ngoân thuyeân nhaát noäi bao,

            Bao quaùt thaùnh phaøm minh theå duïng,

            Duïng thôøi kinh muïc kieán taâm ñaàu.

            Laïi tuïng kinh quaùn chieáu Baùt-nhaõ raèng:

            Ñöa leân sôïi chæ xoû minh chaâu,

            Hôïp nhieàu veà moät chöùa beàn laâu,

            Xuyeân thaúng trung taâm roài thoaùt khoûi,

            Suoát thoâng trong aáy khaép chaâu löu,

            Moät sôïi ñaàu ñuoâi, ñeàu tuøy tieáp,

            Tröôùc sau ñaàu moái, thaûy goàm thaâu,

            Uyeån chuyeån lieân hoaøn, thöôøng chieáu duïng,

            Xöa nay chaúng ñoåi, caùi taâm ñaàu.

            Ñeà töông tuyeán loä quaùn minh chaâu,

            Hieäp chuùng ña qui nhaát noäi löu,

            Tröïc ñaït khoâng trung toaøn thoaùt xuaát,

            Xuyeân thoâng giaù lyù phoå chaâu löu,

            Nhaát ñieàu thuû vyõ giai tuøy tieáp,

            Thuaàn töï sô chung ñaïi toång bao,

            Uyeån chuyeån lieân hoaøn thöôøng chieáu duïng,

            Coå kim baát dòch caù taâm ñaàu.

]