TOÅNG NEÂU NHAÂN DO TOÂN CHÆ KHAI THÒ NGOÄ NHAÄP

Phaàn duyeân khôûi cuûa caùc kinh, moãi moãi khaùc nhau. Nhaân duyeân kinh naøy, laáy aùnh saùng maø daãn, töø trong voâ löôïng nghóa löu xuaát. Voâ löôïng nghóa cuõng laø caûnh giôùi khoâng theå nghó baøn. Haïng thöôïng caên thaáy ñoù, ñaõ troøn ñaày yeáu cô Khai, Thò, Ngoä, Nhaäp. Chaúng nhoïc ñöùc Theá Toân töø Chaùnh ñònh daäy, laïi dieãn noùi theâm. Neân trong kinh noùi: “Phaùp aáy chaúng theå nghó baøn, töôùng lôøi noùi laëng leõ. Nhöng caùc loaøi chuùng sanh khaùc khoâng theå hieåu thaáu, neân xin öa muoán nghe”.

Khai, laø phaù boû voïng töôûng tình thöùc kia, baøy toû caên taùnh chaân thöôøng töùc laø Phaät tri kieán, taâm baûn lai thanh tònh.

Thò, laø ñaõ khai phaù voïng thöùc roài, lieàn chæ ra caên taùnh chaân thöôøng, laø Phaät tri kieán, taâm baûn lai thanh tònh.

Ngoä, laø chuùng sanh töø kieáp voâ thuûy ñeán giôø, chaúng bieát chaân taùnh xöa nay trong saïch. Chæ nhaän boán ñaïi, naêm uaån laøm thaân, saùu thöùc voïng töôûng laøm taâm. Neân caàn phaûi môû baøy, môùi coù theå giaùc ngoä “tình thöùc laø voïng, caên taùnh laø chaân”.

Nhaäp, laø ñaõ bieát voïng thöùc, nhaän ra chaân taùnh, beøn hoài taâm ngoä nhaäp taùnh chaân thaät, choùng boû thöùc tình voïng töôûng. Laïi, Nhaäp cuõng chính laø nghóa “nhaäp löu vong sôû”. Laø thu nhieáp caùc thöùc trôû veà caên nguyeân, traùi boû caûnh giôùi voïng traàn vaäy.

Keä raèng:

            Phaùp Hoa moät ñaïi söï nhaân duyeân,           

           Khai Thò khieán cho Ngoä Nhaäp lieàn [KHAI, THÒ, NGOÄ, NHAÄP: Taát caû caùc ñöùc Phaät Theá Toân ra ñôøi chæ vì muoán cho chuùng sanh “Khai thò ngoä nhaäp Phaät tri kieán”. Chuùng sanh ñöôïc khai thò ngoä nhaäp Phaät tri kieán roài loøng Phaät môùi thoûa, nguyeän Phaät môùi xong, moät ñaïi söï nhaân duyeân ra ñôøi cuûa caùc Ngaøi môùi hoaøn taát. Kinh noùi: “Caùc ñöùc Phaät Theá Toân chæ vì moät ñaïi söï nhaân duyeân  maø hieän ra trong ñôøi. Xaù-lôïi-phaát ! Theá naøo noùi raèng caùc ñöùc Phaät Theá Toân hieän ra trong ñôøi chæ vì moät ñaïi söï nhaân duyeân ? Caùc ñöùc Phaät Theá Toân vì muoán chuùng sanh khai môû Phaät tri kieán ñeå ñöôïc thanh tònh maø hieän ra trong ñôøi. Vì muoán chæ thò Phaät tri kieán cho chuùng sanh maø hieän ra trong ñôøi. Vì muoán cho chuùng sanh toû ngoä Phaät tri kieán maø hieän ra trong ñôøi. Vì muoán taát caû chuùng sanh chöùng nhaäp Phaät tri kieán maø hieän ra trong ñôøi. Xaù-lôïi-phaát ! Ñoù laø caùc ñöùc Phaät Theá Toân vì ñaïi söï nhaân duyeân maø hieän ra trong ñôøi vaäy.”*Phaät tri kieán chính laø baûn giaùc dieäu taâm, laø chaân taùnh bình ñaúng cuûa taát caû Thaùnh phaøm. Töø xöa ñeán giôø khaép cuøng phaùp giôùi, Phaät vaø chuùng sanh vaãn ñoàng moät theå taùnh naøy. Theå taùnh duø ñoàng, nhöng meâ chính noù laø chuùng sanh, ngoä chính noù laø Phaät. Ngoä töùc thuaän theo taùnh. Thuaän theo taùnh thì luoân luoân thuï höôûng boán ñöùc “thöôøng, laïc, ngaõ, tònh”. Meâ laø traùi taùnh theo traàn. Traùi taùnh theo traàn haún luaân hoài sanh töû ñaûo ñieân khoân cuøng. Vì traàn lao laø caûnh “huyeãn moäng voâ thöôøng”. Kinh Laêng Nghieâm noùi: “Traùi giaùc hôïp traàn, traùi traàn hôïp giaùc”, laø ñaáy.]

            Phoùng quang saùng toûa, böøng maét ñaïo,

            Töø tam-muoäi daäy, chæ linh nguyeân,

            Hoa loøng, nhaän thaáu chaân tri kieán,

            Bieån taùnh, vaøo doøng giaùc bieán vieân,

            Haõy döøng chôù coù duøng lôøi noùi,

            Maây bay, tuøng gôïn, voán thieân nhieân.

            Phaùp Hoa nhaát ñaïi söï nhaân duyeân,

            Khai Thò linh tri Ngoä Nhaäp toaøn.

            Phoùng nhaát quang ñaèng Khai ñaïo nhaõn,

            Tuøng tam muoäi khôûi Thò linh nguyeân.

            Taâm hoa Ngoä ñaït chaân tri kieán,

            Taùnh haûi Nhaäp löu giaùc bieán vieân.

            Chæ chæ baát tu ngoân thuyeát töôùng,

            Vaân phi tuøng höôûng boån thieân nhieân.

]