PHAÅM THÖÙ NHAÁT: HAØNH DO 

DÒCH 

  Khi aáy Ñaïi sö ñeán chuøa Baûo Laâm taïi Thieàu Chaâu, Thöù söû Vi Cöø cuøng vôùi quan lieâu vaøo nuùi thænh Sö ñeán trong thaønh, ôû chuøa Ñaïi Phaïm, taïi giaûng ñöôøng vì chuùng khai duyeân noùi phaùp. Sö ñaêng toøa, Thöù söû quan lieâu hôn ba möôi ngöôøi, Nho toâng hoïc só hôn ba möôi ngöôøi, Taêng Ni ñaïo tuïc hôn moät ngaøn ngöôøi ñoàng thôøi laøm leã, nguyeän ñöôïc nghe phaùp yeáu. Luïc Toå baûo chuùng raèng: Naøy Thieän tri thöùc, Boà-ñeà töï taùnh xöa nay thanh tònh, chæ duøng taâm naøy, thaúng ñoù troïn ñöôïc thaønh Phaät. Naøy Thieän tri thöùc, haõy laéng nghe Hueä Naêng noùi veà haønh do ñöôïc phaùp. Nghieâm phuï cuûa Hueä Naêng boåûn quaùn ôû Phaïm Döông, bò giaùng ñaøy ra Laõnh Nam, laøm thöôøng daân ôû Taân Chaâu. Thaân naøy baát haïnh, cha laïi maát sôùm, meï goùa con coâi dôøi ñeán Nam Haûi, gian nan ngheøo khoå, thöôøng ra chôï baùn cuûi. Khi aáy coù moät ngöôøi khaùch mua, baûo gaùnh ñeán khaùch ñieám, khaùch nhaän cuûi xong, Hueä Naêng laõnh tieàn, lui ra khoûi cöûa, thaáy moät ngöôøi khaùch tuïng kinh, Hueä Naêng moät phen nghe lôøi kinh, taâm lieàn khai ngoä, beøn hoûi khaùch tuïng kinh gì. Khaùch baûo: “Kinh Kim Cang.” Hueä Naêng laïi hoûi: “ÔÛ ñaâu ñeán thoï trì kinh naøy ?” Khaùch baûo: “Toâi töø chuøa Ñoâng Thieàn, huyeän Huyønh Mai, Kyø Chaâu ñeán. Chuøa aáy do Nguõ Toå Hoaèng Nhaãn Ñaïi sö laøm chuû giaùo hoùa, ñeä töû coù hôn moät ngaøn ngöôøi, toâi ñeán ñoù leã baùi, nghe nhaän kinh naøy. Ñaïi sö thöôøng khuyeân keû taêng ngöôøi tuïc chæ trì kinh Kim Cang lieàn ñöôïc thaáy taùnh, thaúng ñoù thaønh Phaät.” Hueä Naêng nghe noùi, do ñôøi tröôùc coù duyeân, môùi ñöôïc moät ngöôøi khaùch cho Hueä Naêng moät soá baïc laø möôøi löôïng ñeå giuùp nuoâi döôõng meï giaø vaø baûo ñeán Huyønh Mai tham vaán Nguõ Toå.

Hueä Naêng an trí meï xong lieàn töø giaõ ra ñi, khoâng hôn ba möôi ngaøy lieàn ñeán Huyønh Mai leã baùi Nguõ Toå. Toå hoûi: “Ngöôi töø phöông naøo ñeán, muoán caàu vaät gì ?” Hueä Naêng ñaùp: “Ñeä töû laø daân Taân Chaâu thuoäc Laõnh Nam, töø xa ñeán leã Thaày, chæ caàu laøm Phaät, chôù khoâng caàu gì khaùc !” Toå baûo: “OÂng laø ngöôøi Laõnh Nam, laïi laø ngöôøi queâ muøa, laøm sao kham laøm Phaät ?” Hueä Naêng lieàn ñaùp: “Ngöôøi tuy coù Nam Baéc nhöng Phaät taùnh voán khoâng coù Nam Baéc, thaân queâ muøa naøy cuøng vôùi Hoøa thöôïng chaúng ñoàng, nhöng Phaät taùnh ñaâu coù sai khaùc.” Nguõ Toå muoán cuøng toâi noùi chuyeän, laïi thaáy ñoàø chuùng hai beân ñoâng, môùi baûo theo chuùng laøm coâng taùc. Hueä Naêng thöa: “Hueä Naêng xin baïch Hoøa thöôïng, töï taâm ñeä töû thöôøng sanh trí tueä, khoâng lìa töï taùnh töùc laø phöôùc ñieàn, chöa bieát Hoøa thöôïng daïy con laøm vieäc gì ?” Toå baûo: “Keû nhaø queâ naøy, caên taùnh raát lanh lôïi, oâng chôù noùi nöõa, xuoáng nhaø truø ñi.” Hueä Naêng lui laïi nhaø sau, coù moät ngöôøi cö só sai Hueä Naêng böûa cuûi, giaõ gaïo, traûi hôn taùm thaùng. Moät hoâm, Toå chôït thaáy Hueä Naêng, môùi baûo: “Ta nghó choã thaáy cuûa ngöôi coù theå duøng, nhöng sôï coù ngöôøi aùc haïi ngöôi, neân khoâng noùi cuøng ngöôi, ngöôi coù bieát chaêng ?” Hueä Naêng thöa: “Ñeä töû cuõng bieát yù cuûa Thaày neân khoâng daùm ñeán nhaø treân, ñeå ngöôøi khoâng bieát.”

Moät hoâm, Nguõ Toå baûo caùc ñeä töû: “Taát caû haõy ñeán, ta noùi vôùi caùc oâng: Ngöôøi ñôøi sanh töû laø vieäc lôùn, caùc oâng troïn ngaøy chæ caàu phöôùc ñieàn, chaúng caàu ra khoûi bieån khoå sanh töû, töï taùnh neáu meâ thì phöôùc naøo coù theå cöùu? Caùc oâng, moãi ngöôøi haõy ñi, töï xem trí tueä cuûa mình, nhaän laáy taùnh Baùt-nhaõ nôi baûn taâm mình, moãi ngöôøi laøm moät baøi keä ñeán trình cho ta xem, neáu ngoä ñöôïc ñaïi yù thì ta trao y phaùp laøm Toå thöù saùu. Phaûi nhanh ñi, khoâng ñöôïc chaäm treã, suy nghó töùc laø khoâng truùng. Ngöôøi kieán taùnh ngay lôøi noùi phaûi thaáy, neáu nhö ngöôøi naøy duø khi muùa ñao giöõa traän cuõng ñöôïc thaáy taùnh.”(Ñaây laø duï cho ngöôøi lôïi caên thaáy cô thì laøm.)

 Chuùng ñöôïc chæ daïy, trôû veà hoïp baøn vôùi nhau: “Taát caû chuùng ta khoâng caàn phaûi laéng loøng duïng yù laøm keä ñeå trình Hoøa thöôïng, ñaâu coù lôïi ích gì ? Thöôïng toïa Thaàn Tuù, hieän laøm Giaùo thoï sö, aét laø ngöôøi ñöôïc, chuùng ta coù gaéng laøm keä tuïng cuõng uoång duïng taâm löïc.” Moïi ngöôøi nghe lôøi naøy, thaûy ñeàu ñoàng yù noùi: “Chuùng ta veà sau y chæ Thöôïng toïa Thaàn Tuù, nhoïc gì phaûi laøm keä.”

Thaàn Tuù suy nghó: “Caùc ngöôøi ñeàu khoâng trình keä vì ta laøm Giaùo thoï sö cho hoï, ta caàn phaûi laøm keä trình leân Hoøa thöôïng; neáu khoâng trình keä thì Hoøa thöôïng ñaâu bieát ñöôïc kieán giaûi trong taâm ta caïn hay saâu ? YÙ ta trình keä, caàu phaùp thì toát, caàu laøm Toå thì xaáu, vì ñoàng vôùi taâm cuûa keû phaøm, muoán cöôùp ñöôïc ngoâi vò Thaùnh khoâng khaùc, neáu chaúng trình keä thì troïn khoâng ñöôïc phaùp. Raát khoù ! Raát khoù !”

Tröôùc nhaø cuûa Nguõ Toå coù moät haønh lang ba gian, Nguõ Toå nghó môøi oâng Cung Phuïng Lö Traân ñeán veõ “Laêng-giaø bieán töôùng vaø Nguõ Toå huyeát maïch ñoà” ñeå löu truyeàn cuùng döôøng. Ngaøi Thaàn Tuù laøm keä roài, maáy phen muoán trình, ñi ñeán nhaø tröôùc thì trong taâm hoaûng hoát, khaép thaân ñoå moà hoâi, nghó trình chaúng ñöôïc. Tröôùc sau traûi qua boán ngaøy, ñeán möôøi ba laàn, trình keä khoâng ñöôïc. Thaàn Tuù môùi suy nghó: “Chaúng baèng ñeán döôùi haønh lang vieát (baøi keä), Hoøa thöôïng ñi qua xem thaáy, neáu chôït baûo raèng hay thì mình ra leã baùi thöa cuûa Thaàn Tuù laøm; neáu noùi khoâng kham, thaät uoång coâng ôû nuùi maáy naêm, thoï ngöôøi leã baùi, laïi tu ñaïo gì ?” Canh ba ñeâm aáy, khoâng cho ngöôøi bieát, Ngaøi töï caàm ñeøn vieát baøi keä ôû vaùch phöông Nam ñeå trình choã taâm mình thaáy ñöôïc. Baøi keä raèng:

                        Thaân laø coäi boà-ñeà,

                        Taâm nhö ñaøi göông saùng.

                        Luoân luoân phaûi lau chuøi,

                        Chôù ñeå dính buïi baëm.

                        (Thaân thò boà-ñeà thoï,

                        Taâm nhö minh caûnh ñaøi.

                        Thôøi thôøi caàn phaát thöùc,

                        Vaät söû nhaï traàn ai.)

Ngaøi Thaàn Tuù vieát keä xong, lieàn trôû veà phoøng, moïi ngöôøi ñeàu chaúng bieát. Thaàn Tuù laïi suy nghó: “Ngaøy mai Nguõ Toå thaáy baøi keä, neáu hoan hæ töùc ta cuøng phaùp coù duyeân, neáu noùi khoâng kham, töï laø ta meâ, nghieäp duyeân ñôøi tröôùc naëng neà, khoâng hôïp ñöôïc phaùp, thaät laø Thaùnh  yù  khoù löôøng.” Trong  phoøng  suy  nghó, ngoài naèm chaúng an cho ñeán canh naêm.

Nguõ Toå ñaõ bieát Thaàn Tuù vaøo cöûa chöa ñöôïc, khoâng thaáy töï taùnh. Saùng hoâm sau, Toå goïi oâng Lö Cung Phuïng ñeán haønh lang phía Nam ñeå veõ ñoà töôùng treân vaùch, chôït thaáy baøi keä, Ngaøi baûo Cung Phuïng raèng: “Thoâi chaúng caàn phaûi veõ, nhoïc coâng oâng töø xa ñeán. Trong Kinh coù noùi: Phaøm nhöõng gì coù töôùng ñeàu laø hö voïng, chæ ñeå laïi moät baøi keä naøy cho ngöôøi tuïng ñoïc thoï trì, y baøi keä naøy tu thì khoûi ñoïa trong aùc ñaïo, y baøi keä naøy tu thì ñöôïc lôïi ích lôùn.” Khieán ñoà ñeä thaép höông leã baùi cung kính vaø tuïng ñoïc baøi keä naøy töùc ñöôïc thaáy taùnh. Moân nhaân tuïng baøi keä ñeàu khen: “Hay thay !”

Ñeán canh ba, Toå môùi goïi Thaàn Tuù vaøo trong thaát hoûi: “Keä ñoù, phaûi oâng laøm chaêng ?” Ngaøi Thaàn Tuù thöa: “Thaät laø con laøm, chaúng daùm voïng caàu Toå vò, chæ mong Hoøa thöôïng töø bi xem ñeä töû coù chuùt ít trí tueä chaêng ?” Toå baûo: “OÂng laøm baøi keä naøy chöa thaáy ñöôïc baûn taùnh, chæ ñeán ngoaøi cöûa, chöa  vaøo  ñöôïc  trong  cöûa, kieán giaûi nhö theá tìm Voâ thöôïng Boà-ñeà, troïn khoâng theå ñöôïc. Voâ thöôïng Boà-ñeà phaûi ñöôïc ngay nôi lôøi noùi maø bieát baûn taâm mình, thaáy ñöôïc baûn taùnh mình chaúng sanh chaúng dieät, ñoái trong taát caû thôøi moãi nieäm moãi nieäm töï thaáy,  muoân  phaùp  ñeàu  khoâng  keït, moät  chaân  taát caû  ñeàu  chaân,  muoân  caûnh  töï  nhö   nhö,  taâm  nhö nhö ñoù töùc laø chaân thaät. Neáu thaáy ñöôïc nhö theá töùc laø töï taùnh Voâ thöôïng Boà-ñeà. OÂng haõy ñi, moät hai ngaøy sau, suy nghó laøm moät baøi keä khaùc ñem laïi toâi xem, baøi keä cuûa oâng neáu vaøo ñöôïc cöûa, seõ trao y phaùp cho oâng”. Ngaøi Thaàn Tuù laøm leã lui ra, traûi qua maáy ngaøy, laøm keä cuõng khoâng thaønh, trong taâm hoaûng hoát, thaàn tö baát an, ví nhö ôû trong moäng, ñi ngoài khoâng vui.

Laïi hai ngaøy sau, coù moät chuù beù ñi qua choã giaõ gaïo, ñoïc baøi keä naøy. Hueä Naêng vöøa nghe lieàn bieát baøi keä naøy chöa thaáy ñöôïc baûn taùnh. Tuy chöa nhôø chæ daïy maø sôùm ñaõ bieát ñöôïc ñaïi yù, beøn hoûi chuù beù: “Tuïng ñoù laø keä gì ?” Chuù beù ñaùp: “Caùi oâng nhaø queâ khoâng bieát, Ñaïi sö noùi: Ngöôøi ñôøi sanh töû laø vieäc lôùn, muoán ñöôïc truyeàn y phaùp, khieán ñeä töû laøm keä trình Ngaøi xem, neáu ngoä ñöôïc ñaïi yù, lieàn trao y phaùp laøm Toå thöù saùu. Thöôïng toïa Thaàn Tuù vieát baøi keä Voâ töôùng ôû vaùch haønh lang phía Nam, Ñaïi sö khieán ngöôøi ñeàu ñoïc, y keä naøy tu seõ khoûi ñoïa ñöôøng aùc, y keä naøy tu seõ coù lôïi ích lôùn.”

Hueä Naêng thöa: “Thöôïng nhaân, ñaõ hôn taùm  thaùng, toâi  ôû nhaø  truø  giaõ  gaïo,  chöa töøng ñeán nhaø treân, mong thöôïng nhaân daãn toâi ñeán tröôùc baøi keä leã baùi.”(Coù baûn noùi: Toâi cuõng caàn tuïng baøi keä naøy ñeå keát duyeân.) Chuù beù daãn Ngaøi ñeán  tröôùc  baøi keä leã baùi. Hueä Naêng baûo: “ Hueä Naêng khoâng bieát chöõ, nhôø thöôïng nhaân vì toâi ñoïc.” Khi aáy coù quan Bieät Giaù ôû Giang Chaâu hoï Tröông teân Nhaät Duïng lieàn to tieáng ñoïc. Hueä Naêng nghe roài beøn noùi: “Toâi cuõng coù moät baøi keä, mong Bieät Giaù vì toâi vieát.” Quan Bieät Giaù noùi: “OÂng  cuõng laøm keä nöõa sao ? Vieäc naøy thaät ít coù !” Hueä Naêng noùi vôùi Bieät Giaù raèng: “Muoán hoïc ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà, khoâng ñöôïc khinh ngöôøi môùi hoïc. Keû haï haï cuõng coù caùi trí thöôïng thöôïng, coøn ngöôøi thöôïng thöôïng cuõng khoâng coù yù trí. Neáu khinh ngöôøi thì coù voâ löôïng voâ bieân toäi”. Quan Bieät Giaù noùi: “OÂng chæ tuïng keä, toâi vì oâng vieát, oâng neáu ñöôïc phaùp, tröôùc phaûi ñoä toâi, chôù queân lôøi naøy.” Hueä Naêng ñoïc baøi keä:

                        Boà-ñeà voán khoâng caây,

                        Göông saùng cuõng chaúng ñaøi.

                        Xöa nay khoâng moät vaät,

                       Choã naøo dính buïi baëm ?

                        (Boà ñeà boån voâ thoï,

                        Minh caûnh dieäc phi ñaøi.

                       Baûn lai voâ nhaát vaät,

                        Haø xöù nhaï traàn ai ?)

Khi vieát baøi keä roài, ñoà chuùng thaûy ñeàu kinh hoaøng, khoâng ai maø chaúng xuyùt xoa, moïi ngöôøi baûo nhau raèng: “Laï thay ! Khoâng theå do töôùng maïo maø ñoaùn ngöôøi, ñaõ bao laâu nay sai nhuïc thaân Boà-taùt laøm vieäc.” Toå thaáy caû chuùng ñeàu kinh ngaïc, sôï coù ngöôøi laøm haïi Ngaøi, môùi laáy giaøy xoùa heát baøi keä, noùi: “Cuõng chöa thaáy taùnh.” Chuùng cho laø ñuùng. Ngaøy keá Toå thaàm ñeán choã giaõ gaïo thaáy Hueä Naêng ñeo ñaù giaõ gaïo, môùi baûo raèng: “Ngöôøi caàu ñaïo vì phaùp queân mình ñeán theá ö  ?” Toå laïi hoûi: “Gaïo traéng hay chöa ?” Hueä Naêng thöa: “Gaïo traéng ñaõ laâu, coøn thieáu giaàn saøng.” Toå laáy gaäy goõ vaøo coái ba tieáng roài ñi. Hueä Naêng lieàn hoäi ñöôïc yù Toå, ñeán khi troáng ñoå canh ba lieàn leùn vaøo thaát. Toå laáy caø-sa che chung quanh khoâng ñeå ngöôøi thaáy, vì noùi kinh Kim Cang, ñeán caâu “Öng voâ sôû truï nhi sanh kyø taâm”, Hueä Naêng ngay lôøi ñoù ñaïi ngoä, thaáy taát caû muoân phaùp chaúng lìa töï taùnh, lieàn thöa Toå raèng:

            Ñaâu ngôø töï taùnh voán töï thanh tònh,

            Ñaâu ngôø töï taùnh voán khoâng sanh dieät,

            Ñaâu ngôø töï taùnh voán töï ñaày ñuû,

            Ñaâu ngôø töï taùnh voán khoâng dao ñoäng,

            Ñaâu ngôø töï taùnh hay sanh muoân phaùp !

Nguõ Toå bieát Hueä Naêng ñaõ ngoä ñöôïc baûn taùnh môùi baûo: “Chaúng bieát baûn taâm, hoïc phaùp voâ ích, neáu bieát ñöôïc baûn taâm mình, thaáy ñöôïc baûn taùnh mình, töùc goïi laø Tröôïng phu, laø Thaày cuûa trôøi ngöôøi, laø Phaät.” Canh ba thoï phaùp, ngöôøi troïn khoâng bieát, Toå lieàn truyeàn phaùp ñoán giaùo vaø y baùt, noùi raèng: “Ngöôi laø vò Toå ñôøi thöù saùu, kheùo töï hoä nieäm, roäng ñoä chuùng höõu tình, truyeàn khaép ñôøi sau, khoâng khieán cho ñoaïn tuyeät. Nghe ta noùi keä :

                        Höõu tình ñeán gieo gioáng,

                        Nhaân ñaát quaû laïi sanh.

                        Voâ tình cuõng khoâng gioáng,

                        Khoâng taùnh cuõng khoâng sanh.”

                        (Höõu tình lai haï chuûng,

                        Nhaân ñòa quaû hoaøn sanh.

                        Voâ tình dieäc voâ chuûng,

                        Voâ taùnh dieäc voâ sanh.)

Toå laïi baûo: “Xöa Ñaïi sö Ñaït-ma ban ñaàu ñeán coõi naøy, ngöôøi chöa tin neân môùi truyeàn y naøy ñeå laøm tín theå, ñôøi ñôøi truyeàn nhau, phaùp thì duøng taâm truyeàn taâm, ñeàu khieán cho töï ngoä töï giaûi. Töø xöa Phaät Phaät chæ truyeàn baûn theå, thaày thaày thaàm trao baûn taâm, y laø ñaàu moái cuûa söï tranh giaønh, neân döøng ngay nôi ngöôi, chôù truyeàn nöõa. Neáu truyeàn y naøy thì maïng cuûa ngöôøi nhaän y cuõng nhö sôïi chæ maønh. OÂng phaûi ñi nhanh e ngöôøi haïi oâng.” Hueä Naêng thöa: “Baây giôø con phaûi ñi ñaâu ?” Toå baûo: “Gaëp aáp Hoaøi thì döøng, gaëp aáp Hoäi thì aån.” Hueä Naêng canh ba laõnh ñöôïc y baùt, thöa: “Hueä Naêng voán laø ngöôøi mieàn Nam, khoâng bieát ñöôøng ñi, laøm sao ra ñöôïc beán ñoø ?” Nguõ Toå baûo: “OÂng chaúng phaûi lo, ta töï ñöa oâng ñi.” Toå lieàn ñöa ñeán beán ñoø Cöûu Giang, Toå baûo leân thuyeàn, Nguõ Toå beøn caàm cheøo töï cheøo. Hueä Naêng thöa: “Thænh Hoøa thöôïng ngoài, ñeå ñeä töû cheøo.” Toå baûo: “Phaûi laø ta ñoä oâng.” Hueä Naêng thöa: “Khi meâ thì Thaày ñoä, ngoä roài thì töï ñoä. Ñoä teân tuy laø moät nhöng choã duøng khoâng ñoàng. Hueä Naêng sanh nôi bieân phöông, tieáng noùi khoâng ñuùng, nhôø Thaày truyeàn phaùp nay ñaõ ñöôïc ngoä, chæ neân töï taùnh töï ñoä.” Toå baûo: “Nhö theá ! Nhö theá ! Veà sau Phaät phaùp do oâng maø ñöôïc thaïnh haønh, oâng ñi ba naêm, ta seõ theä theá. Nay oâng ñi an vui, noã löïc höôùng veà Nam, khoâng neân noùi phaùp sôùm, Phaät phaùp seõ gaëp tai naïn.” Hueä Naêng  töø giaõ Nguõ Toå roài caát böôùc ñi veà phöông Nam, trong khoaûng hai thaùng ñeán ngoïn nuùi Ñaïi Döõu.

Nguõ Toå trôû veà, maáy ngaøy khoâng thöôïng ñöôøng, chuùng nghi môùi ñeán hoûi: “Hoøa thöôïng coù ít beänh, ít naõo chaêng ?” Ngaøi ñaùp: “Beänh thì khoâng, maø y phaùp ñaõ veà Nam roài.” Chuùng hoûi: “Ai laø ngöôøi ñöôïc truyeàn ?” Toå baûo: “Ngöôøi coù khaû naêng thì ñöôïc.” Chuùng lieàn bieát. Khi ñoù vaøi traêm ngöôøi ñuoåi theo, muoán cöôùp y baùt, moät vò taêng hoï Traàn, teân Hueä Minh, tröôùc laø töôùng quaân baäc Töù phaåm, taùnh haïnh thoâ thaùo, heát loøng theo tìm, chaïy tröôùc moïi ngöôøi, ñuoåi kòp Hueä Naêng. Hueä Naêng ñeå y baùt treân baøn thaïch noùi: “Y naøy laø bieåu tín, coù theå duøng söùc maø tranh sao !” Hueä Naêng lieàn aån trong luøm coû, Hueä Minh ñeán caàm y leân maø khoâng nhuùc nhích, môùi keâu raèng: “Cö só, cö só ! Toâi vì phaùp maø ñeán chôù khoâng phaûi vì y.” Hueä Naêng beøn böôùc ra ngoài treân baøn thaïch. Hueä Minh lieàn laøm leã thöa: “Mong cö só vì toâi noùi phaùp.” Hueä Naêng baûo: “OÂng ñaõ vì phaùp maø ñeán thì neân döùt saïch caùc duyeân, chôù sanh moät nieäm, toâi vì oâng noùi.” Hueä Minh im laëng giaây laâu. Hueä Naêng baûo: “Khoâng nghó thieän, khoâng nghó aùc, chính khi aáy caùi gì laø baûn lai dieän muïc cuûa Thöôïng toïa Minh ?” Hueä Minh ngay caâu noùi ñoù lieàn ñaïi ngoä. Laïi hoûi: “Ngoaøi maät ngöõ, maät yù treân, coøn coù maät yù khaùc chaêng ?” Hueä Naêng baûo: “Vì oâng noùi töùc khoâng phaûi maät vaäy, oâng neáu phaûn chieáu thì maät ôû beân oâng.” Hueä Minh thöa: “Hueä Minh tuy ôû Huyønh Mai, thaät chöa coù tænh dieän muïc cuûa chính mình, nay nhôø chæ daïy nhö ngöôøi uoáng nöôùc laïnh noùng töï bieát. Nay cö só töùc laø Thaày cuûa Hueä Minh.” Hueä Naêng baûo: “OÂng neáu nhö theá thì toâi cuøng oâng ñoàng thôø Thaày Huyønh Mai, kheùo töï hoä trì.” Hueä Minh laïi thöa: “Hueä Minh töø nay veà sau nhaèm choã naøo ñi ?” Hueä Naêng baûo: “Gaëp Vieân thì döøng, gaëp Moâng thì ôû.” Hueä Minh lieàn leã töø. Hueä Minh trôû veà, xuoáng nuùi baûo nhöõng ngöôøi ñuoåi theo: “Ñi treân nhöõng ñoài nuùi naøy troïn khoâng tìm ra tung tích, phaûi ñi qua ñöôøng khaùc tìm.” Caû chuùng ñuoåi theo ñeàu cho laø ñuùng. Hueä Minh veà sau ñoåi teân laø Ñaïo Minh, ñoù laø traùnh chöõ ñaàu cuûa teân Thaày.

Hueä Naêng sau ñeán Taøo Kheâ laïi bò boïn ngöôøi aùc tìm ñuoåi môùi ôû nôi Töù Hoäi tò naïn trong ñaùm thôï saên, traûi qua möôøi laêm naêm, khi ñoù cuøng nhöõng ngöôøi thôï saên tuøy nghi noùi phaùp. Nhöõng ngöôøi thôï saên thöôøng baûo giöõ gieàng löôùi, khi Hueä Naêng thaáy nhöõng con vaät maéc löôùi ñeàu thaû. Moãi khi ñeán böõa aên, haùi rau gôûi luoäc trong noài thòt, hoaëc coù ngöôøi hoûi thì ñaùp: “Chæ aên rau ôû beân thòt.” Moät hoâm, môùi suy nghó: “Thôøi hoaèng phaùp ñaõ ñeán, khoâng neân troïn troán laùnh.” Hueä Naêng lieàn ñeán chuøa Phaùp Taùnh ôû Quaûng Chaâu, gaëp Phaùp sö AÁn Toâng ñang giaûng kinh Nieát-baøn. Khi aáy coù gioù thoåi, laù phöôùn ñoäng, moät vò taêng noùi gioù ñoäng, moät vò taêng noùi phöôùn ñoäng, hai ngöôøi caõi nhau khoâng thoâi. Hueä Naêng tieán tôùi noùi: “Khoâng phaûi gioù ñoäng, khoâng phaûi phöôùn ñoäng, taâm nhaân giaû ñoäng.” Caû chuùng ñeàu ngaïc nhieân. AÁn Toâng môøi Hueä Naêng ñeán chieáu treân gaïn hoûi aùo nghóa, thaáy Hueä Naêng ñoái ñaùp, lôøi noùi giaûn dò maø nghóa lyù raát ñuùng, khoâng theo vaên töï. AÁn Toâng noùi: “Cö só quyeát ñònh khoâng phaûi laø ngöôøi thöôøng, ñaõ laâu nghe y phaùp cuûa Huyønh Mai ñi veà phöông Nam, ñaâu chaúng phaûi laø cö  só ?” Hueä Naêng noùi: “Chaúng daùm.” AÁn Toâng lieàn laøm leã, xin ñöa y baùt ñaõ ñöôïc truyeàn cho ñaïi chuùng xem. AÁn Toâng laïi thöa: “Huyønh Mai phoù chuùc, vieäc chæ daïy nhö theá naøo ?” Hueä Naêng baûo: “Chæ daïy töùc khoâng, chæ luaän veà kieán taùnh, chaúng luaän thieàn ñònh giaûi thoaùt.” AÁn Toâng thöa: “Sao chaúng luaän thieàn ñònh giaûi thoaùt ?” Hueä Naêng baûo: “Vì aáy laø hai phaùp, khoâng phaûi laø Phaät phaùp. Phaät phaùp laø phaùp chaúng hai.” AÁn Toâng laïi hoûi: “Theá naøo Phaät phaùp laø phaùp chaúng hai ?” Hueä Naêng baûo: “Phaùp sö giaûng kinh Nieát-baøn, roõ ñöôïc Phaät taùnh, aáy laø Phaät phaùp laø phaùp chaúng hai. Nhö Boà-taùt Cao Quí Ñöùc Vöông baïch Phaät: Phaïm töù troïng caám, taïo toäi nguõ nghòch vaø nhaát xieån-ñeà v.v...  seõ ñoaïn thieän caên Phaät taùnh chaêng ? Phaät baûo: Thieän caên coù hai, moät laø thöôøng, hai laø voâ thöôøng, Phaät taùnh chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi voâ thöôøng, theá neân chaúng ñoaïn, goïi laø chaúng hai; moät laø thieän, hai laø chaúng thieän, Phaät taùnh chaúng phaûi thieän, chaúng phaûi chaúng thieän, aáy laø chaúng hai; uaån cuøng vôùi giôùi, phaøm phu thaáy hai, ngöôøi trí roõ thaáu taùnh noù khoâng hai, taùnh khoâng hai töùc laø Phaät taùnh”. AÁn Toâng nghe noùi hoan hæ chaáp tay thöa: “Toâi giaûng kinh ví nhö ngoùi gaïch, nhaân giaû luaän nghóa ví nhö vaøng roøng.” Khi aáy vì Hueä Naêng caïo toùc, nguyeän thôø laøm Thaày.

Hueä Naêng beøn ôû döôùi caây boà-ñeà khai phaùp moân Ñoâng Sôn. Hueä Naêng ñöôïc phaùp ôû Ñoâng Sôn, chòu taát caû nhöõng ñieàu cay ñaéng, maïng gioáng nhö sôïi chæ maønh. Ngaøy nay ñöôïc cuøng vôùi Söû quaân, quan lieâu, Taêng Ni, ñaïo tuïc ñoàng ôû trong hoäi naøy ñaâu khoâng phaûi laø duyeân cuûa nhieàu kieáp, cuõng laø ôû trong ñôøi quaù khöù cuùng döôøng chö Phaät, ñoàng gieo troàng caên laønh môùi nghe caùi nhaân ñöôïc phaùp moân ñoán giaùo naøy. Giaùo aáy laø caùc vò Thaùnh tröôùc ñaõ truyeàn, khoâng phaûi töï trí Hueä Naêng ñöôïc, mong nhöõng ngöôøi nghe caùc vò Thaùnh tröôùc daïy, moãi ngöôøi khieán cho taâm ñöôïc thanh tònh, nghe roài moãi ngöôøi töï tröø nghi, nhö nhöõng vò Thaùnh ñôøi tröôùc khoâng khaùc. Caû chuùng nghe phaùp ñeàu hoan hæ laøm leã roài lui.

?