CAÙC BAØI KEÄ

1. AÂm:

                        NIEÂM TAÂM HOA KEÄ

            Thích Ca xuaát theá ñaïi nhaân duyeân,

            Ca Dieáp ñaàu cô ñaéc aán truyeàn.

            Nieâm hoa vi tieáu nghieãm nhieân taïi,

            Laïc dieäp phaân phöông bieán ñaïi thieân.

Dòch:

                        KEÄ ÑÖA HOA TAÂM

            Theá Toân xuaát hieän ñaïi nhaân duyeân,

            Ca Dieáp hôïp cô ñöôïc aán truyeàn.

            Ñöa hoa cöôøi mæm vaãn coøn ñaáy,

            Laù ruïng höông thôm khaép ñaïi thieân.

GIAÛNG:

Nieâm Taâm Hoa Keä laø keä ñöa hoa taâm, chæ hình aûnh ñöùc Phaät ñöa caønh hoa treân hoäi Linh Sôn, döôùi ñaïi chuùng ngaøi Ca Dieáp nhìn leân thaáy lieàn mæm cöôøi.

“Theá Toân xuaát hieän ñaïi nhaân duyeân”, ñöùc Phaät ra ñôøi vì coù ñaïi söï nhaân duyeân. Ñaïi söï nhaân duyeân laø gì? Laø khai thò chuùng sanh ngoä nhaäp Phaät tri kieán hay taùnh giaùc.

“Ca Dieáp hôïp cô ñöôïc aán truyeàn”, ngaøi Ca Dieáp nhìn hoa sen, do Ngaøi öùng hôïp vôùi choã Phaät muoán chæ neân Ngaøi lieàn ñöôïc truyeàn taâm aán.

“Ñöa hoa cöôøi mæm vaãn coøn ñaáy”, hình aûnh ñöùc Phaät ñöa caønh hoa, Toå Ca Dieáp mæm cöôøi ñeán nay vaãn coøn ñoù, khoâng maát.

“Laù ruïng höông thôm khaép ñaïi thieân”, nôi nôi choán choán ñeàu ñöôïc höôûng höông vò cuûa vieäc taâm truyeàn. Hình aûnh truyeàn taâm töø buoåi ban ñaàu ñöùc Phaät ñöa caønh hoa sen leân, Toå Ca Dieáp hôïp cô caûm öùng lieàn ñöôïc truyeàn taâm aán, hình aûnh ñoù maõi ñeán ngaøy nay vaãn coøn. Ngaøy xöa chæ coù ñöùc Phaät vôùi ngaøi Ca Dieáp, maø nay nôi naøo choán naøo cuõng coù hình aûnh ñoù ñem laïi söï an laønh toát ñeïp cho nhieàu ngöôøi.

2. AÂm:

            Nieâm hoa vi tieáu chæ truyeàn lai,

            Chaùnh  phaùp tuøng tö xöù xöù khai.

            Ñieän quyeän phong trì höu nghó nghò,

            Ñöùc Sôn, Laâm Teá haùt nhö loâi.

Dòch:

            Ñöa hoa cöôøi mæm chæ truyeàn ñaây,

            Chaùnh phaùp töø nay choán choán baøy.

            Ñieän cuoán gioù ñuøa thoâi nghó tính,

            Ñöùc Sôn, Laâm Teá heùt vang tai.

GIAÛNG:

“Ñöa hoa cöôøi mæm chæ truyeàn ñaây, Chaùnh phaùp töø nay choán choán baøy”. Ñöùc Phaät ñöa hoa sen, Toå Ca Dieáp mæm cöôøi. Toâng chæ aáy truyeàn maõi ñeán  ngaøy nay, chaùnh phaùp ñoù töø xöa ñeán nay, khaép nôi ñeàu hieån baøy. ÔÛ Trung Hoa, Vieät Nam, Nhaät Baûn, Trieàu Tieân v.v... ñeàu coøn hình aûnh ñoù vaø ñeàu truyeàn baù taâm toâng naày.

“Ñieän cuoán gioù ñuøa thoâi nghó tính”. Loái truyeàn ñoù nhanh nhö ñieän chôùp, nhö gioù ñuøa, ñöøng duøng taâm nghó nghò tính toaùn. Nghóa laø moät caâu noùi, moät haønh ñoäng maø chuùng ta khoâng theo kòp, hay laø khoâng baét ñöôïc thì noù ñi maát, cho neân:

“Ñöùc Sôn, Laâm Teá heùt vang tai”. Moät tieáng heùt cuûa Ñöùc Sôn, moät tieáng heùt cuûa Laâm Teá ñuû cho chuùng ta ngoä ñaïo, coøn neáu mình chaäm thì khoâng bao giôø thaáy, khoâng bao giôø nhaän ra ñöôïc.

3. AÂm:

            Linh Sôn hoäi thöôïng nieâm hoa nhaät,

            Ca Dieáp thaân truyeàn höôùng thöôïng cô.

            Tuøng thöû tueä ñaêng quang hieån haùch,

            Phoå thieân ñaïi ñòa maõn tröôøng huy.

Dòch:

            Treân hoäi Linh Sôn dôû caønh hoa,

            Thaân truyeàn Ca Dieáp nhaèm thöôïng cô.

            Ñeøn tueä töø ñaây caøng röïc rôõ,

            Ñaát trôøi ñaày khaép maõi saùng loøa.

GIAÛNG:

Qua baøi keä chuùng ta thaáy roõ raøng laëp ñi laëp laïi yù nghóa ñöùc Phaät ñöa caønh hoa Toå Ca Dieáp mæm cöôøi, ñoù laø tinh thaàn Thieàn Toâng töø thuôû ñöùc Phaät Thích Ca truyeàn maõi ñeán ngaøy nay. Ñöôøng loái Phaät ñöa caønh hoa, ngaøi Ca Dieáp mæm cöôøi laø nhaèm vaøo haøng thöôïng cô. Khi ngöôøi thöôïng cô ngoä ñöôïc roài thì töø ñoù seõ laø ngoïn ñeøn, laø caây ñuoác trí tueä soi saùng cho moïi ngöôøi, neân noùi “Ñeøn tueä töø ñaây caøng röïc rôõ”. Röïc rôõ ñeán ñaâu? “Ñaát trôøi ñaày khaép maõi saùng loøa”, khaép nôi khaép choán ñaâu ñaâu cuõng saùng ngôøi.

Toùm laïi ba baøi keä treân laø nhaém thaúng vieäc ñöùc Phaät ñöa caønh hoa sen, Toå Ca Dieáp mæm cöôøi, ñoù laø ngoä ñöôïc taâm nhaân thaáy caønh hoa, neân goïi laø keä ñöa hoa taâm.

4. AÂm:

                        MAÄT THOÏ TAÂM ÑAÊNG

            Nhaát ñieåm taâm ñaêng Phaät nhaõn sanh,

            Töông truyeàn töù muïc coá phaân minh.

            Lieân phöông tuïc dieäm quang voâ taän,

            Phoå phoù thieàn laâm thoï höõu tình.

Dòch:

                        THAÀM TRAO ÑEØN TAÂM

            Moät ngoïn ñeøn taâm maét Phaät sanh,

            Ñoàn raèng boán maét ngoù phaân minh.

            Tieáp höông noái löûa saùng khoâng döùt,

            Trao khaép röøng thieàn chuùng höõu tình.

GIAÛNG:

Baøi treân chæ noùi Phaät ñöa caønh hoa, Toå Ca Dieáp mæm cöôøi, baøi naày noùi theâm maét Phaät nhìn xuoáng, ngaøi Ca Dieáp nhìn leân, boán maét ñoái nhau, nhaân ñoù Ngaøi ngoä neân goïi laø Maät thoï taâm ñaêng, töùc laø thaàm trao ñeøn taâm. Trao baèng caùch naøo?

“Moät ngoïn ñeøn taâm maét Phaät sanh.” Maét Phaät nhìn Toå Ca Dieáp, ñoù laø Phaät ñaõ ñem ngoïn ñeøn taâm trao cho Toå.

“Ñoàn raèng boán maét ngoù phaân minh”. Phaät nhìn xuoáng, Toå nhìn leân, boán maét ngoù roõ raøng, ñoù laø ñaõ trao taâm aán roài.

“Tieáp höông noái löûa saùng khoâng döùt”. Ngöôøi sau, moân ñoà cuûa chö Toå luoân luoân tieáp noái ñeøn taâm naøy, neân noùi tieáp höông noái löûa saùng maõi khoâng cuøng khoâng döùt. Neáu döùt thì ngaøy nay chuùng ta ñaâu coøn hieåu ñeå tu.

“Trao khaép röøng thieàn chuùng höõu tình”. Nhieàu ngöôøi tu thieàn, ngoä ñöôïc thieàn, choã ñoù raát nhieàu neân goïi laø röøng thieàn. Trao khaép röøng thieàn cho caùc chuùng höõu tình.

5. AÂm:

                        TÖÏ TAÙNH ÖÙNG DUÏNG

            Hieån haùch phaân minh thaäp nhò thôøi,

            Thöû chi töï taùnh nhaäm thi vi.

            Luïc caên vaän duïng chaân thöôøng kieán,

            Vaïn phaùp tung hoaønh chaùnh bieán tri.

Dòch:

                        ÖÙNG DUÏNG TAÙNH MÌNH

            Röïc rôõ roõ raøng suoát caû ngaøy,

            Ñaây laø töï taùnh maëc hieän baøy.

            Saùu caên vaän duïng chaân thöôøng thaáy,

            Muoân phaùp doïc ngang giaùc ngoä ngay.

GIAÛNG:

Maät thoï taâm ñaêng laø duøng maét nhìn, ñoù laø thaàm trao, coøn Töï taùnh öùng duïng laø trong töï taùnh mình daáy leân nhöõng coâng duïng hay laø nhöõng haønh ñoäng cuûa mình.

“Röïc rôõ roõ raøng suoát caû ngaøy, Ñaây laø töï taùnh maëc hieän baøy.” Töùc laø nôi mình suoát caû ngaøy töø saùng ñeán chieàu toái, luùc naøo töï taùnh cuõng hieån baøy roõ raøng, khoâng bao giôø thieáu vaéng. Noù hieän baøy ôû ñaâu?

“Saùu caên vaän duïng chaân thöôøng thaáy.” Ngay nôi saùu caên mình vaän duïng, töùc laø coù nhöõng haønh ñoäng nhöõng hieåu bieát ñeàu töø caùi thaáy chaân thöôøng, chôù khoâng phaûi ñieân ñaûo voïng töôûng. Ñieåm naøy quan troïng voâ cuøng. Nhö hieän nay, töø saùng ñeán chieàu chuùng ta soáng maø cöù nghó mình ñi chôï, mình laøm coâng taùc naøy coâng taùc kia v.v... Nhöõng caùi nghó saép ñaët laøm coâng kia vieäc noï trong moät ngaøy laø ai nghó? Töï nhieân chuùng ta noùi laø toâi nghó. Nhö vaäy caùi nghó ñoù laø toâi. Giaû söû töø saùng ñeán chieàu hoaëc moät giôø, nöûa giôø ngoài chôi maø khoâng nghó gì heát, luùc ñoù coù toâi khoâng? Neáu nghó laø toâi nghó thì khi khoâng nghó toâi coù khoâng? Neáu khoâng nghó cho laø khoâng coù toâi, chuùng ta ñoàng yù khoâng? Nhöõng giôø phuùt ngoài laëng leõ thaûn nhieân khoâng nghó suy, neáu khoâng coù toâi thì coù ai boùp muõi chuùng ta cuõng khoâng la, taïi sao luùc ñoù chuùng ta laïi khoâng chòu ñöôïc? Nhö vaäy tuy khoâng nghó maø maét vaãn thaáy, tai vaãn nghe,xuùc chaïm vaãn bieát ... coù bieát laø ai bieát, leõ ra caùi ñoù môùi laø toâi. Nhö vaäy caùi nghó laø toâi hay caùi khoâng nghó laø toâi? Neáu caùi nghó laø toâi chaéc laø khi thì coù mình, khi thì mình ñi chôi maát, chæ coøn caùi xaùc khoâng. Traùi laïi neáu mình bieát coù caùi chaân thaät cuûa mình hieän tieàn, chæ vì nhöõng voïng töôûng khôûi leân laëng xuoáng laêng xaêng, cuõng gioáng nhö buoåi tröa maët trôøi saùng rôõ, thænh thoaûng trôøi chuyeån möa maây ñen keùo qua. Khi coù maây thì khoâng thaáy aùnh saùng maët trôøi nhöng ñöøng noùi laø khoâng coù maët trôøi. Töø tröôùc ñeán nay chuùng ta thöôøng coù beänh chæ nhaän nhöõng gì ñoäng, coøn nhöõng gì khoâng ñoäng thì khoâng nhaän. Hieän nay khi khoâng nghó chuùng ta bieát maø caùi bieát ñoù coù ñoäng khoâng? Khoâng nghó maø ngöôøi noùi mình nghe thì caùi nghe ñoù coù ñoäng khoâng? Khoâng nghó maø gioù thoåi mình bieát maùt, caùi bieát ñoù coù ñoäng khoâng? Nhö vaäy ñeå thaáy ñaây laø noùi thaúng, nghóa laø caùi thaät ñoù röïc rôõ roõ raøng suoát caû ngaøy, ñoù laø töï taùnh maëc tình hieän baøy ñaày ñuû. Caùi chaân thöôøng hieän ôû saùu caên mình vaän duïng luoân luoân, bieát ñi, bieát nhìn, bieát noùi..., noù laø saün trong ñoù.

“Muoân phaùp doïc ngang giaùc ngoä ngay”. Neáu nhaän ñöôïc nhö vaäy, thaáy ñöôïc nhö vaäy thì ôû giöõa muoân phaùp chuùng ta ñi doïc ñi ngang vaãn laø ñöôïc giaùc ngoä chôù khoâng coù gì khaùc.

6. AÂm:

            Cuøng kim tuyeân coå boån nhö nhö,

            Phaùp taùnh vieân ñoàng thöôùc thaùi hö.

            ÖÙng xuaát luïc caên naêng vaän duïng,

            Tinh thoâng vaïn phaùp trieät voâ dö.

Dòch:

            Toät cuøng kim coå voán nhö nhö,

            Phaùp taùnh troøn ñoàng khaép thaùi hö.

            ÖÙng hieän saùu caên hay vaän duïng,

            Roõ raønh muoân phaùp toät khoâng thöøa.

GIAÛNG:

Baøi naøy vaø baøi treân noùi roõ caùi chaân thaät hieän ñaày ñuû nôi saùu caên cuûa chuùng ta, chôù khoâng thieáu vaéng bao giôø. Chæ vì khoâng kheùo nhaän, khoâng kheùo bieát neân chuùng ta khoûa laáp noù, queân maát noù.

7. AÂm:

                        TÖÏ TAÙNH ÖÙNG HIEÄN

            Phaùp taùnh chaân khoâng voâ töù ñaïi,

            Saéc töôùng hình dung höõu luïc caên.

            Haûi ñeå kim oâ thieân thöôïng nhaät,

            Nhaõn trung ñoàng töû dieän tieàn nhaân.

Dòch:

                        TÖÏ TAÙNH ÖÙNG HIEÄN

            Phaùp taùnh chaân khoâng chaúng töù ñaïi,

            Hình dung saéc töôùng coù saùu caên.

            Ñaùy bieån quaï vaøng treân maët nhaät,

            Con ngöôi trong maét nôi maët ngöôøi.

GIAÛNG:

Baøi treân laø öùng duïng, baøi naøy laø öùng hieän.

“Phaùp taùnh chaân khoâng chaúng töù ñaïi”, ñöùng veà maët phaùp taùnh chaân khoâng thì khoâng coù töù ñaïi. Töù ñaïi khoâng phaûi laø phaùp taùnh, khoâng phaûi laø chaân khoâng, nhöng:

“Hình dung saéc töôùng coù saùu caên”. Khi duyeân hôïp, töù ñaïi chung hôïp thì coù hình dung, coù saéc töôùng roài coù saùu caên. Hai caâu tieáp theo thaät laø hay:

“Ñaùy bieån quaï vaøng treân maët nhaät”. Caâu naøy môùi nghe thaät laø khoù hieåu. Quaï vaøng hay quaï löûa laø chæ maët trôøi, “Ñaùy bieån quaï vaøng” laø chæ boùng maët trôøi naèm döôùi ñaùy bieån; “treân maët nhaät” laø maët trôøi thaät thì ôû treân hö khoâng. Nhìn xuoáng ñaùy bieån chuùng ta thaáy boùng maët trôøi, nhö vaäy maët trôøi ôû döôùi ñaùy bieån laø boùng chôù khoâng phaûi maët trôøi thaät. Maët trôøi thaät laø ôû treân hö khoâng. Cuõng nhö vaäy chaân taùnh, chaân khoâng hay phaùp taùnh khoâng coù töù ñaïi nhöng khi töù ñaïi duyeân hôïp thì coù thaân naøy coù saùu caên. Hình dung saéc töôùng cuûa thaân naøy laø boùng chôù khoâng phaûi thaät. Nhöng trong caùi boùng ñoù neáu kheùo nhìn seõ thaáy ñöôïc caùi thaät. Theá neân caâu keát thuùc raát roõ:

“Con ngöôi trong maét nôi maët ngöôøi”. Con ngöôi ôû ñaâu? ÔÛ giöõa troøng con maét. Con maét ôû ñaâu? Treân maët ngöôøi chôù ñaâu coù xa. Con maét thaáy nhôø caùi gì? Nhôø con ngöôi. Nhö vaäy caùi troïng taâm coù saün nôi con maét cuûa mình cuõng nhö caùi chaân taùnh coù saün trong thaân töù ñaïi naøy, trong saùu caên cuûa mình chôù khoâng ôû ñaâu xa. Con maét naèm treân maët, con maét vôùi maët coù xa khoâng? Noù naèm treân maët nhöng chuùng ta khoâng thaáy noù maø chæ thaáy thieân haï. Nhö vaäy ñeå noùi raèng chuùng ta coù taâm giaùc bieát taát caû nhöõng gì ôû ngoaøi maø khoâng bieát chính taâm giaùc cuûa mình. Haèng ngaøy chuùng ta soáng, phaân bieät raønh reõ moïi söï vaät chung quanh nhöng khoâng bieát caùi hay phaân bieät cuûa mình ra sao, vì theá chuùng ta pheâ bình ngöôøi thì deã maø pheâ bình mình thì khoù. Mình coù caû möôi ñieàu xaáu maø ít khi thaáy, coøn ngöôøi chæ moät hai vieäc xaáu laïi thaáy lieàn. Ñoù laø beänh thaáy ra ngoaøi, bieát ra ngoaøi maø khoâng bieát trôû laïi mình. Nhö vaäy con maét naèm treân maët nhöng troïng taâm cuûa maét laø con ngöôi naèm saün trong maét. Cuõng nhö trong thaân töù ñaïi duyeân hôïp naøy coù taùnh giaùc chaân thaät maø chuùng ta khoâng bieát. Nhöng taùnh giaùc chaân thaät ñoù hieän nôi ñaâu? Hieän nôi saùu caên cuõng nhö con ngöôi naèm saün nôi troøng maét chôù khoâng ôû ñaâu xa.

Toùm laïi hai caâu naøy noùi roõ caùi töôùng do töù ñaïi hoøa hôïp laø töôùng hö doái, nhöng trong ñoù coù caùi chaân thaät. Cuõng nhö nhìn döôùi ñaùy nöôùc thaáy boùng maët trôøi, boùng maët trôøi laø boùng, laø hö doái nhöng neáu chòu khoù nhìn ngöôïc trôû leân thì seõ thaáy maët trôøi thaät. Vì maét chæ nhìn xuoáng neân deã thaáy, ít nhìn leân neân khoù thaáy, thaáy maët trôøi döôùi nöôùc laø chæ thaáy caùi boùng, neáu chòu khoù nhìn ngöôïc trôû leân thì môùi thaáy maët trôøi thaät. Cuõng theá, chuùng ta phoùng ra ngoaøi ñeå tìm bieát beân ngoaøi thì taát caû töôùng ôû ngoaøi laø töôùng duyeân hôïp hö doái khoâng thaät, bieát nhöõng töôùng ñoù laø bieát caùi boùng thoâi. Chæ caàn quay laïi nhìn caùi thaät cuûa mình, thaáy ñöôïc caùi thaät cuûa mình, ñoù môùi laø caùi chaân thaät. Theá neân ôû ñaây kheùo trình baøy baèng hai hình aûnh. Hình aûnh thöù nhaát laø boùng maët trôøi döôùi nöôùc khoâng phaûi laø maët trôøi thaät. Hình aûnh thöù hai laø con ngöôi naèm saün trong con maét maø con maét ôû treân maët, muoán tìm laïi con ngöôi thì chæ ngay nôi con maét treân maët maø thaáy, chôù khoâng caàn tìm kieám ôû ñaâu xa. Nhö vaäy yù nghóa töï taùnh öùng hieän raát laø roõ.

8. AÂm:

                        THAÀN CÔ HIEÅN HOÙA

            Phaät phaùp dieäu lyù voâ ña töï,

            Toå ñaïo huyeàn cô haùt nhaát thinh.

            Baát thò xuaân loâi aâm nhaát chaán,

            Tranh giao haøm giaùp taän khai minh.

Dòch:

                        CÔ THAÀN BAØY LOÄ

            Lyù maàu Phaät phaùp khoâng nhieàu chöõ,

            Ñaïo Toå cô huyeàn tieáng heùt to.

            Neáu chaúng saám xuaân vang moät tieáng,

            Laøm sao trong voû maàm nôû tung.

GIAÛNG:

Nhöõng baøi naøy raát suùc tích neân nghe khoù hieåu. “Lyù maàu Phaät phaùp khoâng nhieàu chöõ”. Lyù nhieäm maàu cuûa Phaät phaùp khoâng phaûi nhieàu chöõ nhieàu lôøi, ñoù laø moät leõ thaät, chæ coù ai kheùo nhaän kheùo thaáy thì ñöôïc.

“Ñaïo Toå cô huyeàn tieáng heùt to”. Noùi lyù maàu Phaät phaùp vaø ñaïo Toå cô huyeàn, ñoù laø loái noùi ñoái ñaõi ñeå nghe cho deã hieåu, chôù thaät ra chæ laø moät thoâi. Moät tieáng heùt maø kheùo nhaän thì thaáy roõ ñöôïc cô huyeàn cuûa ñaïo Toå. Taïi sao phaûi moät tieáng heùt môùi thaáy? Ngaøi giaûi thích:

“Neáu chaúng saám xuaân vang moät tieáng, Laøm sao trong voû maàm nôû tung” . Neáu khoâng phaûi muøa xuaân trôøi baét ñaàu coù saám thì laøm sao caùc haït voû cöùng coù theå naåy maàm? Khoâng phaûi tieáng saám laøm cho haït naåy maàm, nhöng nhôø coù saám roài coù möa neân caùc haït nöùt voû naåy maàm tung ra. Nhö vaäy tieáng saám laø baùo hieäu cho côn möa saép tôùi cuõng nhö tieáng heùt laø thaàm chæ cho caùi chaân thaät voâ ngoân. Coù lôøi laø sai neân buoäc loøng phaûi heùt. Cô thaàn naøy laø ñeå giuùp cho chuùng ta sôùm tænh giaùc chôù khoâng phaûi laø chuyeän laï luøng. Moät tieáng heùt laø ñeå ñaùnh thöùc chuùng ta nhôù laïi mình, ngoä ñöôïc mình, cuõng nhö tieáng saám muøa xuaân khieán cho caùc haït naåy maàm vaäy.

9. AÂm:

            Nhaát haùt ñöông döông tuyeät ñieåm ai,

            Vaïn truøng quan toûa hoaùt nhieân khai.

            Minh minh ñaïi ñaïo bình nhö chöôûng,

            Caäp ñeä taâm khoâng qui khöù lai.

Dòch:

            Moät heùt ñang thôøi baët ñieåm nhô,

            Muoân voøng coång khoùa boãng tung ra.

            Ñaïi ñaïo saùng ngôøi nhö tay môû,

            Taâm khoâng thi ñaäu thaûnh thôi veà.

GIAÛNG:

Baøi naøy noùi theâm yù nghóa thaàn cô.

“Moät heùt ñang thôøi baët ñieåm nhô”. Moät tieáng heùt phaùt leân laøm cho chuùng ta döùt saïch taát caû ñieåm nhô. Nhöõng ñieåm nhô laø nhöõng yù nieäm laêng xaêng. Moät tieáng heùt chuùng ta nghó ñöôïc gì? Thí duï hoûi: Baïch Hoøa thöôïng, theá naøo laø Phaät? Caùc Ngaøi heùt leân moät tieáng, luùc ñoù chuùng ta nghó gì? Chæ coøn leã roài lui, ñoù laø laøm saïch heát nhöõng ñieåm nhô. Moät nieäm nghó laø moät ñieåm nhô trong töï taùnh, nhö vaäy ai nghó nhieàu thì sao? Ngöôøi ñôøi cho raèng nghó nhieàu laø khoân nhieàu, nhöng khoâng ngôø trong ñaïo nghó nhieàu laø nhô nhieàu, cho neân muoán heát nhô thì phaûi baët suy nghó. Ñoù laø ñieàu raát roõ.

“Muoân voøng coång khoùa boãng tung ra”. Coång coù nhieàu voøng khoùa, moät tieáng heùt laøm noù tan heát. Taâm chuùng ta coù bò khoùa nhieàu lôùp khoâng? Chuùng ta thaáy nhö taâm mình thaûnh thôi töï do, khoâng ngôø noù bò khoùa raát nhieàu lôùp. Gheùt thöông, giaän hôøn, coá chaáp vieäc naøy ñieàu kia... ñoù laø nhöõng lôùp khoùa. Chuùng ta töôûng ñaâu thaûnh thôi laém naøo ngôø chuùng ta laø ngöôøi boái roái nhaát. Taïi sao? Heát giaän tôùi thöông, heát thöông tôùi gheùt ñuû caùc thöù, khoâng boái roái sao ñöôïc! Nhöng nhôø moät tieáng heùt maáy lôùp giaän hôøn tan heát. Khi nhöõng nieäm ñoù tan roài chuùng ta môùi thaät thaûnh thôi. Quí vò coù ai ñöôïc thaûnh thôi chöa? Ñöøng thaáy ôû chuøa khoâng coù gia ñình, khoâng coù gì caû, töôûng laø thaûnh thôi, nhöng chöa haún, vì vaãn coøn thöông gheùt huynh ñeä, giaän hôøn ñeä töû, toan tính theá naøy theá kia ... cho neân taát caû nhöõng ñieàu ñoù laø nhöõng voøng khoùa laøm cho mình phaûi bò coät trong ñoù. Khi naøo chuùng ta khoâng coøn nhöõng nieäm thöông gheùt buoàn giaän, khi aáy môùi thaät laø thaûnh thôi. Maø muoán tan heát nhöõng nieäm ñoù chæ caàn moät tieáng heùt, tieáng heùt cuûa caùc Toå laøm tan heát caùc nieäm. Tan heát thì theá naøo?

“Ñaïi ñaïo saùng ngôøi nhö tay môû”. Bình nhö chöôûng laø nhö loøng baøn tay xoøe ra baèng phaúng ôû tröôùc maét roõ raøng khoâng xa. Ñaïi ñaïo saùng ngôøi nhö baøn tay xoøe ra baèng phaúng ôû tröôùc maét. Neáu tan heát nhöõng voøng khoùa buoàn thöông giaän gheùt thì ñaïi ñaïo hieän tröôùc maét nhö baøn tay xoøe ra khoâng caàn tìm kieám nôi ñaâu caû. Nhö vaäy tu khoâng phaûi laø caùi gì xa laï, noù thaät teá traêm phaàn traêm, ôû ngay tröôùc maét mình neân caâu keát:

“Taâm khoâng thi ñaäu thaûnh thôi veà”. Ñoù môùi thaät laø thaûnh thôi. Taâm “khoâng” töùc laø khoâng taát caû nhöõng nieäm thöông gheùt, vui buoàn, phaûi quaáy, hôn thua, nhöõng nieäm ñoù ñeàu saïch heát, ñoù laø ngöôøi thi ñaäu, ngöôøi ñaït ñaïo. Luùc ñoù môùi thaät laø thaûnh thôi ñi ñoâng ñi taây, khoâng coù gì trôû ngaïi nöõa. Traùi laïi neáu taâm coøn “coù” thì bò coät troùi chôù chöa thaûnh thôi. Vaäy ngöôøi tu muoán ñeán choã hoaøn toaøn töï do töï taïi, töùc laø giaûi thoaùt thì phaûi döùt baët nhöõng nieäm gheùt thöông, hôøn giaän, phaûi quaáy... Nhöõng nieäm ñoù tan bieán heát môùi thaät laø con ngöôøi giaûi thoaùt, môùi thaät laø con ngöôøi töï taïi, ñoù goïi laø thi ñaäu ñi veà thaûnh thôi. Neáu khoâng thì haún laø thi rôùt, trôû veà vöøa ñi vöøa buoàn khoùc khoå sôû. Quí vò muoán thi ñaäu thì coá gaéng, baøi thi laø choã ñoù.

10. AÂm:

                        LIEÃU VOÂ SÔÛ LIEÃU

            Lieãu lieãu lieãu kieán voâ nhaát vaät,

            Dieäc voâ nhaân heà dieäc voâ Phaät.

            Ñaïi thieân sa giôùi haûi trung aâu,

            Nhaát thieát Thaùnh Hieàn nhö ñieän phaát.

Dòch:

                        ROÕ KHOÂNG BÒ ROÕ

            Roõ roõ roõ thaáy khoâng moät vaät,

            Cuõng khoâng ngöôøi chöø cuõng khoâng Phaät.

            Theá giôùi ñaïi thieân boït trong bieån,

            Taát caû Thaùnh Hieàn nhö ñieän chôùp.

GIAÛNG:

Baøi keä naøy laø trích moät ñoaïn trong baøi Chöùng Ñaïo Ca cuûa Thieàn sö Huyeàn Giaùc, chôù khoâng phaûi laø taùc phaåm cuûa ngaøi Chaân Nguyeân. Nhöng Ngaøi trích vaøo ñaây töùc laø coù mang yù nghóa noùi leân cô duyeân ngoä ñaïo ñeå chuùng ta thaáy laø chæ caàn boán caâu trong Chöùng Ñaïo Ca cuõng laø cô hoäi chuùng ta ngoä ñaïo, chôù khoâng phaûi caû moät quyeån kinh hay caû moät quyeån saùch.

“Roõ roõ roõ thaáy khoâng moät vaät”. Neáu chuùng ta thaáy roõ raøng thaáu suoát roài thì khoâng moät vaät. Chính caâu naøy laø caâu Luïc Toå Hueä Naêng ñaõ noùi “Baûn lai voâ nhaát vaät”. Khi ngoä ñaïo roài chuùng ta nhìn töôøng taän muoân söï muoân vaät treân theá gian thaáy khoâng moät vaät naøo laø thaät, nhöng trong ñoù roõ raøng caùi theå baát sanh baát dieät khoâng hình töôùng neân khoâng phaûi laø moät vaät.

“Cuõng khoâng ngöôøi chöø cuõng khoâng Phaät”. Taïi sao? Ngöôøi laø chæ cho meâ, Phaät laø chæ cho giaùc. Neáu ñaõ thaáy töôøng taän thì khoâng coøn trong ñoái ñaõi giöõa meâ vaø giaùc. Ñeán choã cöùu kính khoâng coù giaùc cuõng khoâng coù meâ, cuõng nhö khi trôøi giöõa tröa chuùng ta khoâng coøn noùi laø saùng. Neáu luùc chaäp chôøn töø toái böôùc qua saùng töùc laø luùc raïng ñoâng thì chuùng ta noùi saùng vì môùi qua ñeâm toái. Buoåi chieàu maët trôøi saép laën, luùc ñoù chuùng ta thaáy heát saùng qua toái. Coøn giöõa tröa khoâng noùi saùng nhöng khoâng phaûi laø khoâng saùng vì caùi saùng ñaõ roõ raøng khoâng coøn laø caùi saùng ñoái ñaõi vôùi caùi toái. Theá neân ôû ñaây Ngaøi duøng ba chöõ lieãu, chöõ lieãu dòch laø roõ cuõng hôi yeáu vì lieãu coù khi goïi laø lieãu ngoä nhöng göôïng dòch nhö vaäy. Khi nhìn töôøng taän choã cöùu kính thì khoâng coù moät vaät naøo ñeå coøn coù ñoái ñaõi, neân khoâng coù ngöôøi cuõng khoâng coù Phaät.

“Theá giôùi ñaïi thieân boït trong bieån”. Keå caû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi lôùn voâ cuøng voâ taän nhöng ñoái vôùi caùi theå khoâng moät vaät naøy, noù gioáng nhö haït boït trong bieån caû, khoâng coù nghóa lyù gì.

“Taát caû Thaùnh Hieàn nhö ñieän chôùp”. Noùi laø Thaùnh laø Hieàn chaúng qua laø giaû danh taïm ñaët chôù khoâng phaûi thaät neân gioáng nhö laøn ñieän chôùp xeït qua roài maát. Toùm laïi neáu ngöôøi naøo lieãu ngoä töôøng taän thì khoâng coøn sôû lieãu. Khoâng coøn naêng sôû töùc laø döùt ñoái ñaõi. Choã khoâng coøn ñoái ñaõi ñoù theânh thang khoâng bôø meù, khoâng giôùi haïn, caû theá giôùi tam thieân ñaïi thieân so vôùi choã ñoù cuõng nhö moät hoøn boït trong bieån caû. Ngöôøi tu ñeán choã cöùu kính roài thì khoâng coøn bò giôùi haïn ñaâu laø ranh giôùi cuûa taâm cuûa vaät, ñaâu laø ranh giôùi cuûa naêng cuûa sôû, töùc laø khoâng coøn ñoái ñaõi hai beân nöõa.

11. AÂm:

                        XAÛ HUYEÃN CHÖÙNG CHAÂN

            Phaùp taùnh vieân minh thöôùc thaùi hö,

            Chæ nhaân voïng ñoäng keát thaønh khu.

            Nhöôïc naêng tònh toïa tröøng thanh chieáu,

            Thöôøng tòch quang trung nhaát vaät voâ.

Dòch:

                        XAÛ HUYEÃN CHÖÙNG CHAÂN

            Phaùp taùnh saùng troøn khaép thaùi hö,

            Bôûi vì voïng ñoäng keát thaønh thaân.

            Neáu hay tònh toïa loùng trong saùng,

            Trong thöôøng tòch quang moät vaät khoâng.

GIAÛNG:

Ñaây noùi khi chuùng ta boû ñöôïc caùi hö aûo huyeãn hoùa thì nhaän ra ñöôïc caùi chaân thaät.

“Phaùp taùnh saùng troøn khaép thaùi hö”. Phaùp taùnh saùng troøn aáy truøm khaép caû hö khoâng, khoâng bò haïn cheá.

“Bôûi vì voïng ñoäng keát thaønh thaân”. Taïi sao chuùng ta coù thaân naøy? Taïi sao chuùng ta coøn ñi trong sanh töû? Ñoù laø vì voïng ñoäng. Moät nieäm daáy leân chuùng ta theo noù, ñoù laø nhaân ñeå thaønh thaân naøy, cho neân noùi voïng ñoäng hay nieäm khôûi laø nhaân taïo nghieäp, do nghieäp maø coù thaân naøy. Neáu coøn voïng ñoäng töùc laø tieáp tuïc luaân hoài sanh töû.

“Neáu hay tònh toïa loùng trong saùng”. Neáu ngöôøi naøo kheùo toïa thieàn, loøng loùng laëng trong saùng thì khoâng coøn voïng nieäm, voïng nieäm khoâng coøn thì nhaân sanh töû cuõng giaûm. Vaäy muoán thoaùt ly sanh töû khoâng gì hôn laø phaûi loùng laëng voïng töôûng voïng ñoäng. Khi voïng töôûng laëng roài ñoù laø nhaân ñeå ñöôïc Nieát Baøn hay ñaït ñöôïc phaùp taùnh troøn saùng khaép hö khoâng. Theá neân noùi: “Neáu hay tònh toïa loùng trong saùng, Trong thöôøng tònh quang moät vaät khoâng”. Thöôøng tòch quang laø thöôøng tòch quang ñoä, laø coõi thöôøng tòch quang, töùc chæ coõi cuûa phaùp thaân. Trong phaùp thaân khoâng coù moät vaät. Vì khi taâm loùng trong laëng leõ khoâng daáy ñoäng thì khoâng coøn keát tuï thaønh thaân, maø khoâng keát tuï thaønh thaân thì ôû trong phaùp thaân hoaøn toaøn khoâng coù moät vaät naøo coù töôùng coù hình, vì vaäy maø döùt maàm sanh töû, döùt heát taát caû voâ thöôøng neân goïi laø “xaû huyeãn chöùng chaân”.

12. AÂm:

                        CHAÂN NGUYEÂN TRAÏM TÒCH

            Thieân ñòa phuï maãu vò sanh tieàn,

            Tòch quang vieân traïm thò chaân nguyeân.

            Töï giaùc giaùc tha danh vieát Phaät,

            Töø bi thuyeát phaùp lôïi nhaân thieân.

Dòch:

                        CHAÂN NGUYEÂN LAËNG LEÕ

            Trôøi ñaát meï cha khi chöa sanh,

            Tòch quang troøn laëng laø chaân nguyeân.

            Töï giaùc giaùc tha goïi raèng Phaät,

            Töø bi thuyeát phaùp lôïi ngöôøi trôøi.

GIAÛNG:

Trong baøi keä treân ngaøi Chaân Nguyeân ñònh nghóa theá naøo laø Chaân nguyeân. Chaân laø chaân thaät, nguyeân laø nguoàn. Chaân nguyeân laø nguoàn chaân thaät.

“Trôøi ñaát cha meï khi chöa sanh” laø chöa coù trôøi ñaát, chöa coù cha meï cuõng nhö chöa coù chuùng ta.

“Tòch quang troøn laëng laø chaân nguyeân”. Tòch laø laëng, quang laø saùng. Caùi troøn laëng saùng suoát ñoù laø chaân nguyeân. Vaäy chaân nguyeân laø choã troøn laëng saùng suoát khi chöa coù trôøi ñaát, chöa coù cha meï hay laø chöa coù chuùng sanh.

“Töï giaùc giaùc tha goïi raèng Phaät”. Phaät laø gì? Sau khi moät chuùng sanh thöùc tænh, giaùc ngoä bieát ñöôïc nguoàn goác chaân nguyeân, ñoù laø töï giaùc. Töø töï giaùc ñem ra giaûng daïy cho ngöôøi khaùc cuøng ñöôïc giaùc goïi laø giaùc tha. Ai troøn ñuû töï giaùc giaùc tha goïi laø Phaät. Khi ñaõ laø Phaät thì:

“Töø bi thuyeát phaùp lôïi trôøi ngöôøi”. Phaät laø do töï giaùc giaùc tha vieân maõn, neân loøng töø bi troøn ñaày truøm khaép, thöông caû trôøi ngöôøi, vì theá luoân luoân thuyeát phaùp ñeå ñoä trôøi ngöôøi. Chuùng ta thöôøng cho raèng phaøm phu laø si meâ, coõi theá gian traàn tuïc nhieàu khoå ñau, neáu ñöôïc sanh coõi trôøi thì raát haïnh phuùc vì coõi trôøi an vui sung söôùng, ñaày ñuû duïc laïc. Nhöng ñoái vôùi nhaø Phaät, coõi trôøi vaãn coøn sanh töû töùc laø coøn luaân hoài neân chöa phaûi laø choã an vui tuyeät vôøi, vì theá Phaät vaãn phaûi thuyeát phaùp ñeå ñoä chö thieân. Trong kinh keå coù laàn ñöùc Phaät leân cung trôøi Ñao Lôïi ñeå thuyeát phaùp ñoä maãu hoaøng vaø chö thieân treân ñoù. Nhö vaäy coõi trôøi chöa phaûi laø nôi heát sanh töû, nhöng ngöôøi phaøm phu raát thích ñöôïc leân treân ñoù höôûng sung söôùng.

13.AÂm:

            Vaïn phaùp khoâng hoa giai baát thaät,

            Vò ñoä quaàn sanh giaû laäp quyeàn.

            Lieãu lieãu boån lai voâ nhaát vaät,

            Chaân nguyeân traïm tòch phuïc hoaøn nguyeân.

Dòch:

            Muoân phaùp khoâng hoa ñeàu chaúng thaät,

            Vì ñoä quaàn sanh taïm laäp quyeàn.

            Roõ roõ xöa nay khoâng moät vaät,

            Chaân nguyeân laëng leõ laïi hoaøn nguyeân.

GIAÛNG:

“Muoân phaùp khoâng hoa ñeàu chaúng thaät”. Giöõa theá gian naøy muoân phaùp ñeàu giaû aûo gioáng nhö hoa ñoám trong hö khoâng khoâng coù gì thaät. Khoâng hoa laø hoa ñoám trong hö khoâng. Muøa heø naéng chang chang, ñi ngoaøi trôøi moät luùc chuùng ta duïi maét nhìn thaáy trong hö khoâng coù nhöõng ñieåm chôùp chôùp, goïi ñoù laø hoa ñoám. Nhöõng hoa ñoám ñoù chæ laø do maét bò choùa nhìn thaáy, chôù chuùng hoaøn toaøn khoâng thaät, neân noùi “muoân phaùp khoâng hoa ñeàu chaúng thaät”.

“Vì ñoä quaàn sanh taïm laäp quyeàn”. Vì ñoä taát caû chuùng sanh meâ muoäi neân quyeàn laäp ra caùc phaùp tam thöøa, nguõ thöøa v.v... , tuøy cô laäp ra ñeå giaùo hoùa chôù caùc phaùp khoâng thaät.

“Roõ roõ xöa nay khoâng moät vaät”. Neáu thaáy töôøng taän thì xöa nay khoâng moät vaät naøo laø thaät vaø khi thaáy ñöôïc khoâng moät vaät thaät thì seõ thaáy:

“Chaân nguyeân laëng leõ laïi hoaøn nguyeân”. Nguoàn chaân laëng leõ trôû veà nguoàn ban ñaàu töùc laø nguoàn chaân ban ñaàu. Nhö vaäy khi tænh giaùc chuùng ta thaáy taát caû phaùp theá gian laø hö aûo khoâng thaät, neân taát caû phaùp cuûa Phaät laäp ra ñeå giaùo hoùa cöùu ñoä chuùng sanh cuõng laø phaùp giaû laäp chôù khoâng thaät. Xeùt thaáu ñaùo töôøng taän thì khoâng coù moät vaät gì laø thaät, nhaän ñöôïc nhö vaäy laø chuùng ta ñaõ theå nhaäp chaân nguyeân, nghóa laø trôû veà caùi goác ban ñaàu, chöa coù trôøi ñaát cha meï v.v... Nay chuùng ta ngoä ñöôïc ñeán choã cöùu kính, ñoù laø trôû veà chaân nguyeân töùc laø trôû veà caùi ban ñaàu neân noùi “chaân nguyeân laëng leõ laïi hoaøn nguyeân”.

Toùm laïi trong nhöõng baøi keä sau, chuùng ta thaáy ngaøi Chaân Nguyeân chæ roõ raèng ngöôøi ngoä ñaïo laø trôû veà phaùp thaân hay laø trôû veà nguoàn chaân. Caùi ñoù ai cuõng coù, ai cuõng saün maø laâu nay chuùng ta meâ, chuùng ta queân. Vì meâ neân söï vaät trong voøng ñoái ñaõi chuùng ta ñeàu thaáy laø thaät, coù mình coù ngöôøi coù vaät... Töø caùi ñoái ñaõi khoâng thaät maø chuùng ta meâ laàm thaáy laø thaät, neân tranh ñua giaønh giaät, gaây khoå ñau cho nhau. Neáu giaùc ngoä thaáy taát caû ñeàu hö aûo khoâng thaät thì töø töø chuùng ta trôû veà ñöôïc nguoàn chaân. Trôû veà nguoàn chaân laø phaûn baûn hoaøn nguyeân. Phaûn baûn laø trôû veà goác, hoaøn nguyeân laø trôû laïi nguoàn. Trôû veà goác, trôû laïi nguoàn, ñoù laø nguoàn chaân neân goïi laø chaân nguyeân.

Cuoái cuøng coù caâu: Nam moâ Phaùp thaân traïm tòch vieân ñoàng thaùi hö chaân khoâng voâ töôùng Phaät.

Dòch: Nam moâ Phaät phaùp thaân laëng leõ troøn ñoàng thaùi hö chaân khoâng khoâng töôùng.

Caâu naøy laø qui kính trôû veà Phaùp thaân Phaät, phaùp thaân maø taát caû chuùng sanh ñoàng coù.

]