PHAÅM 12: ÑEÀ-BAØ-ÑAÏT-ÑA 

Caên cöù kinh A-haøm thì ñöông thôøi vôùi Phaät, Ñeà-baø-ñaït-ña laø ngöôøi coù tham voïng thay Phaät thoáng laõnh Taêng ñoaøn, töøng laøm cho thaân Phaät ra maùu, phaù hoaïi Phaät nhieàu caùch, laøm chöôùng ngaïi söï tu tieán cuûa Phaät chaúng nhöõng moät ñôøi maø nhieàu ñôøi ôû quaù khöù. Vôùi con maét phaøm phu vaø Nhò thöøa thì thaáy Ñeà-baø-ñaït-ña laø ngöôøi toäi loãi, phaïm toäi nguõ nghòch phaûi ñoïa ñòa nguïc. Nhöng ôû ñaây döôùi maét Phaät thì Ñeà-baø-ñaït-ña laø thieän höõu tri thöùc cuûa Phaät, nhôø Ñeà-baø-ñaït-ña Ngaøi môùi ñöôïc vieân maõn coâng haïnh Boà-taùt ñeå thaønh Phaät. Nhö vaäy nhaõn quan cuûa kinh A-haøm vaø kinh Ñaïi thöøa veà Ñeà-baø-ñaït-ña raát dò bieät, phaàn sau seõ giaûi thích.

1. CHAÙNH VAÊN :

* Luùc baáy giôø, ñöùc Phaät baûo caùc vò Boà-taùt vaø haøng trôøi, ngöôøi, boán chuùng: “Ta ôû trong voâ löôïng kieáp veà thôøi quaù khöù caàu kinh Phaùp Hoa khoâng coù löôøi moûi. Trong nhieàu kieáp thöôøng laøm vò quoác vöông phaùt nguyeän caàu ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà, loøng khoâng thoái chuyeån. Vì muoán ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la- maät neân sieâng laøm vieäc boá thí loøng khoâng laãn tieác, boá thí voi, ngöïa, baûy baùu, nöôùc, thaønh, vôï, con, toâi tôù, baïn beø, cho ñeán ñaàu, maét, tuûy, oùc, thaân, thòt, tay, chaân, chaúng tieác thaân maïng.

Thuôû ñoù, nhaân daân trong ñôøi soáng laâu voâ löôïng, vua vì meán phaùp neân thoâi boû ngoâi vua, giao vieäc trò nöôùc cho thaùi töû. Ñaùnh troáng rao leänh caàu phaùp khaép boán phöông: “Ai coù theå vì ta noùi phaùp Ñaïi thöøa, thôøi ta seõ troïn ñôøi cung caáp haàu haï.”

Khi aáy coù vò Tieân nhaân ñeán thöa cuøng vua raèng: “Ta coù phaùp Ñaïi thöøa teân laø kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa, neáu Ñaïi vöông khoâng traùi yù ta, ta seõ vì Ñaïi vöông maø tuyeân noùi.”

Vua nghe lôøi vò Tieân nhaân noùi, vui möøng hôùn hôû, lieàn ñi theo vò Tieân nhaân ñeå cung caáp vieäc caàn duøng: hoaëc haùi traùi, gaùnh nöôùc, hoaëc löôïm cuûi, naáu aên cho ñeán duøng thaân mình laøm giöôøng gheá, thaân taâm khoâng bieát moûi. Thuôû ñoù theo phuïng thôø vò Tieân nhaân traûi qua moät nghìn naêm, vì troïng phaùp neân sieâng naêng cung caáp haàu haï cho Tieân nhaân khoâng thieáu thoán.

Baáy giôø, ñöùc Theá Toân muoán tuyeân laïi nghóa treân maø noùi keä raèng:

                        * Ta nhôù kieáp quaù khöù

                        Vì caàu phaùp Ñaïi thöøa

                        Daàu laøm vò quoác vöông

                        Chaúng ham vui nguõ duïc.

                        Ñaùnh chuoâng rao boán phöông

                        Ai coù phaùp Ñaïi thöøa

                        Neáu vì ta giaûi noùi

                        Thaân seõ laøm toâi tôù.

                        Giôø coù tieân Tröôøng thoï

                        Ñeán thöa cuøng Ñaïi vöông

                        Ta coù phaùp nhieäm maàu

                        Trong ñôøi ít coù ñöôïc

                        Neáu coù theå tu haønh

                        Ta seõ vì oâng noùi.

                        Khi vua nghe tieân noùi

                        Sanh loøng raát vui ñeïp

                        Lieàn ñi theo Tieân nhaân

                        Cung caáp ñoà caàn duøng

                        Löôïm cuûi vaø rau traùi

                        Theo thôøi cung kính daâng

                        Loøng ham phaùp Ñaïi thöøa

                        Thaân taâm khoâng löôøi moûi,

                        Khaép vì caùc chuùng sanh

                        Sieâng caàu phaùp maàu lôùn

                        Cuõng khoâng vì thaân mình

                        Cuøng vôùi vui nguõ duïc

                        Neân daàu laøm vua lôùn

                        Sieâng naêng ñöôïc phaùp naøy

                        Do ñoù ñöôïc thaønh Phaät

                        Nay vaãn vì oâng noùi.

GIAÛNG :

Phaåm naøy cuõng coù veû huyeàn bí nhö phaåm Hieän Baûo Thaùp, neáu khoâng kheùo nghe coù theå hieåu laàm. Tröôùc heát Phaät keå laïi thuôû voâ löôïng kieáp veà tröôùc, Ngaøi töøng laøm quoác vöông caàu ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà, muoán vieân maõn haïnh Luïc ñoä, thöïc haønh phaùp Boá thí roát raùo khoâng tieác thaân maïng. Vua truyeàn ngoâi cho thaùi töû, ñi khaép nôi ñeå caàu phaùp, luùc baáy giôø coù vò Tieân nhaân töï giôùi thieäu vôùi vua laø oâng coù phaùp Ñaïi thöøa teân laø Dieäu Phaùp Lieân Hoa, neáu vua khoâng traùi yù oâng thì oâng seõ vì vua maø noùi. Vua nghe raát vui möøng beøn theo vò tieân aáy traûi qua moät ngaøn naêm, xaû thaân, phuïng thôø, haàu haï, cung caáp moïi nhu caàu khoâng thieáu soùt. ÔÛ ñaây quoác vöông vì muoán vieân maõn haïnh Luïc ñoä ñeå thaønh Phaät, neân Ngaøi thöïc haønh phaùp Boá thí, buoâng xaû taát caû nhöõng sôû höõu nhö danh voïng, quyeàn haønh, vôï con... cho tôùi thaân maïng cuõng khoâng laãn tieác. Töùc laø khoâng coøn chaáp thaân taâm laø thaät, khoâng coøn chaáp ngoaïi caûnh laø thaät. Do buoâng xaû taát caû ngaõ phaùp, neân môùi theå nhaäp Tri kieán Phaät. Xöa thieàn sö Qui Toâng ñeä töû cuûa ngaøi Maõ Toå, laø ngöôøi buoâng xaû taát caû neân ñöôïc thieàn sö Hoaøng Baù khen: “Trong ñaây chæ coù Qui Toâng laø ngöôøi tieâu chaûy ñaày ñaát.” Toå noùi nghe coù veû tieáu ngaïo, nhöng kyø thaät ñoù laø lôøi taùn thaùn haïnh buoâng xaû cuûa ngaøi Qui Toâng. Tu maø khoâng buoâng xaû, coøn moät nieäm chaáp thuû thì khoâng bao giôø thaáy ñaïo.

Vì vaäy vöøa coù moät nieäm daáy khôûi, duø laø nieäm thieän hay nieäm baát thieän ñeàu phaûi buoâng, ñoù laø xaû. Buoâng saïch khoâng coøn moät nieäm, taâm thanh tònh ñoù môùi thaät laø xaû.

2. CHAÙNH VAÊN :

* Phaät baûo caùc Tyø-kheo raèng: “Thuôû aáy, vua ñoù thôøi chính thaân ta, coøn Tieân nhaân ñoù nay chính laø oâng Ñeà-baø-ñaït-ña. Do nhôø oâng thieän tri thöùc Ñeà-baø-ñaït-ña laøm cho ta ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät, töø bi hyû xaû, ba möôi hai töôùng toát, taùm möôi moùn ñeïp, thaân saéc vaøng tía, möôøi trí löïc, boán moùn voâ sôû uùy, boán moùn nhieáp phaùp, möôøi taùm moùn baát coäng, thaàn thoâng ñaïo löïc, thaønh baäc Ñaúng Chaùnh giaùc roäng ñoä chuùng sanh, taát caû coâng ñöùc ñoù ñeàu laø nhaân thieän tri thöùc Ñeà-baø-ñaït-ña caû.”

GIAÛNG :

Phaät noùi vò Tieân nhaân thuôû xöa, nay chính laø Ñeà-baø-ñaït-ña, vò quoác vöông caàu ñaïo, nay chính laø Ngaøi. Nhôø thieän tri thöùc Ñeà-baø-ñaït-ña maø Phaät thöïc haønh vieân maõn saùu phaùp Ba-la-maät, töø bi hæ xaû... ñöôïc ñaày ñuû coâng ñöùc trí tueä vaø thaønh Phaät. Choã naøy chuùng ta phaûi hieåu cho thaáu ñaùo, neáu khoâng, thì seõ hoang mang nghi ngôø.

Trong kinh A-haøm Phaät coù tuyeân boá raèng Ñeà-baø-ñaït-ña sau khi cheát seõ ñoïa ñòa nguïc khoâng theå cöùu. Toân giaû A-nan laø em ruoät cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña nghe Phaät noùi vaäy lo sôï thöông khoùc, ñeán thöa hoûi Phaät raèng: Baïch Theá Toân do thieân nhaõn maø Phaät noùi nhö vaäy, hay Ngaøi duøng trí suy luaän quaùn xeùt veà nhaân duyeân maø noùi nhö vaäy ? Phaät traû lôøi raèng:  “Ta duøng trí xeùt thì thaáy Ñeà-baø-ñaït-ña khoâng coù moät haønh vi thieän neân ta noùi nhö theá.” Nhìn theo lyù nhaân quaû thì Ñeà-baø-ñaït-ña taïo quaù nhieàu nghieäp aùc, maø toäi naëng nhaát laø phaù hoøa hôïp Taêng vaø laøm thaân Phaät ra maùu, ñoù laø hai toäi trong naêm toäi nguõ nghòch. Chæ taïo moät trong naêm toäi nguõ nghòch laø phaûi ñoïa ñòa nguïc roài huoáng laø hai toäi. Ñoù laø caùi nhìn töông ñoái theo kinh A-haøm daïy boû aùc laøm thieän, maø Ñeà-baø-ñaït-ña ñaõ laøm nhieàu ñieàu aùc, neân Phaät noùi ñoïa ñòa nguïc ñeå höôùng daãn chö Tyø-kheo tu, boû phaùp aùc thöïc haønh phaùp thieän.

Coøn kinh Phaùp Hoa thì chæ thaúng Tri kieán Phaät. Tri kieán Phaät thì khoâng bò giôùi haïn bôûi khoâng gian thôøi gian, khoâng keït trong phaùp töông ñoái hai beân. Giaùo lyù cöùu kính khoâng cho pheùp chuùng ta nhìn hai beân thieän aùc maø phaûi thaáy vöôït treân caû thieän aùc. Khi ñaõ nhaän ra nôi mình coù caùi chaân thaät laø Phaät taùnh thì ôû trong moïi hoaøn caûnh baát nhö yù phaûi khaéc phuïc ñeå vöôït qua, nhö theá coâng haïnh Boà-taùt môùi vieân maõn, thaønh Phaät. Ví duï thaày A phaùt taâm tu haïnh boá thí, ñem raát nhieàu cuûa caûi tieàn baïc xaây chuøa, cuùng taêng, giuùp ñôõ ngöôøi ñau bònh taät nguyeàn ngheøo khoù... Tuy nhieân, thaày cuõng coøn ñeå laïi moät vaøi vaät quí maø thaày öa thích. Moät hoâm coù ngöôøi ñeán xin vaät quí ñoù, neáu thaày A thaáy ngöôøi xin laø keû xaáu lôïi duïng loøng toát cuûa mình neân khoâng cho. Nhö vaäy haïnh boá thí cuûa thaày chöa troøn. Tuy thaày A quí caùc vaät ñoù khoâng ñem ra boá thí, nhöng coù ngöôøi xin, thaày vui veû cho vaø thaáy ngöôøi daùm xin laø ngöôøi toát, muoán giuùp cho thaày buoâng xaû roát raùo, sôùm thaønh töïu haïnh boá thí.

Haïnh nhaãn nhuïc vaø nhöõng haïnh khaùc cuõng vaäy. Neáu ngöôøi phaùt taâm tu haïnh nhaãn nhuïc maø khoâng coù söï thöû thaùch thì haïnh nhaãn nhuïc khoâng vieân maõn. Ví duï thaày B laø ngöôøi giöõ giôùi raát nghieâm minh, soáng raát thaønh thaät haøi hoøa treân kính döôùi nhöôøng, neân raát ñöôïc thaày baïn thöông quí. Thaày phaùt taâm tu haïnh nhaãn nhuïc. Moät hoâm baát thaàn coù ngöôøi maéng thaày thaäm teä, cho thaày laø keû phaïm trai, phaù giôùi, phaûn thaày, löøa baïn, khoâng xöùng ñaùng laø ngöôøi tu. Neáu thaày töùc giaän phaân bua caûi chính thì thaày thöïc haønh haïnh nhaãn nhuïc chöa troøn. Neáu thaày bình thaûn chaáp tay Moâ Phaät, thaáy ngöôøi ñoù ñaõ vì söï tu tieán cuûa thaày maø phaûi chaáp nhaän nghieäp aùc khaåu, hoï ñaõ hy sinh quaù nhieàu, khoâng phaûi Boà-taùt nghòch haïnh laø gì ? Thaày khoâng giaän maø coøn nhôù ôn vaø kính troïng. Nhö vaäy thì khoâng coù nieäm oaùn thuø thaân sô ñeå ñi tôùi töø bi bình ñaúng, coù nhö theá coâng haïnh nhaãn nhuïc cuûa thaày môùi vieân maõn.

Boà-taùt coù khi hieän thuaän haïnh, an uûi voã veà trong khi chuùng ta nguy khoán hay thoái taâm Boà-ñeà; coù khi hieän nghòch haïnh ñeå thöû thaùch, khieán ngöôøi ñang keït trong caûnh xuoâi thuaän ñöôïc thöùc tænh ñeå tieán. Caû hai thuaän haïnh hay nghòch haïnh ñeàu laø Boà-taùt giuùp cho ngöôøi tu ñöôïc vieân maõn coâng haïnh tu haønh. Neáu thaáy ngöôøi an uûi voã veà giuùp ñôõ laø ngöôøi ôn, ngöôøi thöû thaùch raày maéng laø keû phaù haïi, coøn thaáy ngöôøi ôn vaø keû haïi laø coøn thaáy hai. Coøn thaáy hai thì khoâng theå naøo nhaän ra Tri kieán Phaät maø kinh Phaùp Hoa ñaõ daïy. Vì vaäy neân ôû ñaây Phaät noùi Ñeà-baø-ñaït-ña laø thieän höõu tri thöùc cuûa Ngaøi, khoâng phaûi ñôøi naøy maø laø nhieàu kieáp veà tröôùc. Nhôø thieän höõu tri thöùc Ñeà-baø-ñaït-ña maø Phaät vieân maõn coâng haïnh Boà-taùt, ñöôïc thaønh Phaät.

3. CHAÙNH VAÊN :

* Phaät baûo haøng töù chuùng: “Qua voâ löôïng kieáp veà sau, oâng Ñeà-baø-ñaït-ña seõ ñöôïc thaønh Phaät hieäu laø Thieân Vöông Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Chaùnh Bieán Tri, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhaân Sö, Phaät Theá Toân. Coõi nöôùc ñoù teân laø Thieân Ñaïo, luùc Thieân Vöông Phaät truï ôû ñôøi hai möôi trung kieáp, roäng vì caùc chuùng sanh maø noùi phaùp maàu. haèng haø sa chuùng sanh ñöôïc quaû A-la-haùn, voâ löôïng chuùng sanh phaùt taâm Duyeân giaùc, Haèng haø sa chuùng sanh phaùt taâm Voâ thöôïng ñaïo, ñöôïc Voâ sanh nhaãn ñeán baäc baát thoái chuyeån.

Sau khi ñöùc Thieân Vöông Phaät nhaäp Nieát-baøn, chaùnh phaùp truï laïi ñôøi hai möôi trung kieáp, toaøn thaân xaù-lôïi döïng thaùp baèng baûy baùu, cao saùu möôi do-tuaàn, ngang doïc boán möôi do-tuaàn. Caùc haøng trôøi, nhaân daân ñeàu ñem hoa ñeïp, höông boät, höông xoa, höông ñoát, y phuïc, chuoãi ngoïc, traøng phan, loïng baùu, kyõ nhaïc ca tuïng ñeå leã cuùng döôøng thaùp ñeïp baèng baûy baùu ñoù. Voâ löôïng chuùng sanh ñöôïc quaû A-la-haùn, voâ löôïng chuùng sanh ngoä Bích-chi Phaät, baát khaû tö nghì chuùng sanh phaùt taâm Boà-ñeà ñeán baäc baát thoái chuyeån.”

Ñöùc Phaät baûo caùc Tyø-kheo: “Trong ñôøi vò lai, neáu coù keû thieän nam, ngöôøi thieän nöõ nghe kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa phaåm Ñeà-baø-ñaït-ña, sanh loøng trong saïch kính tin chaúng sanh nghi laàm, thôøi chaúng ñoïa ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sanh, ñöôïc sanh ôû tröôùc caùc ñöùc Phaät trong möôøi phöông, choã ngöôøi ñoù sanh ra thöôøng ñöôïc nghe kinh naøy. Neáu sanh vaøo coõi nhaân thieân thôøi höôûng söï vui raát thaéng dieäu, neáu sanh ôû tröôùc Phaät thôøi töø hoa sen hoùa sanh.”

GIAÛNG :

Tôùi ñaây Phaät thoï kyù cho Ñeà-baø-ñaït-ña sau thaønh Phaät hieäu laø Thieân Vöông, coõi nöôùc cuõng trang nghieâm ñeïp ñeõ, ñoà ñeä cuõng ñoâng ñaûo. Phaät laïi keát thuùc raèng: Neáu ñôøi sau, ai nghe phaåm Ñeà-baø-ñaït-ña maø kính tin khoâng nghi thì khoâng ñoïa ba ñöôøng aùc, sanh vaøo coõi laønh, töø hoa sen sanh. Taïi sao chæ tin maø phöôùc lôùn nhö vaäy ? Vì Tri kieán Phaät khoâng phaûi chæ coù nôi ngöôøi thieän maø ngöôøi aùc cuõng coù. Töø tröôùc nhöõng ngöôøi thieän bieát höôùng veà Phaät phaùp, bieát trì kinh Phaùp Hoa ñeàu ñaõ ñöôïc Phaät thoï kyù thaønh Phaät. Ñeán ñaây, ngöôøi laøm ñieàu aùc phaù hoøa hôïp Taêng, laøm thaân Phaät ra maùu nhö Ñeà-baø-ñaït-ña cuõng ñöôïc Phaät thoï kyù thaønh Phaät. Nhö vaäy ñeå thaáy raèng ngöôøi thieän hay aùc ñeàu coù Tri kieán Phaät, neáu bieát thöùc tænh tu haønh thì seõ thaønh Phaät. Keá ñoù laø ñoái vôùi taát caû chöôùng duyeân, ngöôøi tu khaéc phuïc ñöôïc, taâm khoâng phieàn naõo luoân luoân thanh tònh thì coù moät söùc maïnh phi thöôøng, tieán vöõng treân ñöôøng ñaïo, khoâng yeáu heøn rôi trong ñöôøng aùc.

4. CHAÙNH VAÊN :

* Baáy giô,ø ôû Haï phöông vò Boà-taùt theo haàu ñöùc Ña Baûo Nhö Lai teân laø Trí Tích baïch vôùi ñöùc Ña Baûo Phaät neân trôû veà boån quoác, ñöùc Thích-ca Maâu-ni Phaät baûo Trí Tích raèng: “Thieän nam töû ! Chôø giaây laùt, coõi ñaây coù Boà-taùt teân Vaên Thuø Sö Lôïi coù theå cuøng ra maét nhau luaän noùi phaùp maàu roài seõ veà boån ñoä.”

Luùc ñoù, ngaøi Vaên-thuø-sö-lôïi ngoài hoa sen nghìn caùnh lôùn nhö baùnh xe, caùc vò Boà-taùt cuøng theo cuõng ngoài hoa sen baùu, töø nôi cung roàng Ta-kieät-la trong bieån lôùn töï nhieân voït leân truï trong hö khoâng, ñeán nuùi Linh Thöùu, töø treân hoa sen böôùc xuoáng ñeán choã Phaät, ñaàu maët kính laïy chaân hai ñöùc Phaät, laøm leã xong, qua choã Trí Tích cuøng hoûi thaêm nhau roài ngoài moät phía.

Ngaøi Trí Tích Boà-taùt hoûi ngaøi Vaên-thuø-sö-lôïi raèng: “Ngaøi qua cung roàng hoùa ñoä chuùng sanh soá ñöôïc bao nhieâu ?”

Ngaøi Vaên-thuø-sö-lôïi noùi: “Soá ñoù voâ löôïng khoâng theå tính keå, chaúng phaûi mieäng noùi ñöôïc, chaúng phaûi taâm löôøng ñöôïc, chôø chöøng giaây laùt seõ töï chöùng bieát.”

Ngaøi Vaên-thuø noùi chöa döùt lôøi, lieàn coù voâ soá Boà-taùt ngoài hoa sen baùu töø bieån voït leân ñeán nuùi Linh Thöùu truï giöõa hö khoâng. Caùc vò Boà-taùt naøy ñeàu laø cuûa ngaøi Vaên-thuø-sö-lôïi hoùa ñoä, ñuû haïnh Boà-taùt ñeàu chung luaän noùi saùu phaùp Ba-la-maät. Nhöõng vò maø tröôùc kia laø Thanh vaên ôû giöõa hö khoâng noùi haïnh Thanh vaên nay ñeàu tu haønh “nghóa khoâng” cuûa Ñaïi thöøa.

Ngaøi Vaên-thuø-sö-lôïi noùi vôùi ngaøi Trí Tích raèng: “Toâi giaùo hoùa ôû nôi bieån vieäc ñoù nhö theá.”

Luùc aáy, ngaøi Trí Tích Boà-taùt noùi keä khen raèng:

                        Ñaïi Trí ñöùc maïnh meõ

                        Hoùa ñoä voâ löôïng chuùng

                        Nay trong hoäi lôùn naøy

                        Vaø toâi ñeàu ñaõ thaáy

                        Dieãn noùi nghóa thieät töôùng

                        Môû baøy phaùp Nhöùt thöøa

                        Roäng ñoä caùc chuùng sanh

                        Khieán mau thaønh Boà-ñeà.

GIAÛNG :

Boà-taùt thò giaû cuûa Phaät Ña Baûo ôû phöông döôùi teân laø Trí Tích. Tích laø daáu veát, laø chöùa nhoùm, Trí Tích laø trí hieåu bieát do huaân taäp, neân coøn keït coøn vöôùng maéc. Trí naøy coøn phaân bieät coøn vöôùng maéc, thuoäc veà Höõu sö trí, neân khoâng theå tin nhaän Tri kieán Phaät. Vì vaäy maø ôû ñaây bieåu tröng baèng hình aûnh Boà-taùt Trí Tích ôû Haï phöông ñoøi trôû veà boån quoác. Boà-taùt Vaên-thuø tieâu bieåu cho Caên baûn trí. Caên baûn trí haèng döùt saïch moïi nhieãm oâ tham aùi chaáp tröôùc, luoân thanh tònh, coù khaû naêng tin nhaän Tri kieán Phaät, neân bieåu tröng baèng hình aûnh Boà-taùt Vaên-thuø ngoài hoa sen lôùn töø bieån lôùn voït leân hö khoâng, ñeán nuùi Linh Thöùu ñaûnh leã Phaät. Sau khi ñaûnh leã Phaät, Boà-taùt Trí Tích vaø Boà-taùt Vaên-thuø cuøng thaêm hoûi nhau. Hai vò Boà-taùt gaëp nhau ñeå laøm gì ? Vì Boà-taùt Trí Tích thuoäc veà Höõu sö trí, do huaân tu, tuøy duyeân öùng hieän giaùo hoùa chuùng sanh maø ñöôïc. Coøn Boà-taùt Vaên-thuø laø Caên baûn trí coù saün nôi moãi ngöôøi haèng thanh tònh saùng suoát. Hai trí naøy hôïp nhau môùi vieân maõn ñaïo Boà-ñeà thaønh Phaät, neân noùi Boà-taùt Trí Tích vaø Boà-taùt Vaên-thuø cuøng ra maét luaän noùi phaùp maàu. Laïi nöõa, Caên baûn trí laø trí bieát ñaày ñuû, bieát ñöôïc Tri kieán Phaät saün coù nôi moïi chuùng sanh. Voâ soá chuùng sanh ôû coõi Ta-baø naøy ai cuõng coù Tri kieán Phaät, neân noùi Boà-taùt Vaên-thuø giaùo hoùa voâ löôïng voâ soá chuùng sanh khoâng theå tính keå.

5. CHAÙNH VAÊN :

* Ngaøi Vaên-thuø-sö-lôïi noùi: “Ta ôû bieån chæ thöôøng tuyeân noùi kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa.”

Ngaøi Trí Tích hoûi ngaøi Vaên-thuø-sö-lôïi raèng:  “Kinh naøy raát saâu vi dieäu laø baùu trong caùc kinh, trong ñôøi raát ít coù, vaäy coù chuùng sanh naøo sieâng naêng tinh taán tu haønh kinh naøy mau ñöôïc thaønh Phaät chaêng ?”

Ngaøi Vaên-thuø-sö-lôïi noùi: “Coù con gaùi cuûa vua roàng Ta-kieät-la môùi taùm tuoåi maø caên taùnh lanh leï, coù trí tueä, kheùo bieát caùc caên taùnh haønh nghieäp cuûa chuùng sanh, ñöôïc phaùp toång trì, caùc taïng phaùp kín raát saâu cuûa caùc Phaät noùi ñeàu coù theå thoï trì, saâu vaøo thieàn ñònh, roõ thaáu caùc phaùp. Trong khoaûnh saùt- na phaùt taâm Boà-ñeà ñöôïc baäc baát thoái chuyeån, bieän taøi voâ ngaïi, thöông nhôù chuùng sanh nhö con ñoû, coâng ñöùc ñaày ñuû, loøng nghó mieäng noùi phaùp nhieäm maàu roäng lôùn, töø bi nhaân ñöùc khieâm nhöôøng, yù chí hoøa nhaõ, naøng aáy coù theå ñeán Boà-ñeà.”

Trí Tích Boà-taùt noùi raèng: “Toâi thaáy ñöùc Thích-ca Nhö Lai ôû trong voâ löôïng kieáp laøm nhöõng haïnh khoå khoù laøm, chöùa nhieàu coâng ñöùc ñeå caàu ñaïo Boà-ñeà chöa töøng coù luùc thoâi döùt, ta xem trong coõi tam thieân ñaïi thieân nhaãn ñeán khoâng coù choã nhoû baèng hoät caûi, maø khoâng phaûi laø choã cuûa Boà-taùt boû thaân maïng ñeå vì lôïi ích chuùng sanh, vaäy sau môùi ñöôïc thaønh ñaïo Boà-ñeà. Chaúng tin Long nöõ ñoù ôû trong khoaûng giaây laùt chöùng thaønh baäc Chaùnh giaùc.”

Noùi luaän chöa xong, luùc ñoù con gaùi cuûa Long vöông boãng hieän ra nôi tröôùc, ñaàu maët leã kính Phaät roài ñöùng moät phía noùi keä khen raèng:

                        Thaáu roõ töôùng toäi phöôùc

                        Khaép soi caû möôøi phöông

                        Phaùp thaân tònh vi dieäu

                        Ñuû ba möôi hai töôùng

                        Duøng taùm möôi moùn toát

                        Ñeå trang nghieâm Phaùp thaân

                        Trôøi, ngöôøi ñeàu kính ngöôõng

                        Long thaàn thaûy cung kính

                        Taát caû loaøi chuùng sanh

                        Khoâng ai chaúng toân phuïng

                        Laïi nghe thaønh Boà-ñeà

                        Chæ Phaät neân chöùng bieát

                        Toâi noùi phaùp Ñaïi thöøa

                        Ñoä thoaùt khoå chuùng sanh.

GIAÛNG :

ÔÛ ñaây khoâng nhöõng nam töû ñöôïc Boà-taùt Vaên-thuø giaùo hoùa cho thaønh Phaät, maø haøng nöõ nhi nhö Long nöõ cuõng ñöôïc ñoä thaønh Phaät. Long nöõ chaúng nhöõng mang thaân nöõ laïi coøn laø loaøi roàng môùi coù taùm tuoåi, maø noùi thaønh Phaät thì Boà-taùt Trí Tích khoâng tin. Taïi sao ? Vì Trí Tích laø trí do huaân taäp. Bôûi do huaân taäp ñöôïc, neân chæ bieát tu maø ñöôïc thaønh Phaät. Thaønh Phaät laø phaûi traûi qua voâ löôïng kieáp haønh Boà-taùt ñaïo, nhö lôøi Phaät Thích-ca keå laïi tieàn thaân cuûa Ngaøi. Baây giôø noùi Long nöõ, vöøa laø nöõ, vöøa laø thuù, vöøa laø nhoû maø thaønh Phaät, thì laøm sao tin ñöôïc ? Neân vôùi Boà-taùt Trí Tích, Ngaøi khoâng theå tin. Coøn Boà-taùt Vaên-thuø laø Caên baûn trí, bieát roõ taát caû chuùng sanh ñeàu coù saün Tri kieán Phaät, neáu caên taùnh lanh lôïi khi ñöôïc khai thò, tin nhaän vaø haèng soáng vôùi Tri kieán Phaät laø thaønh Phaät, baát luaän laø nam hay nöõ, lôùn hay nhoû, ngöôøi hay thuù.

6. CHAÙNH VAÊN :

* Baáy giôø, ngaøi Xaù-lôïi-phaát noùi vôùi Long nöõ raèng: “Ngöôøi noùi khoâng bao laâu chöùng ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng, vieäc ñoù khoù tin. Vì sao ? Vì thaân gaùi nhô ueá chaúng phaûi laø phaùp khí, theá naøo coù theå ñöôïc thaønh Voâ thöôïng Chaùnh giaùc ? Ñaïo Phaät xa roäng phaûi traûi qua voâ löôïng kieáp caàn khoå chöùa nhoùm coâng haïnh, tu ñuû caùc ñoä, vaäy sau môùi thaønh ñöôïc. Laïi thaân gaùi coøn coù naêm ñieàu chöôùng: moät, chaúng ñöôïc laøm Phaïm thieân vöông; hai, chaúng ñöôïc laøm Ñeá Thích; ba, chaúng ñöôïc laøm ma vöông; boán, chaúng ñöôïc laøm Chuyeån Luaân Thaùnh vöông; naêm, chaúng ñöôïc laøm Phaät. Theá naøo thaân gaùi ñöôïc mau thaønh Phaät ?”

Luùc ñoù, Long nöõ coù moät hoät chaâu baùu, giaù trò baèng coõi tam thieân ñaïi thieân ñem döng leân ñöùc Phaät. Phaät lieàn nhaän laáy. Long nöõ noùi vôùi Trí Tích Boà-taùt cuøng toân giaû Xaù-lôïi-phaát raèng: “Toâi hieán chaâu baùu, ñöùc Theá Toân naïp thoï, vieäc ñoù coù mau chaêng ?”

Ñaùp: “Raát mau.”

Long nöõ noùi: “Laáy söùc thaàn cuûa caùc oâng xem toâi thaønh Phaät laïi mau hôn vieäc ñoù.”

Ñöông luùc ñoù caû chuùng hoäi ñeàu thaáy Long nöõ thoaït nhieân bieán thaønh nam töû, ñuû haïnh Boà-taùt, lieàn qua coõi Voâ Caáu ôû phöông Nam ngoài toøa sen baùu thaønh baäc Ñaúng Chaùnh giaùc, ñuû ba möôi hai töôùng, taùm möôi moùn ñeïp, khaép vì taát caû chuùng sanh trong möôøi phöông maø dieãn noùi phaùp maàu.

Khi aáy trong coõi Ta-baø haøng Boà-taùt, Thanh vaên, trôøi, roàng, baùt boä, nhaân cuøng phi nhaân ñeàu xa thaáy Long nöõ thaønh Phaät khaép vì haøng nhaân thieân trong hoäi ñoù maø noùi phaùp, sanh loøng vui möøng ñeàu xa kính laïy, voâ löôïng chuùng sanh nghe phaùp toû ngoä ñöôïc baäc Baát thoái chuyeån, voâ löôïng chuùng sanh ñöôïc laõnh lôøi thoï kyù thaønh Phaät. Coõi Voâ Caáu saùu ñieäu vang ñoäng, coõi Ta-baø ba nghìn chuùng sanh truï baäc Baát thoái, ba nghìn chuùng sanh phaùt loøng Boà-ñeà maø ñöôïc laõnh lôøi thoï kyù.

Trí Tích Boà-taùt vaø ngaøi Xaù-lôïi-phaát taát caû trong chuùng hoäi yeân laëng maø tin nhaän ñoù.

GIAÛNG :

Khoâng rieâng gì Boà-taùt Trí Tích khoâng tin Long nöõ seõ thaønh Phaät maø caû toân giaû Xaù-lôïi-phaát cuõng khoâng tin. Ngaøi neâu leân naêm ñieàu maø nöõ giôùi khoâng theå laøm ñöôïc, laø Phaïm thieân vöông, Ñeá-thích, ma vöông, Chuyeån luaân Thaùnh vöông, Phaät. Thoâng thöôøng nhöõng ngöôøi tu haønh coù lieân heä tình caûm vôùi phaùi nöõ, nöûa chöøng côûi aùo tu ra ñôøi thì baáy giôø ngöôøi nöõ aáy bò coi nhö ma nöõ, phaù haïi ngöôøi tu haønh. ÔÛ ñaây noùi nöõ giôùi khoâng theå laøm Phaïm thieân, Ñeá-thích, Chuyeån Luaân Thaùnh vöông, cho ñeán ma vöông cuõng khoâng laøm ñöôïc. Taïi sao cheâ phaùi nöõ quaù vaäy ? Nhö tröôùc ñaõ noùi, tuy toân giaû Xaù-lôïi-phaát ñaõ ñöôïc thoï kyù, nhöng Ngaøi coøn quen caùi nhìn theo nghieäp töôùng, thaáy ngöôøi nöõ nghieäp naëng hôn ngöôøi nam, neân khoâng theå laøm Phaïm thieân, Ñeá-thích... Vì nhìn treân nghieäp töôùng neân thaáy ngöôøi nöõ khoù tu hôn ngöôøi nam.

Long nöõ daâng haït chaâu leân Phaät ñeå cuùng döôøng, coù nghóa laø trình söï tin nhaän Tri kieán Phaät. Gioáng nhö trình sôû ngoä ñeå Phaät Toå aán chöùng cho choã tin, thaáy cuûa mình laø khoâng sai. Vieäc thaønh Phaät cuûa Long nöõ nhanh hôn vieäc daâng chaâu leân Phaät.

Baáy giôø trong chuùng hoäi ñeàu thaáy Long nöõ thoaït bieán thaønh nam töû ñaày ñuû coâng haïnh Boà-taùt, lieàn qua coõi Voâ Caáu thaønh Phaät thuyeát phaùp. Ngaøi Trí Tích thuoäc haøng Boà-taùt, toân giaû Xaù-lôïi-phaát thuoäc haøng Thanh vaên, caû hai ñeàu laø baäc trí tueä. Nhöng trí tueä cuûa hai Ngaøi do huaân taäp, coøn haïn cuoäc trong voøng töông ñoái neân coøn thaáy theo nghieäp töôùng, vì vaäy maø khoâng theå tin Long nöõ thaønh Phaät. Caên cöù treân nghieäp töôùng thì thaân nam nöõ coù sai bieät, nhöng Tri kieán Phaät saün coù nôi moãi ngöôøi thì khoâng khaùc. Hôn nöõa Tri kieán Phaät khoâng coù nam nöõ ñoái ñaõi, vì khoâng coù nam nöõ ñoái ñaõi neân ai nhaän ra Tri kieán Phaät thì thaønh Phaät, baát luaän nam hay nöõ, khoâng nhaän ñöôïc thì khoâng thaønh Phaät.

Phaåm naøy neâu leân hai ñaëc ñieåm:

- Thöù nhöùt laø bình ñaúng giöõa thieän vaø aùc, keû aùc ngöôøi thieän ai cuõng coù Tri kieán Phaät nhö nhau. Duø aùc duø thieän moät phen nhaän ra Tri kieán Phaät cuûa chính mình thì thaønh Phaät. Chaúng haïn ñoà teå Quaûng Ngaïch ngoä ñöôïc lyù ñaïo lieàn noùi: “Hoâm qua taâm Daï-xoa, ngaøy nay maët Boà-taùt, Daï-xoa vaø Boà-taùt, chæ caùch moät ñöôøng tô”. ÔÛ ñaây Phaät thoï kyù cho Ñeà-baø-ñaït-ña thaønh Phaät laø ñeå noùi keû aùc phaïm toäi nguõ nghòch nhö Ñeà-baø-ñaït-ña vaãn coù Tri kieán Phaät, neáu thöùc tænh tu haønh thì cuõng thaønh Phaät.

- Thöù hai laø bình ñaúng giöõa nam vaø nöõ, giöõa ngöôøi vaø thuù, ngöôøi nam hay ngöôøi nöõ, keå caû suùc sanh ñeàu coù Tri kieán Phaät. Vì vaäy maø Boà-taùt Thöôøng Baát Khinh gaëp ai cuõng noùi: “Toâi khoâng daùm khinh caùc Ngaøi, caùc Ngaøi seõ thaønh Phaät.” Ñoù laø ñeå noùi leân yù nghóa naøy. Ai ai cuõng coù Tri kieán Phaät, nhöng vì queân neân khoâng nhaän, vì vaäy maø cöù luaân hoài maõi trong saùu ñöôøng. Neáu nhaän ra thì thaønh Phaät, neân ôû ñaây Long nöõ khi nghe kinh Phaùp Hoa lieàn tin nhaän vaø thaønh Phaät.

- Phaåm kinh naøy daïy cho chuùng ta moät loái nhìn bình ñaúng duø laø ngöôøi thieän hay aùc, ñeàu thaáy nhö nhau, ñoái vôùi ngöôøi aùc, khoâng khinh thöôøng, khoâng aùc caûm, duø laø ngöôøi nam hay nöõ cuõng thaáy nhö nhau, vì ai ai cuõng coù Tri kieán Phaät. Duø laø ngöôøi hay thuù, taát caû ñeàu coù Tri kieán Phaät neân khoâng nôõ haïi nhau. Neáu tin nhaän ñöôïc thì coâng ñöùc voâ löôïng.

]