PHAÅM PHOÅ HIEÀN BOÀ TAÙT KHUYEÁN PHAÙT

Phoå Hieàn laø taâm nghe thaáu suoát khaép möôøi phöông, khoâng choã naøo maø chaúng ñeán. Ñaây laø nhieáp phaåm Dieäu Trang Nghieâm ôû tröôùc, khi ñöôïc vò thieän tri thöùc caên baûn naém tay daét ñi, khieán chaúng laïc vaøo caùc neûo taø hieåm maø ñöôïc thaáy Phaät. Bôûi Phoå Hieàn duøng taâm nghe maø ñöôïc chöùng, töùc bieåu tröng cho kinh luùc ñaàu laáy nhaõn caên thaáy taùnh ñeå khai thò, khieán ngoä nhaäp baûn taâm. Keá laïi, töø taùnh nghe cuûa nhó caên maø tu. Ñeán ñaây ñaõ vaøo trong taùnh nghe, coâng naêng raát laø cuøng cöïc, töï thaáy taâm theå trong saïch xöa nay cuûa mình. Môùi bieát chính thaät laø taâm nghe, chaúng phaûi tai nghe vaäy.

Than oâi ! Chuùng sanh voïng sanh phaân bieät, cho taùnh nghe thuoäc loã tai. Ngoaøi thì, nieäm nieäm rong ruoåi theo thinh traàn, trong laïi bôøi bôøi phan duyeân daáy khôûi. Laãn theo nhöõng phaûi quaáy cuûa thinh töôùng, voïng töôûng phieàn naõo loaïn khôûi. Chaúng bieát taùnh nghe aáy chính laø taâm, saün coù haïnh lôùn Phoå Hieàn. May maén ñöôïc khai thò, môùi hay ngoä nhaäp yù nghóa taâm nghe Phoå Hieàn.

Noùi taâm nghe töùc laø nhó thöùc, nhó thöùc chính laø taâm linh, dieäu duïng khaép suoát möôøi phöông phaùp giôùi. Taâm khaép möôøi phöông, thì nghe cuõng khaép möôøi phöông. Nghe khaép möôøi phöông, thì bieát cuõng khaép möôøi phöông. Bieát khaép möôøi phöông thì taâm thöùc thaáu suoát phaùp giôùi, thaønh Taïng Ñaïi Quang Minh vaäy.

Noùi khuyeán phaùt, nhaèm baøy toû chôù laáy trí nhoû cho töï ñuû, phaûi phaùt khôûi tieán leân, caàu ñaïo Boà-ñeà voâ thöôïng. Nghóa laø duø ñaõ saïch heát naêm aám, naêm voïng töôûng dieät, vöôït ngoaøi naêm tröôïc, thoaùt khoûi ba coõi, thöùc taâm troøn saùng, haøm dung phaùp giôùi, môùi coù theå laõnh ngoä yeáu chæ taâm nghe, nhöng vaãn chöa phaûi laø taâm roát raùo tòch dieät Nieát-baøn. Theá neân caàn phaûi khuyeán phaùt taâm Boà-ñeà, tu haïnh Phoå Hieàn, thaúng vaøo bieån lôùn Tyø-loâ hoa taïng, soi thaáy ñaïo traøng trong saïch xöa nay, thaân caän baûn toân Quang Minh Bieán Chieáu laø phaùp thaân thanh tònh Nhö Lai Tyø-loâ Giaù-na troïn thaønh voâ thöôïng Boà-ñeà, trôû veà choã khoâng sôû ñaéc. Ñaây môùi chính thaät toû roõ taïng thöùc Ñaïi Quang Minh vaäy.

Hoûi: Phaùt taâm Boà-ñeà laø theá naøo ?

Ñaùp: Boà-ñeà coù voâ löôïng nghóa. Taát caû ba taïng, möôøi hai boä kinh, ñeàu laø nghóa cuûa Boà-ñeà, neân chaúng theå thuaät heát. Nay xin löôïc laáy moät vaøi loái giaûi thích raát gaàn maø chæ ra ñoù thoâi.

Boà-ñeà, ñaây noùi laø taùnh giaùc. Laïi, boà laø chieáu, ñeà laø kieán. Noùi chung laø taùnh giaùc chieáu kieán. Taùnh giaùc chieáu kieán naøy laø tri kieán Phaät.

Phaùt laø môû ra, baøy ra. Luùc coøn moâng muoäi maø phaùt minh ra. Ví nhö caùc caûnh giôùi thaáy trong moäng, ñeàu chaúng rôøi giaác moäng. Luùc bieát laø caûnh moäng, toaøn theå ñeàu laø khoâng. Bieát roõ raøng caûnh moäng ñeàu khoâng, ñoù laø nghóa phaùt giaùc.

Laïi nhö luùc coøn moâng muoäi chöa saùng, thì taùnh giaùc bò boùng daùng duyeân theo saùu traàn laøm môø toái. Phaøm ñaõ thaáy bieát, ñeàu nhö caûnh moäng, duø coù tri kieán aáy, ñeàu laø moâng muoäi, ñoù chæ cho tri kieán cuûa chuùng sanh. Neáu luùc ngoä, thì boùng daùng duyeân theo saùu traàn, toaøn theå ñeàu khoâng. Ñaõ bieát roõ traàn aûnh ñeàu khoâng, thì tri kieán ñoù laø tri kieán Phaät, cuõng goïi laø phaùt taâm Boà-ñeà vaø laø taâm phaùt giaùc vaäy.

Laïi phaùt taâm Boà-ñeà laø bieát roõ taát caû chö Phaät, cuøng caùc chuùng sanh, ñoàng moät giaùc nguyeân, mình ngöôøi moät theå. Chæ chuùng sanh bò thöùc taâm voïng töôûng duyeân theo boùng daùng saùu traàn laøm meâ hoaëc, neân chaúng hay bieát. Ta ñaõ töï giaùc, laïi hay giaùc ngoä cho chuùng sanh, nguyeän khaép chuùng sanh ñeàu thaønh chaùnh giaùc. Ñaáy goïi laø phaùt taâm giaùc cho taát caû vaäy.

Nhöng phaùt taâm Boà-ñeà laø chæ cho ngöôøi tu haønh, taâm ban ñaàu ñöôïc phaùt giaùc. Bôûi ta cuøng chuùng sanh töø voâ thuûy ñeán giôø, traùi giaùc hôïp traàn, chaáp boán ñaïi naêm uaån cho laø thaân taâm. Nieäm nieäm duyeân theo traàn caûnh, phaân bieät caùc aûnh söï, chöa töøng coù moät nieäm hoài quang, chaúng bieát ñeán bao giôø taâm môùi coù theå phaùt giaùc ! Theá neân, taâm ban ñaàu ñöôïc phaùt giaùc naøy, laø vieäc raát khoù ! Ngöôøi xöa treøo non vöôït bieån, chæ vì caàu “Taâm ban ñaàu phaùt giaùc” ñoù thoâi.

Noùi phaùt giaùc töùc laø töï thaáy Phaät taùnh. Phaät taùnh chính laø töï theå taùnh giaùc. Coù theå thaáy ñöôïc töï theå taùnh giaùc naøy, thì taát caû vieäc laøm ñeàu laø Phaät söï. Caàn thieát chôù nhaän laàm thöùc taâm voïng töôûng duyeân traàn cho laø töï mình, thì thöùc taâm nhö huyeãn, vieäc tu haønh cuõng ñeàu nhö huyeãn. Kinh noùi: “Nhaän giaëc laøm con” laø ñaáy !

Nhöng taâm ban ñaàu phaùt giaùc ñoù, ñaõ nhö ôû tröôùc, phaàn Toång neâu phaùp duï ñeà muïc cuûa kinh vaø trong phaåm Töïa coù noùi roài. Ñeán sau phaàn Baït daãn Toâng chæ, laïi seõ chæ roõ hôn.

Hoûi: Laøm theá naøo tu haïnh Phoå Hieàn ?

Ñaùp: Haïnh ñaày khaép phaùp giôùi, goïi laø Phoå. Vò gaàn keà AÙ thaùnh, aáy laø Hieàn. Haïnh thì nhö möôøi ñaïi nguyeän vöông trong kinh Hoa Nghieâm, phaåm Nhaäp Baát Tö Nghì Giaûi Thoaùt Caûnh Giôùi noùi: Moät saéc moät höông ñeàu khaép phaùp giôùi. Noùi toùm laïi laø:

            Caùc ñìeàu aùc chôù laøm,

            Vaâng laøm caùc vieäc laønh.

            Ñaáy goïi laø haïnh Phoå Hieàn.

Nhöng ngöôøi tu haønh hoïc theo haïnh Phoå Hieàn, töùc laø duøng yeáu chæ loã tai nghe, töø nhó thöùc maø vaøo. Chæ duøng nhó thöùc theo nieäm phaân bieät, soi khaép quaàn cô, löïa haïnh laønh cuûa Phoå Hieàn kia maø tu, ñeå troøn ñaày tueä töï taïi, thaønh töïu trí nhaát thieát chuûng.

Hoûi: Töø tröôùc, quôû cheâ thöùc taâm, baûo laø huyeãn voïng. Ñeán ñaây, côù sao laïi noùi nhó thöùc laø haïnh lôùn chaân thaät. Theá aáy ñaâu khoûi tröôùc sau coù thuû xaû ö ?

Ñaùp: Quôû cheâ ôû tröôùc, ñoù laø thöùc taâm duyeân traàn. Neáu ngoaøi hieän saùu traàn, thì trong khôûi thöùc taâm, voïng sanh phaân bieät. Traàn qua thì thöùc phaân bieät töï khoâng, vì theá baûo raèng huyeãn voïng caàn phaûi boû. Nay thöùc naøy laø duïng cuûa nhó caên, ñaày khaép möôøi phöông, tuøy luùc nghe, tuøy luùc nhaän thöùc, tuøy luùc phaân bieät, noù traïm nhieân thöôøng truï. Nhö aùnh saùng cuûa maët göông, töùc thöùc taùnh trong kinh Laêng Nghieâm, noùi “Minh tri giaùc minh, chaân thöùc dieäu giaùc traïm nhieân, bieán chu phaùp giôùi, dung nhaäp Nhö Lai taïng taùnh, Dieäu lieân hoa taâm”. Theá neân, ñaùng phaûi giöõ laáy maø tu. Ñöùc Di Laëc cuõng do troøn thaønh Tam-muoäi thöùc taâm naøy, maø töông lai seõ laøm Phaät. Trong kinh Phoå Hieàn cuõng noùi: “Neáu coù ngöôøi thoï trì ñoïc tuïng hieåu nghóa thuù kia, ngöôøi ñoù luùc maïng chung, ñöôïc moät ngaøn vò Phaät ñöa tay xoa ñaàu. Khieán loøng khoâng sôï haõi, chaúng laïc vaøo neûo aùc, lieàn sanh leân cung trôøi Ñaâu Suaát, choã Boà-taùt Di Laëc ñang ôû”.

Ñaây cuõng chính baøy toû ñaõ hoäi ñöôïc nhó thöùc kia, maø trôû veà taùnh thöùc Nhö Lai taïng vaäy.

Laïi, phaåm naøy cuõng noùi Ñaø-la-ni laø bieåu loä theå taâm nghe naøy, toång trì taát caû coâng ñöùc cuûa phaùp thaân chö Phaät, hieän khaép taát caû ñaïo traøng

Boà-ñeà cuûa chö Phaät, roäng laøm vieäc Phaät, lôïi ích chuùng sanh, laø con cuûa ñaáng phaùp vöông vaäy.

Keä raèng:

            Ñaàu noùi Hoa Nghieâm, ñaây Phaùp Hoa,

            Tröôùc sau thuaàn moät Dieäu Lieân Hoa,

            Vaên Thuø trí goác, ñôm Phaät tueä,

            Phoå Hieàn taâm nghe, troå giaùc hoa,

            Thaâm ngoä Ñaø-la-ni maät yù,

            Treân gaàn Di Laëc, thöùc taâm hoa,

            Töông lai ñoàng ñeán Long Hoa hoäi,

            Nhaân quaû hôïp nhau, goác Phaùp Hoa.

            Sô thuyeát Hoa Nghieâm thöû Phaùp Hoa,

            Thuûy chung thuaàn nhaát Dieäu Lieân Hoa,

            Vaên Thuø baûn trí khai Phaät tueä,

            Phoå Hieàn taâm vaên, phaùt giaùc hoa,

            Thaâm ngoä Ñaø-la-ni maät yù,

            Thöôïng thaân Di Laëc thöùc taâm hoa,

            Ñöông lai ñoàng ñaùo Long Hoa hoäi,

            Nhaân quaû töông phuø baûn Phaùp Hoa.

Nguyeân lai kinh naøy laø goàm chöùa haûi taïng cuûa Hoa Nghieâm, nhieáp thu toâng hieán cuûa caùc kinh, toùm laõnh nhaân duyeân xuaát theá cuûa chö Phaät, baøy toû tri kieán Nhaát thöøa cuûa chuùng sanh. Chæ hôn saùu muoân lôøi, maø lyù haøm suùc voâ taän, coù hai möôi taùm phaåm, maø nghóa saâu kín khoân löôøng. Toâi duø laøm Ñeà Cöông naøy, nhö loaøi muoãi nhaëng uoáng nöôùc bieån caû. Trí heïp bieát lôø môø chæ thuù, khaùc naøo laáy oáng tre doøm trôøi cao. Tuy chaúng suoát thaáu huyeàn vi, cuõng chaúng daùm traùi thaùnh chæ. Hoaëc coù keû laïi baûo: Vaên töø naøy, chaúng thaáy hieän coù trong kinh kia, neân nghi.

Xin haõy xem laïi thaät kyõ trong kinh, xeùt cho chín chaén lôøi leõ cuûa moãi phaåm. Nghóa trong lôøi, lyù trong nghóa, uaån trong lyù, aùo trong uaån, khaû dó hoäi yù môùi hieåu. Chôù ñem kieán giaûi ngoaøi da, maø môø mòt ñoái vôùi coát tuûy trong kinh. Kinh noùi:

            Taïng kinh Phaùp Hoa naøy,

            Saâu xa beàn kín laém,

            Khoâng ngöôøi coù theå ñeán…

Ñaõ baûo raèng saâu xa beàn kín thì chaúng theå duøng vaên nghóa caïn côït beân ngoaøi maø coù theå toät cuøng nguoàn ñaùy kia. Nhöng ngöôøi xöa coù daïy: “Noùi phaùp chaúng lìa töï taùnh, lìa töï taùnh noùi phaùp töùc thaønh ma noùi.”

Xin hieåu Ñeà Cöông naøy cuûa toâi, cuõng laø lôøi lôøi chæ taùnh, caâu caâu saùng toâng, maø chaúng lìa nôi töï taùnh vaäy. Hoaëc coù traùi laàm, xin cho saùm hoái. May ñöôïc khai thò, ñeå cöùu loãi kia. Neáu hôïp lôøi kinh, mong ñem löu thoâng roäng raõi haàu ích lôïi cho khaép chuùng sanh.   

]