PHAÅM THÖÙ BAÛY: CÔ DUYEÂN 

DÒCH 

Toå töø ñöôïc phaùp ôû Huyønh Mai, veà ñeán Thieàu Chaâu, thoân Taøo Haàu, moïi ngöôøi ñeàu khoâng bieát (Coù baûn khaùc noùi: Khi Toå ñi ñeán thoân Taøo Haàu, ôû laïi hôn chín thaùng, nhöng Toå töï noùi: Khoâng quaù hôn ba möôi ngaøy, lieàn ñeán Huyønh Mai. Ñaây laø taâm caàu ñaïo chí thieát, ñaâu coù döøng ôû, nhö vaäy cho thôøi gian ñi laø khoâng phaûi). Coù moät nho só laø Löu Chí Löôïc kính troïng Ngaøi laém. Chí Löôïc  coù ngöôøi coâ laøm Ni teân laø Voâ Taän Taïng, thöôøng tuïng kinh Ñaïi Nieát-baøn, Toå nghe qua lieàn bieát ñöôïc dieäu nghóa, môùi vì coâ Ni giaûi noùi. Ni caàm quyeån kinh hoûi chöõ. Toå baûo: “Chöõ thì khoâng bieát, nghóa töùc môøi hoûi.”

Coâ Ni noùi: “Chöõ coøn khoâng bieát, sao coù theå hieåu nghóa ?”

Toå baûo: “Dieäu lyù cuûa Chö Phaät chaúng coù quan heä ñeán vaên töï.”

Coâ Ni kinh laï môùi baûo khaép haøng kyø ñöùc (Kyø ñöùc: Ngöôøi lôùn tuoåi coù ñöùc) trong thoân raèng: “Ñaây laø haøng tu só coù ñaïo, neân thænh cuùng döôøng.” Khi aáy coù chaùu boán ñôøi cuûa Nguïy Voõ Haàu teân laø Taøo Thuùc Löông vaø daân cö trong laøng ñua nhau ñeán chieâm leã Toå. Khi aáy chuøa coå Baûo Laâm, töø cuoái ñôøi Tuøy bò binh löûa laøm taøn pheá, môùi y nôi neàn cuõ döïng laïi ngoâi chuøa, môøi Toå truï trì ôû ñoù, khoâng bao laâu thaønh moät ngoâi chuøa raát trang nghieâm. Toå ôû ñoù hôn chín thaùng laïi bò boïn aùc ñuoåi theo, Toå beøn troán ñeán tröôùc nuùi, bò hoï phoùng hoûa, ñoát coû caây, Toå aån thaân vaøo trong keït ñaù ñöôïc khoûi, treân ñaù ngaøy nay daáu Toå ngoài kieát giaø vaø veát neáp y cuûa Toå vaãn coøn, nhaân ñoù goïi laø hoøn ñaù tò naïn. Toå nhôù Nguõ Toå daïy ñeán Hoaøi vaø Hoäi döøng aån, Ngaøi môùi aån ôû hai aáp aáy.

Taêng Phaùp Haûi: ngöôøi queâ ôû Khuùc Giang, Thieàu Chaâu, ban ñaàu ñeán tham vaán Toå, hoûi raèng: “Töùc taâm töùc Phaät, cuùi xin Ngaøi chæ daïy.”

Toå baûo:  “Nieäm tröôùc chaúng sanh töùc taâm, nieäm sau chaúng dieät töùc Phaät; thaønh taát caû töôùng töùc taâm, lìa taát caû töôùng töùc Phaät, neáu toâi noùi cho ñuû, cuøng kieáp cuõng khoâng heát, haõy laéng nghe toâi noùi keä:                       

                        Töùc taâm laø tueä,

                        Töùc Phaät laø ñònh,

                        Ñònh tueä bình ñaúng,

                        Trong yù thanh tònh.

                        Ngoä phaùp moân naøy,            

                        Do oâng taäp taùnh,

                        Duïng voán khoâng sanh,

                        Song tu laø chaùnh.”

                        (Töùc taâm danh tueä,

                        Töùc Phaät naõi ñònh,

                        Ñònh tueä ñaúng ñaúng,

                        YÙ trung thanh tònh.

                        Ngoä thöû phaùp moân,

                        Do nhöõ taäp taùnh,

                        Duïng boån voâ sanh,

                        Song tu thò chaùnh.)

Ngaøi Phaùp Haûi ngay lôøi ñoù lieàn ñaïi ngoä, laøm baøi keä taùn thaùn:

                        Töùc taâm nguyeân laø Phaät ,

                        Chaúng ngoä maø töï khinh,

                        Con bieát nhaân ñònh tueä,

                        Ñoàng tu lìa caùc vaät.

                        (Töùc taâm nguyeân thò Phaät,

                        Baát ngoä nhi töï khuaát,

                        Ngaõ tri ñònh tueä nhaân,

                        Song tu ly chö vaät.)

Taêng Phaùp Ñaït: ngöôøi ôû Hoàng Chaâu, xuaát gia luùc baûy tuoåi, thöôøng tuïng kinh Phaùp Hoa, ñeán leã Toå maø ñaàu khoâng saùt ñaát. Toå môùi quôû: “Leã maø ñaàu khoâng saùt ñaát, chi baèng ñöøng leã, trong taâm oâng aét coù moäït vaät, vaäy oâng chöùa chaát söï nghieäp gì ?”

Phaùp Ñaït thöa: “Toâi tuïng kinh Phaùp Hoa ñaõ ñeán ba ngaøn boä.”

Toå baûo: “Neáu oâng tuïng ñeán muoân boä, ñöôïc yù kinh maø chaúng cho laø hôn, aét cuøng vôùi ta saùnh vai, nay oâng mang söï nghieäp naøy, troïn khoâng bieát loãi, nghe ta noùi keä:

                        Leã coát chaët côø maïn,

                        Sao ñaàu khoâng saùt ñaát ?

                        Coù ngaõ toäi lieàn sanh,

                        Queân coâng phöôùc voâ tæ.”

                        (Leã baûn chieát maïn traøng,

                        Ñaàu heà baát chí ñòa,

                        Höõu ngaõ toäi töùc sanh,

                        Vong coâng phuùc voâ tæ.)

Toå laïi hoûi: “OÂng teân gì ?”

Phaùp Ñaït thöa: “Teân Phaùp Ñaït.”

Toå baûo: “OÂng teân Phaùp Ñaït maø ñaâu töøng ñaït phaùp.” Laïi noùi baøi keä:

                         “Nay oâng teân Phaùp Ñaït,

                        Chuyeân tuïng chöa töøng thoâi,

                        Tuïng roãng chæ theo tieáng,

                        Saùng taâm hieäu Boà-taùt.

                        Nay oâng vì coù duyeân,

                        Nay toâi vì oâng noùi,

                        Chæ tin Phaät khoâng lôøi,

                        Hoa sen töø mieäng phaùt.”

                        (Nhöõ kim danh Phaùp Ñaït,

                        Caàn tuïng vi höu yeát,

                        Khoâng tuïng ñaõn tuaàn thanh,

                        Minh taâm hieäu Boà taùt.

                        Nhöõ kim höõu duyeân coá,

                        Ngoâ kim vò nhöõ thuyeát,

                        Ñaõn tín Phaät voâ ngoân,

                        Lieân hoa tuøng khaåu phaùt.)

Ngaøi Phaùp Ñaït nghe keä hoái haän, taï loãi thöa: “Töø nay veà sau con seõ khieâm cung ñoái vôùi taát caû. Ñeä töû tuïng kinh Phaùp Hoa maø chöa hieåu ñöôïc nghóa kinh, taâm thöôøng coù nghi, Hoøa thöôïng laø baäc trí tueä roäng lôùn, cuùi mong löôïc noùi nghóa lyù trong kinh.”

Toå baûo: “Phaùp Ñaït, phaùp töùc raát thaâm ñaït maø taâm oâng chaúng ñaït, kinh voán laø khoâng nghi maø taâm oâng khôûi nghi. OÂng tuïng kinh naøy, laáy caùi gì laøm toâng ?”

Phaùp Ñaït thöa: “Hoïc nhaân caên taùnh aùm ñoän, töø tröôùc ñeán nay chæ y vaên maø tuïng nieäm, ñaâu coù bieát toâng thuù.”

Toå baûo: “Toâi khoâng bieát chöõ, oâng thöû laáy kinh tuïng moät bieán, toâi seõ vì oâng giaûi noùi.”

Phaùp Ñaït lieàn to tieáng tuïng kinh, ñeán phaåm Thí Duï, Toå baûo: “Döøng ! Kinh naøy nguyeân lai laáy nhaân duyeân ra ñôøi laøm toâng, duø noùi nhieàu thöù thí duï cuõng khoâng vöôït qua choã naøy. Sao laø nhaân duyeân ? Kinh noùi chö Phaät Theá Toân chæ coù moät ñaïi söï nhaân duyeân maø xuaát hieän ôû ñôøi, moät ñaïi söï ñoù laø Tri kieán Phaät. Ngöôøi ñôøi do meâ beân ngoaøi neân chaáp töôùng, meâ beân trong neân chaáp khoâng. Neáu hay nôi töôùng maø lìa töôùng, nôi khoâng maø lìa khoâng thì trong ngoaøi chaúng meâ, neáu ngoä ñöôïc phaùp naøy, moät nieäm taâm khai, aáy laø khai Tri kieán Phaät. Phaät töùc laø giaùc, phaân laøm boán moân: Khai giaùc tri kieán, Thò giaùc tri kieán, Ngoä giaùc tri kieán, Nhaäp giaùc tri kieán. Neáu nghe khai thò lieàn hay ngoä nhaäp töùc laø giaùc tri kieán, chaân taùnh xöa nay maø ñöôïc xuaát hieän. OÂng deø daët chôù hieåu laàm yù kinh, nghe trong kinh noùi khai thò ngoä nhaäp roài töï cho laø Tri kieán cuûa Phaät, chuùng ta thì voâ phaàn. Neáu khôûi caùi hieåu naøy töùc laø cheâ bai kinh, huûy baùng Phaät vaäy. Phaät kia ñaõ laø Phaät roài, ñaõ ñaày ñuû tri kieán, caàn gì phaûi khai nöõa. Nay oâng phaûi tin Phaät tri kieán ñoù chæ laø töï taâm cuûa oâng, laïi khoâng coù Phaät naøo khaùc; vì taát caû chuùng sanh töï che phuû caùi quang minh, tham aùi traàn caûnh, ngoaøi thì duyeân (vôùi ngoaïi caûnh), trong taâm thì laêng xaêng, cam chòu loâi cuoán, lieàn nhoïc ñöùc Theá Toân kia töø trong tam-muoäi maø daäy, duøng bao nhieâu phöông tieän noùi ñeán ñaéng mieäng, khuyeân baûo khieán caùc oâng buoâng döùt chôù höôùng ra ngoaøi tìm caàu thì cuøng Phaät khoâng hai, neân noùi khai Phaät tri kieán. Toâi cuõng khuyeân taát caû ngöôøi neân thöôøng khai tri kieán Phaät ôû trong taâm cuûa mình. Ngöôøi ñôøi do taâm taø, ngu meâ taïo toäi, mieäng thì laønh taâm thì aùc, tham saân taät ñoá, sieåm nònh, ngaõ maïn, xaâm phaïm ngöôøi haïi vaät, töï khai tri kieán chuùng sanh. Neáu hay chaùnh taâm, thöôøng sanh trí tueä, quaùn chieáu taâm mình, döøng aùc laøm laønh, aáy laø töï khai tri kieán Phaät. OÂng phaûi moãi nieäm khai tri kieán Phaät, chôù khai tri kieán chuùng sanh, khai tri kieán Phaät töùc laø xuaát theá, khai tri kieán chuùng sanh töùc laø theá gian. Neáu oâng chæ nhoïc nhaèn chaáp vieäc tuïng nieäm laøm coâng khoùa thì naøo khaùc con traâu ly meán caùi ñuoâi cuûa noù !”

Phaùp Ñaït thöa: “Neáu vaäy thì chæ ñöôïc hieåu nghóa, chaúng caàn phaûi tuïng kinh chaêng ?”

Toå baûo: “Kinh coù loãi gì ? Ñaâu coù chöôùng ngaïi oâng tuïng, chæ vì meâ ngoä laø taïi ngöôøi, toån giaûm hay lôïi ích laø do mình, mieäng tuïng taâm haønh töùc laø chuyeån ñöôïc kinh, coøn mieäng tuïng maø taâm khoâng haønh töùc laø bò kinh chuyeån. Haõy nghe ta noùi keä ñaây:

                        Taâm meâ Phaùp Hoa chuyeån,

                        Taâm ngoä chuyeån Phaùp Hoa,

                        Tuïng laâu khoâng roõ nghóa,

                        Cuøng nghóa trôû thaønh thuø.

                        Khoâng nieäm nieäm laø chaùnh,

                        Coù nieäm nieäm laø taø,

                        Coù khoâng ñeàu chaúng chaáp,

                        Haèng ngoài xe Baïch Ngöu.”

                        (Taâm meâ Phaùp Hoa chuyeån,

                        Taâm ngoä chuyeån Phaùp hoa,

                        Tuïng kinh cöûu baát minh,

                        Döõ nghóa taùc thuø gia.

                        Voâ nieäm nieäm töùc chaùnh,

                        Höõu nieäm nieäm thaønh taø,

                        Höõu voâ caâu baát keá,

                        Tröôøng ngöï baïch ngöu xa.)

Phaùp Ñaït nghe keä roài baát giaùc rôi leä daàm deà, ngay lôøi noùi lieàn ñaïi ngoä vaø thöa vôùi Toå: “Phaùp Ñaït töø xöa ñeán nay thaät chöa töøng chuyeån Phaùp Hoa maø bò Phaùp Hoa chuyeån.” Laïi thöa: “Kinh noùi caùc vò Ñaïi Thanh-vaên cho ñeán Boà-taùt ñeàu ñem heát khaû naêng suy nghó cuøng chung nghó löôøng cuõng khoâng theå naøo ño ñöôïc trí cuûa Phaät, ngaøy nay khieán keû phaøm phu chæ ngoä ñöôïc töï taâm lieàn goïi laø Tri Kieán Phaät, töï chaúng phaûi laø haøng thöôïng caên neân chöa khoûi nghi baùng. Laïi kinh noùi ba xe: xe deâ, xe nai, xe traâu cuøng vôùi xe traâu traéng khaùc nhau nhö theá naøo ? Cuùi xin Hoøa thöôïng ruû loøng töø khai thò cho.”

Toå baûo: “YÙ kinh roõ raøng, oâng töï meâ traùi. Caùc haïng ngöôøi Tam thöøa khoâng theå ño löôøng ñöôïc trí tueä Phaät, ñoù laø loãi taïi choã ño löôøng. Duø oâng ñem taát caû söï suy nghó maø suy xeùt laïi caøng theâm xa vôøi. Phaät voán vì phaøm phu maø noùi, chaúng phaûi vì Phaät maø noùi, lyù naøy neáu chaúng tin chaéc thì seõ nhö nhöõng vò Thanh-vaên trong hoäi Phaùp Hoa thoái tòch vaäy. Ñaâu chaúng bieát ñaõ ngoài treân xe Baïch Ngöu laïi tìm ba xe ngoaøi cöûa; huoáng laø kinh vaên roõ raøng nhaèm oâng maø noùi, chæ moät Phaät thöøa, khoâng coù thöøa naøo khaùc; hoaëc laø hai, hoaëc laø ba cho ñeán voâ soá phöông tieän, bao nhieâu nhaân duyeân thí duï, ngoân töø noùi veà phaùp aáy ñeàu vì moät Phaät thöøa. OÂng sao chaúng tænh, ba xe laø giaû, laø vieäc thuôû xöa, moät xe laø thaät, laø vieäc hieän nay, chæ daïy oâng deïp giaû trôû veà thaät, sau khi trôû veà thaät, thaät cuõng khoâng teân. Neân bieát coù nhöõng cuûa baùu troïn thuoäc veà oâng, do oâng thoï duïng, laïi khoâng khôûi töôûng cuûa cha, cuõng khoâng khôûi töôûng cuûa con, cuõng khoâng khôûi töôûng duøng, aáy goïi laø trì kinh Phaùp Hoa, töø kieáp naøy ñeán kieáp khaùc, tay khoâng rôøi quyeån kinh, töø saùng ñeán toái khoâng luùc naøo chaúng tuïng kinh.”

Phaùp Ñaït nhôø chæ daïy, vui möøng nhaûy nhoùt lieàn noùi keä khen raèng:

                        Kinh tuïng ba ngaøn boä,

                        Taøo Kheâ moät caâu queân,

                        Chöa roõ yù xuaát theá,

                        Ñaâu heát cuoàng nhieàu ñôøi.

                        Deâ, nai, traâu quyeàn laäp,

                        Tröôùc, giöõa, sau kheùo baøy,

                        Ai bieát trong nhaø löûa,

                        Nguyeân laø vò vua Phaùp.

                        (Kinh tuïng tam thieân boä,

                        Taøo Kheâ nhaát cuù vong,

                        Vò minh xuaát theá chæ,

                        Ninh yeát luïy sanh cuoàng.

                        Döông loäc ngöu quyeàn thieát,

                        Sô trung haäu thieän döông,

                        Thuøy tri hoaû traïch noäi,

                        Nguyeân thò phaùp trung vöông.)

Toå baûo: “Töø nay veà sau oâng môùi ñaùng goïi laø Taêng tuïng kinh.”

Phaùp Ñaït töø ñaây laõnh hoäi huyeàn chæ, cuõng khoâng ngöøng tuïng kinh.

Taêng Trí Thoâng: ngöôøi queâ ôû An Phong thuoäc Thoï Chaâu, ban ñaàu xem kinh Laêng-giaø ñeán hôn moät ngaøn laàn nhöng khoâng hieåu ñöôïc Tam thaân Töù trí, ñeán leã Toå caàu giaûi nghóa naøy. Toå baûo: “Ba thaân laø Thanh tònh Phaùp Thaân, ñoù laø taùnh cuûa oâng, Vieân maõn Baùo thaân laø trí cuûa oâng, Thieân baù öùc Hoùa thaân laø haïnh cuûa oâng vaäy. Neáu lìa baûn taùnh rieâng noùi ba thaân töùc goïi coù thaân maø khoâng trí, neáu ngoä ñöôïc ba thaân khoâng coù töï taùnh töùc laø roõ boán trí Boà-ñeà. Haõy laéng nghe toâi noùi keä:

                        Töï taùnh ñuû ba thaân,

                        Phaùt minh thaønh töù trí,

                        Chaúng lìa duyeân thaáy nghe,

                        Sieâu nhieân leân quaû Phaät.

                        Nay toâi vì oâng noùi,

                        Tin chaéc haèng khoâng meâ,

                        Chôù hoïc ngöôøi tìm caàu,

                        Troïn ngaøy noùi Boà-ñeà.”

                        (Töï taùnh cuï tam thaân,

                        Phaùt minh thaønh töù trí,

                        Baát ly kieán vaên duyeân,

                        Sieâu nhieân ñaêng Phaät ñòa.

                        Ngoâ kim vò nhöõ thuyeát,

                        Ñeá tín vónh voâ meâ,

                        Maïc hoïc trì caàu giaû,

                        Chung nhaät thuyeát Boà ñeà.)

Ngaøi Trí Thoâng laïi thöa: “Veà nghóa Töù trí coù theå nghe ñöôïc chaêng ?”

Toå baûo: “Ñaõ hieåu ba thaân lieàn roõ Töù trí, sao laïi hoûi ö ? Neáu lìa ba thaân rieâng noùi Töù trí, ñaây goïi laø coù trí maø khoâng thaân, töùc ñaây coù trí laïi thaønh voâ trí.” Ngaøi noùi keä:

                        “Ñaïi vieân caûnh trí taùnh thanh tònh,

                        Bình ñaúng taùnh trí taâm khoâng beänh,

                        Dieäu quan saùt trí thaáy khoâng coâng,

                        Thaønh sôû taùc trí ñoàng Vieân caûnh.

                        Nguõ baùt luïc thaát quaû nhaân chuyeån,

                        Chæ duøng danh ngoân khoâng thaät taùnh,

                        Neáu ngay choã chuyeån khoâng daáy nieäm,

                        Ngay nôi oàn naùo haèng ñaïi ñònh.”

                        (Ñaïi vieân caûnh trí taùnh thanh tònh,

                        Bình ñaúng taùnh trí taâm voâ beänh,

                        Dieäu quan saùt trí kieán phi coâng,

                        Thaønh sôû taùc trí ñoàng Vieân caûnh.

                        Nguõ baùt luïc thaát quaû nhaân chuyeån,

                        Ñaõn duïng danh ngoân voâ thaät taùnh,

                        Nhöôïc ö chuyeån xöù baát löu tình,

                        Phoàn höng vónh xöû na- giaø ñònh.)

(Nhö treân noùi chuyeån thöùc thaønh trí, trong kinh noùi: Chuyeån naêm thöùc tröôùc laøm Thaønh sôû taùc trí, chuyeån thöùc thöù saùu laøm Dieäu quan saùt trí, chuyeån thöùc thöù baûy laøm Bình ñaúng taùnh trí, chuyeån thöùc thöù taùm laøm Ñaïi vieân caûnh trí. Tuy thöùc thöù saùu, thöùc thöù baûy laø ôû trong nhaân chuyeån, coøn naêm thöùc tröôùc vaø thöùc thöù taùm laø treân quaû chuyeån, chæ chuyeån teân maø khoâng chuyeån theå.)

Trí Thoâng lieàn ñoán ngoä ñöôïc taùnh trí neân trình keä raèng:

                        “Ba thaân nguyeân theå ta,

                        Töù trí voán taâm saùng,

                        Thaân trí dung khoâng ngaïi,

                        ÖÙng vaät maëc tuøy hình.

                        Khôûi tu ñeàu voïng ñoäng,

                        Giöõ truï traùi chaân tinh,

                        Dieäu chæ nhaân Thaày roõ,

                        Troïn queân teân nhieãm oâ.”

                        (Tam thaân nguyeân ngaõ theå,

                        Töù trí boån taâm minh,

                        Thaân trí dung voâ ngaïi,

                        ÖÙng vaät nhieäm tuøy hình.

                        Khôûi tu giai voïng ñoäng,

                        Thuû truï phæ chaân tinh,

                        Dieäu chæ nhaân Sö hieåu,

                        Chung vong nhieãm oâ danh.)

Taêng Trí Thöôøng: ngöôøi ôû Quí Kheâ, Tín Chaâu, thuôû nhoû xuaát gia, chí caàu thaáy taùnh, moät hoâm ñeán tham leã, Toå hoûi: “OÂng töø ñaâu ñeán, muoán caàu vieäc gì ?”

Sö thöa: “Hoïc nhaân gaàn ñaây ñeán nuùi Baïch Phong ôû Hoàng Chaâu leã Hoøa thöôïng Ñaïi Thoâng nhôø chæ nghóa kieán taùnh thaønh Phaät, nhöng chöa giaûi quyeát ñöôïc hoà nghi, töø xa ñeán ñaây leã Hoøa thöôïng, mong Hoøa thöôïng töø bi chæ daïy.”

Toå baûo: “Kia coù ngoân cuù gì oâng thöû nhaéc laïi xem.”

Trí Thöôøng thöa: “Trí Thöôøng ñeán nôi kia, traûi qua ba thaùng, chöa ñöôïc chæ daïy, vì loøng tha thieát vì phaùp neân moät hoâm rieâng vaøo tröôïng thaát thöa hoûi: Theá naøo laø baûn taâm, baûn taùnh cuûa con ?

Ngaøi Ñaïi Thoâng noùi raèng: OÂng thaáy hö khoâng chaêng ?

Trí Thöôøng ñaùp: Thaáy !

Hoøa thöôïng  Ñaïi  Thoâng hoûi: OÂng thaáy  hö khoâng coù töôùng maïo chaêng ?

Trí Thöôøng ñaùp: Hö khoâng voâ hình maø coù töôùng maïo gì ?

Ngaøi Ñaïi Thoâng baûo: Baûn taùnh cuûa oâng ví nhö hö khoâng, troïn khoâng moät vaät coù theå thaáy, aáy goïi laø chaùnh kieán, khoâng moät vaät coù theå bieát aáy goïi laø chaân tri, khoâng coù xanh, vaøng, daøi, ngaén, chæ thaáy baûn nguyeân thanh tònh, giaùc theå troøn saùng töùc goïi laø thaáy taùnh thaønh Phaät, cuõng goïi laø Nhö Lai Tri Kieán.

 Hoïc nhaân tuy nghe lôøi naøy vaãn chöa giaûi quyeát xong (ñieàu nghi), cuùi xin Hoøa thöôïng chæ daïy.”

Toå baûo: “Lôøi Thaày kia noùi vaãn coøn kieán tri neân khieán oâng chöa roõ, nay toâi chæ oâng moät baøi keä:

                        Chaúng thaáy moät phaùp coøn thaáy khoâng,

                        Gioáng nhö maây noåi che maët nhaät,

                        Chaúng bieát moät phaùp giöõ bieát khoâng,

                        Laïi nhö hö khoâng sanh ñieän chôùp.

                        Tri kieán naøy boãng nhieân daáy leân,

                        Laàm nhaän ñaâu töøng hieåu phöông tieän,

                        OÂâng phaûi moät nieäm töï bieát loãi,

                        Töï kyû linh quang thöôøng hieån hieän.”

                        (Baát kieán nhaát phaùp toàn voâ kieán,

                        Ñaïi tôï phuø vaân giaø nhaät dieän,

                        Baát tri nhaát phaùp thuû khoâng tri,

                        Hoaøn nhö thaùi hö sanh thieåm ñieän.

                        Thöû chi tri kieán mieát nhieân höng,

                        Thaùc nhaän haø taèng giaûi phöông tieän,

                        Nhöõ ñöông nhaát nieäm töï tri phi,

                        Töï kyû linh quang thöôøng hieån hieän.)

Trí Thöôøng nghe baøi keä roài taâm yù hoaùt nhieân, beøn noùi keä raèng:

                        “Voâ côù khôûi tri kieán,

                        Chaáp töôùùng caàu Boà-ñeà,

                        Tình coøn moät nieäm ngoä,

                        Ñaâu vöôït meâ ngaøn xöa.

                        Töï taùnh giaùc nguyeân theå,

                        Tuøy chieáu luoáng ñoåi dôøi,

                        Chaúng vaøo thaát Toå sö,

                        Môø mòt chaïy hai ñaàu.”

                        (Voâ ñoan khôûi tri kieán,

                        Tröôùc töôùng caàu Boà-ñeà,

                        Tình toànnhaát nieäm ngoä,

                        Ninh vieät tích thôøi meâ.

                        Töï taùnh giaùc nguyeân theå,

                        Tuøy chieáu uoång thieân löu,

                        Baát nhaäp Toå sö thaát,

                        Mang nhieân thuù löôõng ñaàu.)

Trí Thöôøng moät hoâm hoûi Toå: “Phaät noùi phaùp ba thöøa, laïi noùi Toái thöôïng thöøa, ñeä töû chöa hieåu, cuùi mong Ngaøi vì chæ daïy.”

Toå baûo: “OÂng xem nôi baûn  taâm  mình, chôù coù chaáp phaùp töôùng beân ngoaøi. Phaùp khoâng coù boán thöøa, taâm ngöôøi töï coù nhöõng sai bieät. Thaáy nghe tuïng ñoïc laø Tieåu thöøa, ngoä phaùp hieåu nghóa laø Trung thöøa, y phaùp tu haønh laø Ñaïi thöøa, muoân phaùp troïn thoâng, muoân phaùp ñaày ñuû, taát caû khoâng nhieãm, lìa caùc phaùp töôùng, moät cuõng khoâng ñöôïc, goïi laø Toái thöôïng thöøa. Thöøa laø nghóa haønh, khoâng phaûi ôû mieäng tranh, oâng phaûi töï tu chôù coù hoûi toâi, trong taát caû thôøi, töï taùnh töï nhö.”

Trí Thöôøng lieàn leã taï vaø haàu Toå ñeán troïn ñôøi.

Taêng Chí Ñaïo: ngöôøi queâ ôû Nam Haûi, Quaûng Chaâu ñeán thöa hoûi, thöa raèng: “Hoïc nhaân töø xuaát gia, xem kinh Nieát-baøn hôn möôøi naêm chöa roõ ñöôïc ñaïi yù, cuùi mong Hoøa thöôïng thöông xoùt chæ daïy.”

Toå baûo : “Choã naøo oâng chöa roõ ?”

Thöa raèng: “Chö haïnh voâ thöôøng, laø phaùp sanh dieät, sanh dieät dieät roài, tòch dieät laø vui, nôi ñaây con nghi ngôø.”

Toå hoûi : “OÂng nghi nhö theá naøo ?”

Thöa raèng: “Taát caû chuùng sanh ñeàu coù hai thaân goïi laø saéc thaân vaø phaùp thaân. Saéc thaân voâ thöôøng coù sanh coù dieät, phaùp thaân coù thöôøng khoâng tri khoâng giaùc. Kinh noùi: Sanh dieät dieät roài, tòch dieät laø vui, chaúng bieát thaân naøo tòch dieät, thaân naøo thoï vui ? Neáu laø saéc thaân, khi saéc thaân tòch dieät, boán ñaïi phaân taùn, toaøn laø khoå, khoå khoâng theå noùi vui; neáu phaùp thaân tòch dieät töùc ñoàng coû caây gaïch ñaù, ai seõ thoï vui ? Laïi phaùp taùnh laø theå cuûa sanh dieät, naêm uaån laø duïng cuûa sanh dieät, moät theå naêm duïng, sanh dieät laø thöôøng, sanh thì töø theå khôûi duïng, dieät thì töø duïng nhieáp veà theå, neáu cho laïi sanh töùc laø loaøi höõu tình khoâng ñoaïn khoâng dieät, neáu chaúng cho laïi sanh töùc laø haèng trôû veà tòch dieät thì ñoàng vôùi vaät voâ tình, nhö theá aét taát caû phaùp bò söï ngaên caám cuûa Nieát-baøn, coøn chaúng ñöôïc sanh, coù gì laø vui ?”

Toå quôû: “OÂng laø Thích töû sao laïi taäp theo ngoaïi ñaïo veà ñoaïn kieán vaø thöôøng kieán maø luaän nghò veà phaùp Toái thöôïng thöøa. Cöù theo lôøi oâng noùi, töùc laø ngoaøi saéc thaân rieâng coù phaùp thaân, lìa sanh dieät ñeå caàu tòch dieät, laïi suy luaän Nieát-baøn thöôøng laïc noùi coù thaân thoï duïng, ñaây laø chaáp laãn veà sanh töû, ñaém meâ caùi vui theá gian; nay oâng neân bieát, Phaät vì taát caû ngöôøi meâ nhaän thaân naêm uaån hoøa hôïp laøm theå töôùng cuûa mình, phaân bieät taát caû phaùp cho laø töôùng ngoaïi traàn, öa sanh, gheùt cheát, nieäm nieäm ñoåi dôøi, khoâng bieát laø moäng huyeãn hö giaû, luoáng chòu luaân hoài, laáy thöôøng laïc Nieát-baøn ñoåi thaønh töôùng khoå, troïn ngaøy tìm caàu. Phaät vì thöông nhöõng ngöôøi naøy, môùi chæ daïy Nieát-baøn chaân laïc, trong saùt-na khoâng coù töôùng sanh, trong saùt-na khoâng coù töôùng dieät, laïi khoâng coù sanh dieät coù theå dieät, aáy laø tòch dieät hieän tieàn. Chính ngay khi hieän tieàn cuõng khoâng coù caùi löôïng hieän tieàn, môùi goïi laø thöôøng laïc. Vui naày khoâng coù ngöôøi thoï, cuõng khoâng coù ngöôøi chaúng thoï, haù coù teân moät theå naêm duïng, huoáng laø laïi noùi Nieát-baøn ngaên caám caùc phaùp khieán haèng chaúng sanh. Ñaây laø oâng cheâ Phaät huûy phaùp. Haõy nghe ta noùi keä:

                        Ñaïi Nieát-baøn voâ thöôïng,

                        Troøn saùng thöôøng laëng soi,

                        Phaøm ngu goïi laø cheát,

                        Ngoaïi ñaïo chaáp laø ñoaïn.

                        Nhöõng ngöôøi caàu Nhò thöøa,

                        Cho ñoù laø voâ taùc,

                        Troïn thuoäc choã tình chaáp,

                        Goác saùu möôi hai chaáp.

                        Doái laäp teân hö giaû,

                        Sao ñaït nghóa chaân thaät,

                        Chæ coù ngöôøi vöôït qua,

                        Thoâng suoát khoâng thuû xaû.

                        Do bieát phaùp naêm uaån,

                        Vaø ngaõ ôû trong uaån,

                        Ngoaøi hieän caùc saéc töôïng,

                        Moãi moãi töôùng aâm thanh.

                        Bình ñaúng nhö moäng huyeãn,

                        Khoâng khôûi chaáp phaøm thaùnh,

                        Khoâng khôûi hieåu Nieát-baøn,

                        Hai beân, ba meù döùt.

                        Thöôøng hieän duïng caùc caên,

                        Maø chaúng khôûi töôûng duïng,

                        Phaân bieät taát caû phaùp,

                        Khoâng khôûi töôûng phaân bieät.

                        Kieáp hoûa ñoát bieån caû,

                        Gioù thoåi nuùi chaïm nhau,

                        Chaân thöôøng tòch dieät vui,

                        Töôùng Nieát-baøn nhö theá.

                        Nay toâi gaéng göôïng noùi,

                        Khieán oâng boû taø kieán,

                        OÂâng chôù theo lôøi hieåu,

                        Nhaän oâng bieát ít phaàn.”

                        (Voâ thöôïng Ñaïi Nieát baøn,

                        Vieân minh thöôøng tòch chieáu,

                        Phaøm ngu vò chi töû,

                        Ngoaïi ñaïo chaáp vi ñoaïn.

                        Chö caàu nhò thöøa nhaân,

                        Muïc dó vi voâ taùc,

                        Taän thuoäc tình sôû keá,

                        Luïc thaäp nhò kieán baûn.

                        Voïng laäp hö giaû danh,

                        Haø vi chaân thaät nghóa,

                        Duy höõu quaù löôïng nhaân,

                        Thoâng ñaït voâ thuû xaû.

                        Dó tri nguõ uaån phaùp,

                        Caäp dó uaån trung ngaõ,

                        Ngoaïi hieän chuùng saéc töôïng,

                        Nhaát nhaát aâm thanh töôùng.

                        Bình ñaúng nhö moäng huyeãn,

                        Baát khôûi phaøm thaùnh kieán,

                        Baát taùc Nieát baøn giaûi,

                        Nhò bieân tam teá ñoaïn.

                        Thöôøng öùng chö caên duïng,

                        Nhi baát khôûi duïng töôûng,

                        Phaân bieät nhaát thieát phaùp,

                        Baát khôûi phaân bieät töôûng.

                        Kieáp hoaû thieâu haûi ñeå,

                        Phong coå sôn töông kích,

                        Chaân thöôøng tòch dieät laïc,

                        Nieát baøn töôùng nhö thò.

                        Ngoâ kim cöôõng ngoân thuyeát,

                        Linh nhöõ xaû taø kieán,

                        Nhöõ vaät tuøy ngoân giaûi,

                        Höùa nhöõ tri thieåu phaàn.)

Chí Ñaïo nghe keä ñaïi ngoä, vui möøng nhaûy nhoùt, laøm leã roài lui.

Thieàn sö Haønh Tö: sanh taïi An Thaønh, Kieát Chaâu, hoï Löu, nghe phaùp tòch Taøo Kheâ giaùo hoùa thaïnh haønh, Ngaøi thaúng ñeán tham leã, beøn hoûi: “Phaûi laøm vieäc gì maø khoâng rôi vaøo giai caáp ?”

Toå hoûi: “OÂng töøng laøm vieäc gì ñeán ?”

Ngaøi thöa: “Thaùnh ñeá cuõng khoâng laøm.”

Toå baûo: “Rôi vaøo giai caáp naøo ?”

Ngaøi thöa: “Thaùnh ñeá coøn chaúng laøm thì coù giai caáp naøo ?”

Toå thaàm nhaän ñoù, khieán ngaøi Haønh Tö thuû chuùng. Moät hoâm Toå baûo ngaøi Haønh Tö: “OÂng neân phaân hoùa moät nôi, khoâng khieán cho ñoaïn döùt.”

Ngaøi Haønh Tö ñaõ ñöôïc phaùp beøn trôû veà Kieát Chaâu, treân nuùi Thanh Nguyeân hoaèng phaùp, noái tieáp giaùo hoùa. Sau Ngaøi tòch, thuïy laø Hoaèng Teá Thieàn sö.

Thieàn sö Hoaøi Nhöôïng: queâ ôû Kim Chaâu, con nhaø hoï Ñoã, ban ñaàu ñeán yeát kieán Quoác sö An ôû Tung Sôn. Quoác sö An môùi khuyeán khích Sö ñeán Taøo Kheâ tham vaán. Khi Ngaøi ñeán leã baùi Toå, Toå hoûi: “ÔÛ ñaâu laïi ?”

Ngaøi thöa: “ÔÛ Tung Sôn.”

Toå baûo: “Ñem ñöôïc vaät gì laïi ?”

Ngaøi thöa: “Noùi gioáng moät vaät töùc chaúng truùng.”

Toå baûo: “Laïi coù tu chöùng chaêng ?”

Ngaøi thöa: “Tu chöùng töùc chaúng khoâng, nhieãm oâ töùc chaúng ñöôïc.”

Toå baûo: “Chæ caùi chaúng nhieãm oâ naày laø choã chö Phaät hoä nieäm; oâng ñaõ nhö theá, ta cuõng nhö theá. Taây thieân toå Baùt-nhaõ Ña-la saám raèng: Döôùi chaân oâng coù moät con ngöïa tô ñaïp cheát ngöôøi trong thieân haï, öùng ôû nôi taâm oâng, khoâng caàn phaûi noùi ra.”

Ngaøi Hoaøi Nhöôïng hoaùt nhieân  kheá hoäi, lieàn haàu haï Toå möôøi laêm naêm, moãi ngaøy caøng thaâm ñöôïc söï huyeàn aùo. Sau Ngaøi ñeán nuùi Nam Nhaïc, xieån döông Thieàn Toâng, khi tòch Ngaøi ñöôïc saéc ban hieäu Ñaïi Tueä Thieàn sö.

Thieàn sö Huyeàn Giaùc: ôû Vónh Gia, hoï Ñôùi, queâ ôû OÂn Chaâu, thuôû nhoû taäp kinh luaän, chuyeân veà phaùp moân chæ quaùn cuûa toâng Thieân Thai, nhaân xem kinh Duy Ma Caät phaùt minh ñöôïc taâm ñòa; chôït gaëp ñeä töû cuûa Toå laø Huyeàn Saùch thaêm hoûi, cuøng baøn chuyeän soâi noåi maø moãi lôøi noùi ra ñeàu thaàm hôïp vôùi chö Toå. Huyeàn Saùch hoûi: “Nhaân giaû ñöôïc phaùp nôi Thaày naøo ?”

Huyeàn Giaùc ñaùp: “Toâi nghe kinh luaän Phöông ñaúng moãi vò ñeàu coù Thaày truyeàn thöøa, sau nôi kinh Duy Ma Caät ngoä ñöôïc Phaät taâm toâng maø chöa coù ngöôøi chöùng minh.”

Huyeàn Saùch baûo: “Töø ñöùc Phaät Oai AÂm Vöông veà tröôùc töùc ñöôïc, töø Phaät Oai AÂm Vöông veà sau, khoâng Thaày maø töï ngoä troïn laø thieân nhieân ngoaïi ñaïo.”

Huyeàn Giaùc noùi: “Xin nhaân giaû vì toâi chöùng minh.”

Huyeàn Saùch baûo: “Lôøi toâi nheï, ôû Taøo Kheâ coù Luïc Toå Ñaïi sö boán phöông nhoùm hoïp veà ñeàu laø nhöõng ngöôøi thoï phaùp. Neáu oâng chòu ñi thì cuøng toâi ñoàng ñi.”

Huyeàn Giaùc beøn ñoàng vôùi Huyeàn Saùch ñeán tham vaán. Khi ñeán, Huyeàn Giaùc nhieãu Toå ba voøng, choáng tích tröôïng maø ñöùng. Toå baûo: “Phaøm laø Sa-moân phaûi ñuû ba ngaøn oai nghi, taùm muoân teá haïnh, Ñaïi ñöùc töø phöông naøo ñeán, sanh ñaïi ngaõ maïn ?”

Huyeàn Giaùc thöa: “Sanh töû laø vieäc lôùn, voâ thöôøng mau choùng.”

Toå baûo: “Sao chaúng theå nhaän caùi voâ sanh, lieãu khoâng mau ö ?”

Huyeàn Giaùc thöa: “Theå töùc laø voâ sanh, lieãu voán khoâng coù mau.”

Toå baûo: “Nhö theá, nhö theá !”

Huyeàn Giaùc môùi  ñaày ñuû oai nghi leã baùi, trong choác laùt lieàn caùo töø. Toå baûo: “Trôû veà choùng vaäy ?”

Huyeàn Giaùc thöa: “Voán töï khoâng ñoäng, haù coù   mau ö ?”

Toå baûo: “Ai bieát chaúng ñoäng ?” Huyeàn Giaùc thöa: “Nhaân giaû töï sanh phaân bieät.”

Toå baûo: “OÂng raát ñöôïc caùi yù voâ sanh.”

Huyeàn Giaùc thöa: “Voâ sanh haù coù yù sao ?”

Toå baûo: “Neáu khoâng yù thì ai bieát phaân bieät ?”

Huyeàn Giaùc thöa: “Phaân bieät cuõng khoâng phaûi yù.”

Toå baûo: “Laønh thay ! Haõy döøng laïi moät ñeâm.”

Thôøi nhaân goïi laø Nhaát tuùc giaùc. Sau Ngaøi coù tröôùc taùc boä Chöùng Ñaïo Ca, thònh haønh ôû ñôøi. Thuïy laø Voâ Töôùng Ñaïi sö, ngöôøi ñöông thôøi xöng laø Chaân Giaùc.

Thieàn giaû Trí Hoaøng: ban ñaàu tham hoïc nôi Nguõ Toå, töï cho ñaõ ñöôïc chaùnh thoï, môùi caát am ngoài thieàn maõi traûi qua hai möôi naêm. Ñeä töû cuûa Toå laø Huyeàn Saùch du phöông ñeán Haø Soùc nghe danh ngaøi Trí Hoaøng, lieàn ñeán am hoûi: “OÂng ôû ñaây laøm gì ?”

Trí Hoaøng noùi: “Nhaäp ñònh.”

Huyeàn Saùch hoûi: “OÂng noùi nhaäp ñònh laø coù taâm nhaäp hay khoâng taâm nhaäp ? Neáu khoâng taâm nhaäp thì taát caû voâ tình coû caây ngoùi ñaù neân ñöôïc ñònh; neáu coù taâm nhaäp thì taát caû loaøi höõu tình haøm thöùc cuõng neân ñöôïc ñònh.”

Trí Hoaøng baûo: “Toâi chính khi nhaäp ñònh chaúng thaáy coù caùi coù taâm vaø khoâng taâm.”

Huyeàn  Saùch  noùi: “Chaúng  thaáy   coù  taâm  vaø khoâng  taâm töùc laø thöôøng  ñònh, sao laïi (noùi) coù xuaát nhaäp, neáu coù xuaát nhaäp töùc laø khoâng phaûi Ñaïi ñònh.”

Hoaøng khoâng traû lôøi ñöôïc. Giaây laâu môùi hoûi: “Thaày keáù thöøa ai ?”

Huyeàn Saùch noùi: “Thaày toâi laø Luïc Toå ôû Taøo Kheâ.”

Trí Hoaøng hoûi: “Luïc Toå laáy gì laøm Thieàn ñònh ?”

Huyeàn Saùch ñaùp: “Thaày toâi noùi: Dieäu traïm vieân tòch, theå duïng nhö nhö, naêm aám voán khoâng, saùu traàn chaúng phaûi coù, chaúng ra chaúng vaøo, chaúng ñònh chaúng loaïn, taùnh thieàn khoâng truï, lìa truï thieàn tòch, taùnh thieàn khoâng sanh, lìa sanh thieàn töôûng, taâm nhö hö khoâng cuõng khoâng coù caùi löôïng cuûa hö khoâng.”

Trí Hoaøng nghe lôøi noùi aáy beøn ñi thaúng ñeán yeát kieán Luïc Toå.

Luïc Toå hoûi: “Nhaân giaû töø ñaâu ñeán?”

Trí Hoaøng lieàn thuaät laïi ñaày ñuû duyeân tröôùc.

Luïc Toå baûo: “Thaät nhö lôøi ñaõ noùi. OÂng chæ taâm nhö hö khoâng maø chaúng coù kieán chaáp khoâng, öùng duïng khoâng ngaên ngaïi, ñoäng vaø tònh ñeàu khoâng taâm, tình phaøm thaùnh ñeàu queân, naêng sôû ñeàu döùt, taùnh töôùng nhö nhö, khoâng coù luùc naøo maø chaúng ñònh.”

Trí Hoaøng ngay nôi ñaây lieàn ñaïi ngoä, hai möôi naêm ñaõ ñöôïc taâm, troïn khoâng aûnh höôûng. Ñeâm aáy ôû Haø Baéc, daân chuùng nghe trong hö khoâng coù tieáng noùi: “Thieàn sö Hoaøng ngaøy nay ñöôïc ñaïo.” Trí Hoaøng sau ñoù leã töø trôû veà Haø Baéc, khai hoùa boán chuùng.

Coù vò Taêng hoûi Toå: “YÙ chæ Huyønh Mai ngöôøi naøo ñöôïc ?”

Toå ñaùp: “Ngöôøi hieåu Phaät phaùp ñöôïc !”

Taêng thöa: “Hoøa thöôïng laïi ñöôïc chaêng ?”

Toå baûo: “Ta chaúng hieåu Phaät phaùp.”

Moät hoâm Toå muoán giaët laù y ñaõ ñöôïc truyeàn trao nhöng khoâng coù suoái toát ñeå giaët, nhaân Ngaøi ñeán sau chuøa khoaûng naêm daëm, thaáy treân nuùi caây coái um tuøm, khí toát xoay quanh, Ngaøi lieàn caém caây tích tröôïng saâu xuoáng ñaát, nöôùc lieàn phuùn leân theo tay Ngaøi, chöùa laïi thaønh caùi ao, Ngaøi lieàn quì goái giaët y treân ñaù. Chôït coù moät vò Taêng ñeán leã baùi thöa raèng: “Phöông Bieän laø ngöôøi Taây Thuïc, vöøa roài ôû nöôùc Nam Thieân Truùc, thaáy ngaøi Ñaït-ma Ñaïi sö daïy Phöông Bieän phaûi choùng ñeán nöôùc Ñöôøng laø nôi toâi truyeàn Chaùnh phaùp nhaõn taïng vaø y Taêng-giaø-leâ cuûa Toå Ca-dieáp, thaáy truyeàn ñeán ñôøi thöù saùu nôi Thieàu Chaâu ôû Taøo Kheâ, oâng neân ñeán  ñoù chieâm  leã. Phöông Bieän töø  xa ñeán, cuùi mong ñöôïc thaáy y baùt ñaõ ñöôïc truyeàn.”

Toå beøn ñöa ra cho oâng xem, lieàn hoûi: “Thöôïng nhaân laøm ngheà gì ?”

Phöông Bieän ñaùp: “Chuyeân ngheà ñaép töôïng.”

Toå nghieâm saéc maët laïi baûo: “OÂng thöû ñaép xem.”

Phöông Bieän môø mòt khoâng bieát. Qua maáy ngaøy, oâng ñaép ñöôïc töôïng cuûa Toå, cao baûy taác, raát ñeïp ñeõ.

Toå cöôøi, baûo: “OÂng chæ gioûi taùnh ñaép maø chaúng gioûi taùnh Phaät.” Toå ñöa tay xoa ñaàu Phöông Bieän noùi: “OÂng haèng vì ngöôøi, Trôøi laøm phöôùc ñieàn.” Toå lieàn laáy y ñeàn coâng, Phöông Bieän laáy y chia laøm ba phaàn: moät phaàn ñaép vaøo töôïng, moät phaàn thì oâng löu laïi, coøn moät phaàn thì goùi choân xuoáng ñaát, theà raèng: “Sau naøy, ngöôøi naøo ñaøo ñöôïc y naøy laø toâi taùi sanh ñeå truï trì nôi ñaây döïng laäp laïi chuøa chieàn.”

(Ñeán ñôøi Toáng, nieân hieäu Gia Höïu naêm thöù taùm, coù vò Taêng teân laø Duy Tieân, khi söûa chuøa, ñaøo ñaát ñöôïc y nhö môùi, coøn töôïng cuûa Phöông Bieän ñaép thì ñeå ôû chuøa Cao Tuyeàn, cuùng kính caàu nguyeän ñeàu ñöôïc nhö yù.)    

Coù vò Taêng ñoïc baøi keä cuûa Thieàn sö Ngoïa Luaân raèng:

                        Ngoïa Luaân coù taøi naêng,

                        Hay ñoaïn traêm tö töôûng,

                        Ñoái caûnh taâm chaúng khôûi,

                        Boà-ñeà ngaøy ngaøy lôùn.

                        (Ngoïa Luaân höõu kyõ löôõng,

                        Naêng ñoaïn baùch tö töôûng,

                        Ñoái caûnh taâm baát khôûi,

                        Boà ñeà nhaät nhaät tröôûng.)

Toå nghe qua lieàn noùi: “Baøi keä naøy chöa roõ ñöôïc taâm ñòa, neáu y ñaây maø tu, aáy laø theâm troùi buoäc”, nhaân ñoù Toå noùi moät baøi keä:

                        Hueä Naêng khoâng coù taøi,

                        Chaúng ñoaïn traêm tö töôûng,

                        Ñoái caûnh taâm thöôøng khôûi,

                        Boà-ñeà laøm gì lôùn.

                        (Hueä Naêng moät kyõ löôõng,

                        Baát ñoaïn baùch tö töôûng,

                        Ñoái caûnh taâm soå khôûi.

                        Boà ñeà taùc ma tröôûng.

?