NGUÕ GIÔÙI 

I.- MÔÛ ÑEÀ

Con ngöôøi laø ñoái töôïng cuûa ñaïo Phaät, bao nhieâu luaät, bao nhieâu phaùp moân, ñöùc Phaät ñeàu vì con ngöôøi laäp baøy. Ñem laïi söï an vui haïnh phuùc cho con ngöôøi, laø muïc tieâu chaùnh yeáu cuûa ñaïo Phaät. Song quan nieäm ñaïo Phaät, khoâng phaûi ñöôïc nhieàu cuûa caûi, nhieàu tình yeâu v.v... laø con ngöôøi coù haïnh phuùc. Haïnh phuùc laø ngöôøi soáng bieát tieát cheá, bieát toân troïng haïnh phuùc cuûa moïi ngöôøi, bieát thaønh thaät thöông meán nhau. Moät daân toäc vaên minh laø bieát toân troïng sanh maïng cuûa nhau, toân troïng nhöõng quyeàn töï do caên baûn cuûa con ngöôøi. Vì theá, nguõ giôùi laø neàn taûng caên baûn ñem laïi haïnh phuùc cho con ngöôøi, xaây döïng con ngöôøi soáng ñuùng yù nghóa vaên minh cuûa nhaân loaïi. Nguõ giôùi laø cô baûn ñaïo ñöùc cuûa ngöôøi Phaät töû, khi baét ñaàu böôùc chaân treân con ñöôøng giaùc ngoä giaûi thoaùt. Thieáu caên baûn ñaïo ñöùc naøy, duø chuùng ta coù noùi ñaïo ñöùc cao sieâu ñeán ñaâu cuõng laø loái noùi roãng. Söï tu haønh thieát thöïc phaûi gaàây döïng cô baûn tröôùc, sau môùi tieán leân nhöõng baäc cao sieâu. Ñoù laø taàm quan troïng cuûa nguõ giôùi.

II.- ÑÒNH NGHÓA

             Nguõ giôùi laø naêm ñieàu ngaên caám do ñöùc Phaät cheá ra, baûo caùc Phaät töû phaûi tuaân haønh theo. Sau khi qui y ngöôøi aáy ñaõ töï nhaän laø ñeä töû Phaät, ñeå ñuû tö caùch moät Phaät töû caàn phaûi gìn giöõ naêm giôùi. Naêm ñieàu raên caám naøy, Phaät vì thöông xoùt chuùng sanh maø cheá ra, coát khieán ñôøi soáng hoï ñöôïc an laønh haïnh phuùc. Gìn giöõ naêm giôùi naøy laø vì mình, khoâng phaûi vì Phaät. Hình thöùc naêm giôùi:

            1. Khoâng saùt sanh: Khoâng saùt sanh nghóa laø khoâng ñöôïc gieát haïi maïng soáng cuûa con ngöôøi. Chuùng ta töï quí sanh maïng cuûa mình, voâ lyù laïi saùt haïi sanh maïng keû khaùc. Treân leõ coâng baèng nhaân ñaïo khoâng cho pheùp chuùng ta laøm vieäïc aáy. Neáu laøm, chuùng ta ñaõ traùi leõ coâng baèng thieáu loøng nhaân ñaïo, ñaâu coøn xöùng ñaùng laø ñeä töû Phaät. Gieát haïi maïng soáng ngöôøi coù ba: tröïc tieáp gieát, xuùi baûo ngöôøi gieát, tuøy hæ trong vieäc gieát haïi. Phaät töû khoâng töï tay mình gieát maïng ngöôøi, khoâng duøng mieäng xuùi baûo ñoác thuùc keû khaùc gieát, khi thaáy hoï gieát haïi nhau chæ moät beà thöông xoùt khoâng neân vui thích. Ñoù laø giöõ giôùi khoâng saùt sanh. Nhöng suy luaän roäng ra, chuùng ta quí troïng maïng soáng, nhöõng con vaät cuõng quí troïng maïng soáng, ñeå loøng coâng baèng traøn ñeán caùc loaøi vaät, neáu khoâng caàn thieát, chuùng ta cuõng giaûm bôùt gieát haïi sanh maïng cuûa chuùng.

            2. Khoâng troäm cöôùp: Cuûa caûi taøi saûn cuûa chuùng ta, khoâng muoán ai xaâm phaïm ñeán, cuûa caûi taøi saûn cuûa ngöôøi, chuùng ta cuõng khoâng ñöôïc giöït laáy hay leùn laáy. Bôûi cöôùp giöït hay leùn laáy cuûa ngöôøi laø haønh ñoäng traùi nhaân ñaïo, phaïm luaät phaùp chaùnh quyeàn, phaûi bò tröøng phaït. Troäm cöôùp laø do loøng tham lam aùc ñoäc, chæ nghó lôïi mình, queân noãi ñau khoå cuûa ngöôøi, maát caû coâng baèng vaø nhaân ñaïo, ngöôøi Phaät töû quyeát ñònh khoâng ñöôïc laøm.

            3. Khoâng taø daâm: Ngöôøi Phaät töû coù vôï choàng ñoâi baïn nhö moïi ngöôøi theá gian khaùc. Khi coù ñoâi baïn roài tuyeät ñoái khoâng phaïm ñeán söï trinh baïch cuûa keû khaùc. Neáu phaïm thì maéc toäi taø daâm. Bôûi vì ñaây laø haønh ñoäng laøm ñau khoå cho gia ñình mình vaø gia ñình ngöôøi, taïo thaønh nguy cô taùn gia baïi saûn. Do moät chuùt tình caûm rieâng tö cuûa mình, khieán nhieàu ngöôøi khoå ñau lieân luïy, quaû laø thieáu loøng nhaân. Ñeå baûo ñaûm söï an oån cuûa gia ñình mình vaø haïnh phuùc cuûa gia ñình ngöôøi, Phaät töû nhaát ñònh khoâng phaïm taø daâm.

            4. Khoâng noùi doái: Noùi lôøi traùi vôùi söï thaät ñeå möu caàu lôïi mình, hoaëc haïi ngöôøi laø noùi doái. Do ñoäng cô tham lam aùc ñoäc, söï kieän xaûy ra theá naøy laïi noùi theá khaùc, söûa traùi laøm maët, ñoåi phaûi thaønh quaáy, khieán ngöôøi  maéc hoïa. Ngöôøi noùi nhö theá traùi vôùi ñaïo ñöùc, maát caû loøng nhaân, khoâng xöùng ñaùng laø moät Phaät töû. Phaät töû laø ngöôøi ñaïo ñöùc neân aên noùi coù maãu möïc, thaáy bieát theá naøo noùi thaúng theá aáy, khoâng ñieâu xaûo doái traù. Tröø tröôøng hôïp vì lôïi ngöôøi lôïi vaät, khoâng nôõ noùi thaät ñeå ngöôøi bò haïi hoaëc khoå ñau, do loøng nhaân cöùu ngöôøi cöùu vaät noùi sai söï thaät maø khoâng phaïm. Khoâng noùi doái laø giöõ loøng tin ñoái vôùi moïi ngöôøi chung quanh.

            5. Khoâng uoáng röôïu: Ñaïo Phaät chuû tröông giaùc ngoä, muoán ñöôïc giaùc ngoä tröôùc phaûi ñieàm ñaïm tænh saùng, uoáng röôïu vaøo gan ruoät noùng böùc, taâm trí quay cuoàng, maát heát bình tónh khoâng coøn saùng suoát, traùi haún muïc ñích giaùc ngoä. Chính vì noùng böùc cuoàng loaïn, coù nhöõng ngöôøi khi say söa toäi loãi hoï cuõng daùm laøm, xaáu xa gì hoï cuõng khoâng sôï, maát heát löông tri. Vì theá, ngöôøi bieát ñaïo ñöùc phaûi traùnh xa khoâng uoáng röôïu. Uoáng röôïu chaúng nhöõng laøm maát trí khoân, laïi gaây neân beänh hoaïn cho thaân theå, coøn di haïi cho con caùi sau naøy ñaàn ñoän. Quaû laø moät hoïa haïi cho caù nhaân vaø xaõ hoäi. Ngöôøi Phaät töû vì söï nghieäp giaùc ngoä, vì lôïi ích cho mình cho ngöôøi quyeát haún khoâng uoáng röôïu. Tröø tröôøng hôïp maéc beänh y só baûo phaûi duøng röôïu hoøa thuoác uoáng môùi laønh, Phaät töû ñöôïc uoáng thuoác röôïu ñeán khi laønh beänh thì chaám döùt, caàn phaûi trình cho chö Taêng bieát tröôùc khi uoáng.

III.- LÔÏI ÍCH BAÛN THAÂN

             Ngöôøi bieát giöõ gìn naêm giôùi ñaõ taïo thaønh caên baûn ñaïo ñöùc vaø söï an laønh cho baûn thaân. Khoâng saùt sanh, baûn thaân ta khoâng bò ngöôøi gieát, hoaëc tuø toäi veà gieát ngöôøi, cuõng khoâng coù thuø haän veà nôï maùu vôùi nhau. Theá laø soáng chuùng ta khoâng kinh hoaøng sôï haõi do thuø haèn gaây neân. Khoâng troäm cöôùp, baûn thaân ta khoâng maéc toäi tuø veà troäm cöôùp, ôû ñaâu hay ñi ñeán choã naøo khoûi sôï ngöôøi theo doõi nghi ngôø. Tôùi lui töï do, ñeán ñi an oån, khoâng phaûi haïnh phuùc laø gì? Khoâng taø daâm, baûn thaân ta khoûi phaûi lao thaàn toån trí, khoûi sôï ai baøn taùn dôû hay, moïi ngöôøi ñeàu tín nhieäm vaø tin caäy ta. Baûn thaân ta trinh baïch, khieán ngöôøi töï quí meán. Töï mình an oån, gia ñình cuõng an oån. Khoâng noùi doái, chính ta khoâng phaûi hoái haän, lôøi noùi töï coù giaù trò, gaây ñöôïc nieàm tin cuûa moïi ngöôøi. Ngöôøi hay noùi doái seõ bò xaõ hoäi ñaùnh giaù thaáp, ñeà xöôùng ñieàu gì ñeàu bò nghi ngôø, laøm vieäc gì ít ai taùn trôï. Khoâng uoáng röôïu, chính ta khoûi bò caùi teä ñieân cuoàng maát trí, khoûi gaây cho cô theå beänh hoaïn suy yeáu, khoûi bò ngöôøi khinh thöôøng trong luùc say söa. Traùi laïi, baûn thaân ta ñieàm ñaïm bình tónh, thaân theå khoûe maïnh, ñoái vôùi moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc quí kính, sanh con cuõng thoâng minh saùng suoát. Ñoù laø lôïi ích baûn thaân ngay trong hieän taïi. Neáu veà mai sau, khoâng saùt sanh thaân traùng kieän soáng laâu; khoâng troäm cöôùp, ñöôïc taøi saûn sung tuùc; khoâng taø daâm, thaân theå ñeïp ñeõ; khoâng noùi doái, aên noùi khoân ngoan moïi ngöôøi yeâu chuoäng; khoâng uoáng röôïu, trí tueä saùng suoát.

IV.- LÔÏI ÍCH GIA ÑÌNH XAÕ HOÄI

             Moïi ngöôøi trong nhaân loaïi ñeàu töï nhaän sanh maïng laø toái thöôïng. Bieát toân troïng sanh maïng laø neáp soáng vaên minh, chaø ñaïp treân sanh maïng laø con ngöôøi daõ man. Bieát giöõ naêm giôùi laø nguoàn haïnh phuùc cuûa gia ñình, laø neáp soáng vaên minh cuûa xaõ hoäi. Ñöùc Phaät nhìn thaúng vaøo con ngöôøi, ñem laïi cho con ngöôøi moät ñôøi soáng an laønh, moät gia ñình haïnh phuùc, moät xaõ hoäi vaên minh, Ngaøi cheá ra naêm giôùi.

            Sanh maïng laø giaù trò toái thöôïng cuûa con ngöôøi moïi ngöôøi ñeàu phaûi toân troïng, vì toân troïng sanh maïng con ngöôøi, Phaät caám Phaät töû khoâng ñöôïc saùt sanh. Sanh maïng con ngöôøi ñöôïc toàn taïi vöõng beàn, nhôø taøi saûn nuoâi döôõng, vì toân troïng taøi saûn cuûa ngöôøi, Phaät caám Phaät töû khoâng ñöôïc troäm cöôùp. Söï soáng cuûa con ngöôøi caàn coù gia ñình, gia ñình laø toå aám cuûa nhaân loaïi, toå aám aáy bò lung lay laø maát haïnh phuùc, vì toân troïng haïnh phuùc cuûa gia ñình, Phaät caám Phaät töû khoâng ñöôïc taø daâm. Söï soáng chung ñuïng trong gia ñình vaø ngoaøi xaõ hoäi caàn phaûi tin töôûng nhau, thieáu loøng tin thì khoâng theå thoâng caûm thaân yeâu, vì ñem söï tin yeâu laïi cho moïi ngöôøi, Phaät caám khoâng ñöôïc noùi doái. Traät töï cuûa gia ñình vaø xaõ hoäi laø söï an oån, moät duyeân côù gaây xaùo troän trong gia ñình vaø ngoaøi xaõ hoäi laø laøm maát traät töï chung, vì toân troïng traät töï cuûa gia ñình vaø xaõ hoäi, Phaät caám Phaät töû khoâng ñöôïc uoáng röôïu.

            Chæ trong naêm giôùi thoâi, neáu gia ñình naøo gìn giöõ troïn veïn laø gia ñình aáy coù haïnh phuùc, treân thuaän döôùi hoøa, tin yeâu thuaàn caån. Neáu moïi ngöôøi trong xaõ hoäi öùng duïng trieät ñeå laø moät xaõ hoäi vaên minh, chan hoøa söï caûm thoâng vaø thöông meán. Chuùng ta vì lôïi ích baûn thaân, vì haïnh phuùc cuûa gia ñình, vì söï an laïc cuûa xaõ hoäi, noã löïc gìn giöõ naêm giôùi. Gìn giöõ naêm giôùi laø toân troïng nhaân baûn, laø neáp soáng vaên minh, laø neàn taûng ñaïo ñöùc vaäy.

V.- KEÁT LUAÄN

             Söï khoå ñau toät ñoä cuûa con ngöôøi khoâng gì hôn, khi hoï nghó ñeán sanh maïng hoï bò ñe doïa, tieàn cuûa hoï bò maát maùt, ngöôøi yeâu hoï bò xaâm phaïm. Chính ñaây laø noãi thoáng khoå khaéc nghieät nhaát cuûa con ngöôøi. Vì cöùu khoå ñem vui laïi cho con ngöôøi, Phaät caám ngöôøi Phaät töû khoâng ñöôïc laøm ba ñieàu aáy. Tình thöông vónh vieãn khoâng coù, neáu con ngöôøi khoâng tin töôûng vaø caûm thoâng nhau. Ñieàu naøy cuõng laø noãi ñau khoå thöù yeáu cuûa con ngöôøi. Bôûi vì trong cuoäc soáng maø khoâng coù tình thöông, laø loaøi ngöôøi ñang laïc loaøi ôû giöõa baõi sa maïc hay choán röøng hoang, coøn ñaâu söï ñuøm boïc thaân yeâu chia sôùt cay ñaéng ngoït buøi. Muoán ñem tình thöông cho nhaân loaïi, tröôùc tieân phaûi coù tin töôûng thoâng caûm nhau, neân Phaät caám ngöôøi Phaät töû khoâng ñöôïc noùi doái. Chính bao nhieâu ñoù, chuùng ta ñaõ thaáy loøng töø bi leânh laùng cuûa ñöùc Phaät. Tinh thaàn cöùu khoå ban vui cuûa ñaïo Phaät ñaõ theå hieän roõ raøng trong naêm giôùi naøy. Vì thöông mình thöông ngöôøi, Phaät töû chuùng ta phaûi coá gaéng gìn giöõ vaø khuyeân ngöôøi gìn giöõ. Ñoù laø caên baûn cuûa Ñaïo laøm ngöôøi hieän taïi vaø mai sau.  

]