PHAÅM 14: AN LAÏC HAÏNH 

An laïc haïnh laø coâng haïnh tu haønh ñuùng nhö lôøi Phaät daïy ñeå vieäc töï lôïi lôïi tha ñöôïc an vui khoâng coù chöôùng naïn. Vì ôû tröôùc caùc haøng Boà-taùt phaùt nguyeän sau khi Phaät Nieát-baøn, caùc Ngaøi seõ ñem kinh Phaùp Hoa giaùo hoùa cho ngöôøi sau, duø coù gaëp khoù khaên chöôùng ngaïi cuõng khoâng thoái chuyeån, caùc Ngaøi xaû thaân vì ñaïo Voâ thöôïng Boà-ñeà.

1. CHAÙNH VAÊN :

* Luùc baáy giôø, ngaøi Vaên-thuø-sö-lôïi ñaïi Boà-taùt baïch Phaät raèng: “Theá Toân ! caùc vò Boà-taùt naøy raát laø ít coù, vì kính thuaän Phaät neân phaùt theä nguyeän lôùn: “ÔÛ nôi ñôøi aùc sau, hoä trì ñoïc noùi kinh Phaùp Hoa naøy.”

Theá Toân ! Caùc vò ñaïi Boà-taùt ôû ñôøi aùc sau, theá naøo maø coù theå noùi kinh naøy ?”

Phaät baûo ngaøi Vaên-thuø-sö-lôïi: “Neáu vò ñaïi Boà-taùt ôû ñôøi aùc sau muoán noùi kinh naøy, phaûi an truï trong boán phaùp.”

GIAÛNG :

Boà-taùt Vaên-thuø taùn thaùn nhöõng vò Boà-taùt thuaän theo Phaät, nguyeän ôû ñôøi aùc sau hoä trì giaûng noùi kinh Phaùp Hoa. Keá ñoù, Ngaøi neâu leân caâu hoûi: Caùc vò ñaïi Boà-taùt ôû ñôøi aùc sau, laøm theá naøo coù theå noùi kinh Phaùp Hoa ? Phaät daïy ôû ñôøi aùc sau muoán noùi kinh naøy phaûi truï trong boán phaùp.

2. CHAÙNH VAÊN :

* Moät, an truï nôi “Haønh xöù” vaø nôi “Thaân caän xöù” cuûa Boà-taùt, thôøi coù theå vì chuùng sanh maø dieãn noùi kinh naøy. Vaên-thuø-sö-lôïi ! Theá naøo goïi laø choã “Haønh xöù” cuûa ñaïi Boà-taùt ? Neáu vò ñaïi Boà-taùt an truï trong nhaãn nhuïc hoøa dòu kheùo thuaän maø khoâng vuït chaïc, loøng cuõng chaúng kinh sôï, laïi ôû nôi phaùp khoâng phaân bieät maø quaùn töôùng nhö thaät cuûa caùc phaùp cuõng chaúng vin theo, chaúng phaân bieät, ñoù goïi laø choã “Haønh xöù” cuûa Boà-taùt.

Theá naøo goïi laø choã “Thaân caän” cuûa ñaïi Boà-taùt ? Vò ñaïi Boà-taùt chaúng gaàn guõi quoác vöông, vöông töû, ñaïi thaàn, quan tröôûng, chaúng gaàn guõi caùc ngoaïi ñaïo Phaïm chí, Ni-kieàn-töû v.v... vaø chaúng gaàn nhöõng keû vieát saùch theá tuïc ca ngaâm; saùch ngoaïi ñaïo cuøng vôùi phaùi “Loä-giaø-da-ñaø” phaùi “Nghòch Loä-giaø-da-ñaø”, cuõng chaúng gaàn guõi nhöõng keû chôi hung hieåm ñaâm nhau, ñaùnh nhau vaø boïn Na-la v.v... baøy caùc cuoäc chôi bieán luaän.

Laïi chaúng gaàn guõi boïn haøng thòt vaø keû nuoâi heo, deâ, gaø, choù, saên baén, chaøi löôùi, haïng ngöôøi soáng vôùi ngheà aùc, nhöõng ngöôøi nhö theá hoaëc coù luùc laïi ñeán thôøi Boà-taùt vì noùi phaùp khoâng coù loøng mong caàu.

Laïi chaúng gaàn guõi nhöõng Tyø-kheo, Tyø-kheo ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di haïng ngöôøi caàu quaû Thanh vaên, cuõng chaúng thaêm hoûi hoaëc ôû trong phoøng, hoaëc choã kinh haønh, hoaëc ôû trong giaûng ñöôøng chaúng cuøng ôû chung, hoaëc coù luùc nhöõng ngöôøi ñoù laïi ñeán, Boà-taùt theo cô nghi noùi phaùp khoâng loøng mong caàu.

Vaên-thuø-sö-lôïi ! Laïi vò ñaïi Boà-taùt chaúng neân ôû nôi thaân ngöôøi nöõ coù nieäm töôûng hay sanh duïc nhieãm vaø vì noùi phaùp, cuõng chaúng öa thaáy. Neáu vaøo nhaø ngöôøi chaúng cuøng vôùi gaùi nhoû, gaùi trinh, gaùi goùa v.v... chung noùi chuyeän, cuõng laïi chaúng gaàn naêm gioáng ngöôøi baát nam ñeå laøm thaân haäu.

Chaúng rieâng mình vaøo nhaø ngöôøi, neáu luùc coù nhaân duyeân caàn rieâng mình vaøo thôøi chuyeân moät loøng nieäm Phaät.

Neáu vì ngöôøi nöõ noùi phaùp thôøi chaúng hôû raêng cöôøi, chaúng baøy hoâng, ngöïc, nhaãn ñeán vì phaùp maø coøn chaúng thaân haäu, huoáng laïi laø vieäc khaùc.    

Chaúng öa nuoâi ñeä töû Sa-di ít tuoåi vaø caùc treû nhoû, cuõng chaúng öa cuøng chuùng noù ñoàng moät thaày. Thöôøng öa ngoài thieàn ôû choã vaéng tu nhieáp taâm mình.

Vaên-thuø-sö-lôïi ! Ñoù goïi laø “choã thaân caän ban ñaàu”.

GIAÛNG :

Boán phaùp Phaät daïy Boà-taùt ôû ñôøi sau phaûi an truï ñeå noùi kinh Phaùp Hoa laø:

Moät laø an truï nôi “Haønh xöù” vaø “Thaân caän xöù”. An truï nôi Haønh xöù laø nhaãn nhuïc hoøa dòu, kheùo thuaän maø khoâng vuït chaïc, loøng cuõng chaúng kinh sôï, laïi ôû nôi  phaùp khoâng phaân bieät maø quaùn töôùng nhö thaät cuûa caùc phaùp, chaúng vin theo chaúng phaân bieät.

Tröôùc, toâi noùi veà haïnh nhaãn nhuïc hoøa dòu khoâng noùng naûy, khoâng kinh sôï. Thí duï nhö: Toái, ñeán giôø chæ tònh, thaày höông ñaêng söûa soaïn ñoùng cöûa chuøa. Coù ngöôøi ñeán ngaên caûn, noùi nhöõng caâu traùi yù nghòch loøng, laøm cho thaày höông ñaêng baäc boäi, thaày loä ra cöû chæ thoâ thaùo, ñoùng cöûa maïnh tay, gaây tieáng ñoäng raàm raàm. Ñoù laø thieáu nhaãn nhuïc, thieáu hoøa dòu, vuït chaïc. Khi thaày höông ñaêng coù thaùi ñoä vuït chaïc khoâng hoøa dòu laø do töï taâm thaày ñaõ baát an phieàn naõo, neân môùi phaùt loä ra laøm phieàn loøng ngöôøi ñoái dieän vaø moïi ngöôøi chung quanh. Khi thaáy moät söï vieäc xaûy ra, hay nghe moät caâu noùi baát bình, taâm khôûi nieäm baäc boäi lieàn tænh giaùc buoâng ngay, khoâng tieáp tuïc nghó suy nöõa, taâm lieàn ñöôïc an oån. Vaø töï taâm mình ñaõ an oån thì moïi ngöôøi trong coäng ñoàng soáng chung vôùi mình cuõng ñöôïc an vui. Vì vaäy muoán ñöôïc an laïc thì phaûi tu haïnh nhaãn nhuïc nhu hoøa.

Keá ñoù laø phaûi coù loøng can ñaûm khoâng sôï seät. Vì trong ñôøi sau Phaät Nieát-baøn, ngöôøi aùc nhieàu, ngöôøi hieàn ít. Khi noùi ñaïo lyù thì ngöôøi hieàn nghe, ngöôøi aùc laïi gheùt, neân hoï haêm doïa phaù phaùch. Neáu vì söï haêm doïa phaù phaùch cuûa hoï, maø mình khoâng daùm giaûng noùi thì mình khoâng thöïc haønh ñöôïc haïnh Boà-taùt. Vì vaäy, vöøa nhaãn nhuïc nhu hoøa laïi vöøa can ñaûm, chôù khoâng phaûi nhaãn nhuïc hoøa nhu, roài vieäc gì cuõng vaâng daï tuaân theo leänh cuûa baïo löïc, thì khoâng theå xieån döông ñöôïc chaùnh phaùp. Nhôù laø nhaãn maø khoâng nhu nhöôïc.

Thöù ñeán laø ôû nôi caùc phaùp khoâng phaân bieät, khoâng vin theo, maø quaùn töôùng nhö thaät cuûa caùc phaùp. Ñoái caûnh taâm khoâng khôûi caùi naøy ñeïp caùi kia xaáu, caùi naøy hôn caùi kia thua... ñoù laø ôû nôi caùc phaùp khoâng phaân bieät. Ñuùng ra, quaùn töôùng nhö thaät cuûa caùc phaùp tröôùc, roài môùi khoâng khôûi phaân bieät sau. Haøng Nhò thöøa thaáy tuôùng nhö thaät cuûa caùc phaùp laø ngay nôi con ngöôøi, hieän ñang treû trung cöôøng traùng, thaáy roõ thaân naêm uaån ñang bò luaät voâ thöôøng laøm cho bieán hoaïi, daàn ñöa ñeán beänh hoaïn giaø nua roài cheát maát, ñoù laø khoå vaø khoâng. Coøn vôùi haøng Boà-taùt thì ngay nôi thaân naêm uaån naøy, thaáy roõ noù do duyeân hôïp taïm coù, khoâng coù thöïc theå coá ñònh. Duyeân hôïp coù hình haøi con ngöôøi thì noùi laø sanh, duyeân ly taùn hình haøi con ngöôøi raõ tan thì noùi laø töû. Thaønh hoaïi hay sanh töû laø do duyeân tuï hay taùn, roõ raøng noù khoâng thaät coù. Nhö vaäy thì coù gì maø phaân bieät toát xaáu hôn thua ?

Nghe noùi vaäy quí vò ñöøng töôûng mình ôû ngoaøi caùi tuï taùn ñoù, thöïc ra mình khoâng ôû ngoaøi cuõng khoâng ôû trong. Tuï taùn laø töù ñaïi tuï taùn, maø töù ñaïi laø voâ tri, coøn mình laø höõu tri, “caùi bieát” ñaâu coù tuï taùn. Töù ñaïi tuï laïi, coù thaân baèng xöông baèng thòt naøy goïi laø sanh, töù ñaïi ly taùn, thaân baèng xöông baèng thòt naøy raõ tan goïi laø töû. Chôù “caùi bieát” ñaâu coù sanh töû. Neân toâi noùi “Gaù thaân moäng”. Thaân naøy laø moäng “caùi bieát” gaù vaøo thaân, thaân töù ñaïi khoâng phaûi laø mình. Vì “caùi bieát” gaù vaøo thaân neân coù sinh hoaït haèng ngaøy goïi ñoù laø cuoäc soáng taïm. Nhö vaäy, neáu nhìn treân thöïc töôùng thì thaáy thaân naøy laø moät khoái töù ñaïi ñaát, nöôùc, gioù, löûa hôïp thaønh, sinh laø töù ñaïi hôïp, töû laø töù ñaïi tan. Tæ duï chuùng ta hít voâ bao nhieâu khoâng khí, khi thôû ra cuõng baáy nhieâu khoâng khí, möôïn voâ bao nhieâu gioù thì traû ra baáy nhieâu, ñaát (thöùc aên), nöôùc möôïn voâ bao nhieâu roài cuõng phaûi traû ra baáy nhieâu . Vaø ngay thaân töù ñaïi naøy laø bao nhieâu khi raõ tan cuõng raõ tan baáy nhieâu. Töù ñaïi tuï taùn chôù Tri kieán Phaät ñaâu coù tuï taùn hay sanh töû. Töø ngöôøi roài nhìn ra söï vaät cuõng vaäy, duyeân tuï thì söï vaät thaønh, duyeân taùn thì söï vaät hoaïi. Caùc phaùp thaønh hoaïi laø do duyeân tuï taùn, khoâng coù phaùp naøo laø chaân thaät chaéc beàn, neân khoâng vin theo khoâng phaân bieät. Ñoù laø choã haønh xöù cuûa Boà-taùt. Sôû dó vin theo caùc phaùp ñeå phaân bieät laø vì thaáy caùc phaùp thaät ñeïp thaät quí... neân öa phaùp naøy chaùn phaùp kia. Neáu thaáy caùc phaùp do duyeân hôïp taïm coù, noù khoâng coù thöïc theå coá ñònh thì vin vaøo ñaâu maø ñeo ñuoåi dính maéc ? Vaäy haønh xöù cuûa Boà-taùt laø taâm nhu hoøa nhaãn nhuïc vaø thaáy caùc phaùp ñuùng nhö thaät. Thöôøng thì chuùng ta deã maéc keït treân giaû töôùng giaû danh, moät vò Tyø-kheo tu khoaûng vaøi chuïc naêm ñöôïc goïi laø Thöôïng toïa. Neáu coù ai khoâng bieát goïi laø Ñaïi ñöùc, thì khoù chòu khoâng vui, ñoù laø do chaáp ngaõ quaù naëng, tu caøng laâu ngaõ caøng lôùn, ñoäng tôùi laø noåi saân, ñoù laø do khoâng thaáy caùc phaùp ñuùng nhö thaät, neân ngaõ chaáp caøng lôùn phieàn naõo theâm daøy. Taát caû chæ laø giaû danh giaû töôùng maø ngöôøi ta khoâng thaáy cöù vin vaøo ñoù maø chaáp, roài thaønh beänh.

Theá naøo laø choã thaân caän cuûa ñaïi Boà-taùt ? Moät laø Boà-taùt khoâng gaàn guõi vôùi nhöõng ngöôøi coù theá löïc nhö quoác vöông, vöông töû, ñaïi thaàn, quan tröôûng. Hai laø khoâng gaàn guõi vôùi ngoaïi ñaïo. Ba laø khoâng gaàn guõi vôùi nhöõng ngöôøi vieát saùch theá tuïc. Boán laø khoâng gaàn guõi haïng ngöôøi ca haùt. Naêm laø khoâng gaàn guõi vôùi ngöôøi soáng baèng nhöõng ngheà aùc. Neáu nhöõng haïng ngöôøi ñoù coù ñeán mong caàu nghe phaùp thì Boà-taùt vì hoï noùi phaùp vôùi taâm khoâng mong caàu. Thöôøng tình, thì ngöôøi noùi phaùp hay coù beänh mong caàu lôïi döôõng muoán cho ngöôøi cuùng döôøng, thaäm chí tuïng kinh chaúng nhöõng mong caàu cuùng döôøng maø coøn ra giaù tröôùc nöõa. Phaät daïy ngöôøi tu chuùng ta phaûi coù moät ñôøi soáng cao thöôïng, neáu ñoái vôùi naêm haïng ngöôøi ñoù noùi phaùp thì tuøy cô maø noùi, loøng khoâng mong caàu hoï thuø ñaùp baát cöù moät thöù gì. Nhö theá môùi laø ngöôøi noùi phaùp chaân chính.

Phaät laïi daïy Boà-taùt khoâng neân thaân caän vôùi Tyø-kheo, Tyø-kheo ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di caàu quaû Thanh vaên. Neáu nhöõng ngöôøi naøy caàu phaùp thì vì hoï noùi phaùp, taâm khoâng khôûi nieäm mong caàu baát cöù ñieàu gì.

Ñeán ñaây, Phaät daïy raát tæ mæ, neáu haïng ngöôøi nöõ caàu phaùp thì khoâng neân nhìn treân thaân hoï maø sanh taâm duïc nhieãm, chæ moät beà noùi phaùp giaùo hoùa hoï. Chaúng vì haøng gaùi tô gaùi nhoû maø noùi chuyeän, cuõng chaúng thaân caän vôùi ngöôøi baùn nam baùn nöõ, vì nhöõng ngöôøi naøy coù nhieàu chöôùng taät, gaàn hoï thì loâi thoâi laém. Khoâng neân moät mình vaøo nhaø ngöôøi, ñaây laø lôøi Phaät daïy chôù khoâng phaûi qui cheá cuûa Thieàn vieän töï ñaët ra. Neáu coù duyeân söï ñaëc bieät maø vaøo nhaø ngöôøi thì phaûi nieäm Phaät. Nieäm Phaät laø nhôù ñeán coâng haïnh Phaät maø khoâng khôûi nieäm aùc, chôù khoâng phaûi ngoài laâm raâm nieäm Nam-moâ A-di-ñaø Phaät. Phaät coøn daïy khi noùi phaùp cho ngöôøi nöõ, chôù cöôøi hôû raêng hoaëc ñeå loä hoâng ngöïc. Vì quaán y theo tu só Nam toâng AÁn Ñoä neáu baát caån thì ñeå loä thaân ra coi kyø, neân phaûi deø daët toái ña, traùnh ñöôïc nhöõng caùi ñoù thì seõ khoâng coù chöôùng naïn, vieäc noùi phaùp môùi toát.

Phaät laïi coøn caån thaän daïy khoâng neân nuoâi ñeä töû Sa-di ít tuoåi, vaø khoâng cuøng chuùng ñoàng thaày. Taïi sao giaùo hoùa maø haïn cuoäc nhö vaäy ? Theo tinh thaàn thöøa keá, töùc laø noái tieáp ngoïn ñeøn chaùnh phaùp, neáu khoâng nuoâi döôõng ngöôøi treû nhoû thì laáy ai maø keá thöøa Phaät phaùp ? Caùc chuù nhoû thì khôø daïi chöa bieát tu haønh, ham aên, ham nguû, ham chôi, ngoã nghòch. Neáu nuoâi laø phaûi daïy doã, maø daïy doã thì phaûi raày la raên phaït, neáu raên phaït nhieàu laàn maø noù khoâng nghe thì sanh baäc boäi, maø baäc boäi laø chöôùng ñaïo, ôû ñaây Phaät daïy khoâng neân nuoâi Sa-di ít tuoåi. Vaø taïi sao Phaät daïy khoâng cuøng vôùi chuùng ñoàng thaày ? Thoâng thöôøng nhöõng ngöôøi tu coù caùi tình chaáp laø ngöôøi cuøng thaày ngöôøi tu sau goïi ngöôøi tu tröôùc laø Sö huynh. Giaû söû nhö toâi ñaõ nhaän nhöõng ñeä töû boán naêm möôi tuoåi, tu cuõng maáy möôi naêm chaúng haïn nhö Ñaéc Phaùp, baây giôø toâi nhaän chuù tieåu chöøng möôøi hai tuoåi laøm ñeä töû. Baáy giôø chuù goïi Ñaéc Phaùp laø sö huynh coù ñöôïc khoâng, trong khi Ñaéc Phaùp ñaõ coù ñeä töû ngoaøi ba möôi tuoåi ? Neáu goïi Ñaéc Phaùp laø sö huynh thì goïi ñeä töû Ñaéc Phaùp laø gì ? Chaúng leõ ñeä töû Ñaéc Phaùp ngoaøi ba möôi tuoåi goïi chuù tieåu möôøi hai tuoåi baèng Sö chuù ! Sö chuù gì maø Phaät phaùp chöa thoâng, giôùi haïnh chöa nghieâm tuùc coøn ñuøa giôõn nghòch ngôïm ? Nhö theá chæ laøm roái loaïn trong ñaïo. Theo toâi, ngöôøi thoï cuï tuùc giôùi thì goïi baèng thaày, coøn laø Sa-di thì goïi baèng chuù, chöù sö thuùc sö baù sö huynh sö ñeä... khoâng kheùo seõ bò keït vaøo tình chaáp chöôùng ñaïo !

Tröôùc Phaät daïy nhöõng choã caàn phaûi xa laùnh. Keá, Phaät baûo thöôøng öa ngoài thieàn ôû choã vaéng tu nhieáp taâm. Choã naøy coù nhieàu nhaø pheâ bình kinh Phaùp Hoa laø kinh Ñaïi thöøa, chæ thaúng choã cöùu kính, maø cuõng vaãn coøn mang tinh thaàn Tieåu thöøa. Neáu quan nieäm nhö theá laø sai laàm. Vì ngöôøi ñem kinh Phaùp Hoa ra giaùo hoùa töùc laø ñem maïng maïch Phaät phaùp trao laïi cho ñôøi, ñoù laø traùch nhieäm raát lôùn. Neáu ngöôøi ñem traùch nhieäm lôùn lao trao cho ngöôøi khaùc, maø khoâng ñuû taùc phong uy tín ñeå cho ngöôøi tin, thì ngöôøi khoâng quí, khoâng quí thì khoâng thöïc haønh theo. Vì vaäy muoán laøm ñöôïc vieäc lôùn khoù laøm, thì tröôùc heát phaûi töï tu chænh taâm mình cho thanh tònh, giôùi töôùng cho nghieâm minh, ñieàu mình giaûng daïy môùi coù giaù trò, ngöôøi ñôøi môùi kính tin vaø chaáp nhaän maø tieán tu deã daøng. Neáu ngöôøi giaûng noùi chöa ñuû uy tín, thì duø laø cuûa baùu ñem cho, hoï cuõng khoâng nhaän, chæ laøm chuyeän voâ ích. Tuy laø hình töôùng beân ngoaøi nhöng cuõng laø ñieàu caàn thieát ñeå giaùo hoùa ngöôøi.

Hieän taïi coù moät soá Taêng Ni treû mang tinh thaàn Ñaïi thöøa quaù sôùm, cho nhöõng tu só gìn giöõ giôùi luaät laø Tieåu thöøa, coá chaáp, khoâng hieåu nam nöõ bình ñaúng, Phaät taùnh ñoàng nhaát..., keû ñoù laø beänh. Tuy ñöùng veà taùnh maø noùi Tri kieán Phaät khoâng coù nam nöõ, khoâng coù lôùn nhoû sai bieät. Nhöng chuùng sanh nhìn ngöôøi höôùng ñaïo laø nhìn theo nghieäp töôùng hay nhìn theo theå taùnh ? Ñöùng treân maët giaùo hoùa lôïi tha, chuùng sanh phaøm phu ña soá laø nhìn ngöôøi höôùng ñaïo theo nghieäp töôùng, neáu laøm traùi vôùi caùi thaáy bieát cuûa hoï laø hoï khoâng tin, hoï khoâng tin thì laøm sao höôùng daãn hoï tu ? Vì vaäy ngöôøi giaùo hoùa lôïi tha chaúng nhöõng coù ñöôïc taâm hoàn cao thöôïng thanh tònh, maø coøn phaûi kheùo giöõ giôùi töôùng cho nghieâm minh thì vieäc lôïi tha môùi höõu hieäu. Ñoái vôùi chuùng sanh, chæ vaøi haønh ñoäng sô suaát cuõng ñuû ñaùnh maát loøng kính tin cuûa hoï, thì nhöõng ñieàu cao quí mình khoâng ñem ra chæ daïy ñöôïc. Neân phaåm An Laïc Haïnh, Phaät daïy chuùng ta muoán laøm ñöôïc vieäc deã daøng vui veû, thì phaàn giôùi töôùng ñöøng ñeå cho ngöôøi phaøm tuïc nghi ngôø, cho ñeán giöõ gìn haønh vi nhoû nhieäm ñeå deã daøng chæ baøy lyù cao toät cöùu kính cho ngöôøi tin nhaän. Ñöùc Phaät raát caån thaän, söï khoâng rôøi lyù, lyù khoâng boû söï, lyù söï vieân dung. Chuùng ta thöôøng thì chaáp lyù boû söï, cöù noùi laøm gaøn böôùng, khieán cho ngöôøi khinh cheâ phæ baùng Tam baûo, roát roài chaúng giaùo hoùa ñöôïc ai. Choã naøy phaûi hieåu cho thaät kyõ keûo laàm yù Phaät daïy, cho raèng Phaät daïy haøng Thanh vaên khoâng phaûi daïy cho Boà-taùt.

3. CHAÙNH VAÊN :

* Laïi nöõa, vò ñaïi Boà-taùt quaùn saùt “Nhöùt thieát phaùp khoâng nhö thieät töôùng” chaúng ñieân ñaûo, chaúng ñoäng, chaúng thoái, chaúng chuyeån, nhö hö khoâng, khoâng coù thaät taùnh, taát caû lôøi noùi phoâ döùt, chaúng sanh, chaúng xuaát, chaúng khôûi, khoâng danh, khoâng töôùng, thieät khoâng choã coù, khoâng löôøng, khoâng ngaèn, khoâng ngaïi, khoâng chöôùng, chæ do nhaân duyeân maø coù, töø ñieân ñaûo maø sanh cho neân noùi, thöôøng öa quaùn saùt phaùp töôùng nhö theá, ñoù goïi laø “choã thaân caän” thöù hai cuûa vò ñaïi Boà-taùt.

Luùc ñoù, ñöùc Theá Toân muoán tuyeân laïi nghóa treân maø noùi keä raèng:

                        * Neáu coù vò Boà-taùt

                      ÔÛ trong ñôøi aùc sau

                      Loøng khoâng heà sôï seät

                      Muoán noùi kinh phaùp naøy

                      Neân truï vaøo “Haønh xöù”.

                      Vaø truï “Thaân caän xöù”.

                      Thöôøng xa rôøi quoác vöông

                      Vaø con cuûa quoác vöông

                      Quan ñaïi thaàn, quan lôùn

                      Keû chôi vieäc hung hieåm

                      Cuøng boïn chieân-ñaø-la

                      Haøng ngoaïi ñaïo Phaïm chí

                      Cuõng chaúng öa gaàn guõi

                      Haïng ngöôøi taêng thöôïng maïn

                      Haøng hoïc giaû tham chaáp

                      Kinh, Luaät, Luaän Tieåu thöøa

                      Nhöõng Tyø-kheo phaù giôùi

                      Danh töï A-la-haùn

                      Vaø nhöõng Tyø-kheo ni

                      Öa thích chôi giôõn cöôøi

                      Caùc vò Öu-baø-di

                      Tham meâ naêm moùn duïc

                      Caàu hieän taïi dieät ñoä

                      Ñeàu chôù coù gaàn guõi.

                      Neáu nhöõng haïng ngöôøi ñoù

                      Duøng taâm toát maø ñeán

                      Taïi choã cuûa Boà-taùt

                      Ñeå vì nghe Phaät ñaïo

                      Boà-taùt thôøi neân duøng

                      Loøng khoâng chuùt sôï seät

                      Chaúng coù nieäm mong caàu

                      Maø vì chuùng noùi phaùp.

                      Nhöõng gaùi goùa, gaùi trinh

                      Vaø caùc keû baát nam

                      Ñeàu chôù coù gaàn guõi

                      Ñeå cuøng laøm thaân haäu.

                      Cuõng chôù neân gaàn guõi

                      Keû ñoà teå caét thaùi

                      Saên baén vaø chaøi löôùi

                      Vì lôïi maø gieát haïi

                      Baùn thòt ñeå töï soáng

                      Buoân baùn saéc gaùi ñeïp

                      Nhöõng ngöôøi nhö theá ñoù

                      Ñeàu chôù coù gaàn guõi.

                      Caùc cuoäc chôi giôõn döõ

                      Hung hieåm ñaâm ñaùnh nhau

                      Vaø nhöõng daâm nöõ thaûy

                      Troïn chôù coù gaàn guõi.

                      Chôù neân rieâng choã khuaát

                      Vì ngöôøi nöõ noùi phaùp

                      Neáu luùc vì noùi phaùp

                      Chaúng ñöôïc chôi giôõn cöôøi

                      Khi vaøo xoùm khaát thöïc

                      Phaûi daét moät Tyø-kheo

                      Neáu khoâng coù Tyø-kheo

                      Phaûi moät loøng nieäm Phaät

                      Ñaây thôøi goïi teân laø

                      “Haønh xöù”, “Thaân caän xöù”.

                      Duøng hai xöù treân ñaây

                      Coù theå an laïc noùi.

                      Laïi cuõng chaúng vin theo

                      Phaùp thöôïng, trung vaø haï

                      Höõu vi hay voâ vi

                      Thieät cuøng phaùp chaúng thieät

                      Cuõng chaúng coù phaân bieät

                      Laø nam laø nöõ thaûy

                      Laïi chaúng ñöôïc caùc phaùp

                      Chaúng bieát cuõng chaúng thaáy

                      Ñaây thôøi goïi teân laø

                      “Haønh xöù” cuûa Boà-taùt.

                      Taát caû caùc moùn phaùp

                      Ñeàu khoâng, chaúng choã coù

                      Khoâng coù chuùt thöôøng truï

                      Vaãn cuõng khoâng khôûi dieät

                      Ñaây goïi laø “Thaân caän”

                      Choã ngöôøi trí haèng nöông.

                      Chôù ñaûo ñieân phaân bieät

                      Caùc phaùp coù hoaëc khoâng

                      Laø thaät, chaúng phaûi thaät

                      Laø sanh chaúng phaûi sanh.

                      ÔÛ an nôi vaéng veû

                      Söûa trau nhieáp taâm mình

                      An truï chaúng lay ñoäng

                      Nhö theå nuùi Tu-di.

                      Quaùn saùt taát caû phaùp

                      Thaûy ñeàu khoâng thaät coù

                      Döôøng nhö khoaûng hö khoâng

                      Khoâng coù chuùt beàn chaéc.

                      Chaúng sanh cuõng chaúng xuaát

                      Chaúng ñoäng cuõng chaúng thoái

                      Thöôøng truï moät töôùng theå

                      Ñoù goïi laø “Caän xöù”.

                      Neáu coù vò Tyø-kheo

                      Sau khi ta dieät ñoä

                      Vaøo ñöôïc “Haønh xöù” naøy

                      Vaø “Thaân caän xöù” ñoù

                      Thôøi luùc noùi kinh naøy

                      Khoâng coù loøng e sôï

                      Vò Boà-taùt coù luùc

                      Vaøo nôi nhaø tònh thaát

                      Loøng nghó nhôù chaân chaùnh

                      Theo ñuùng nghóa quaùn phaùp.

                      Töø trong thieàn ñònh daäy

                      Vì caùc baäc quoác vöông

                      Vöông töû vaø quan, daân

                      Haøng Baø-la-moân thaûy

                      Maø khai hoùa dieãn baøy

                      Roäng noùi kinh ñieån naøy

                      Taâm vò ñoù an oån

                      Khoâng coù chuùt khieáp nhöôïc.

                      Vaên-thuø-sö-lôïi naøy !

                      Ñoù goïi laø Boà-taùt

                      An truï trong sô phaùp

                      Coù theå ôû ñôøi sau

                      Dieãn noùi kinh Phaùp Hoa.

GIAÛNG :

Treân laø Phaät neâu leân söï töôùng maø ngöôøi noùi kinh Phaùp Hoa caàn phaûi coù, ñeå khi giaùo hoùa chuùng sanh khoâng bò chöôùng ngaïi. Tôùi ñaây laø phaàn lyù, ngöôøi noùi kinh Phaùp Hoa phaûi ñaït ñöôïc, töùc laø thaáy caùc phaùp khoâng coù töôùng coá ñònh do duyeân hôïp taïm coù, neân taâm khoâng ñieân ñaûo, khoâng ñoäng, khoâng thoái chuyeån, nhö hö khoâng, khoâng coù thaät taùnh. Taát caû lôøi noùi ñeàu khoâng thaät, khoâng sanh, khoâng dieät v.v... Taát caû caùc phaùp ñeàu töø nhaân duyeân maø sanh, do ñieân ñaûo maø coù. Taïi sao noùi phaùp do ñieân ñaûo maø coù ? Thí duï ñeâm toái coù ngöôøi caàm caây nhang chaùy quay thaät nhanh, ngöôøi ngoaøi nhìn thaáy moät voøng löûa troøn. Voøng löûa troøn aáy khoâng thaät coù, chaúng qua do tay quay caây nhang nhanh, maét nhìn khoâng kòp, neân thaáy moät voøng löûa. Thaáy khoâng tôùi leõ thaät, neân noùi ñieân ñaûo nhö theá. Chuùng ta coù thaân naøy laø do duyeân hôïp taïm coù khoâng thaät. Neáu noù coøn thì möøng, noù hoaïi thì sôï. Bôûi sôï noù maát neân khôûi nieäm ñieân ñaûo tìm gaù thaân khaùc. Töø nieäm ñieân ñaûo ñoù maø tieáp noái thaân sau ñi maõi trong ba coõi, neân noùi ñieân ñaûo sanh. Chuùng ta nhìn cho thaät kyõ thì taát caû caùc phaùp ôû theá gian naøy, coù phaùp naøo laø thaät ? Nhö con ngöôøi, ai cuõng nhaän thaân naøy laø ta laø mình, theá maø moãi ngaøy ñöa voâ moät soá thöùc aên, nöôùc, khoâng khí vaøo trong thaân, bao töû, ruoät, phoåi, tim... noù bieán hoùa, noù laøm gì, chuùng ta hoaøn toaøn khoâng bieát, khoâng heà ra lònh cho noù laøm theá naøy hay theá kia, maëc tình noù laøm gì thì laøm, noù bieán hoùa ra sao tuøy noù. Noù bieán hoùa toát thì thaân khoûe maïnh, bieán hoùa khoâng toát thì thaân ñau beänh. Chuùng ta hoaøn toaøn khoâng bieát gì veà hoaït ñoäng beân trong cuûa thaân. Tim ñaäp nhanh, chaäm, hay ngöøøng nghæ tuøy noù; bao töû ruoät tieâu hoùa toát hay xaáu cuõng tuøy noù, chuùng ta khoâng ñieàu khieån ñöôïc. Vaäy maø nhaän noù laø ta, chaáp chaët noù laø mình thaät, ñoù laø caùi töôûng ñieân ñaûo, khoâng ñuùng söï thaät.

Vôùi caùi nhìn cuûa trí tueä Baùt-nhaõ thaáy söï vaät laø moät doøng chuyeån bieán troâi chaûy, ñuû duyeân thì tuï, heát duyeân thì tan, luoân luoân chuyeån ñoäng khoâng döøng. Vaïn vaät luoân luoân bieán dòch maø maét phaøm phu cuûa chuùng sanh khoâng thaáy khoâng bieát. Nhìn söï vaät nhö caùi baøn, vôùi maét ngöôøi thöôøng thì thaáy noù laø moät coá theå, nhöng vôùi maét khoa hoïc phaân tích töø thoâ ñeán teá thì caùi baøn do nhieàu mieáng goã raùp laïi bôûi nhöõng caây ñinh, coâng thôï... vaø roài phaân tích ñeán choã vi teá thì thaáy caùi baøn hình thaønh bôûi nhöõng nguyeân töû noù ñang quay vuøn vuït ôû trong moãi vaät. Ngay thaân con ngöôøi thì thaáy voâ soá teá baøo ñang hoaït ñoäng, ngay nôi vaät thì thaáy voâ soá nguyeân töû ñang quay, taát caû ñeàu di ñoäng khoâng döøng. Vì vaäy Phaät noùi taát caû phaùp khoâng coù moät phaùp naøo coù thöïc theå coá ñònh, tuï taùn bieán chuyeån khoâng döøng. Ñaõ laø phaùp chuyeån bieán, maø chaáp baùm chaët muoán noù döøng moät choã laø khôø daïi ngu si. Caøng baùm giöõ caùi khoâng bao giôø döøng ñöùng laø caøng khoå ñau. Neân noùi chaáp laø goác cuûa khoå, ñieàu ñoù cuï theå voâ cuøng. Vôùi maét Trí tueä Baùt-nhaõ thaáy taát caû ngöôøi vaät laø moät doøng troâi chaûy khoâng döøng. Con ngöôøi thì sanh, giaø, beänh, cheát tuaàn töï ñuoåi nhau, vaät thì thaønh, truï, hoaïi, khoâng. Neáu bieát chuyeän seõ ñeán ñöông nhieân phaûi ñeán, lo sôï cuõng khoâng khoûi, neân nhìn vaø cöôøi noù ñeán ñi moät caùch bình thaûn, ngöôøi nhö theá coù phaûi laø ngöôøi trí khoâng ? Chö Toå xöa kia trí tueä troøn ñaày, caùc Ngaøi noùi thaân naøy coøn cuõng toát maø hoaïi cuõng vui khoâng coù gì sôï seät. Ngöôøi trí thaáy ñuùng nhö thaät laø thaáy caùc phaùp laø moät doøng chuyeån bieán, ñaõ chuyeån bieán thì chaáp nhaän noù ñoåi thay. Ñoù laø noùi caùc phaùp coù hình töôùng. Coøn taâm nieäm con ngöôøi cuõng vaäy, chôït khôûi chôït maát, giaây phuùt tröôùc nghó chuyeän naøy, giaây phuùt sau nghó chuyeän khaùc, tieáp noái nhau nghó töôûng khoâng coù ñöôïc moät phuùt giaây döøng laëng. Noù cuõng laø moät doøng troâi chaûy bieán dòch, ngaøy nay nghó nhö vaäy, ngaøy mai chöa chaéc cuõng nghó nhö vaäy vì voïng nieäm voâ thöôøng ñoåi thay! Neân ñöøng chaáp lôøi noùi yù nghó ngöôøi ñoù tröôùc sau nhö moät, noù cöù bieán chuyeån ñoåi thay hoaøi. Vì vaäy ngöôøi tu chuùng ta cuõng phaûi thay ñoåi, chuyeån töø nghieäp baát thieän sang nghieäp thieän, chuyeån töø meâ sang tænh. Thí duï nhö khi chöa tu thì tham, saân, si coù ñuû moät traêm phaàn traêm khi bieát tu chuyeån tham, saân, si giaûm daàn coøn chín möôi, taùm möôi, baûy möôi phaàn traêm cho ñeán khi heát tham, saân, si.

Toùm laïi, Phaät daïy Boà-taùt noùi kinh Phaùp Hoa giaùo hoùa chuùng sanh, treân maët söï phaûi ñuû giôùi töôùng, treân maët lyù phaûi quaùn thoâng caùc phaùp, thì khi haønh Boà-taùt ñaïo, mình ñöôïc an vui, chuùng sanh ñöôïc lôïi ích. Neáu chaáp söï maø khoâng thoâng lyù, thì chæ coù ñöôïc hình töôùng ñeå cho ngöôøi meán, cuõng chaúng giaùo hoùa chuùng sanh ñöôïc thaêng tieán lôïi ích. Coøn neáu thoâng lyù maø boû söï, khieán cho ngöôøi hoang mang khoâng kính tin, cuõng khoâng giaùo hoùa laøm lôïi ích cho chuùng sanh ñöôïc. Vì vaäy lyù söï phaûi vieân dung thì vieäc töï giaùc giaùc tha môùi vieân maõn.

4. CHAÙNH VAÊN :

* Laïi Vaên-thuø-sö-lôïi ! Sau khi ñöùc Nhö Lai dieät ñoä, ôû trong ñôøi maït phaùp muoán noùi kinh naøy, phaûi truï nôi haïnh An laïc, hoaëc mieäng tuyeân noùi hoaëc luùc ñoïc kinh ñeàu chaúng öa noùi loãi cuûa ngöôøi vaø cuûa kinh ñieån; cuõng chaúng khinh maïn caùc Phaùp sö khaùc, chaúng noùi vieäc hay dôû, toát xaáu cuûa ngöôøi khaùc. ÔÛ nôi haøng Thanh vaên cuõng chaúng keâu teân noùi loãi quaáy cuûa ngöôøi ñoù, cuõng chaúng keâu teân khen ngôïi ñieàu toát cuûa ngöôøi ñoù.

Laïi cuõng chaúng sanh loøng oaùn hieàm, vì kheùo tu loøng an laïc nhö theá neân nhöõng ngöôøi nghe phaùp khoâng traùi yù. Coù choã gaïn hoûi, chaúng duøng phaùp Tieåu thöøa ñaùp, chæ duøng phaùp Ñaïi thöøa maø vì ñoù giaûi noùi laøm cho ñöôïc baäc “Nhöùt thieát chuûng trí”.

GIAÛNG :

Hai laø Phaät daïy ngöôøi noùi kinh Phaùp Hoa maø ñöôïc an vui thì ñöøng coù noùi loãi ngöôøi vaø loãi kinh, ñöøng coù khinh Phaùp sö khaùc, khoâng neân noùi vieäc hay dôû toát xaáu cuûa ngöôøi. Ñoái vôùi haøng Thanh vaên khoâng khen vaø cuõng khoâng cheâ. Ña soá chuùng ta thôøi nay tuïng kinh Phaùp Hoa sôï ñoå nghieäp, vì vöøa ra khoûi ñaïo traøng thì, khen ngöôøi naøy cheâ ngöôøi kia, taïo ñieàu kieän cho phieàn naõo daáy ñoäng laøm môø trí tueä Phaät, traùi vôùi lôøi Phaät daïy thì laøm sao ñöôïc an laïc ? Trong Phaùp Baûo Ñaøn Kinh, Luïc toå ñaùnh Sa-di Thaàn Hoäi ôû choã thaáy loãi ngöôøi. Luïc toå daïy chæ thaáy loãi mình maø khoâng neân thaáy loãi ngöôøi, vì thaáy loãi ngöôøi thì loãi mình ñaõ ñeán moät beân roài, ñoù laø ñieàu chöôùng ñaïo. Taïi sao ? Vì thaáy loãi ngöôøi thì baäc boäi khoâng theå thöông ngöôøi ñöôïc, baäc boäi khoâng thöông thì khoâng giaùo hoùa, khoâng chöôùng ñaïo laø gì? Theá neân khoâng thaáy loãi ngöôøi, maø haèng thaáy taâm nieäm mình ñang an oån hay ñang bò voïng töôûng daáy ñoäng phieàn naõo phuû che, ñeå ñieàu phuïc cho ñöôïc yeân.

Treân Phaät daïy nôi mieäng khoâng noùi loãi ngöôøi khoâng khen cheâ ngöôøi. Tôùi ñaây Phaät daïy nôi taâm khoâng sanh loøng oaùn hieàm, neáu coù ngöôøi hoûi thì  khoâng duøng phaùp Tieåu thöøa ñeå ñaùp, chæ duøng phaùp Ñaïi thöøa giaûi noùi laøm cho hoï ñöôïc Nhöùt thieát chuûng trí. Ngöôøi noùi kinh maø taâm coøn oaùn thuø ngöôøi naøy, hieàm haän ngöôøi kia, thì töï mình ñaõ chöôùng ñaïo, khoâng coù loøng töø buûa roäng ñaâu laøm lôïi ích cho ngöôøi ñöôïc. Vaø neáu chæ ñem phaùp Tieåu thöøa ra giaûng noùi, maø khoâng noùi phaùp Ñaïi thöøa thì khoâng ñöa ngöôøi ñeán choã roát raùo thaønh Phaät cuõng laø chöôùng ñaïo, chöa ñuû tö caùch noùi kinh Phaùp Hoa.

5. CHAÙNH VAÊN :

Khi aáy, Theá Toân muoán tuyeân laïi nghóa treân maø noùi keä raèng:

                        * Vò Boà-taùt thöôøng öa

                      An oån noùi kinh phaùp

                      ÔÛ nôi choã thanh tònh

                      Maø saép ñaët saøng toøa

                      Duøng höông daàu xoa thaân

                      Taém goäi caùc buïi dô

                      Maëc y môùi saïch seõ

                      Trong ngoaøi ñeàu saïch thôm

                      Ngoài an nôi phaùp toøa

                      Theo choã hoûi vì noùi.

                      Neáu coù vò Tyø-kheo

                      Cuøng vôùi Tyø-kheo ni

                      Caùc haøng Öu-baø-taéc

                      Vaø haøng Öu-baø-di

                      Quoác vöông vaø vöông töû

                      Caùc quan cuøng só daân

                      Duøng phaùp nghóa nhieäm maàu

                      Vui veû vì hoï noùi

                      Neáu coù ngöôøi gaïn hoûi

                      Theo ñuùng nghóa maø ñaùp

                      Nhaân duyeân hoaëc thí duï

                      Giaûi baøy phaân bieät noùi

                      Duøng trí phöông tieän naøy

                      Ñeàu khieán kia phaùt taâm

                      Laàn laàn theâm ñoâng nhieàu

                      Vaøo ôû trong Phaät ñaïo.

                      Tröø loøng löôøi bieáng treã

                      Cuøng vôùi töôûng giaûi ñaõi

                      Xa rôøi caùc öu naõo

                      Taâm töø laønh noùi phaùp.

                      Ngaøy ñeâm thöôøng tuyeân noùi

                      Giaùo phaùp Voâ thöôïng ñaïo

                      Duøng caùc vieäc nhaân duyeân

                      Voâ löôïng moùn thí duï

                      Môû baøy daïy chuùng sanh

                      Ñeàu khieán chuùng vui möøng

                      Y phuïc cuøng ñoà naèm

                      Ñoà aên uoáng thuoác thang

                      Maø ôû nôi trong ñoù

                      Khoâng coù choã mong caàu

                      Chæ chuyeân moät loøng nhôù

                      Nhaân duyeân noùi kinh phaùp

                      Nguyeän ta thaønh Phaät ñaïo

                      Khieán moïi ngöôøi cuõng vaäy

                      Ñoù laø lôïi laønh lôùn.

                      Laø an vui cuùng döôøng.

                      Sau khi ta dieät ñoä

                      Neáu coù vò Tyø-kheo   

                      Coù theå dieãn noùi ñöôïc

                      Kinh Dieäu Phaùp Hoa naøy

                      Loøng khoâng chuùt ganh hôøn

                      Khoâng caùc naõo chöôùng ngaïi

                      Cuõng laïi khoâng öu saàu

                      Vaø cuøng maéng nhieác thaûy

                      Laïi cuõng khoâng sôï seät

                      Khoâng dao gaäy ñaùnh ñaäp

                      Cuõng khoâng xua ñuoåi ra

                      Vì an truï nhaãn vaäy.

                      Ngöôøi trí kheùo tu taäp

                      Taâm mình ñöôïc döôøng aáy

                      Thôøi nay truï an laïc

                      Nhö ta noùi ôû treân

                      Coâng ñöùc cuûa ngöôøi ñoù

                      Trong nghìn muoân öùc kieáp

                      Tính keå hay thí duï

                      Noùi chaúng theå heát ñöôïc.

GIAÛNG :

Phaät truøng tuïng vaø laëp laïi yù treân, tuy nhieân coù theâm vaøi chi tieát. Phaät daïy phaûi aên maëc saïch seõ trang nghieâm ñeå noùi ñaïo. Keá ñeán neáu coù Tyø-kheo, Tyø-kheo ni, vua, quan... tôùi hoûi ñaïo, thì vôùi saéc dieän hoøa nhaõ vui veû maø ñaùp, chôù coù thaùi ñoä baäc doïc cau coù. Khi ñaùp thì phaûi ñaùp cho ñuùng vôùi nghóa lyù Phaät daïy, duøng moïi caùch daãn giaûi thí duï, ñeå cho hoï hieåu laàn laàn ñöôïc vaøo ñaïo.

6. CHAÙNH VAÊN :

* Laïi Vaên-thuø-sö-lôïi ! Vò ñaïi Boà-taùt ôû ñôøi roát sau luùc phaùp gaàn dieät maø thoï trì, ñoïc tuïng kinh ñieån naøy, chôù oâm loøng ganh gheùt dua doái, cuõng chôù khinh maéng ngöôøi hoïc Phaät ñaïo, vaïch tìm choã hay dôû cuûa kia. Neáu haøng Tyø-kheo, Tyø-kheo ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di, hoaëc caàu Thanh vaên hoaëc caàu Duyeân giaùc, hoaëc caàu Boà-taùt ñaïo ñeàu khoâng ñöôïc laøm naõo ñoù, khieán cho kia sanh loøng nghi hoái maø noùi vôùi ngöôøi ñoù raèng: “Caùc ngöôøi caùch ñaïo raát xa troïn khoâng theå ñöôïc baäc Nhöùt thieát chuûng trí. Vì sao ? Vì caùc ngöôøi laø keû buoâng lung, bieáng treã ñoái vôùi ñaïo vaäy.”

Laïi cuõng chaúng neân hí luaän caùc phaùp coù choã giaønh caõi. Phaûi ôû nôi taát caû chuùng sanh, khôûi töôûng ñaïi bi, ñoái vôùi caùc ñöùc Nhö Lai sanh töôûng nhö cha laønh, ñoái vôùi caùc Boà-taùt, töôûng laø baäc Ñaïi sö; ñoái vôùi caùc ñaïi Boà-taùt ôû möôøi phöông phaûi thaâm taâm leã laïy, vôùi taát caû chuùng sanh ñeàu bình ñaúng noùi phaùp. Vì thuaän theo phaùp neân chaúng noùi nhieàu, chaúng noùi ít, nhaãn ñeán ngöôøi raát öa phaùp cuõng chaúng vì noùi nhieàu.

Vaên-thuø-sö-lôïi ! Vò ñaïi Boà-taùt ôû ñôøi roát sau luùc phaùp muoán dieät neáu thaønh töïu ñöôïc haïnh An laïc thöù ba ñaây, thôøi luùc noùi phaùp naøy khoâng ai coù theå naõo loaïn, ñöôïc baïn ñoàng hoïc toát chung cuøng ñoïc tuïng kinh naøy, cuõng ñöôïc ñaïi chuùng thöôøng ñeán nghe thoï. Nghe roài hay nhôù, nhôù roài hay tuïng, tuïng roài hay noùi, noùi roài hay cheùp, hoaëc baûo ngöôøi cheùp, cuùng döôøng kinh quyeån cung kính toân troïng ngôïi khen.

Luùc baáy giôø, ñöùc Theá Toân muoán tuyeân laïi nghóa treân maø noùi keä raèng:

                        * Neáu muoán noùi kinh naøy

                        Phaûi boû loøng ganh hôøn

                         Ngaïo dua doái taø nguïy

                         Thöôøng tu haïnh chaát tröïc

                        Chaúng neân khinh mieät ngöôøi                

                        Cuõng chaúng hí luaän phaùp

                        Chaúng khieán kia nghi hoái

                        Raèng ngöôøi chaúng thaønh Phaät,     

                        Phaät töû ñoù noùi phaùp

                        Thöôøng nhu hoøa hay nhaãn

                        Töø bi vôùi taát caû

                        Chaúng sanh loøng bieáng treã,

                        Boà-taùt lôùn möôøi phöông

                        Thöông chuùng neân haønh ñaïo

                        Phaûi sanh loøng cung kính

                        Ñoù laø Ñaïi sö ta,

                        Vôùi caùc Phaät Theá Toân

                        Töôûng laø cha Voâ thöôïng

                        Phaù nôi loøng kieâu maïn

                        Noùi phaùp khoâng chöôùng ngaïi

                        Phaùp thöù ba nhö theá

                        Ngöôøi trí phaûi giöõ gìn

                        Moät loøng An laïc haïnh

                        Voâ löôïng chuùng cung kính.

GIAÛNG :

Phaùp thöù ba Phaät daïy ngöôøi noùi kinh Phaùp Hoa ñöôïc an laïc, laø chôù coù oâm loøng ganh gheùt dua doái, chôù coù khinh maéng ngöôøi hoïc ñaïo toái doát. Ñoái vôùi ngöôøi caàu Thanh vaên, Duyeân giaùc, Boà-taùt tuy caên cô hoï coù chaäm luït, nhöng cuõng khoâng ñöôïc noùi laøm cho hoï xuùc naõo thoái Boà-ñeà taâm, maát loøng tin, ñoù laø vieäc laøm traùi ñaïo lyù. Vì ai cuõng coù saün Tri kieán Phaät. Ngöôøi giaûng noùi kinh coù boån phaän phaûi khôi daäy nieàm tin nôi moïi ngöôøi, ñeå hoï phaán khôûi tu tieán. Neáu khinh cheâ laøm xuùc naõo hoï, chaúng khaùc naøo mình phuû nhaän haït gioáng Boà-ñeà nôi hoï. Ñoù laø beänh laø toäi loãi, chuùng ta phaûi deø daët, phaûi chöøa. Neáu chuùng ta khoâng laøm cho ngöôøi ñuû nieàm tin phaán khôûi tu haønh, chôù coù laøm cho hoï thoái Boà-ñeà taâm. Phaät daïy ngöôøi noùi kinh phaûi coù loøng töø ñoái vôùi chuùng sanh, kính thôø Phaät coi nhö cha, Boà-taùt coi nhö baäc Ñaïi sö. Ñoàng thôøi Phaät coøn daïy ngöôøi noùi kinh chôù coù hí luaän, töùc laø duøng phaùp naøy coâng kích phaùp kia, ñöùng beân naøy coâng kích beân kia, ñöùng beân kia coâng kích beân naøy, gaây neân söï chia reõ tranh chaáp laãn nhau, ñoù laø beänh. Vaø, ñaây laø caùi beänh cuûa ngöôøi giaûng ñaïo nöõa, neáu ngöôøi nghe maø chaêm chuù, tieáp thu nhanh, öa nghe phaùp mình noùi, thì noùi say meâ khoâng chaùn, queân ngaøy queân giôø, neáu ngöôøi nghe lô ñeãnh, tieáp thu chaäm, thì noùi qua loa vaøi ba caâu thoâi, khoâng noùi nöõa. ÔÛ ñaây, Phaät daïy phaûi ñieàu hoøa ñöøng noùi quaù nhieàu cuõng ñöøng noùi quaù ít. Neáu noùi nhieàu quaù thì dö, khieán ngöôøi nghe sinh loøng khinh thöôøng nhaøm chaùn khoâng tu ñöôïc. Coøn noùi ít quaù thì phuï loøng kính ngöôõng khaùt voïng cuûa ngöôøi nghe, vaø ngöôøi nghe cuõng khoâng hieåu ñeå maø tu tieán. Ñieàu naøy tuy nhoû nhöng quan troïng, vì vaäy maø phaûi coá gaéng ñieàu hoøa ñöøng ñeå thieân leäch, chôù noùi dö maø cuõng ñöøng noùi thieáu. Ñoù laø haïnh An laïc thöù ba.

7. CHAÙNH VAÊN :

* Laïi Vaên-thuø-sö-lôïi ! Caùc vò ñaïi Boà-taùt ôû ñôøi roát sau luùc phaùp gaàn dieät, coù vò naøo trì kinh Phaùp Hoa naøy ôû trong haøng ngöôøi taïi gia, xuaát gia sanh loøng töø lôùn, ôû trong haïng ngöôøi chaúng phaûi Boà-taùt sanh loøng bi lôùn, phaûi nghó theá naøy: Nhöõng ngöôøi nhö theá thôøi laø maát lôïi lôùn. Ñöùc Nhö Lai phöông tieän tuøy nghi noùi phaùp chaúng nghe, chaúng bieát, chaúng hay, chaúng hieåu, chaúng tin, chaúng hoûi. Ngöôøi ñoù daàu chaúng hoûi, chaúng tin, chaúng hieåu kinh naøy, luùc ta ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ngöôøi ñoù tuøy ôû choã naøo, ta duøng söùc thaàn thoâng, söùc trí tueä daãn daét ñoù khieán ñöôïc truï trong phaùp naøy.

Vaên-thuø-sö-lôïi ! Vò ñaïi Boà-taùt ñoù ôû sau luùc Nhö Lai dieät ñoä neáu thaønh töïu ñöôïc phaùp thöù tö naøy thôøi luùc noùi phaùp naøy khoâng coù laàm loãi, thöôøng ñöôïc haøng Tyø-kheo, Tyø-kheo ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø- di, quoác vöông, vöông töû, ñaïi thaàn, nhaân daân, Baø-la-moân, cö só thaûy cuùng döôøng cung kính toân troïng ngôïi khen, haøng chö thieân ôû treân hö khoâng vì nghe phaùp cuõng thöôøng theo haàu. Neáu ôû trong xoùm laøng thaønh aáp, röøng caây vaéng veû, coù ngöôøi ñeán muoán gaïn hoûi, haøng chö thieân ngaøy ñeâm thöôøng vì phaùp maø veä hoä ñoù, coù theå khieán ngöôøi nghe ñeàu ñöôïc vui möøng.

Vì sao ? Vì kinh naøy ñöôïc söùc thaàn cuûa taát caû caùc ñöùc Phaät thuôû quaù khöù, vò lai, hieän taïi, giöõ gìn vaäy. Vaên-thuø-sö-lôïi ! Kinh Phaùp Hoa naøy ôû trong voâ löôïng coõi nöôùc, nhaãn ñeán danh töï coøn chaúng ñöôïc nghe, haø huoáng laø ñöôïc thaáy, thoï trì, ñoïc tuïng.

Vaên-thuø-sö-lôïi ! Thí nhö vua Chuyeån Luaân Thaùnh vöông söùc löïc maïnh meõ muoán duøng oai theá haøng phuïc caùc nöôùc, maø caùc vua nhoû chaúng thuaän maïng lònh, baáy giôø Chuyeån Luaân Thaùnh vöông ñem caùc ñaïo binh qua ñaùnh deïp, vua thaáy binh chuùng nhöõng ngöôøi ñaùnh giaëc coù coâng, lieàn raát vui möøng theo coâng maø thöôûng ban. Hoaëc ban cho ruoäng, nhaø, xoùm, laøng, thaønh, aáp, hoaëc ban cho ñoà y phuïc trang nghieâm nôi thaân, hoaëc cho caùc moùn traân baûo, vaøng, baïc, löu ly, xa cöø, maõ naõo, san hoâ, hoå phaùch, voi, ngöïa, xe coä, toâi tôù, nhaân daân, chæ vieân minh chaâu trong buùi toùc chaúng ñem cho ñoù.

Vì sao ? Vì rieâng treân ñaûnh vua coù moät vieân chaâu naøy, neáu ñem cho ñoù thôøi caùc quyeán thuoäc cuûa vua aét raát kinh laï.

Vaên-thuø-sö-lôïi ! Nhö Lai cuõng nhö theá, duøng söùc thieàn ñònh trí hueä ñöôïc coõi nöôùc phaùp, giaùo hoùa trong ba coõi maø ma vöông chaúng khöùng thuaän phuïc, caùc töôùng Hieàn Thaùnh cuûa Nhö Lai cuøng ma ñaùnh nhau. Nhöõng ngöôøi coù coâng loøng cuõng vui möøng, ôû trong haøng chuùng vì noùi caùc kinh khieán taâm kia vui thích, ban cho caùc phaùp thieàn ñònh, giaûi thoaùt, voâ laäu, caên löïc. Vaø laïi ban cho thaønh Nieát-baøn, baûo raèng ñöôïc dieät ñoä ñeå daãn daét loøng chuùng laøm cho ñeàu ñöôïc vui möøng, maø chaúng vì ñoù noùi kinh Phaùp Hoa naøy.

Vaên-thuø-sö-lôïi ! Nhö vua Chuyeån Luaân thaáy caùc binh chuùng nhöõng ngöôøi coù coâng lôùn, loøng raát hoan hyû ñem vieân minh chaâu khoù tin töø laâu ôû trong buùi toùc chaúng voïng cho ngöôøi, maø nay cho ñoù.

Ñöùc Nhö Lai cuõng laïi nhö theá, laøm vò ñaïi Phaùp vöông trong ba coõi, ñem phaùp maàu giaùo hoùa taát caû chuùng sanh. Thaáy quaân Hieàn Thaùnh cuøng ma nguõ aám, ma phieàn naõo, ma cheát, ñaùnh nhau coù coâng lao lôùn, dieät ba ñoäc, khoûi ba coõi, phaù löôùi ma. Luùc aáy Nhö Lai cuõng raát vui möøng, kinh Phaùp Hoa naøy coù theå khieán chuùng sanh ñeán baäc “Nhöùt thieát trí” laø phaùp maø taát caû theá gian nhieàu oaùn gheùt khoù tin, tröôùc chöa töøng noùi maø nay noùi ñoù.

Vaên-thuø-sö-lôïi ! Kinh Phaùp Hoa naøy laø lôøi noùi baäc nhöùt cuûa Nhö Lai, ôû trong caùc lôøi noùi thôøi laø raát saâu, roát sau môùi ban cho, nhö vua söùc maïnh kia laâu gìn vieân minh chaâu maø nay môùi cho ñoù.

Vaên-thuø-sö-lôïi ! Kinh Phaùp Hoa naøy laø taïng bí maät cuûa caùc ñöùc Phaät Nhö Lai, ôû trong caùc kinh thôøi laø baäc treân heát, laâu ngaøy giöõ gìn chaúng voïng tuyeân noùi, môùi ôû ngaøy nay cuøng vôùi caùc oâng maø baøy noùi ñoù.

Luùc ñoù, ñöùc Theá Toân muoán tuyeân laïi nghóa treân maø noùi keä raèng:

                        * Thöôøng tu haønh nhaãn nhuïc

                        Thöông xoùt taát caû chuùng

                        Môùi coù theå dieãn noùi

                        Kinh cuûa Phaät khen ngôïi.

                        Ñôøi maït theá veà sau

                        Ngöôøi thoï trì kinh naøy

                        Vôùi taïi gia, xuaát gia

                        Vaø chaúng phaûi Boà-taùt

                        Neân sanh loøng töø bi

                        Nhöõng ngöôøi ñoù chaúng nghe

                        Chaúng tin kinh phaùp naøy

                        Thôøi laø maát lôïi lôùn

                        Khi ta chöùng Phaät ñaïo

                        Duøng caùc söùc phöông tieän

                        Vì noùi kinh phaùp naøy

                        Laøm cho truï trong ñoù.

                        Thí nhö vua Chuyeån Luaân

                        Thaùnh vöông coù söùc maïnh

                        Binh töôùng ñaùnh coù coâng

                        Thöôûng ban nhöõng ñoà vaät

                        Voi, ngöïa vaø xe coä

                        Ñoà trang nghieâm nôi thaân

                        Vaø nhöõng ruoäng cuøng nhaø

                        Xoùm laøng, thaønh aáp thaûy

                        Hoaëc ban cho y phuïc

                        Caùc moùn traân baùu laï

                        Toâi tôù cuøng cuûa caûi

                        Ñeàu vui möøng ban cho,

                        Neáu coù ngöôøi maïnh meõ

                        Hay laøm ñöôïc vieäc khoù

                        Vua môùi môû buùi toùc

                        Laáy minh chaâu cho ñoù.

                        Ñöùc Nhö Lai cuõng theá

                        Laø vua trong caùc phaùp

                        Nhaãn nhuïc söùc raát lôùn

                        Taïng baùu trí hueä saùng

                        Duøng loøng töø bi lôùn

                        Ñuùng nhö phaùp ñoä ñôøi

                        Thaáy taát caû moïi ngöôøi

                        Chòu caùc ñieàu khoå naõo

                        Muoán caàu ñöôïc giaûi thoaùt

                        Cuøng caùc ma ñaùnh nhau,

                        Phaät vì chuùng sanh ñoù

                        Noùi caùc moùn kinh phaùp

                        Duøng söùc phöông tieän lôùn

                        Noùi caùc kinh ñieån ñoù,

                        Ñaõ bieát loaøi chuùng sanh

                        Ñöôïc söùc maïnh kia roài

                        Roát sau môùi vì chuùng

                        Noùi kinh Phaùp Hoa naøy

                        Nhö vua Thaùnh môû toùc

                        Laáy minh chaâu cho ñoù.

                        Kinh naøy laø baäc toân

                        Treân heát trong caùc kinh

                        Ta thöôøng giöõ gìn luoân

                        Chaúng voïng vì môû baøy

                        Nay chính ñaõ phaûi luùc

                        Vì caùc oâng maø noùi.

                        Sau khi ta dieät ñoä

                        Ngöôøi mong caàu Phaät ñaïo

                        Muoán ñöôïc truï an oån

                        Dieãn noùi kinh phaùp naøy

                        Phaûi neân thöôøng gaàn guõi

                        Boán phaùp treân nhö theá.

                        Ngöôøi ñoïc tuïng kinh naøy

                        Thöôøng khoâng bò öu naõo

                        Laïi khoâng coù beänh ñau

                        Nhan saéc ñöôïc traéng saïch

                        Chaúng sanh nhaø baàn cuøng

                        Doøng ti tieän xaáu xa

                        Chuùng sanh thöôøng öa thaáy.         

                        Nhö ham moä Hieàn Thaùnh

                        Caùc ñoàng töû coõi trôøi

                        Duøng laøm keû sai khieán

                        Dao gaäy chaúng ñeán ñöôïc

                      Ñoäc döõ chaúng haïi ñöôïc

                      Neáu ngöôøi muoán maéng nhieác

                      Mieäng thôøi lieàn ngaäm bít

                      Daïo ñi khoâng sôï seät

                      Döôøng nhö sö töû vöông

                      Trí hueä raát saùng suoát

                      Nhö maët trôøi choùi saùng.

                      Neáu ôû trong chieâm bao

                      Chæ thaáy nhöõng vieäc toát

                      Thaáy caùc ñöùc Nhö Lai

                      Ngoài treân toøa sö töû

                      Caùc haøng chuùng Tyø-kheo

                      Vaây quanh nghe noùi phaùp

                      Laïi thaáy caùc Long thaàn

                      Cuøng a-tu-la thaûy

                      Soá nhö caùt soâng Haèng

                      Ñeàu cung kính chaáp tay

                      Töï ngoù thaáy thaân mình

                      Maø vì chuùng noùi phaùp.

                      Laïi thaáy caùc ñöùc Phaät

                      Thaân töôùng thuaàn saéc vaøng

                      Phoùng voâ löôïng haøo quang

                      Soi khaép ñeán taát caû

                      Duøng gioïng tieáng Phaïm aâm

                      Maø dieãn noùi caùc phaùp

                      Phaät vì haøng töù chuùng

                      Noùi kinh phaùp Voâ thöôïng

                      Thaáy thaân mình ôû trong

                      Chaáp tay khen ngôïi Phaät

                      Nghe phaùp loøng vui möøng

                      Maø vì cuùng döôøng Phaät

                      Ñöôïc phaùp Ñaø-la-ni

                      Chöùng baäc baát thoái trí,

                      Phaät bieát taâm ngöôøi ñoù

                      Ñaõ saâu vaøo Phaät ñaïo

                      Lieàn vì thoï kyù cho

                      Seõ thaønh toái Chaùnh giaùc.

                      Thieän nam töû ngöôøi naøy !

                      Seõ ôû ñôøi vò lai

                      Chöùng ñöôïc Voâ löôïng trí

                      Neân ñaïo lôùn cuûa Phaät,

                      Coõi nöôùc raát nghieâm tònh

                      Roäng lôùn khoâng ñaâu baèng

                      Cuõng coù haøng töù chuùng

                      Chaáp tay nghe noùi phaùp

                      Laïi thaáy thaân cuûa mình

                      ÔÛ trong röøng nuùi vaéng

                      Tu taäp caùc phaùp laønh

                      Chöùng thieät töôùng caùc phaùp

                      Saâu vaøo trong thieàn ñònh

                      Thaáy caùc Phaät möôøi phöông

                      Caùc Phaät thaân saéc vaøng

                      Traêm phöôùc töôùng trang nghieâm

                      Nghe phaùp vì ngöôøi noùi

                      Thöôøng coù moäng toát ñoù.

                      Laïi moäng laøm quoác vöông

                      Boû cung ñieän quyeán thuoäc

                      Vaø nguõ duïc thöôïng dieäu

                      Ñi ñeán nôi ñaïo traøng

                      ÔÛ döôùi coäi boà-ñeà

                      Maø ngoài toøa sö töû

                      Caàu ñaïo quaû baûy ngaøy

                      Ñöôïc trí cuûa caùc Phaät

                      Thaønh ñaïo Voâ thöôïng roài

                      Daäy maø chuyeån phaùp luaân

                      Vì boán chuùng noùi phaùp

                      Traûi nghìn muoân öùc kieáp

                      Noùi phaùp maàu voâ laäu

                      Ñoä voâ löôïng chuùng sanh

                      Sau seõ vaøo Nieát-baøn

                      Nhö khoùi heát ñeøn taét.

                      Neáu trong ñôøi aùc sau

                      Noùi phaùp baäc nhöùt naøy

                      Ngöôøi ñoù ñöôïc lôïi lôùn

                      Caùc coâng ñöùc nhö treân.

GIAÛNG :

Phaùp thöù tö maø ngöôøi noùi kinh Phaùp Hoa caàn phaûi coù ñeå ñöôïc an laïc laø khôûi taâm töø bi lôùn. Taïi sao ñoái vôùi haøng taïi gia xuaát gia thì khôûi loøng töø, coøn ñoái vôùi ngöôøi chaúng phaûi Boà-taùt thì khôûi loøng bi ? Vì haøng taïi gia xuaát gia laø nhöõng ngöôøi ñang tieán tu, neân Boà-taùt laøm lôïi laïc khieán cho hoï ñöôïc thaêng tieán an vui neân noùi laø khôûi loøng töø; coøn ñoái vôùi haøng chuùng sanh chöa tu theo giaùo phaùp cuûa Phaät, loøng traøn ñaày khoå ñau, vì vaäy maø Boà-taùt thöông xoùt duøng moïi phöông tieän ñeå cöùu khoå khieán cho hoï ñöôïc an vui. Neân noùi ñoái vôùi haøng chuùng sanh, Phaät noùi phaùp maø khoâng nghe khoâng hieåu khoâng tin... thì Boà-taùt phaûi phaùt taâm ñaïi bi, nguyeän raèng: Khi mình ñöôïc thaønh Phaät thì nhöõng ngöôøi ñoù ôû ñaâu cuõng duøng phöông tieän daãn daét cho hoï tu. Phaøm phu coù caùi beänh neáu bieát ñieàu naøo hay coù lôïi ích thì khuyeán khích khuyeân baûo cho ngöôøi laøm, maø hoï khoâng laøm thì baäc boäi, khoâng noùi nöõa ñeå khoå cho ñaùng kieáp, khoâng theøm cöùu. Taâm Boà-taùt thì khoâng phaûi vaäy, vaãn traûi loøng töø bi maø cöùu ñoä khi hoï khoå.

Phaät noùi kinh Phaùp Hoa raát quí, ñöôïc chö Phaät ba ñôøi hoä trì. Coù voâ löôïng coõi nöôùc khoâng ñöôïc thaáy nghe kinh Phaùp Hoa huoáng laø ñöôïc thoï trì ñoïc tuïng. Ñieàu naøy laøm cho chuùng ta coù chuùt nghi vaán. Kinh Phaùp Hoa ñöôïc in aán vaø phaùt haønh raát nhieàu, taïi sao Phaät laïi noùi khoâng ñöôïc nghe ñeán teân kinh vaø thaáy kinh ñeå thoï trì ? Chuùng ta nhôù kinh Phaùp Hoa laø chæ cho Tri kieán Phaät coù saün nôi moãi ngöôøi, neáu khoâng ñöôïc gaëp thieän höõu tri thöùc khai thò, thì laøm sao maø tin hieåu, neân noùi khoù thaáy nghe huoáng laø thoï trì. Chôù khoâng phaûi quyeån kinh Phaùp Hoa ñöôïc in baèng giaáy möïc maø chuùng ta ñoïc tuïng haèng ngaøy. Tuy nhieân, nhôø ñoïc tuïng kinh Phaùp Hoa baèng giaáy möïc maø chuùng ta kheùo nhaän ra quyeån Kinh khoâng lôøi khoâng chöõ maø Phaät ñaõ chæ. Vaäy ôû ñaây, quí vò ñaõ töøng ñoïc tuïng haèng chuïc haèng traêm boä, coù nhaän ra quyeån Kinh khoâng lôøi chöa ?

Döôùi ñaây Phaät duøng ví duï noùi leân caùi quí cuûa kinh Phaùp Hoa ñeå cho chuùng ta thaáy, ôû vaøo töøng tröôøng hôïp ñaëc bieät naøo Phaät môùi chæ cho. Phaät thí duï Chuyeån Luaân Thaùnh vöông muoán haøng phuïc caùc nöôùc nhoû, maø caùc nöôùc nhoû khoâng tuaân maïng lònh, neân vua ñem binh ñaùnh deïp. Quan quaân ñaùnh giaëc coù coâng, vua tuøy theo coâng maø thöôûng ban cho ngoïc ngaø chaâu baùu hay thaønh aáp... Ñoái vôùi vò töôùng laõnh coù coâng lôùn nhaát thì vua laáy haït minh chaâu trong buùi toùc maø thöôûng. Khi vua thöôûng haït minh chaâu cho vò töôùng laõnh coù coâng lôùn, thì taát caû quyeán thuoäc raát kinh ngaïc. Vì haït minh chaâu laø vaät quí nhaát, maø vua laáy ñem ra ban thöôûng, thaät laø chuyeän hieám coù, Chuyeån Luaân Thaùnh vöông laø duï cho ñöùc Phaät, binh töôùng laø duï cho Hieàn Thaùnh taêng ñeä töû Phaät, giaëc phaûi deïp laø ma nguõ aám, ma phieàn naõo, ma cheát... Vaäy chö Taêng Ni coù maët ôû ñaây ñaõ ñaùnh traän naøo vôùi ma chöa vaø ñaùnh nhö theá naøo ?

Ma nguõ aám laø kieán chaáp thaân naêm aám: saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc laø thaät ngaõ. Do chaáp thaân naêm aám laø thaät ngaõ, neân khoâng nhaän ra Tri kieán Phaät saün coù nôi mình. Baây giôø phaûi duøng kieám trí tueä Baùt-nhaõ ñaâm thuûng con ma nguõ aám, thì tình chaáp thaân taâm laø thaät ngaõ khoâng coøn nöõa. Tri kieán Phaät hieän tieàn. Moãi toái chuùng ta leân chuøa haêm he “Chieáu kieán nguõ uaån giai khoâng”, saéc khoâng thaät, thoï khoâng thaät, töôûng khoâng thaät, haønh, thöùc cuõng khoâng thaät... Toâi xin hoûi, coù phaûi quí vò laø binh töôùng cuûa Phaät ñang tuyeân chieán vôùi quaân ma khoâng ? Tuy tuyeân chieán vôùi ma maø gaëp ma khoâng nôõ gieát vaãn coøn thöông ma, neân cuõng thaáy “nguõ uaån giai höõu”, vì vaäy bò thua ma daøi daøi. Ma phieàn naõo thì raát nhieàu, naøo laø tham, saân, si, naøo laø maïn, nghi, aùc kieán... Vôùi ma tham, quí vò coù tuyeân chieán vôùi noù chöa ? thaéng noù hay laø baïi ? Ma saân coi boä hung döõ quaù, thaéng noù ñöôïc maáy traän roài ? hay laø baát nhö yù laø baäc töùc hieän ra maët, ra lôøi, ra tay chaân, xong roài hoái haän ? Nhö vaäy laø thua ma, laøm toâi moïi cho noù ñoù ! Neân, khi ma tham ma saân daáy leân, lieàn bieát noù khoâng thaät, khoâng coù cöù ñieåm, khoâng coù nôi choán, thì noù töï laën maát, nhö vaäy laø thaéng ma. Ma cheát laø con ngöôøi khi cheát chöa sieâu quanh quaån phaù phaùch ngöôøi soáng. Vaø söï cheát laøm maát thaân maïng khoâng coøn ñuû duyeân ñeå tieán tu cuõng goïi laø ma. Khi thaân naøy beänh, ñieàu trò khoâng khoûi, caùi cheát seõ ñeán neân raát lo sôï hoaëc ôû choã vaéng veû coù nhöõng hieän töôùng baát töôøng hieän ra, chuùng ta run sôï ñoù laø sôï ma cheát. Taát caû nhöõng thöù ma cheát chuùng ta ñeàu sôï, heã sôï laø chöôùng ñaïo, theá neân phaûi chieán thaéng noù. Phaù saïch ma nguõ aám, ma phieàn naõo, ma cheát, môùi thoaùt khoûi luaân hoài sinh töû trong ba coõi, khoâng coøn bò troùi buoäc trong löôùi ma nöõa.

Vieäc laøm naøy ñoái vôùi Phaät laø moät coâng traän lôùn nhaát, neân Phaät raát vui möøng ñem kinh Phaùp Hoa giaûng noùi khieán cho ñöôïc Nhöùt thieát chuûng trí, töùc laø khieán cho thaønh Phaät ñeå thöôûng ngöôøi coâng ñaàu. Trong cuoäc chieán vôùi ma quaân tuøy theo coâng traän lôùn nhoû, maø Phaät coù nhöõng phaùp ñeå thöôûng coâng, naøo laø thieàn ñònh, giaûi thoaùt, naøo laø voâ laäu, caên löïc, thaønh Nieát-baøn, heã chieán ñaáu coù coâng laø ñöôïc thöôûng. Chæ ñaëc bieät ngöôøi coù coâng lôùn nhaát laø ñöôïc thöôûng kinh Phaùp Hoa. Xeùt laïi xem, chuùng ta coù ñöôïc Phaät thöôûng coâng khoâng ? Chaéc voâ phaàn ! Neáu khoâng ñöôïc thöôûng coâng töùc laø chöa chieán thaéng ma quaân. Chuùng ta chöa ñöôïc phaàn thöôûng naøo, huoáng laø ñöôïc thöôûng kinh Phaùp Hoa ! Nhöng taïi sao hoâm nay chuùng ta laïi ñöôïc hoïc kinh Phaùp Hoa ? Nhö vaäy coù traùi ngöôïc khoâng ? ÔÛ ñaây chuùng ta hoïc kinh Phaùp Hoa laø hoïc vaên töï nghóa lyù, chöù kinh Phaùp Hoa voâ töï, töùc Tri kieán Phaät coù saün nôi moãi ngöôøi, chæ coù baäc Thaùnh taêng phaù tan quaân ma vöôït khoûi löôùi ma Phaät môùi hieän tieàn, noùi theo phaåm naøy thì môùi ñöôïc Phaät ban thöôûng. Coøn chuùng ta chöa ñöôïc döï phaàn, vì chöa phaù ñöôïc quaân ma cuõng nhö chöa ra khoûi löôùi ma ! “Kinh Phaùp Hoa naøy laø taïng bí maät cuûa caùc ñöùc Phaät Nhö Lai” laø sao? Vì kinh Phaùp Hoa laø chæ Tri kieán Phaät, chính thaùi töû Taát-ñaït-ña ñaõ ngoä, neân thaønh Phaät. Muoán chæ cho ngöôøi thì raát khoù, vì noù khoâng coù töôùng maïo, vöôït ngoaøi ngoân ngöõ, suy tö, laøm sao chæ ñöôïc! Noù haèng hieän höõu nôi moãi ngöôøi maø chæ khoâng ñöôïc, neân goïi laø taïng bí maät cuûa Nhö Lai. Khi caên laønh troøn ñuû, saïch heát caùc ma chöôùng luùc ñoù môùi thaáy ñöôïc taïng bí maät naøy.

Sôû dó töø laâu Phaät khoâng noùi kinh Phaùp Hoa laø taïi sao ? Vì taát caû chö Phaät nhaân kinh naøy maø ñöôïc thaønh, song khoù tin khoù nhaän. Ñoái vôùi ngöôøi caên cô thaáp keùm hoï khoâng tin neân Phaät khoâng noùi. Khi naøo phieàn naõo saïch, trí tueä saùng, Phaät chæ, lieàn nhaän ra töùc thaønh Phaät. Ñoù laø duï keá chaâu töùc haït chaâu trong buùi toùc.

Nhö vaäy, trong boä kinh Phaùp Hoa coù taát caû 7 duï: duï Nhaø löûa vôùi ba coã xe, duï Cuøng töû, duï Döôïc thaûo, duï Hoùa thaønh, duï Heä chaâu, duï Taïc tænh, duï Keá chaâu. Phaåm An Laïc Haïnh laø phaåm daïy cho chuùng ta thöïc haønh neân raát quan troïng. Ngöôøi muoán noùi kinh Phaùp Hoa phaûi caàn coù ñuû boán ñieàu kieän ñeå ñöôïc an laïc khoâng bò chöôùng ngaïi, ñoù laø:

1.- Nhaãn nhuïc nhu hoøa, khoâng kinh sôï, quaùn töôùng nhö thaät cuûa caùc phaùp...

2.- Khoâng thaân caän ngöôøi coù quyeàn theá, ngoaïi ñaïo, keû xöôùng ca, keû hung aùc...

3.- Khoâng noùi loãi ngöôøi, khoâng oaùn hôøn ngöôøi, khoâng duøng phaùp Tieåu thöøa ñeå giaùo hoùa maø chæ duøng phaùp Ñaïi thöøa giaûng giaûi, khieán ñöôïc Nhöùt thieát chuûng trí, khoâng ganh gheùt dua doái, khoâng khinh maéng ngöôøi hoïc ñaïo...

4.- Phaûi coù ñaày ñuû loøng töø bi lôùn ñoái vôùi moïi chuùng sanh, daét daãn hoï an truï trong phaùp Phaät...

Phaåm Trì ôû tröôùc laø Phaät giao phoù kinh Phaùp Hoa cho ngöôøi sau, ñeán phaåm naøy Phaät daïy boán haïnh caàn phaûi coù, ñeå ñem kinh Phaùp Hoa truyeàn baù ñöôïc an laïc khoâng bò chöôùng ngaïi. Trong boä kinh, phaåm tröôùc coù lieân heä vôùi phaåm sau. Nhö vaäy trì kinh vaø ñem kinh ra giaùo hoùa ñoù laø phaàn Thò vaø Ngoä Phaät tri kieán theo tinh thaàn cuûa thieàn sö Minh Chaùnh. Neáu khoâng thaáy (thò) laøm sao maø nguyeän trì vaø khoâng ngoä laøm sao giaùo hoùa ?

]