PHAÅM 16: NHÖ LAI THOÏ LÖÔÏNG 

Nhö ôû tröôùc ñaõ noùi Trí voâ sö khoâng leä thuoäc thôøi gian, khoâng giôùi haïn trong khoâng gian. Tuy Phaät noùi taát caû hoäi chuùng ñeàu nghe, nhöng chöa hieåu heát, neân giôø ñaây Phaät môùi noùi tuoåi thoï cuûa Phaät khoâng theå tính keå. Tuoåi thoï cuûa Phaät ñaây khoâng phaûi tuoåi thoï cuûa Phaät Thích-ca taùm möôi tuoåi thò tòch, maø laø tuoåi thoï cuûa Phaät phaùp thaân.

1. CHAÙNH VAÊN :

* Luùc baáy giôø, Phaät baûo caùc Boà-taùt vaø taát caû ñaïi chuùng: “Caùc thieän nam töû ! Caùc oâng phaûi tin hieåu lôøi noùi chaéc thaät cuûa Nhö Lai.”

Laïi baûo caùc ñaïi chuùng: “Caùc oâng phaûi tin hieåu lôøi noùi chaéc thaät cuûa Nhö Lai.”

Laïi baûo caùc ñaïi chuùng: “Caùc oâng phaûi tin hieåu lôøi noùi chaéc thaät cuûa Nhö Lai.”

Luùc ñoù, ñaïi chuùng Boà-taùt, ngaøi Di-laëc laøm ñaàu, chaáp tay baïch Phaät raèng: “Theá Toân ! Cuùi mong noùi ñoù, chuùng con seõ tin nhaän lôøi Phaät.” Ba phen baïch nhö theá roài laïi noùi: “Cuùi mong noùi ñoù, chuùng con seõ tin nhaän lôøi Phaät.”

GIAÛNG :

Taïi sao Phaät baûo tôùi ba laàn laø phaûi tin hieåu lôøi noùi chaéc thaät cuûa Nhö Lai ? Vì ñieàu Phaät noùi laø moät leõ thöïc, nhöng leõ thöïc quaù taàm tin hieåu cuûa con ngöôøi. Neân Phaät laëp laïi nhieàu laàn ñeå cho moïi ngöôøi chuù yù laéng nghe.

Ba laàn Phaät baûo phaûi tin hieåu lôøi Phaät noùi. Ñaùp laïi ba laàn caùc vò Boà-taùt höùa seõ tin lôøi Phaät. Sau Phaät môùi noùi.

2. CHAÙNH VAÊN :

* Baáy giôø, ñöùc Theá Toân bieát caùc vò Boà-taùt ba phen thænh chaúng thoâi, maø baûo ñoù raèng: “Caùc oâng loùng nghe ! Söùc bí maät thaàn thoâng cuûa Nhö Lai, taát caû trong ñôøi, trôøi, ngöôøi vaø a-tu-la ñeàu cho raèng nay ñöùc Thích-ca Maâu-ni Phaät ra khoûi cung hoï Thích, caùch thaønh Giaø-da chaúng bao xa, ngoài nôi ñaïo traøng, ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

Nhöng, thieän nam töû ! Thieät ta thaønh Phaät nhaãn laïi ñaây, ñaõ voâ löôïng voâ bieân traêm nghìn muoân öùc na-do-tha kieáp. Ví nhö naêm traêm nghìn muoân öùc na-do-tha a-taêng-kyø coõi tam thieân ñaïi thieân, giaû söû coù ngöôøi nghieàn laøm vi traàn qua phöông Ñoâng, caùch naêm traêm nghìn muoân öùc na-do-tha a-taêng-kyø coõi nöôùc, beøn rôi moät buïi traàn, ñi qua phía Ñoâng nhö theá cho ñeán heát vi traàn ñoù.

Caùc thieän nam töû  ! YÙ oâng nghó sao ? Caùc theá giôùi ñoù coù theå suy gaãm so tính bieát ñöôïc soá ñoù chaêng ?”

Di Laëc Boà-taùt thaûy, ñeàu baïch Phaät raèng: “Theá Toân ! Caùc theá giôùi ñoù voâ löôïng voâ bieân, chaúng phaûi tính ñöôïc, ñeám ñöôïc, cuõng chaúng phaûi taâm löïc bieát ñeán ñöôïc. Taát caû Thanh vaên, Duyeân giaùc duøng trí voâ laäu, chaúng coù theå suy nghó bieát ñöôïc haïng soá ñoù. Chuùng con truï baäc baát thoaùi, ôû trong vieäc naøy cuõng chaúng thoâng ñaït.

Theá Toân ! Caùc theá giôùi nhö theá, nhieàu voâ löôïng voâ bieân.”

GIAÛNG :

Ñaïi ña soá ngöôøi nghó raèng: Phaät thaønh Phaät, theo söû ghi thaùi töû Só-ñaït-ta töø cung vua Tònh Phaïn xuaát gia tu haønh thaønh Phaät döôùi coäi boà-ñeà. Chôù khoâng ai tin raèng Phaät thaønh Phaät töø voâ löôïng voâ bieân a-taêng-kyø kieáp roài. Phaät Thích-ca thaønh ñaïo döôùi coäi boà-ñeà laø caên cöù treân söï töôùng tu haønh. Vì moïi ngöôøi queân Trí voâ sö saün coù nôi mình, baây giôø nhôø tu, phaù saïch voâ minh phieàn naõo, Trí voâ sö hieån hieän goïi laø thaønh Phaät. Vì vaäy maø noùi taát caû chuùng sanh ñeàu seõ thaønh Phaät. Neáu caên cöù treân theå taùnh, thì Trí voâ sö ñaõ saün coù nôi moãi ngöôøi töø bao giôø, khoâng haïn cuoäc bôûi thôøi gian. Vì vaäy maø noùi taát caû chuùng sanh ñeàu ñaõ thaønh Phaät. Vôùi taâm phaøm phu, chuùng ta nghe noùi taát caû chuùng sanh ai cuõng seõ thaønh Phaät, thì chaáp nhaän vaø hy voïng, coá gaéng tu ñeå sau naøy thaønh Phaät. Coøn noùi taát caû chuùng sanh ñaõ thaønh Phaät thì nghi vaán: Moïi ngöôøi ai cuõng coøn phaøm phu, tham saân si daãy ñaày, ñuïng chaïm gaây phieàn naõo cho nhau khoâng ít, maø noùi ñaõ thaønh Phaät, laøm sao tin ? Baây giôø toâi ví duï nhö maët traêng ñaõ coù saün töø bao giôø. Neáu ngöôøi ôû trong voøng quay cuûa quaû ñaát thì thaáy maët traêng khi moïc khi laën, khi khuyeát khi troøn, khi coù khi khoâng. Neáu ngöôøi ra khoûi voøng quay cuûa quaû ñaát thì thaáy maët traêng laø maët traêng, khoâng coøn coù hieän töôïng traêng moïc, traêng laën, traêng troøn, traêng khuyeát... Cuõng vaäy, Trí voâ sö coù saün töø thuôû naøo khoâng toái khoâng saùng. Nhöng vì voâ minh phieàn naõo phuû che, ngöôøi luùc meâ luùc giaùc neân thaáy coù toái coù saùng. Khi heát voâ minh phieàn naõo, Trí voâ sö haèng hieån hieän, thì khoâng coøn noùi toái noùi saùng nöõa.

3. CHAÙNH VAÊN :

* Baáy giôø, Phaät baûo caùc chuùng ñaïi Boà-taùt: “Caùc thieän nam töû ! Nay ta seõ tuyeân noùi raønh roõ cho caùc oâng. Caùc theá giôùi ñoù, hoaëc dính vi traàn hoaëc chaúng dính, ñeàu nghieàn caû laøm vi traàn, cöù moät traàn laø moät kieáp, töø ta thaønh Phaät nhaãn laïi ñeán nay, laïi laâu hôn soá ñoù traêm nghìn muoân öùc na-do-tha a-taêng-kyø kieáp. Töø ñoù nhaãn laïi, ta thöôøng ôû coõi Ta-baø naøy noùi phaùp giaùo hoùa, cuõng ôû trong traêm nghìn muoân öùc na-do-tha a-taêng-kyø coõi nöôùc khaùc, daét daãn lôïi ích chuùng sanh.

Caùc thieän nam töû ! Nôi chaëng giöõa ñoù ta noùi Phaät Nhieân Ñaêng v.v... vaø laïi coù caùc ñöùc Phaät nhaäp Nieát-baøn, nhö theá ñeàu laø duøng phöông tieän ñeå phaân bieät.

Caùc thieän nam töû ! Neáu coù chuùng sanh naøo ñeán choã ta, ta duøng Phaät nhaõn quan saùt: tín, v.v... caùc caên lôïi ñoän cuûa chuùng, tuøy theo choã ñaùng ñoä, nôi nôi töï noùi vaên töï chaúng ñoàng, nieân kyû hoaëc lôùn, hoaëc nhoû, cuõng laïi hieän noùi seõ nhaäp Nieát-baøn, laïi duøng caùc trí phöông tieän noùi phaùp vi dieäu, coù theå laøm cho chuùng sanh phaùt loøng vui möøng.

Caùc thieän nam töû ! Nhö Lai thaáy nhöõng chuùng sanh öa noùi phaùp Tieåu thöøa, ñöùc moûng toäi naëng. Phaät vì ngöôøi ñoù noùi: Ta luùc treû xuaát gia ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, nhöng thieät, töø ta thaønh Phaät nhaãn laïi, laâu xa döôøng aáy, chæ duøng phöông tieän giaùo hoùa chuùng sanh, khieán vaøo Phaät ñaïo, neân noùi nhö theá.

GIAÛNG :

Treân Phaät duøng ví duï: Nghieàn naùt traêm nghìn muoân öùc na-do-tha a-taêng-kyø coõi tam thieân ñaïi thieân thaønh vi traàn, cöù moät vi traàn tính laø moät kieáp. Phaät noùi töø khi Phaät thaønh ñaïo tôùi nay laâu hôn soá kieáp tính baèng vi traàn nghieàn naùt, vaø Phaät ôû coõi Ta-baø cuøng caùc coõi nöôùc khaùc giaùo hoùa laøm lôïi ích chuùng sanh cuõng laâu nhö theá. Vaäy tuoåi thoï cuûa Phaät laø bao nhieâu ? Khoâng theå nghó baøn tính ñeám ñöôïc. Thôøi gian laø yù nieäm cuûa con ngöôøi caên cöù treân hình töôùng; quaû ñaát quay moät voøng quanh noù, phía höôùng ra maët trôøi coù aùnh saùng goïi laø ngaøy, phía khoâng coù aùnh saùng goïi laø ñeâm, moät laàn saùng moät laàn toái qui ñònh laø moät ngaøy ñeâm. Quaû ñaát quay quanh maët trôøi tính laø moät naêm... Neáu ñònh tinh lôùn thì voøng quay laâu, maø voøng quay laâu thì ngaøy thaùng naêm cuõng laâu. Nhö vaäy thôøi gian khoâng coù coá ñònh, tuøy theo söï vaän haønh cuûa vuõ truï maø thaáy daøi ngaén khaùc nhau. Theá neân, caùi gì vöôït ngoaøi söï vaän haønh cuûa vuõ truï, thì khoâng coù haïn ñònh thôøi gian. Cuõng vaäy, Trí voâ sö khoâng hình töôùng, khoâng sinh dieät, khoâng leä thuoäc söï vaän haønh cuûa vuõ truï, vì vaäy khoâng coù haïn ñònh thôøi gian. Neân noùi tuoåi thoï cuûa Phaät daøi laâu nhieàu hôn soá vi traàn cuûa voâ soá theá giôùi ñöôïc nghieàn naùt ra.

Moïi ngöôøi ai cuõng coù Trí voâ sö vôùi tuoåi thoï laâu daøi khoâng theå tính ñeám, maø chuùng ta laïi khoâng bieát queân ñi, chæ bieát soáng vôùi thaân töù ñaïi taïm bôï tuoåi thoï cao laém chöøng taùm chín chuïc naêm, neân roài buoàn than khoùc loùc bôûi maïng soáng quaù ngaén nguûi. Neáu chuùng ta kheùo nhaän vaø soáng vôùi Tri kieán Phaät tuoåi thoï khoâng theå tính ñeám thì cöôøi hoaøi, vì khoâng thaáy mình giaø, khoâng thaáy mình cheát, luùc naøo noù cuõng nhö vaäy thoâi. Nhöng vì chuùng ta chöa bieát soáng vôùi Tri kieán Phaät cuûa mình, neân phaåm naøy Phaät môùi noùi thoï löôïng cuûa Nhö Lai, ñeå cho moïi ngöôøi thaáy: Neáu nhaäp ñöôïc Tri kieán Phaät, thì chuùng ta soáng khoâng coù haïn löôïng tuoåi taùc thôøi gian laø bao nhieâu naêm.  Noù laïi truøm khaép caû khoâng gian, neân ñoái vôùi thaân töù ñaïi naøy, thaáy noù nhö haït caùt giöõa sa maïc, söï cheát soáng khoâng coù nghóa lyù gì. Chöøng ñoù môùi chôït thaáy raèng ngay nôi thaân töù ñaïi nhoû beù sanh dieät naøy, coù moät caùi khoâng haïn löôïng khoâng sanh khoâng dieät.

Sôû dó noùi Phaät laø vua thaày thuoác, vì neáu coù moät thaày thuoác trò laønh beänh vaø keùo daøi tuoåi thoï cho moät beänh nhaân haáp hoái töø taùm möôi tuoåi tôùi chín möôi tuoåi, thì thaày thuoác ñoù coi nhö ñaïi taøi. Nhöng ñöùc Phaät daïy cho chuùng ta tu ñeå theå nhaäp Tri kieán Phaät, tuoåi thoï khoâng theå tính ñeám ñöôïc, nhö vaäy Ngaøi khoâng phaûi vua thaày thuoác laø gì ? Ñieàu naøy khoâng theå duøng thöùc maø hieåu, neân khoâng theå tin, chæ tu vaø theå nhaäp môùi coù theå tin lôøi Phaät noùi: “Nôi chaëng giöõa ñoù ta noùi coù Phaät Nhieân Ñaêng v.v... Vaø laïi coù ñöùc Phaät nhaäp Nieát-baøn...” ñoù laø ñöùng treân hình töôùng cuûa thaân töù ñaïi maø noùi, neân thaáy coù gaàn coù xa khaùc nhau, neáu caên cöù treân phaùp thaân thì Phaät khoâng coù sanh khoâng coù dieät. Tuøy theo trình ñoä, ngöôøi öa nhöõng caùi nhoû thì Phaät noùi chuyeän gaàn nhö: Phaät xuaát gia, tu thaønh Phaät roài ra giaùo hoùa. Vaäy caùc oâng haõy raùn tu cho heát voâ minh phieàn naõo roài cuõng thaønh Phaät nhö Ngaøi. Ñoái vôùi ngöôøi caên cô cao thì noùi: Caùc oâng cuõng nhö ta ñeàu coù saün Phaät taùnh töø voâ löôïng kieáp, neáu haèng soáng vôùi Phaät taùnh thì thaønh Phaät. Ñoù laø soáng ñöôïc vôùi kinh Phaùp Hoa.

Ñaïi sö Trí Khaûi tuïng kinh Phaùp Hoa, Ngaøi tuïng luoân hai möôi moát ngaøy, moät hoâm tuïng tôùi phaåm Döôïc Vöông Boà-taùt thì Ngaøi nhaäp Phaùp Hoa tam-muoäi, Ngaøi thaáy Phaät ñang thuyeát phaùp cho hoäi chuùng nghe ôû hoäi Linh Sôn treân nuùi Kyø-xaø-quaät. Toâi coù moät laàn qua AÁn Ñoä ñeán ñoù maø khoâng thaáy Phaät vaø chuùng taêng, chæ thaáy coøn moät neàn thaát treân moät hoøn ñaù thoâi. Nhö vaäy qua AÁn Ñoä tìm Phaät hay nhaäp chaùnh ñònh ñeå tìm Phaät ? Taâm an ñònh thì thaáy ñöôïc Phaät soáng daøi laâu voâ löôïng voâ bieân kieáp, coøn ñang noùi phaùp vang nhö saám caû baàu trôøi. Neáu taâm coøn loaïn ñoäng duø qua ñeán AÁn Ñoä, chæ thaáy caûnh hoang taøn ñoå naùt chôù khoâng thaáy Phaät ñaâu nöõa ! Neáu nhaän ñöôïc lyù naøy môùi thaáy lyù kinh cao sieâu, baèng khoâng chæ thaáy kinh noùi caùi gì huyeàn hoaëc. Nhö vaäy noùi Phaät ñaûn sanh, Phaät Nieát-baøn laø duøng phöông tieän maø noùi, chôù moãi ñöùc Phaät ñeàu theå nhaäp Phaùp thaân thì khoâng coù sanh khoâng coù dieät.

4. CHAÙNH VAÊN :

* Caùc thieän nam töû ! Kinh ñieån cuûa ñöùc Nhö Lai noùi ra, ñeàu vì ñoä thoaùt chuùng sanh, hoaëc noùi thaân mình, hoaëc noùi thaân ngöôøi, hoaëc chæ thaân mình, hoaëc chæ thaân ngöôøi, hoaëc chæ vieäc mình, hoaëc chæ vieäc ngöôøi. Caùc lôøi noùi aáy ñeàu thieät chaúng doái.

Vì sao ? Vì ñöùc Nhö Lai ñuùng nhö thaät thaáy bieát töôùng cuûa tam giôùi, khoâng coù sanh töû, hoaëc thoaùi, hoaëc xuaát, cuõng khoâng ôû ñôøi vaø dieät ñoä, chaúng phaûi thaät, chaúng phaûi hö, chaúng phaûi nhö, chaúng phaûi dò, chaúng phaûi nhö ba coõi maø thaáy nôi ba coõi. Caùc vieäc nhö theá Nhö Lai thaáy roõ, khoâng coù sai laàm.

Bôûi caùc chuùng sanh coù caùc moùn taùnh, caùc moùn duïc, caùc moùn haïnh, caùc moùn nhôù töôûng phaân bieät muoán laøm cho sanh caùc caên laønh, neân duøng bao nhieâu nhaân duyeân, thí duï ngoân töø, caùc caùch noùi phaùp, choã laøm Phaät söï, chöa töøng taïm boû. Nhö theá, töø ta thaønh Phaät nhaãn laïi, thaät laø laâu xa, thoï maïng voâ löôïng a-taêng-kyø kieáp, thöôøng coøn chaúng maát.

Caùc thieän nam töû ! Ta xöa tu haønh ñaïo Boà-taùt, caûm thaønh thoï maïng, nay vaãn chöa heát, laïi coøn hôn soá treân, nhöng nay chaúng phaûi thieät dieät ñoä, maø beøn xöôùng noùi seõ dieät ñoä. Ñöùc Nhö Lai duøng phöông tieän ñoù, giaùo hoùa chuùng sanh.

Vì sao ? Vì neáu Phaät ôû laâu nôi ñôøi, thôøi ngöôøi ñöùc moûng, chaúng troàng coäi laønh, ngheøo cuøng heøn haï, ham öa naêm moùn duïc, sa vaøo trong löôùi nhôù töôûng voïng kieán. Neáu thaáy ñöùc Nhö Lai thöôøng coøn chaúng maát, beøn sanh loøng buoâng lung nhaøm treã, chaúng coù theå sanh ra yù töôûng khoù gaëp gôõ cuøng loøng cung kính, cho neân ñöùc Nhö Lai duøng phöông tieän noùi raèng: “Tyø-kheo phaûi bieát, caùc ñöùc Phaät ra ñôøi khoù coù theå gaëp gôõ.”

Vì sao ? - Nhöõng ngöôøi ñöùc moûng, traûi qua traêm nghìn muoân öùc kieáp, hoaëc coù ngöôøi thaáy Phaät, hoaëc ngöôøi chaúng thaáy, do vieäc naøy, neân ta noùi raèng: “Tyø-kheo ! Ñöùc Nhö Lai khoù coù theå ñöôïc thaáy.”

Caùc chuùng sanh ñoù nghe lôøi nhö theá, aét seõ sanh yù töôûng khoù gaëp gôõ, oâm loøng luyeán moä khaùt ngöôõng nôi Phaät, beøn troàng coäi laønh, cho neân ñöùc Nhö Lai daàu chaúng dieät maø noùi dieät ñoä.

Laïi thieän nam töû ! Phöông phaùp cuûa caùc ñöùc Nhö Lai ñeàu nhö theá, vì ñoä chuùng sanh ñeàu thieät chaúng doái.

GIAÛNG : 

ÔÛ ñaây ñöùc Phaät chæ roõ raèng: Phaät noùi phaùp, coù khi vì ñoä chuùng sanh maø caên cöù vaøo thaân töù ñaïi cuûa mình, hoaëc caên cöù treân thaân ngöôøi khaùc, hoaëc chæ vieäc cuûa mình, hoaëc chæ vieäc cuûa ngöôøi, maø phöông tieän chæ baøy cho ngöôøi thaáy ñöôïc leõ thaät. Choã thaáy cuûa Phaät laø töôùng cuûa tam giôùi khoâng coù sanh töû, hoaëc thoaùi hoaëc xuaát, cuõng khoâng ôû ñôøi vaø dieät ñoä, chaúng phaûi thaät chaúng phaûi hö, chaúng phaûi nhö chaúng phaûi dò, chaúng phaûi nhö ba coõi maø thaáy nôi ba coõi. Taïi sao thaáy tam giôùi khoâng coù sanh töû ? Vì caùc phaùp höõu vi do duyeân hôïp taïm coù; coù thì goïi laø sanh, hö hoaïi thì goïi laø töû. Ví duï nhö caùi ñoàng hoà, khi caùc boä phaän raùp laïi, maùy chaïy kim quay keâu tích taéc thì goïi thaønh caùi ñoàng hoà. Khi caùc boä phaän hö, maùy khoâng chaïy kim khoâng quay, thì noùi ñoàng hoà cheát. Neáu môû töøng boä phaän cuûa ñoàng hoà ra, thì ñoàng hoà khoâng coù sanh khoâng coù töû, sanh töû laø caên cöù treân duyeân hôïp hay tan. Neáu caên cöù treân thaân töù ñaïi cuûa con ngöôøi, khi duyeân tan, ñaát, nöôùc, gioù, löûa raõ, thì noùi ngöôøi cheát. Baáy giôø, toùc, loâng, moùng, xöông... trôû veà ñaát; maùu, moà hoâi, nöôùc mieáng... trôû veà nöôùc; hôi aám trôû veà löûa; hôi thôû trôû veà gioù. Boán ñaïi chöa töøng cheát maø cuõng chöa töøng soáng, boán ñaïi laø boán ñaïi. Khi duyeân hôïp ñuû thì coù sinh, coù hoaït ñoäng thì goïi laø soáng. Khi duyeân tan noù laëng yeân thì goïi laø cheát.

Vôùi trí tueä nhìn qua boán ñaïi, thaáy boán ñaïi chöa coù cheát soáng, huoáng nöõa laø ngay nôi thaân naøy coù caùi khoâng hình töôùng, haèng thanh tònh saùng suoát laøm sao coù cheát soáng ? Chuùng ta thaáy roõ töù ñaïi nôi mình khoâng coù sanh töû, thì bieát roõ Tri kieán Phaät nôi mình cuõng khoâng coù sanh dieät. Neáu töù ñaïi nôi mình khoâng coù soáng cheát, thì töù ñaïi beân ngoaøi coù soáng cheát hay khoâng ? Thay hình bieán daïng laø do duyeân hôïp roài tan, tan roài hôïp. Thaáy coù hôïp tan, coøn maát, laø thaáy theo duyeân. Chôù töù ñaïi vaãn laø töù ñaïi. Vaäy, nhìn taát caû vaïn vaät treân vuõ truï naøy, töï theå noù voán khoâng coù sanh töû, sanh töû chaúng qua chæ laø giaû töôùng thoâi. Neáu chuùng ta bieát nhìn thaúng vaøo töï theå cuûa vaïn vaät nhö Phaät ñaõ nhìn, thì thaáy tam giôùi khoâng coù sanh töû, khoâng thoaùi khoâng xuaát... chaúng phaûi nhö ba coõi maø taïm thaáy laø ba coõi. Vaø töù ñaïi khoâng phaûi laø ta maø thaáy coù thaân ta, roài thaáy coù soáng coù cheát. Neáu thaáy ñuùng leõ thaät thì noù ñaâu coù sanh dieät.

Sôû dó ñöùc Phaät noùi phaùp duøng nhaân duyeân thí duï..., chaúng qua tuøy theo taâm beänh cuûa chuùng sanh maø noùi, chôù Ngaøi thì soáng voâ löôïng voâ bieân a-taêng-kyø kieáp, töø tröôùc tôùi giôø ñaâu töøng sanh ñaâu töøng dieät. Nhöng Ngaøi cuõng taïm xöôùng leân raèng “Ta saép vaøo Nieát-baøn”, ñeå cho nhöõng chuùng sanh coù beänh buoâng lung nhaøm treã lo tu haønh. Vaø ñoái vôùi nhöõng chuùng sanh ñôøi sau phöôùc moûng nghieäp daøy, coù beänh khinh lôøn, thì Ngaøi noùi “Khoù gaëp ñöôïc Phaät” ñeå hoï khôûi taâm toân quí khôûi loøng khao khaùt, nöông theo kinh ñieån maø noã löïc tu haønh. Chôù Phaät coù bao giôø dieät ñoä ñaâu ?

5. CHAÙNH VAÊN :

* Ví nhö vò löông y, trí hueä saùng suoát, kheùo luyeän phöông thuoác trò caùc beänh. Ngöôøi ñoù nhieàu con caùi, hoaëc möôøi, hai möôi nhaãn ñeán soá traêm, do coù söï duyeân ñeán nöôùc xa khaùc. Sau luùc ñoù caùc ngöôøi con uoáng thuoác ñoäc khaùc, thuoác phaùt muoän loaïn, laên loän treân ñaát.

Baáy giôø, ngöôøi cha töø nöôùc xa trôû veà nhaø. Caùc con uoáng thuoác ñoäc, hoaëc ngöôøi maát boån taâm, hoaëc chaúng maát, xa thaáy cha veà, ñeàu raát vui möøng, quì laïy hoûi thaêm: “An laønh veà an oån, chuùng con ngu si, laàm uoáng thuoác ñoäc, xin cöùu laønh cho, laïi ban thoï maïng cho chuùng con.”

Cha thaáy caùc con khoå naõo nhö theá, y theo caùc kinh phöông, tìm coû thuoác toát, muøi saéc vò ngon, thaûy ñeàu ñaày ñuû. Ñaâm nghieàn hoøa hieäp, ñöa baûo caùc con uoáng maø noùi raèng: “Thuoác ñaïi löông döôïc naøy muøi saéc vò ngon, thaûy ñeàu ñaày ñuû, caùc con neân uoáng, mau tröø khoå naõo, khoâng coøn laïi coù caùc beänh hoaïn.”

Trong caùc con, nhöõng ngöôøi chaúng thaát taâm, thaáy thuoác löông döôïc aáy, saéc höông ñeàu toát lieàn beøn uoáng ñoù, beänh tröø heát ñöôïc laønh maïnh. Ngoaøi ra nhöõng ngöôøi thaát taâm, thaáy cha veà, daàu cuõng vui möøng, hoûi thaêm, caàu xin trò beänh, song trao thuoác cho maø khoâng chòu uoáng.

Vì sao ? Vì hôi ñoäc ñaõ thaâm nhaäp laøm maát boån taâm, nôi thuoác toát thôm ñeïp naøy maø cho laø khoâng ngon. Ngöôøi cha nghó raèng: “Ngöôøi con naøy ñaùng thöông, bò truùng ñoäc, taâm ñeàu ñieân ñaûo, daàu thaáy ta veà, möøng caàu xin cöùu laønh, nhöng thuoác toát nhö theá, maø chaúng chòu uoáng, nay ta baøy chöôùc phöông tieän, khieán chuùng uoáng thuoác naøy.”

Nghó theá roài lieàn baûo raèng: “Caùc con phaûi bieát, ta nay giaø suy, giôø cheát ñaõ ñeán, thuoác “löông döôïc” toát naøy nay ñeå ôû ñaây caùc con neân laáy uoáng, chôù lo khoâng laønh.” Baûo theá, roài laïi ñeán nöôùc khaùc, sai söù veà noùi: “Cha caùc ngöôi ñaõ cheát.”

Baáy giôø, caùc con nghe cha cheát, loøng raát saàu khoå maø nghó raèng: “Neáu cha ta coøn, thöông xoùt chuùng ta, coù theå ñöôïc cöùu hoä, hoâm nay boû ta xa cheát ôû nöôùc khaùc.” Töï nghó mình nay coâi cuùt, khoâng coù choã caäy nhôø, loøng thöôøng bi caûm, taâm beøn tænh ngoä, bieát thuoác naøy, saéc höông vò ngon, lieàn laáy uoáng ñoù, beänh ñoäc ñeàu laønh. Ngöôøi cha nghe caùc con ñeàu ñaõ laønh maïnh, lieàn trôû veà cho caùc con ñeàu thaáy.

Caùc thieän nam töû ! YÙ oâng nghó sao ? Vaû coù ngöôøi naøo coù theå noùi oâng löông y ñoù maéc toäi hö doái chaêng ?

- Thöa Theá Toân, khoâng theå ñöôïc !

Phaät noùi: “Ta cuõng nhö theá, töø khi thaønh Phaät ñeán nay ñaõ voâ löôïng voâ bieân traêm nghìn muoân öùc na-do-tha a-taêng-kyø kieáp, vì chuùng sanh duøng söùc phöông tieän noùi: “Seõ dieät ñoä”, cuõng khoâng ai coù theå ñuùng nhö phaùp maø noùi ta coù loãi hö doái.”

Khi ñoù, ñöùc Theá Toân muoán tuyeân laïi nghóa treân maø noùi keä raèng:

                        *  Töø ta thaønh Phaät laïi

                         Traûi qua caùc kieáp soá

                         Voâ löôïng traêm nghìn muoân

                         A-taêng-kyø öùc naêm

                         Thöôøng noùi phaùp giaùo hoùa

                        Voâ soá öùc chuùng sanh

                         Khieán vaøo nôi Phaät ñaïo

                         Ñeán nay voâ löôïng kieáp

                         Vì ñoä chuùng sanh vaäy

                         Phöông tieän hieän Nieát-baøn

                         Maø thieät chaúng dieät ñoä

                         Thöôøng truï ñaây noùi phaùp.

                         Ta thöôøng ôû nôi ñaây

                         Duøng caùc söùc thaàn thoâng

                         Khieán chuùng sanh ñieân ñaûo

                         Daàu gaàn maø chaúng thaáy

                         Chuùng thaáy ta dieät ñoä

                         Roäng cuùng döôøng xaù-lôïi

                         Thaûy ñeàu hoaøi luyeán moä

                         Maø sanh loøng khaùt ngöôõng,

                         Chuùng sanh ñaõ tín phuïc

                         Ngay thieät yù dòu hoøa

                         Moät loøng muoán thaáy Phaät

                         Chaúng töï tieác thaân maïng

                         Giôø ta cuøng chuùng taêng

                         Ñeàu ra khoûi Linh Thöùu

                         Ta noùi vôùi chuùng sanh

                         Thöôøng ôû ñaây chaúng dieät

                         Vì duøng söùc phöông tieän

                         Hieän coù dieät chaúng dieät.

                         Nöôùc khaùc coù chuùng sanh

                         Loøng cung kính tín nhaïo

                         Ta laïi ôû trong ñoù

                         Vì noùi phaùp Voâ thöôïng

                         OÂng chaúng nghe vieäc ñoù

                         Chæ noùi ta dieät ñoä.

                         Ta thaáy caùc chuùng sanh

                          Chìm ôû trong khoå naõo

                         Neân chaúng vì hieän thaân

                         Cho kia sanh khaùt ngöôõng

                         Nhaân taâm kia luyeán moä

                         Hieän ra vì noùi phaùp

                         Söùc thaàn thoâng nhö theá

                         ÔÛ trong voâ soá kieáp

                         Thöôøng taïi nuùi Linh Thöùu

                         Vaø caùc truï xöù khaùc.

                         Chuùng sanh thaáy taän kieáp

                         Luùc löûa lôùn thieâu ñoát

                         Coõi ta ñaây an oån

                         Trôøi ngöôøi thöôøng ñoâng vaày

                         Vöôøn röøng caùc nhaø gaùc

                         Nhöõng moùn baùu trang nghieâm

                         Caây baùu nhieàu boâng traùi

                         Choã chuùng sanh vui chôi

                         Caùc trôøi ñaùnh troáng trôøi

                         Thöôøng troãi nhöõng kyõ nhaïc

                         Röôùi boâng maïn-ñaø-la

                         Raûi Phaät vaø ñaïi chuùng

                         Tònh ñoä ta chaúng hö

                         Maø chuùng thaáy chaùy raõ

                         Lo sôï caùc khoå naõo

                         Nhö theá ñeàu ñaày daãy

                         Caùc chuùng sanh toäi ñoù

                         Vì nhaân duyeân nghieäp döõ

                         Quaù a-taêng-kyø kieáp

                         Chaúng nghe teân Tam baûo.

                         Ngöôøi nhu hoøa ngay thieät

                         Coù tu caùc coâng ñöùc

                         Thôøi ñeàu thaáy thaân ta

                         ÔÛ taïi ñaây noùi phaùp.

                         Hoaëc luùc vì chuùng naøy

                         Noùi Phaät thoï voâ löôïng,

                         Ngöôøi laâu môùi thaáy Phaät

                         Vì noùi Phaät khoù gaëp.

                         Trí löïc ta nhö theá

                         Hueä quang soi voâ löôïng

                         Thoï maïng voâ soá kieáp

                         Tu haønh laâu caûm ñöôïc.

                         Caùc oâng ngöôøi coù trí

                         Chôù ôû ñaây sanh nghi

                         Neân döùt khieán heát haún

                         Lôøi Phaät thieät khoâng doái.

                         Nhö löông y chöôùc kheùo

                         Vì ñeå trò cuoàng töû

                         Thieät coøn maø noùi cheát

                         Khoâng theå noùi hö doái.

                         Ta laø cha trong ñôøi

                         Cöùu caùc ngöôøi ñau khoå

                         Vì phaøm phu ñieân ñaûo

                         Thieät coøn maø noùi dieät,

                         Vì côù thöôøng thaáy ta

                         Maø sanh loøng kieâu töù

                         Buoâng lung ham nguõ duïc

                         Sa vaøo trong ñöôøng döõ

                         Ta thöôøng bieát chuùng sanh

                         Haønh ñaïo chaúng haønh ñaïo

                         Tuøy choã ñaùng ñöôïc ñoä

                         Vì noùi caùc moùn phaùp

                         Haèng töï nghó theá naøy:

                         Laáy gì cho chuùng sanh

                         Ñöôïc vaøo hueä Voâ thöôïng

                         Mau thaønh töïu thaân Phaät.

GIAÛNG :

Sau ñaây laø Phaät ñöa ví duï: Moät thaày thuoác gioûi coù duyeân söï ñi xa, ôû nhaø nhöõng ñöùa con oâng uoáng nhaàm thuoác, bò nhieãm ñoäc neân phaùt cuoàng ñieân. Khi oâng trôû veà, con oâng tuy beänh nhöng cuõng möøng vaø bieát oâng laø thaày thuoác, neân xin thuoác giaûi ñoäc. OÂng cheá ra nhöõng lieàu thuoác hay quí ñeå giaûi cöùu caùc con. Nhöõng ngöôøi con bò nhieãm ñoäc nheï, oâng ñöa thuoác uoáng lieàn thì khoûi beänh. Coøn nhöõng ngöôøi con nhieãm ñoäc naëng, khoâng chòu uoáng neân beänh khoâng laønh. OÂng môùi duøng phöông tieän noùi, oâng coù vieäc phaûi ñi xa, thuoác ñeå ôû nhaø, caùc con tuøy tieän laáy ñoù maø uoáng. Vaø khi ñi xa, oâng nhaén tin veà laø oâng ñaõ cheát. Nhöõng ngöôøi con nghe tin cha ñaõ cheát, khoâng coøn yû laïi, beøn laáy thuoác uoáng vaø ñöôïc khoûi beänh.

OÂng cha laø vò löông y, duï cho ñöùc Phaät. Nhöõng ñöùa con bò nhieãm ñoäc ít duï cho nhöõng baäc thöôïng caên nhö ngaøi Xaù-lôïi-phaát, ngaøi Muïc-kieàn-lieân... laø nhöõng vò bò voâ minh aùi kieán phuû che moûng. Khi  Phaät noùi phaùp giaùo hoùa, lieàn tin nhaän tu haønh vaø phaù saïch voâ minh phieàn naõo, giaûi thoaùt moïi khoå ñau. Coøn nhöõng ñöùa con bò nhieãm ñoäc nhieàu duï cho  haïng chuùng sanh haï caên bò voâ minh phieàn naõo phuû che daày, tuy nghe Phaät noùi phaùp giaùo hoùa maø chöa ñuû loøng tin, vaãn coøn bò quay cuoàng trong voøng voâ minh phieàn naõo. Maõi ñeán khi Phaät Nieát-baøn roài, kinh ñieån Phaät coøn ñeå laïi, môùi chòu nghieân cöùu ñoïc tuïng vaø öùng duïng tu haønh, khaû dó heát voâ minh phieàn naõo, taâm thanh tònh thì Phaät hieän tieàn.

Vaäy thöû xeùt laïi, chuùng ta laø nhöõng ñöùa con cuoàng loaïn hay tænh taùo ? Neáu chuùng ta tænh taùo thì ñaõ heát khoå töø laâu roài. Vì chuùng ta cuoàng loaïn queân maát baûn taâm neân troâi laên maõi cho tôùi ngaøy nay, baây giôø gaëp phaùp Phaät ñeå laïi, raùn lo tu ñeå heát khoå vaø ñöôïc giaûi thoaùt. Nhö vaäy, hieän töôùng Phaät Nieát-baøn laø vì loøng töø bi, khieán cho chuùng sanh ñem lôøi Phaät daïy ra öùng duïng tu haønh. Chuùng ta ñaõ coù thuoác hay, chæ bieát khen maø khoâng uoáng, ñoù laø loãi taïi chuùng ta, ñeå roài cuõng cuoàng loaïn cuõng chaïy ngöôïc chaïy xuoâi. Vaäy xin môøi quí vò uoáng ñi, thöïc tình uoáng ñi, ñöøng khen hoaøi maø khoâng uoáng thì khoâng heát beänh.

]