TOÄI PHÖÔÙC 

I.- MÔÛ ÑEÀ

            Noùi ñeán tu haønh laø noùi ñeán toäi phöôùc, neáu khoâng roõ toäi phöôùc töùc laø khoâng roõ söï tu haønh. Neáu ngöôøi tu maø cöù lao mình trong toäi loãi, aáy laø ngöôøi taïo toäi chôù khoâng phaûi laø ngöôøi tu haønh. Moïi söï an vui vaø ñau khoå goác töø toäi phöôùc maø sanh ra. Vì theá muoán thaáu hieåu söï tu haønh chuùng ta phaûi thaáu hieåu toäi phöôùc. Toäi phöôùc laø nhöõng haønh ñoäng thieát thöïc trong cuoäc soáng naøy, khoâng phaûi laø chuyeän sieâu huyeàn môø aûo ñaâu ñaâu. Theá neân ngöôøi tu haønh phaûi thaáu ñaùo phaûi phaân raønh vaán ñeà toäi phöôùc.

II.- THEÁ NAØO LAØ TOÄI ?

            Toäi laø haønh ñoäng laøm cho mình vaø ngöôøi ñau khoå trong hieän taïi vaø vò lai. Ngöôøi laøm toäi cuõng goïi laø ngöôøi döõ, ngöôøi xaáu. Toäi, coù toäi ngoaøi ñôøi vaø toäi trong ñaïo. Toäi ngoaøi ñôøi laø nhöõng keû phaïm luaät phaùp nhaø nöôùc, bò tuø ñaøy ñau khoå. Toäi trong ñaïo coù hai loaïi: toäi do höùa nguyeän gìn giöõ maø khoâng giöõ, toäi laøm ñau khoå chuùng sanh. Toäi do höùa nguyeän gìn giöõ maø khoâng giöõ, nhö tröôùc nhaän giöõ naêm giôùi hoaëc möôøi giôùi laø ñieàu cao caû quí baùu, ôû tröôùc Tam Baûo nguyeän troïn ñôøi gìn giöõ, maø sau naøy khoâng giöõ ñöôïc moät hoaëc nhieàu ñieàu, goïi laø toäi phaïm giôùi. Taïi sao phaïm giôùi goïi laø toäi? Bôûi vì tröôùc mình ñaõ nhaän ñònh nhöõng giôùi luaät ñoù laø hay laø ñuùng, neáu giöõ ñöôïc seõ lôïi ích cho mình vaø chuùng sanh, neân nguyeän gìn giöõ. Sau naøy mình khoâng gìn giöõ, theá laø ñaõ phaù hoaïi söï lôïi ích cuûa mình vaø cuûa chuùng sanh neân phaïm toäi. Thí duï nhö giôùi aên troäm chaúng haïn. Baát cöù moät haønh ñoäng naøo laøm khoå cho ngöôøi hieän taïi hoaëc mai kia ñeàu laø toäi. Bôûi vì mình ñaõ gaây ra nhaân ñau khoå thì quaû ñau khoå mình phaûi laõnh laáy. Do laøm khoå mình khoå ngöôøi neân goïi laø toäi. Toäi coù toäi nheï vaø toäi naëng.

            a) Toäi nheï

            Nhöõng ñieàu laøm ñau khoå cho ngöôøi cho chuùng sanh do thaân mieäng chuùng ta gaây ra maø khoâng coäng taùc vôùi yù laø toäi nheï. Bôûi vì vieäc laøm aáy laø voâ taâm, hoaëc khoâng coù yù thöùc. Vieäc laøm voâ taâm, khi naïn nhaân caûm thoâng ñöôïc, hoï seõ bôùt thuø haän, neáu hoï ñaïi löôïng coù theå tha thöù luoân. Thí duï chuùng ta ñi ñöôøng, coù ñöùa beù caàm hoøn ñaát neùm chôi, laïi truùng vaøo chuùng ta. Neáu chuùng ta bieát noù khoâng coù yù neùm mình, tuy ñau ñieáng maø chuùng ta khoâng giaän noù. Theá neân moïi haønh ñoäng baèng thaân baèng mieäng laøm ñau khoå cho ngöôøi maø khoâng coù yù thöùc laø toäi nheï, xin loãi hoaëc saùm hoái seõ heát. Vieäc laøm ñau khoå chuùng sanh chuùt ít cuõng laø toäi nheï.

            b) Toäi naëng

            Nhöõng ñieàu laøm ñau khoå cho ngöôøi cho chuùng sanh do thaân mieäng coäng taùc vôùi yù chuùng ta gaây ra laø toäi naëng.

            Bôûi vì vieäc laøm aáy laø coù coá taâm, coù höõu yù, khieán ngöôøi oaùn giaän khoâng theå tha thöù. Thí duï nhö coù ngöôøi coá tình ñaùnh chuùng ta, duø caùi ñaùnh aáy bò caûn trôû khoâng chaïm ñeán thaân chuùng ta song bieát keû aáy coá tình ñaùnh mình, chuùng ta cuõng giaän hoï ñôøi ñôøi. Vì theá haønh ñoäng coá taâm, höõu yù laø haønh ñoäng quan troïng neân taïo thaønh toäi naëng.

            Theá neân toäi phaùt xuaát töø ba nghieäp chuùng ta. Nôi thaân: gieát ngöôøi, troäm cöôùp, taø daâm. Nôi mieäng: noùi doái, noùi hai löôõi, noùi theâu deät, noùi hung aùc. Nôi yù: tham, saân vaø taø kieán. Söï hôïp taùc chaët cheõ cuûa ba nghieäp naøy laø toäi naëng.   

III.- THEÁ NAØO LAØ PHÖÔÙC ?

            Phöôùc laø nhöõng haønh ñoäng ñem laïi söï an vui cho mình, cho ngöôøi ôû hieän taïi vaø mai kia. Ngöôøi laøm phöôùc cuõng goïi laø ngöôøi laønh, ngöôøi toát. Bôûi vì nhöõng haønh ñoäng ñem laïi söï an vui cho ngöôøi, ngöôøi seõ quí meán. Chính söï quí meán aáy neân gaëp nhau vui veû vaø saün saøng giuùp ñôõ nhau. Chuùng ta giuùp ñôõ hoaëc an uûi khieán ngöôøi ñöôïc an vui, ngöôøi thuø ñaùp laïi chuùng ta baèng cöû chæ bieát ôn vui veû quí meán, ñoù laø laøm phöôùc gaëp phöôùc. Vì theá ngöôøi bieát laøm phöôùc hieän taïi ñöôïc an vui, mai sau vaãn an vui. Laøm phöôùc coù hai thöù: phöôùc höõu laäu vaø phöôùc voâ laäu.

            A) Phöôùc höõu laäu

            Laøm cho mình cho ngöôøi an vui töông ñoái trong voøng sanh töû laø phöôùc höõu laäu. Do ba nghieäp chuùng ta hoaït ñoäng ñem laïi söï an vui cho ngöôøi, chính haønh vi aáy laø sanh dieät giôùi haïn, coøn trong voøng sanh töû hieän taïi cuõng nhö mai sau. Chuùng ta phaûi noã löïc taïo ñieàu kieän cho mình vaø moïi ngöôøi thöôøng ñöôïc an vui. Muoán thöïc hieän ñöôïc vieäc ñoù, ngay nôi ba nghieäp chuùng ta phaûi öùng duïng caùc ñieàu naøy:

            1. Veà thaân

                        a) Cöùu maïng: Chuùng ta phaûi saün saøng cöùu giuùp baûo veä sanh maïng ngöôøi. Neáu ngöôøi gaëp tai naïn saép maát maïng, theo khaû naêng mình, chuùng ta taän taâm cöùu giuùp. Giaûi cöùu cho ngöôøi thoaùt cheát, hoaëc ngöøa ñoùn nhöõng söï vieäc coù theå laøm nguy hieåm ñeán sanh maïng ngöôøi, ñoù laø vieäc laøm phöôùc cuûa thaân. Bôûi vì sanh maïng ñoái vôùi con ngöôøi laø toái thöôïng, cho neân ai giaûi cöùu khoûi cheát, laø an vui vaø bieát ôn voâ keå. 

                        b) Boá thí: Keá ñeán, saün saøng cöùu giuùp ngöôøi khi gaëp caûnh cô haøn nguy khoán. Noãi khoå ñoùi reùt cuõng ñe doïa ñeán sanh maïng, ngöôøi ñang laâm vaøo caûnh khoå naøy, neáu ñöôïc cöùu giuùp, hoï cuõng vui möøng voâ haïn. Chuùng ta muoán ñöôïc an vui thì phaûi saün saøng mang söï an vui buûa khaép moïi ngöôøi, ñoù laø neàn taûng phöôùc ñöùc. Haïnh phuùc khoâng phaûi ñeán rieâng vôùi chuùng ta, maø do söï thuø ñaùp töø haïnh phuùc cuûa moïi ngöôøi mang laïi. Chuùng ta ñöøng daïi khôø cöù bo bo giöõ laáy taøi saûn voâ thöôøng laøm cuûa rieâng mình, caàn phaûi ban boá cho nhöõng ngöôøi ñang thieát tha caàn noù. Nhöõng caùi voâ thöôøng maø cöù giöõ, coù ngaøy seõ khoå ñau khi noù khoâng coøn ôû trong taàm tay mình nöõa. Möôïn cuûa caûi voâ thöôøng laøm phöông tieän an vui cho ngöôøi, nguoàn an vui aáy seõ trôû veà vôùi chuùng ta moät caùch beàn vöõng laâu daøi.

                        c) Trinh baïch: Caàn phaûi giöõ haïnh trung thaønh trinh baïch. Ngöôøi bieát ñaïo lyù ñaõ khoâng daùm xaâm phaïm ñeán danh giaù vaø haïnh phuùc cuûa gia ñình ngöôøi, coøn phaûi trung thaønh trinh baïch vôùi gia ñình mình. Tinh thaàn trung trinh aáy giuùp cho ngöôøi trong gia ñình tín caån laãn nhau. Do söï tín caån nhau neân trong gia ñình ñöôïc söï an oån vui töôi. Trong gia ñình ñaõ theá, chuùng ta caàn nhaéc nhôû chæ daïy cho moïi ngöôøi chung quanh ñeàu taäp haïnh trung trinh naøy. Ñöôïc theá, söï an vui khoâng nhöõng chæ ôû trong phaïm vi gia ñình, maø traøn laãn ñeán xaõ hoäi.

            2. Veà mieäng

            Tu phöôùc ôû mieäng phaûi taäp boán ñieàu naøy:

                        a) Noùi chaân thaät: Noùi chaân thaät ñeå ñem laïi nieàm tin töôûng an oån cho ngöôøi. Baát cöù ôû tröôøng hôïp naøo, chuùng ta cuõng coá gaéng noùi leân nhöõng leõ thaät. Luoân luoân toân troïng vaø yeâu chuoäng leõ thaät, cho neân phaùt ngoân luùc naøo cuõng hôïp vôùi söï thaät. Chaân thaät laø nguoàn goác tin yeâu nhau, do ñoù moïi söï meán thöông ñöôïc beàn bæ.

                        c) Noùi ñuùng lyù: Noùi ñuùng lyù ñeå giuùp moïi ngöôøi nhaän ñöôïc leõ chaùnh. Trong cuoäc soáng phöùc taïp naøy khieán moïi ngöôøi khoù tìm ñöôïc con ñöôøng chaùnh. Cho neân chuùng ta coá gaéng noùi ra lôøi ñuùng lyù, haàu laøm saùng toû moïi choã ngôø vöïc cuûa ngöôøi. Soáng ñuùng, noùi ñuùng, thaät laø söï hi höõu trong cuoäc ñôøi hoãn ñoän hieän nay. Chuùng ta maõi toân troïng caâu “maëc ngöôøi phi phaùp, chuùng ta vaãn giöõ ñuùng phaùp”.

                        c) Noùi hoøa thuaän: Noùi hoøa thuaän ñeå ñem laïi tình ñoaøn keát cho moïi ngöôøi. Taát caû vieäc laøm phaân ly chia reõ ñeàu laø taïo neân thoáng khoå cho con ngöôøi. Chuùng ta ñaõ khoâng laøm theá, maø luoân luoân duøng lôøi hoøa thuaän ñeå haøn gaén laïi nhöõng moái tình ñaõ raïn nöùt. Ngoân ngöõ chuùng ta phaùt ra ñeàu ñem laïi tình thöông gaén boù cho moïi ngöôøi. Thaáy ñaâu coù söï raïn nöùt, coù maàm tan raõ, chuùng ta ñeàu noã löïc duøng lôøi hoøa thuaän laø chaát keo haøn gaén laïi. Taän duïng ngoân ngöõ mình ñeå ñem laïi tình ñoaøn keát an vui cho nhaân loaïi.

                        d) Noùi nhaõ nhaën: Noùi nhaõ nhaën ñeå ñem laïi söï oân hoøa vui veû cho ngöôøi. Moïi söï caêm phaãn, böïc töùc ñeàu laøm cho ngöôøi ñau khoå. Chuùng ta taäp noùi nhaõ nhaën laø laøm dòu moïi söï böïc doïc cuûa ngöôøi. Lôøi noùi nhaõ nhaën khieán ngöôøi deã meán vaø vui veû. Troïn ñôøi chuùng ta ñem laïi söï an vui cho chuùng sanh, khoâng coù lyù do naøo laïi duøng lôøi thoâ aùc. Chuùng ta phaûi thöïc hieän lôøi nhaõ nhaën maõi maõi vôùi moïi ngöôøi.

            3. Veà yù

            Chuùng ta phaûi taäp töø bi, nhaãn nhuïc vaø chaùnh kieán. Mang laïi tình thöông cho chuùng sanh laø tieâu dieät maàm tham lam ñoäc aùc. Noãi khoå cuûa chuùng sanh ngaäp trôøi ñeàu do loøng tham aùc cuûa con ngöôøi taïo neân. Chuùng ta taän löïc gaây döïng tình thöông ñeå giaûm thieåu ñau khoå cho chuùng sanh. Taäp loøng nhaãn nhuïc ñeå chòu ñöïng moïi caûnh ngang traùi maø khoâng sanh saân haän. Coù nhaãn nhuïc ñöôïc, chuùng ta môùi giöõ ñöôïc tình thöông laâu daøi vôùi chuùng sanh. Chaùnh kieán laø nhaän ñònh ñuùng ñaén, ñöa chuùng ta ñi ñuùng höôùng, saùng suoát vui töôi. Do chaùnh kieán môùi coù noùi ñuùng, laøm ñuùng. Ba nghieäp taïo phöôùc, chaùnh kieán laø ñoäi binh tieân phong. Toùm laïi, ba nghieäp laøm möôøi ñieàu treân laø tu phöôùc höõu laäu. Phöôùc naøy khieán chuùng ta qua laïi treân con ñöôøng an vui töôi ñeïp. Maëc duø coøn töông ñoái sanh töû, song ñeán ñaâu cuõng laø haøi loøng maõn yù.

            B) Phöôùc voâ laäu

            Phöôùc voâ laäu laø söï an vui tuyeät ñoái khoâng giôùi haïn. Do thoaùt ly sanh töû  neân an vui mieân vieãn. Bôûi söï an vui naøo maø coøn sanh töû ñeàu taïm bôï ñoái ñaõi. Chæ coù tieâu dieät heát maàm sanh töû, an truï voâ sanh, môùi laø an vui vieân maõn. Tu phöôùc voâ laäu laø chuùng ta nhaém höôùng voâ sanh laøm muïc ñích, haøng ngaøy buoâng xaû caùi chuû ñoäng sanh dieät vaø duøng trí thaáy roõ caùc töôùng giaû doái sanh dieät, khoâng laàm, khoâng keït noù. Cöù theá tieán maõi, cho ñeán bao giôø vieân maõn môùi thoâi. Mình laøm nhö vaäy, chæ daïy ngöôøi laøm nhö vaäy laø tu phöôùc voâ laäu.

IV.- CAÀN TRAÙNH TOÄI LAØM PHÖÔÙC

            a) Traùnh toäi

            Ñaõ bieát toäi laø nhaân khoå ñau baát nhö yù, chuùng ta coá gaéng traùnh ñöøng gaây neân toäi. Cuoäc ñôøi ñaõ khoå ñau laém roài, chuùng ta khoâng theå laøm cho noù töôi ñeïp, ít ra cuõng ñöøng toâ theâm cho ñaäm neùt khoå ñau. Traùnh gaây khoå ñau cho ngöôøi töùc laø traùnh taïo khoå cho mình. Coù ai ngu daïi ñeán noãi laáy daây töï troùi, laáy roi töï ñaùnh, ñeå roài keâu khoùc thôû than. Maàm khoå ñau khoâng gieo thì caây khoå ñau laøm sao ñaâm choài naûy loäc. Bieát theá, chuùng ta deø daët toái ña trong vieäc gieo nhaân ñau khoå. Duø moät toäi nhoû, traùnh ñöôïc, chuùng ta cuõng coá gaéng traùnh. Nhö trong Luaät noùi: “Gioït nöôùc tuy nhoû, rôi maõi cuõng ñaày chaäu lôùn.” Ngöôøi bieát sôï toäi laø ngöôøi seõ khoûi toäi. Chæ coù keû lieàu maïng xem thöôøng toäi loãi, caøng luùn saâu trong toäi loãi. Ñaõ coù toäi loãi laø coù khoå ñau, nhö coù hình thì coù boùng, coù tieáng thì coù vang. Ngöôøi hoïc ñaïo phaûi saùng suoát thaáy roõ lyù leõ aáy, ñeå khoâng laàm, laøm khoå mình khoå ngöôøi.

            b) Laøm phöôùc

            Haïnh phuùc an vui laø ñieàu ai cuõng öôùc mô, mong moûi. Ngöôøi hoïc ñaïo khoâng öôùc mô mong moûi suoâng, phaûi thöïc teá gaày döïng haïnh phuùc cho ngöôøi töùc laø gaày döïng haïnh phuùc cho mình. Haïnh phuùc khoâng theå ngaãu nhieân ñeán vôùi chuùng ta, maø do coâng phu boài ñaép. Moät haønh ñoäng, moät lôøi noùi, moät yù nhieäm maàu ñem an vui laïi cho ngöôøi, chính laø gaây döïng haïnh phuùc cho ta. Trong cuoäc ñôøi töông phaûn, keû buoâng xaû heát laïi laø ngöôøi ñöôïc nhieàu nhaát. Ngöôïc laïi, ngöôøi coá giöõ gìn laïi laø ngöôøi maát maùt nhaát. Taïo haïnh phuùc cho mình, khoâng phaûi bo bo gìn giöõ nhöõng caùi gì cuûa mình maø phaûi xaû boû caùi cuûa mình, taïo cho ngöôøi an vui. Chuùng ta laøm cho traêm ngaøn ngöôøi an vui, quaû thöïc ñaõ taïo traêm ngaøn ñieàu an vui cho chuùng ta. Vì theá laøm phöôùc khoâng bao giôø thaáy ñuû, chuùng ta laøm maõi ñeán suoát ñôøi, maø vaãn thaáy chöa xong. Coù moät laàn ñöùc Phaät ñang ngoài trong moät tònh xaù, ôû phoøng khaùc ngaøi A-na-luaät ñang xoû kim vaù y, vì maét khoâng toû, Ngaøi xoû hoaøi maø chaúng ñöôïc. Ngaøi buoät mieäng than: “Coù ai maét saùng laøm phöôùc xoû kim hoä toâi.” Ñöùc Phaät nghe, Ngaøi ñi ñeán choã A-na-luaät baûo: “A-na-luaät! Ñöa kim ta xoû hoä”. Theá Toân ñaày ñuû voâ löôïng phöôùc ñöùc, maø coøn moùt töø caùi phöôùc xoû kim. Thöû hoûi chuùng ta laø ngöôøi gì maø khoâng coá gaéng laøm phöôùc? Phöôùc caøng to thì an vui caøng laém, coù thieät thoøi gì ñaâu maø khoâng chòu laøm!

V.- KEÁT LUAÄN

            Toäi phöôùc laø ñieàu thöïc teá treân coõi nhaân gian. Coå ñoäng khuyeán khích ngöôøi traùnh toäi laø haønh ñoäng giaûm thieåu khoå ñau cho nhaân loaïi. Taùn thaùn ca ngôïi laøm phöôùc laø mang laïi haïnh phuùc an vui cho chuùng sanh. Lyù ñaùng moïi ngöôøi chuùng ta ñeàu taän löïc laøm ñieàu naøy. Voâ lyù nhöõng keû ñaõ khoâng laøm, laïi coâng kích ngöôøi khaùc laøm. Coøn ai khoâng xoùt xa khi thaáy con ngöôøi saùt phaït con ngöôøi. Ngöôøi coù löông taâm, ñaày loøng traéc aån khoâng theå ngoù lô tröôùc huynh ñeä töông taøn. Cho neân traùnh toäi laøm phöôùc laø ñieàu moãi con ngöôøi chuùng ta phaûi öùng duïng. Bieát toäi phöôùc laø coäi nguoàn cuûa ñaïo ñöùc. Song chuùng ta ñöøng bò phænh gaït baèng nhöõng toäi phöôùc roãng. Toäi laø caáy maàm ñau khoå nôi con ngöôøi, phöôùc laø gieo haït haïnh phuùc cho chuùng sanh. Thöïc teá nhö vaäy, khoâng phaûi vieäc huyeãn hoaëc vieãn voâng. 

]