NGHIEÄP BAÙO 

I.- MÔÛ ÑEÀ

            Moïi vieäc khoå vui trong kieáp hieän taïi cuûa chuùng ta ñeàu do nghieäp quaù khöù vaø hieän taïi chi phoái. Nghieäp laønh thì ñöôïc vui, nghieäp aùc thì chòu khoå, chuùng ta chæ bieát sôï khoå, caàu vui maø khoâng bieát traùnh nghieäp aùc, taïo nghieäp laønh. Theá chaúng khaùc naøo keû sôï boùng maø cöù ñöùng ngoaøi trôøi naéng, muoán nghe nhaïc maø bòt loã tai. Moät khi nghieäp quaû ñeán, chuùng ta duø muoán duø khoâng, taát nhieân cuõng phaûi chòu. Bôûi noù laø keát quaû do haønh ñoäng cuûa chính mình ñaõ taïo. Mình laøm, roài mình chòu, ñoù laø leõ coâng baèng hôïp lyù cuûa kieáp ngöôøi.

II.- ÑÒNH NGHÓA

            Nghieäp baùo noùi ñuû laø nghieäp quaû baùo öùng. Bôûi vì nghieäp nhaân chuùng ta ñaõ gaây thì nghieäp quaû phaûi ñeán. Söï baùo ñaùp thuø öùng caân xöùng nhau giöõa nghieäp nhaân vaø nghieäp quaû. Tröôùc tieân chuùng ta caàn bieát chöõ nghieäp.

            a) Nghieäp: laø dòch nghóa chöõ Karma tieáng Phaïn, chæ haønh ñoäng taïo taùc theo thoùi quen cuûa moãi ngöôøi. Nghieäp coù nghieäp thieän, nghieäp aùc, ñònh nghieäp, baát ñònh nghieäp... Nghieäp thieän laø haønh ñoäng laønh ñem laïi söï an laïc cho chuùng sanh. Nghieäp aùc laø haønh ñoäng döõ laøm ñau khoå chuùng sanh. Ñònh nghieäp laø haønh ñoäng hoaëc laønh hoaëc döõ coù coäng taùc vôùi yù thöùc taïo thaønh nghieäp quyeát ñònh. Baát ñònh nghieäp laø haønh ñoäng hoaëc laønh hoaëc döõ khoâng coäng taùc vôùi yù thöùc neân thaønh nghieäp khoâng quyeát ñònh.

            b) Baùo: laø ñeàn traû moät caùch coâng baèng, khoâng sai chaïy, khoâng tieâu maát. Chuùng ta coù haønh ñoäng laønh hay döõ, keát quaû cuûa haønh ñoäng aáy seõ ñeán, hoaëc sôùm hay muoän thoâi. Thí duï chuùng ta maéng chöûi ngöôøi laø haønh ñoäng döõ, ngöôøi aáy seõ maéng chöûi laïi ngay khi ñoù, hoaëc thôøi gian khaùc, khoù traùnh khoûi. Söï thuø ñaùp caân xöùng goïi laø baùo. Baùo coù chia ba thöù: hieän baùo, sanh baùo vaø haäu baùo. Hieän baùo laø quaû baùo hieän taïi, nhöõng haønh ñoäng laønh hay döõ ngay trong ñôøi naøy chòu quaû baùo. Sanh baùo laø quaû baùo ñôøi sau, haønh ñoäng toát xaáu cuûa ba nghieäp, ñeán ñôøi sau môùi chòu quaû baùo. Haäu baùo laø veà sau laâu xa môùi chòu quaû baùo. Ví nhö vaøo ñaàu muøa möa, chuùng ta ñoàng thôøi gieo troàng haït ñaäu phoäng, troàng caây chuoái, troàng caây mít. Ñeán ba thaùng sau, chuùng ta ñöôïc keát quaû coù ñaäu phoäng. Sang naêm, chuùng ta môùi keát quaû coù chuoái. Song ba boán naêm sau, chuùng ta môùi ñöôïc keát quaû coù mít. Nhö theá, haønh ñoäng ñoàng thôøi maø keát quaû sai bieät, tuøy loaïi khaùc nhau. Neáu chuùng ta ñoøi hoûi ba thöù phaûi keát quaû ñoàng thôøi laø ngu xuaån.

III.- TÖØ ÑAÂU TAÏO THAØNH NGHIEÄP ?

            Nghieäp töø thaân, mieäng, yù chuùng ta taïo neân. Bôûi thaân mieäng yù chuùng ta laøm laønh, noùi laønh, nghó laønh neân taïo thaønh nghieäp laønh. Thaân mieäng yù chuùng ta laøm döõ, noùi döõ, nghó döõ taïo thaønh nghieäp döõ. Theá neân, chuùng ta chuû nhaân taïo nghieäp cuõng chính chuùng ta laø chuû nhaân thoï baùo. Ngang ñaây chuùng ta haõnh dieän ñaõ thoaùt khoûi moïi quyeàn löïc thieâng lieâng ban hoïa xuoáng phöôùc. Chuùng ta cuõng hieân ngang thoï nhaän taát caû quaû khoå vui, maø khoâng coù moät lôøi oaùn hôøn than traùch. Chuùng ta khoân ngoan bieát choïn löïa nghieäp nhaân naøo mình thích maø laøm, khoâng coøn muø quaùng laøm caøn böôùng. Ñaây laø söï tröôûng thaønh, khi roõ nghieäp töø ñaâu coù.

IV.- TÖØ ÑAÂU COÙ BAÙO ÖÙNG ?

            Söï baùo öùng cuõng chính nôi mình hieän ra. Moãi khi chuùng ta taïo nghieäp laønh hay döõ, maét chuùng ta thaáy caûnh aáy, tai chuùng ta nghe tieáng aáy, haït gioáng laønh döõ aáy ñaõ rôi vaøo taøng thöùc chuùng ta. Keû ñoái töôïng bò chuùng ta laøm khoå vui cuõng theá, do maét thaáy, tai nghe neân haït gioáng bieát ôn hay thuø haèn ñaõ rôi vaøo taøng thöùc cuûa hoï. Khi naøo ñoù, caû hai gaëp laïi nhau thì haït gioáng aân oaùn aáy troãi daäy, khieán hai beân  taïo theâm moät laàn nghieäp laønh döõ nöõa. Cöù theá taïo maõi khieán nghieäp caøng ngaøy caøng daày, aân oaùn caøng ngaøy caøng lôùn. Nhö khi chuùng ta gaëp moät ngöôøi ñang maéc phaûi caûnh khoán ñoán cô haøn, hình aûnh buoàn thaûm khoå ñau cuûa hoï hieän baøy ñaày ñuû. Chuùng ta trong tay coù ñuû phöông tieän, lieàn giuùp hoï qua côn khoán ñoán, luùc ñoù treân göông maët khoå ñau ñaõ ngaû sang göông maët vui töôi, saùng suûa. Chöùùng kieán hieän töôïng aáy, haït gioáng vui töôi ñaõ rôi vaøo taøng thöùc chuùng ta. Neáu moãi ngaøy chuùng ta ñeàu gieo vaøo taøng thöùc nhöõng haït gioáng vui töôi, ñeán khi thaân naøy saép hoaïi, chuùng ta khoâng coøn ñuû nghò löïc laøm chuû, nhöõng hình aûnh vui töôi aáy seõ hieän ñeán vôùi chuùng ta, môøi chuùng ta ñeán caûnh vui töôi. Ngöôïc laïi, moãi ngaøy chuùng ta cöù gieo raéc khoå ñau cho ngöôøi, nhöõng haït gioáng khoå ñau chöùùa ñaày trong taøng thöùc chuùng ta, ñeán khi hôi taøn, löïc taän nhöõng hình aûnh ñoù soáng daäy, ñuoåi baét ñaùnh ñaäp chuùng ta, khieán chuùng ta phaûi chaïy chui vaøo caûnh khoå. Ñoù laø nghieäp baùo khoå vui cuûa mai kia. Nghieäp baùo khoâng phaûi töø ñaâu ñeán, maø chính töø taøng thöùc chuùng ta hieän ra. Ngöôøi xöa thaàn thaùnh hoaù khaû naêng chöùùa ñöïng cuûa taøng thöùc baèng oâng thaàn ñoä maïng. Baûo raèng oâng thöôøng theo doõi chuùng ta, vaø ghi cheùp heát moïi haønh ñoäng thieän aùc cuûa chuùng ta, ñeå baùo caùo vôùi Thieân ñình hay Dieâm chuùa. Hoaëc cuï theå hoùa taøng thöùc chöùùa ñöïng baèng Ñaøi göông nghieäp caûnh. Baûo raèng chuùng ta laøm laønh hay döõ, sau khi cheát ñeán choã Dieâm vöông, ôû tröôùc saân trieàu coù caùi göông lôùn, ngöôøi laøm laønh laøm döõ daãn ñeán tröôùc göông ñeàu hieän roõ raøng ñaày ñuû, khoâng theå choái caõi ñöôïc.

V.-NGHIEÄP BAÙO KHOÂNG THEÅ NGHÓ BAØN

            Söï goùp nhaët gieo vaøo taøng thöùc laø moät leõ thaät, khoâng phaûi vieäc huyeãn hoaëc, do khoâng töôûng bòa ra. Ñaây thöû cöû moät thí duï, khi chuùng ta muoán hoïc thuoäc loøng moät baøi thô. Chuùng ta ñoïc moät laàn, hai laàn, cho ñeán nhieàu laàn töï thaáy noù thuoäc. Caùi thuoäc aáy laø do ñaâu, chaúng qua moãi laàn chuùng ta ñoïc, haït gioáng aáy rôi vaøo taøng thöùc, ñoïc nhieàu laàn, haït gioáng aáy caøng tröôûng thaønh maïnh meõ, ñaây goïi laø thuoäc. Thuoäc xong chuùng ta khoâng ñoïc nöõa, thænh thoaûng trong taøng thöùc noù troãi daäy, moãi laàn troãi daäy, chuùng ta oân laïi ñoâi ba phen, theá laø thuoäc laïi caøng thuoäc. Töø mieäng chuùng ta ñoïc, haït gioáng thô rôi vaøo taøng thöùc goïi hieän haïnh huaân chuûng töû. Töø taøng thöùc thô troãi daäy, goïi laø chuûng töû khôûi hieän haïnh. Chuùng ta oân laïi ñoâi ba laàn, goïi laø hieän haïnh huaân chuûng töû. Theá laø söï huaân khôûi khoâng theå nghó baøn. Neáu caû ñôøi chuùng ta huaân chuûng töû naøo nhieàu nhaát, ñôøi sau sanh ra haït gioáng aáy soáng daäy sôùm nhaát. Bôûi theá môùi coù caùc vò thaàn ñoàng, xuaát hieän, nhö Maïc Ñónh Chi ôû Vieät Nam möôøi hai tuoåi ñaõ thoâng suoát thi phaùp, Baïch Cö Dò ôû Trung Hoa chín tuoåi ñaõ laøm thô, Pascal ôû Phaùp möôøi hai tuoåi ñaõ thoâng Kyû haø hoïc..., cho ñeán cuøng hoïc moät lôùp maø moãi ñöùa beù ñeàu coù khaû naêng rieâng.

            Khi trong kho taøng thöùc coøn chöùùa chuûng töû thì söï huaân khôûi khoâng theå nghó baøn. Vì theá noù coù söùc maïnh loâi keùo chuùng ta ñi thoï sanh trong luïc ñaïo khoâng coù ngaøy döøng. Theá neân, noùi ñeán nghieäp baùo laø noùi ñeán söï luaân hoài sanh töû.

VI.- LAØM SAO HEÁT NGHIEÄP

            Nghieäp ñaõ do chuùng ta gaây taïo bieán chuûng töû huaân vaøo taøng thöùc. Muoán heát nghieäp cuõng do chuùng ta kheùo loaïi heát nhöõng chuûng töû nghieäp ôû trong taøng thöùc ra. Khi kho taøng thöùc saïch chuûng töû thì söùc maïnh loâi vaøo sanh töû khoâng coøn. Khi chuûng töû coøn trong kho aáy, goïi laø taøng thöùc, laø nhaân sanh töû. Khi chuûng töû trong kho aáy saïch heát, goïi laø khoâng Nhö Lai taøng, laø kho Nhö Lai troáng, töùc laø döùt maàm sanh töû. Vì theá muoán heát nghieäp sanh töû, chuùng ta phaûi öùng duïng nhöõng phöông phaùp tu ñeå tieâu dieät caùc hieän haïnh töø chuûng töû daáy khôûi. Ví nhö khi chuùng ta hoïc thuoäc loøng moät baøi thô, song moãi laàn nhôù laïi, chuùng ta ñeàu boû qua, thôøi gian laâu baøi thô aáy seõ queân baüng. Nhöõng chuûng töû khaùc cuõng theá, moãi khi khôûi hieän haïnh, chuùng ta ñeàu thoâng qua chaúng cho hình aûnh soáng laïi, laâu ngaøy töï nhieân noù maát. Phöông phaùp nieäm Phaät, Trì chuù, Toïa thieàn ñeàu nhaém vaøo muïc ñích naøy.

VII.- KEÁT LUAÄN

            Thaáu roõ lyù nghieäp baùo, chuùng ta coá gaéng taïo ñieàu kieän thuaàn thieän ñeå ñöôïc quaû baùo toaøn vui, neáu coøn chaáp nhaän ôû trong sanh töû. Söï choïn löïa khoå vui laø quyeàn sôû höõu cuûa chuùng ta, khoâng phaûi Thaàn thaùnh, cuõng khoâng phaûi ai khaùc, coù quyeàn ban khoå vui cho chuùng ta. Quyeàn naêng saép ñaët moät cuoäc soáng mai kia, ñeàu do baøn tay chuùng ta gaây döïng. Neáu moät khi naøo ñoù, chuùng ta khoâng chaáp nhaän cuoäc soáng luaân hoài nöõa, cuõng chính chuùng ta loaïi boû nhöõng maàm sanh töû ñang chöùùa chaáp trong taøng thöùc cuûa chuùng ta. Theá laø, chuùng ta ñaõ giaønh quyeàn vôùi taïo hoùa, ñaõ töôùc boû quyeàn löïc cuûa thaàn linh vaø ñoäc toân trong vieäc thoaùt ly sanh töû. 

]