PHAÅM 7: HOÙA THAØNH DUÏ 

Hoùa Thaønh Duï laø ví duï hoùa ra caùi thaønh taïm, cho keû ñi ñöôøng daøi moûi meät nghæ chaân ñeå roài tieáp tuïc ñi nöõa. Duï naøy ngaàm noùi leân quaû vò Thanh vaên, Duyeân giaùc chæ laø Nieát-baøn taïm, khoâng phaûi cöùu kính. Cöùu kính laø phaûi ñaït quaû vò Phaät.

1. CHAÙNH VAÊN :

*Ñöùc Phaät baûo caùc thaày Tyø-kheo:

- Thuôû quaù khöù voâ löôïng voâ bieân baát khaû tö nghò a-taêng-kyø kieáp ñaõ qua, luùc baáy giôø coù ñöùc Phaät hieäu Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Chaùnh Bieán Tri, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhaân Sö, Phaät Theá Toân.

Nöôùc ñoù teân Haûo Thaønh, kieáp teân Ñaïi Töôùng. Caùc Tyø-kheo ! Töø khi ñöùc Phaät ñoù dieät ñoä nhaãn ñeán nay raát laø laâu xa, thí nhö ñòa chuûng trong coõi tam thieân ñaïi thieân, giaû söû coù ngöôøi ñem maøi laøm möïc roài ñi khoûi moät nghìn coõi nöôùc ôû phöông Ñoâng beøn chaám moät ñieåm chöøng baèng buïi nhoû, laïi qua moät nghìn coõi nöôùc nöõa cuõng chaám moät ñieåm, cöù nhö theá laàn löïa chaám heát möïc maøi baèng ñòa chuûng ôû treân. YÙ caùc oâng nghó sao ? Caùc coõi nöôùc ñoù hoaëc thaày toaùn hoaëc ñeä töû cuûa thaày toaùn coù theå bieát ñöôïc ngaèn meù soá ñoù chaêng ?

- Thöa Theá Toân ! Khoâng theå bieát !

- Caùc Tyø-kheo ! Nhöõng coõi nöôùc cuûa ngöôøi ñoù ñi qua hoaëc coù chaám möïc hoaëc khoâng chaám möïc, ñeàu nghieàn naùt caû ra laøm buïi, moät hoät buïi laø moät kieáp, töø ñöùc Phaät ñoù dieät ñoä ñeán nay laïi laâu hôn soá ñoù voâ löôïng voâ bieân traêm nghìn muoân öùc  a-taêng-kyø kieáp. Ta duøng söùc Tri kieán cuûa Nhö Lai xem thuôû laâu xa ñoù döôøng nhö hieän ngaøy nay.

Baáy giôø ñöùc Theá Toân muoán tuyeân laïi nghóa treân maø noùi keä raèng:

                        *Ta nhôù ñôøi quaù khöù

                        Voâ löôïng voâ bieân kieáp

                        Coù Phaät Löôõng Tuùc Toân

                        Hieäu Ñaïi Thoâng Trí Thaéng.

                        Nhö ngöôøi duøng söùc maøi

                        Coõi tam thieân ñaïi thieân

                        Heát taát caû ñòa chuûng

                        Thaûy ñeàu laøm thaønh möïc

                        Quaù hôn nghìn coõi nöôùc

                        Beøn chaám moãi ñieåm traàn

                        Nhö theá laàn löïa chaám

                        Heát caùc möïc traàn naày.

                        Bao nhieâu coõi nöôùc ñoù

                        Ñieåm cuøng chaúng ñieåm thaûy

                        Laïi ñeàu nghieàn laøm buïi

                        Moät buïi laøm moät kieáp

                        Kieáp soá laâu xa kia

                        Laïi nhieàu hôn soá buïi

                        Phaät ñoù dieät ñeán nay

                        Voâ löôïng kieáp nhö theá

                        Trí voâ ngaïi cuûa Phaät

                        Bieát Phaät ñoù dieät ñoä

                        Vaø Thanh vaên, Boà-taùt

                        Nhö hieän nay thaáy dieät.

                        Caùc Tyø-kheo neân bieát

                        Trí Phaät tònh vi dieäu

                        Voâ laäu vaø voâ ngaïi

                        Suoát thaáu voâ löôïng kieáp.

GIAÛNG :

Ñöùc Phaät keå laïi chuyeän cuûa moät ñöùc Phaät töø kieáp xa xöa teân laø Ñaïi Thoâng Trí Thaéng. Töø khi ñöùc Phaät aáy dieät ñoä nhaãn ñeán nay thôøi gian raát laâu xa. Thí nhö laáy ñaát tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, maøi naùt ra thaønh möïc, roài cöù ñi veà phöông Ñoâng caùch khoaûng moät ngaøn coõi nöôùc chaám moät ñieåm nhoû, vaø cöù theá maø chaám cho ñeán khi heát möïc ñöôïc maøi, thì chöøng bao nhieâu theá giôùi ? Khoâng theå tính ñeám ñöôïc, quaù nhieàu. Baây giôø ñem nhöõng theá giôùi chaám möïc vaø khoâng chaám möïc nghieàn naùt thaønh buïi, moãi haït buïi tính laø moät kieáp. Nhö vaäy voâ soá buïi laø voâ soá kieáp. Töø khi ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Nhö Lai nhaäp dieät tôùi nay laâu hôn voâ soá kieáp ñoù, theá maø ñöùc Theá Toân duøng Tri kieán Phaät xem thuôû laâu xa ñoù thaáy nhö hieän nay. Chuùng ta khoâng theå töôûng töôïng noåi, khoâng theå tính toaùn ra thôøi gian ñoù laø bao nhieâu, laøm sao maø tin ñöôïc ? Ñöùng veà maët söï maø noùi thì kinh Phaïm Ñoäng trong boä Tröôøng A-haøm coù ghi laïi saùu möôi hai kieán chaáp cuûa ngoaïi ñaïo. Sôû dó ngoaïi ñaïo coù nhöõng kieán chaáp laø do hoï tu thieàn ñònh, neáu söùc ñònh vöøa thì hoï nhôù töø  naêm möôøi kieáp veà tröôùc, thaáy roõ veà tuùc maïng, gia toäc, quoác ñoä, sinh hoaït cuûa hoï vaø moãi loaøi chuùng sanh. Neáu söùc ñònh saâu thì thaáy caû traêm caû ngaøn ñôøi veà tröôùc. Hoï thaáy tôùi ñaâu laø hoï chaáp tôùi ñoù. Coøn nhöõng gì xa hôn choã thaáy bieát do söùc ñònh thì hoï khoâng bieát. ÔÛ ñaây noùi leân söùc ñònh cuûa Phaät thaâm saâu khoâng theå dieãn taû noåi. Cho neân caùi bieát cuûa Ngaøi veà quaù khöù cuõng khoâng theå nghó löôøng. Thôøi gian töø ñöùc Phaät Ñaïi Thoâng Trí Thaéng tòch dieät, ñeán luùc ñöùc Thích-ca ra ñôøi traûi qua thôøi gian laâu xa voâ keå, maø baây giôø Ngaøi öng nhôù laïi thì thaáy roõ nhö chuyeän hieän nay. Ñoù laø do söùc thieàn ñònh saâu, nhôù ñöôïc quaù khöù raát laâu xa. Ñöùng veà maët lyù, thì Tri kieán Nhö Lai laø Trí tueä Phaät, maø Trí tueä Phaät thì khoâng leä thuoäc thôøi gian... Thôøi gian nhö ngaøy, thaùng, naêm chaúng qua laø khaùi nieäm do ngöôøi ñaët ra, khoâng coù thaät. Quaû ñaát cöù xoay quanh maët trôøi, vuøng ñaát nhaän aùnh saùng maët trôøi, ngöôøi cho laø ngaøy, vuøng ñaát khoâng nhaän aùnh saùng maët trôøi, ngöôøi cho laø ñeâm, chôù noù khoâng töï noùi laø ngaøy hay laø ñeâm. Thôøi gian chæ laø yù nieäm ngöôøi ñaët ra taïm duøng khoâng coù leõ thaät. Duø thôøi gian muoân nghìn trieäu öùc, nhöng ñoái vôùi ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng töùc Tri kieán Phaät laø caùi khoâng hình, khoâng töôùng, khoâng sanh, khoâng dieät thì khoâng bò giôùi haïn bôûi thôøi gian. Vì vaäy maø noùi duø cho voâ löôïng kieáp xa xöa khoâng theå tính ñeám ñöôïc, caàn nhôù thì nhôù thaáy nhö hieän taïi.

2. CHAÙNH VAÊN :

*Ñöùc Phaät baûo caùc Tyø-kheo: “Ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Phaät thoï naêm traêm boán möôi vaïn öùc na-do-tha kieáp, ñöùc Phaät ñoù khi tröôùc luùc ngoài ñaïo traøng phaù quaân ma roài, saép ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø Phaät phaùp chaúng hieän ra tröôùc, nhö theá moät tieåu kieáp cho ñeán möôøi tieåu kieáp, ngoài xeáp baèng thaân vaø taâm ñeàu khoâng ñoäng maø caùc Phaät phaùp coøn chaúng hieän ra tröôùc.

Thuôû ñoù, caùc vò trôøi Ñao-lôïi ôû döôùi coäi caây boà-ñeà ñaõ tröôùc vì ñöùc Phaät ñoù maø traûi toøa sö töû cao moät do-tuaàn. Phaät ngoài nôi toøa naày seõ ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Khi Phaät vöøa ngoài treân toøa ñoù caùc trôøi Phaïm Thieân vöông röôùi nhöõng hoa trôøi khaép moät traêm do-tuaàn, gioù thôm laâu laâu thoåi ñeán, thoåi deïp hoa heùo roài röôùi hoa môùi maõi nhö theá khoâng ngôùt maõn möôøi tieåu kieáp ñeå cuùng döôøng ñöùc Phaät, nhaãn ñeán khi Phaät dieät ñoä thöôøng röôùi hoa naøy. Caùc trôøi Töù thieân vöông vì cuùng döôøng Phaät neân thöôøng ñaùnh troáng trôøi. Ngoaøi ra caùc vò trôøi khaùc troãi kyõ nhaïc trôøi maõn möôøi tieåu kieáp ñeán khi Phaät dieät ñoä cuõng laïi nhö theá.

Caùc Tyø-kheo ! Ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Phaät quaù möôøi tieåu kieáp caùc Phaät phaùp hieän ra tröôùc thaønh ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

Luùc Phaät chöa xuaát gia coù möôøi saùu ngöôøi con trai, ngöôøi con caû teân Trí Tích. Caùc ngöôøi con ñoù ñeàu coù caùc moùn ñoà chôi toát ñeïp baùu laï, nghe cha chöùng ñöôïc quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ñeàu boû ñoà baùu cuûa mình ñi ñeán choã Phaät. Caùc ngöôøi meï khoùc loùc theo ñöa.

OÂng noäi laø vua Chuyeån Luaân Thaùnh vöông, cuøng moät traêm vò ñaïi thaàn vaø traêm nghìn muoân öùc nhaân daân khaùc ñeàu vaây quanh nhau ñi theo ñeán ñaïo traøng, moïi ngöôøi ñeàu ñeán gaàn guõi ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Nhö Lai ñeå cuùng döôøng cung kính, toân troïng, ngôïi khen. Khi ñaõ ñeán nôi, taát caû ñem ñaàu maët mình laïy chaân Phaät, ñi voøng quanh ñöùc Phaät xong, ñeàu chaép tay moät loøng chieâm ngöôõng dung nhan cuûa Phaät, roài noùi keä khen Phaät.

GIAÛNG :

Taïi sao ñöùc Phaät Ñaïi Thoâng Trí Thaéng ngoài ñaïo traøng phaù quaân ma roài saép ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thaân taâm chaúng ñoäng maø Phaät phaùp khoâng hieän tieàn ? Ñöùng veà maët söï thì chuùng ta thaáy ñöùc Thích-ca Maâu-ni tuoåi thoï khoaûng 80 tuoåi. Ngaøi toïa thieàn 49 ngaøy ñeâm, ñeâm sau cuøng ñaàu hoâm, ma quaân ñeán quaáy nhieãu, Ngaøi chieán ñaáu vôùi ma quaân, ñeán canh naêm luùc sao mai moïc thì Ngaøi thaønh ñaïo. Coøn ñöùc Phaät Ñaïi Thoâng Trí Thaéng tuoåi thoï ñeán naêm traêm boán möôi vaïn öùc na-do-tha kieáp, neân thôøi gian Ngaøi nhaäp ñònh chieán ñaáu vôùi ma quaân cuõng laâu daøi vaø maõi ñeán möôøi tieåu kieáp sau trôøi Ñao-lôïi traûi toøa sö töû döôùi coäi boà-ñeà, Ngaøi ngoài treân toøa naøy môùi thaønh ñaïo. Söï kieän naøy noùi leân ñöùc Thích-ca Maâu-ni laø Phaät hoùa thaân tuoåi thoï ngaén neân thôøi gian tu cuõng ngaén, coøn ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng laø Phaät baùo thaân, tuoåi thoï daøi neân thôøi gian tu cuõng daøi. Ñöùng veà maët lyù thì neáu nhaäp ñònh thaân taâm khoâng ñoäng, maõi an truù trong ñònh thì chöa giaùc, maø neáu chöa giaùc thì chöa thaønh Phaät, neân noùi Phaät phaùp chöa hieän ra. Thieàn toâng coù moät caâu chuyeän noùi leân yù nghóa naøy: Xöa coù moät baø giaø thaáy moät thieàn sö tu haønh tinh taán, baø phaùt taâm caát moät caùi am vaø cung caáp löông thöïc cho Ngaøi ôû tu. Thieàn sö ôû yeân tu moät thôøi gian, moät hoâm baø sai ñöùa chaùu gaùi ñem côm ñeán cho Ngaøi vaø daën ñöùa chaùu khi ñöa côm xong thì voøng tay oâm Ngaøi vaø hoûi:  “Ngay baây giôø thì theá naøo?” Ñöùa chaùu gaùi laøm ñuùng nhö lôøi baø daïy. Thieàn sö traû lôøi:

                        Khoâ moäc yû haøn nham

                        Tam xuaân voâ noaõn khí.

            Dòch:

                        Caây khoâ töïa ñaù laïnh

                        Ba xuaân khoâng hôi aám.

Tuy coâ gaùi oâm Ngaøi, nhöng Ngaøi khoâng ñoäng taâm, trô trô nhö caây khoâ nhö ñaù laïnh, ñaõ traûi qua ba naêm roài loøng Ngaøi nhö baêng giaù khoâng coù chuùt tình caûm hôi aám vôùi ngöôøi. Haønh ñoäng cuûa coâ gaùi ñoái vôùi Ngaøi, Ngaøi khoâng heà khôûi nieäm duïc voïng. Coâ gaùi veà thuaät laïi söï vieäc aáy cho baø nghe, baø noùi:  “Uoång maáy naêm nuoâi oâng thaày khoâng coù trí tueä”. Baø beøn ñoát am ñuoåi ñi.

Moät ngöôøi tu chaân chính bò nöõ saéc caùm doã taâm khoâng dao ñoäng, ñoái vôùi chuùng ta Ngaøi laø ngöôøi coù ñaïo löïc cao, ñaùng taùn thaùn khen ngôïi. Nhöng döôùi maét baø giaø cuõng nhö döôùi maét Thieàn toâng thì thieàn sö aáy ñang chìm trong nöôùc cheát, töùc laø ñang ôû trong traïng thaùi tòch laëng, trí tueä chöa saùng, chöa ñeán choã roát raùo. Ñeå caûnh giaùc Ngaøi, baø ñoát am ñeå Ngaøi vöôn leân. Moät vieäc laøm phi thöôøng cuûa baø giaø thaáu ñöôïc lyù ñaïo. Ñaây noùi ngoài thaân taâm khoâng ñoäng, Phaät phaùp chaúng hieän tieàn, laø chæ traïng thaùi tòch laëng, trí tueä chöa saùng. Traûi qua möôøi tieåu kieáp luùc ñoù Phaät phaùp môùi hieän tieàn, töùc laø vöôït qua choã nöôùc cheát, trí tueä saùng ra.

Ñöùc Phaät Ñaïi Thoâng Trí Thaéng luùc chöa xuaát gia coù möôøi saùu ngöôøi con trai, ngöôøi con caû teân laø Trí Tích. Trí Tích laø trí chöùa nhoùm laâu ñôøi, phaàn sau seõ giaûi thích roäng hôn. Khi Phaät thaønh ñaïo thì möôøi saùu ngöôøi con phaùt taâm tu vaø caû quyeán thuoäc ñeàu laàn löôït keùo ñeán chieâm ngöôõng cung kính, cuùng döôøng, khen ngôïi.

3. CHAÙNH VAÊN :

                        *Theá Toân oai ñöùc lôùn

                        Vì muoán ñoä chuùng sanh

                        Trong voâ löôïng öùc naêm

                        Beøn môùi ñöôïc thaønh Phaät

                        Caùc nguyeän ñaõ ñaày ñuû

                        Hay thay laønh voâ thöôïng.

                        Theá Toân raát ít coù

                        Moät phen ngoài möôøi kieáp

                        Thaân theå vaø tay chaân

                        Yeân tònh khoâng heà ñoäng

                        Taâm Phaät thöôøng laëng leõ

                        Chöa töøng coù taùn loaïn

                        Troïn roát raùo vaéng baët

                        An truï phaùp voâ laäu.

                        Ngaøy nay thaáy Theá Toân

                        An oån thaønh Phaät ñaïo

                        Chuùng con ñöôïc lôïi laønh

                        Möøng rôõ raát vui ñeïp.

                        Chuùng sanh thöôøng ñau khoå

                        Ñui muø khoâng Ñaïo sö

                        Chaúng bieát ñaïo döùt khoå

                        Chaúng bieát caàu giaûi thoaùt

                        Laâu ngaøy theâm neûo aùc

                        Giaûm toån caùc chuùng trôøi

                        Töø toái vaøo nôi toái

                        Troïn chaúng nghe danh Phaät.

                        Nay Phaät ñöôïc Voâ thöôïng

                        Ñaïo an oån voâ laäu

                        Chuùng con vaø trôøi ngöôøi

                        Vì ñöôïc lôïi lôùn toät

                        Cho neân ñeàu cuùi ñaàu

                        Qui maïng ñaáng Voâ thöôïng.

GIAÛNG :

Möôøi saùu vò vöông töû vaø trong thaân quyeán taùn thaùn Phaät. Trong lôøi taùn thaùn Phaät, ñoaïn treân laëp laïi yù ñöùc Phaät tu haønh, ñoaïn döôùi noùi leân söï ñau khoå cuûa chuùng sanh laø do ñui muø khoâng ngöôøi höôùng daãn. Chuùng ta thaáy moïi loaøi chuùng sanh ai ai cuõng coù maét, thaáy ñöôøng ñi, ai ai cuõng phaân bieät ñöôïc caûnh vaät toát xaáu, taïi sao trong kinh noùi muø  ? Chöõ ñui muø ôû ñaây yù noùi raèng taát caû chuùng sanh ôû trong theá gian naøy, neáu khoâng coù Phaät ra ñôøi thì khoâng laøm sao nhaän ra Phaùp thaân thanh tònh baát sanh, baát dieät cuûa mình. Cöù soáng theo voïng töôûng hình töôùng sanh dieät neân chuùng sanh ñôøi ñôøi kieáp kieáp meâ môø, chaúng khaùc naøo ngöôøi muø khoâng thaáy loái ñi. Chính vì meâ môø chaúng bieát ñaïo döùt khoå, chaúng bieát caàu giaûi thoaùt. Khi sinh ra khoâng bieát mình töø ñaâu ñeán, roài khi nhaém maét chaúng bieát mình ñi veà ñaâu ! Soáng cöù loanh quanh laån quaån trong vieäc aên, maëc, ôû, bònh, giaø, cheát... khoâng bieát ñaàu moái tröôùc, cuõng khoâng bieát cuoái moái sau, cöù muø muø mòt mòt, khoâng coù aùnh saùng neân maõi ñau khoå. Sôû dó nhö theá laø vì khoâng coù minh sö höôùng daãn ñeå thoaùt khoûi voøng laån quaån ñoù, neân caøng ngaøy caøng taïo theâm nghieäp aùc, daãn tôùi nhöõng ñöôøng aùc nhö ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sanh. Khoâng coù ngöôøi tu Thaäp thieän neân coõi trôøi ít chuùng sanh sanh leân ñoù. Nhö vaäy thì ñöôøng aùc caøng ngaøy caøng taêng, coõi thieän caøng ngaøy caøng giaûm, neân noùi töø toái vaøo nôi toái. Kinh A-haøm, Phaät coù duøng thí duï ñeå giaûi thích söï kieän naøy. Phaät noùi coù 4 haïng ngöôøi:

1.- Töø toái vaøo toái: laø nhöõng ngöôøi quaù khöù khoâng taïo duyeân phöôùc laønh neân sanh ra trong caûnh ngheøo khoå bònh taät, chaúng nhöõng khoâng phaùt taâm höôùng thieän laïi coøn hung döõ taøn baïo taïo nhieàu nghieäp aùc. Tröôùc ñaõ môø mòt nay laïi taïo nghieäp ñen toái nöõa neân noùi töø toái vaøo toái.

2.- Töø saùng ñeán saùng: laø nhöõng ngöôøi quaù khöù ñaõ taïo duyeân phöôùc laønh neân sanh ra trong caûnh giaøu sang, thoâng minh, hieàn haäu, laïi bieát laøm laønh taïo nghieäp thieän. Tröôùc ñaõ saùng suoát nay tieáp tuïc taïo nghieäp duyeân toát neân noùi töø saùng ñeán saùng.

3.- Töø toái ñeán saùng: laø nhöõng ngöôøi quaù khöù meâ môø khoâng taïo duyeân phöôùc laønh neân sanh ra trong caûnh cô cöïc baàn cuøng, nay bieát höôùng thieän taïo nghieäp duyeân laønh, laàn laàn nghieäp aùc giaûm, nghieäp thieän vaø trí tueä taêng tröôûng, neân noùi töø toái ñeán saùng.

4.- Töø saùng vaøo toái: laø nhöõng ngöôøi tröôùc ñaõ coù phöôùc duyeân laønh sanh ra trong caûnh giaøu coù, maø khoâng bieát nöông ñaïo lyù taïo nhaân laønh laïi taïo nghieäp aùc. Vì vaäy maø ñôøi naøy thì sung söôùng nhöng mai kia seõ khoå sôû, neân noùi töø saùng vaøo toái.

Tôùi ñaây chuùng ta thaáy traùch nhieäm cuûa Taêng Ni laø laøm thaày daãn ñöôøng cho ngöôøi ñôøi. Vì vaäy mình phaûi töï tu cho saùng ñöôïc lyù ñaïo, ñeå roài höôùng daãn ngöôøi bieát ñöôøng thoaùt ra khoûi caûnh meâ môø u toái, baèng caùch moài ñuoác trí tueä vôùi chaùnh phaùp cuûa Phaät. Chính Taêng Ni phaûi laø ngoïn ñuoác soi ñöôøng cho ngöôøi ñôøi ñi ñuùng höôùng, chôù khoâng theå chaáp nhaän moät keû daãn ñöôøng laø ngöôøi muø daãn theo moät soá ngöôøi ñui, chaéc chaén khoâng traùnh khoûi caûnh laïc ñöôøng hay sa haàm suïp hoá, khoå ñau khoâng coù ngaøy cuøng.

4. CHAÙNH VAÊN :

*Baáy giôø, möôøi saùu vò vöông töû noùi keä khen ñöùc Phaät roài lieàn khuyeán thænh ñöùc Theá Toân chuyeån phaùp luaân, ñeàu thöa raèng: “Ñöùc Theá Toân noùi phaùp ñöôïc an oån, thöông xoùt laøm lôïi ích cho caùc trôøi vaø nhaân daân.” Laïi noùi keä raèng:

                        Ñöùc Phaät khoâng ai baèng

                        Traêm phöôùc töï trang nghieâm

                        Ñöôïc trí hueä voâ thöôïng

                        Nguyeän vì ñôøi noùi phaùp

                        Ñoä thoaùt cho chuùng con

                        Vaø caùc loaøi chuùng sanh

                        Xin phaân bieät chæ baøy

                        Cho ñöôïc trí hueä Phaät

                        Neáu chuùng con thaønh Phaät

                        Chuùng sanh cuõng ñöôïc theá

                        Theá Toân bieát chuùng sanh

                        Thaâm taâm nghó töôûng gì

                        Cuõng bieát ñaïo chuùng laøm

                        Laïi bieát söùc trí hueä

                        Muoán öa vaø tu phöôùc

                        Nghieäp gaây taïo ñôøi tröôùc

                        Theá Toân bieát caû roài

                        Neân chuyeån phaùp Voâ thöôïng.

GIAÛNG :

Treân laø caûnh khoå cuûa chuùng sanh khoâng gaëp Phaät ra ñôøi. Nay ñöôïc Phaät ra ñôøi laø ñieàu maõn nguyeän baäc nhaát cuûa caùc vöông töû neân caùc Ngaøi taùn thaùn vaø khaån caàu Phaät vì lôïi ích chuùng sanh maø chuyeån phaùp luaân.

5. CHAÙNH VAÊN :

*Phaät baûo caùc Tyø-kheo: Luùc ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Phaät ñöôïc quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, trong möôøi phöông, moãi phöông ñeàu naêm traêm muoân öùc caùc coõi nöôùc Phaät saùu ñieäu vang ñoäng. Trong caùc coõi nöôùc ñoù choã toái taêm aùnh saùng cuûa nhöït nguyeät khoâng soi tôùi ñöôïc maø ñeàu saùng rôõ, trong ñoù chuùng sanh ñeàu ñöôïc thaáy nhau, ñoàng noùi raèng: “Trong ñaây taïi sao boãng sanh ra chuùng sanh ?”

Laïi trong caùc coõi ñoù cung ñieän cuûa chö thieân cho ñeán Phaïm cung saùu ñieäu vang ñoäng, haøo quang lôùn soi cuøng khaép ñaày coõi nöôùc, saùng hôn aùnh saùng cuûa trôøi.

GIAÛNG :

Khi ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng thaønh Phaät thì naêm traêm muoân öùc coõi Phaät ôû moãi phöông troãi leân saùu ñieäu vang ñoäng. Trong coõi nöôùc choã naøo toái taêm, aùnh saùng maët trôøi maët traêng khoâng ñeán ñöôïc, nay nhaân Phaät thaønh ñaïo, haøo quang cuûa Phaät buûa khaép caû möôøi phöông, choã toái taêm ngöôøi ta khoâng thaáy nhau baây giôø ñöôïc thaáy. Do ñoù, caùc chuùng sanh môùi laàn theo aùnh saùng tìm ñeán choã Phaät ngöï. Khi ñeán nôi, ra maét Phaät, taùn thaùn Phaät, cuùng döôøng Phaät vaø cuoái cuøng thænh Phaät chuyeån phaùp luaân. Phaàn naøy, ñöùng veà maët söï thì trí tueä Phaät laø caùi haèng saùng soi khaép taát caû choã, ñöôïc duï nhö maët trôøi khoâng choã naøo laø soi chaúng ñeán. Taïi sao ? Vì do coâng phu thieàn ñònh saâu neân khi giaùc ngoä thì giaùc ngoä vieân maõn. Do giaùc ngoä vieân maõn neân trí tueä truøm khaép caû möôøi phöông. Ñöùng veà lyù thì trí tueä Phaät khoâng sanh, khoâng dieät khoâng bò haïn cuoäc ôû thôøi gian nhö ñaõ trình baøy ôû ñoaïn tröôùc, vaø ôû ñaây thì noùi trí tueä Phaät khoâng hình, khoâng töôùng neân khoâng bò haïn cuoäc bôûi khoâng gian. Trong kinh thöôøng ví trí tueä Phaät roäng lôùn nhö hö khoâng, phaøm caùi gì coù hình töôùng laø coù giôùi haïn, coøn hö khoâng khoâng hình töôùng neân khoâng ngaèn meù, khoâng giôùi haïn, bôûi khoâng giôùi haïn neân truøm khaép caû möôøi phöông, vì vaäy maø ñaâu ñaâu cuõng thaáy ñöôïc aùnh saùng Phaät.

Khi chuùng sanh coøn meâ thì trí tueä Phaät bò haïn cuoäc trong thaân naêm uaån, bò giôùi haïn bôûi yù nieäm thôøi gian. Khi ñaõ giaùc ngoä roài, heát voâ minh phieàn naõo thì trí tueä Phaät buûa khaép taát caû choã. Söï kieän naøy ngöôøi giaùc ngoä thì töï bieát. Baây giôø chuùng ta chæ lyù luaän ñeå taïm hieåu chôù chöa phaûi laø thaáy thaät. Do ñoù phaûi noã löïc tu haønh ñeå nhaän ra leõ thaät aáy.

6. CHAÙNH VAÊN :

*Baáy giôø, phöông Ñoâng, naêm traêm muoân öùc caùc coõi nöôùc, cung ñieän cuûa trôøi Phaïm thieân aùnh saùng soi choùi gaáp boäi hôn aùnh saùng thöôøng ngaøy, caùc Phaïm thieân vöông ñeàu töï nghó raèng: “Hoâm nay cung ñieän saùng suoát töø xöa chöa töøng coù, vì nhaân duyeân gì maø hieän ñieàm toát naøy  ?” Luùc ñoù caùc vò Phaïm thieân vöông lieàn ñi ñeán nhau ñeå chung baøn vieäc ñoù. Trong chuùng coù moät vò Phaïm thieân vöông lôùn teân Cöùu Nhöùt Thieát vì caùc Phaïm chuùng maø noùi keä raèng:

                        Caùc cung ñieän chuùng ta

                        Saùng suoát chöa töøng coù

                        Ñaây laø nhaân duyeân gì

                        Phaûi neân chung nhau tìm

                        Laø trôøi Ñaïi ñöùc sanh

                        Hay laø Phaät ra ñôøi

                        Maø aùnh saùng lôùn naøy

                        Khaép soi caû möôøi phöông.

Baáy giôø, naêm traêm muoân öùc coõi nöôùc, caùc vò Phaïm thieân vöông cuøng chung vôùi cung ñieän moãi vò ñeàu laáy ñaõy ñöïng caùc thöù hoa trôøi, ñoàng ñi ñeán phöông Taây suy tìm töôùng saùng ñoù. Thaáy ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Nhö Lai ngoài toøa sö töû ôû nôi ñaïo traøng döôùi coäi boà-ñeà, haøng chö thieân, Long vöông, caøn-thaùt-baø, khaån-na-la, ma-haàu-la-daø, nhaân vaø phi nhaân... cung kính vaây quanh ñöùc Phaät, vaø thaáy möôøi saùu vò vöông töû thænh Phaät chuyeån phaùp luaân; töùc thôøi caùc vò Phaïm thieân vöông ñaàu maët laïy chön Phaät ñi quanh traêm nghìn voøng, lieàn laáy hoa trôøi maø raûi treân ñöùc Phaät.

Hoa cuûa maáy oâng raûi nhoùm nhö nuùi Dieäu Cao, cuøng ñeå cuùng döôøng caây boà-ñeà cuûa Phaät, caây boà-ñeà ñoù cao möôøi do-tuaàn. Cuùng döôøng hoa xong, moãi vò ñem cung ñieän daâng leân ñöùc Phaät maø thöa raèng:  “Xin ñöùc Phaät ñoaùi thöông lôïi ích cho chuùng con, cung ñieän daâng cuùng ñaây xin naïp ôû.”

Luùc ñoù, caùc vò Phaïm thieân vöông lieàn ôû tröôùc Phaät moät loøng ñoàng tieáng duøng keä khen raèng:

                        Theá Toân raát ít coù

                        Khoù theå gaëp gôõ ñöôïc

                        Ñuû voâ löôïng coâng ñöùc

                        Hay cöùu hoä taát caû

                        Thaày lôùn cuûa trôøi ngöôøi

                        Thöông xoùt ôû trong ñôøi

                        Möôøi phöông caùc chuùng sanh

                        Khaép ñeàu nhôø lôïi ích.

                        Chuùng con cuøng theo ñeán

                        Naêm traêm muoân öùc nöôùc

                        Boû vui thieàn ñònh saâu

                        Vì ñeå cuùng döôøng Phaät

                        Chuùng con phöôùc ñôøi tröôùc

                        Cung ñieän raát toát ñeïp

                        Nay ñem döng Theá Toân

                        Cuùi xin thöông naïp thoï.

Baáy giôø, caùc vò Phaïm thieân vöông noùi keä khen ñöùc Phaät roài ñeàu thöa raèng: “Cuùi xin Theá Toân chuyeån phaùp luaân, ñoä thoaùt chuùng sanh môû ñöôøng Nieát-baøn.”

Khi aáy, caùc vò Phaïm thieân vöông moät loøng ñoàng tieáng maø noùi keä raèng:

                        Theá Huøng Löôõng Tuùc Toân

                        Cuùi xin dieãn noùi phaùp

                        Duøng söùc töø bi lôùn

                        Ñoä chuùng sanh khoå naõo.

Luùc ñoù, ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Nhö Lai laéng yeân nhaän lôøi ñoù.

*Laïi nöõa caùc Tyø-kheo ! Phöông Ñoâng Nam naêm traêm muoân öùc coõi nöôùc caùc vò Phaïm thieân vöông ñeàu töï thaáy cung ñieän mình aùnh saùng choùi loøa töø xöa chöa töøng coù, vui möøng hôùn hôû sanh loøng hi höõu, lieàn cuøng ñeán nhau chung baøn vieäc ñoù. Luùc aáy trong chuùng ñoù coù moät vò Phaïm thieân vöông teân laø Ñaïi Bi, vì caùc Phaïm chuùng maø noùi keä raèng:

                        Vieäc ñoù nhaân duyeân gì

                        Maø hieän töôùng nhö theá  ?

                        Caùc cung ñieän chuùng ta

                        Saùng suoát xöa chöa coù

                        Laø trôøi Ñaïi ñöùc sanh

                        Hay laø Phaät ra ñôøi  ?

                        Chöa töøng thaáy töôùng naøy

                        Neân chung moät loøng caàu

                        Quaù nghìn muoân öùc coõi

                        Theo luoàng saùng tìm ñoù

                        Phaàn nhieàu Phaät ra ñôøi

                        Ñoä thoaùt khoå chuùng sanh.

Baáy giôø, naêm traêm muoân öùc caùc vò Phaïm thieân vöông cuøng chung vôùi cung ñieän, laáy ñaõy ñöïng caùc thöù hoa trôøi, ñoàng ñeán phöông Taây Baéc suy tìm töôùng ñoù. Thaáy ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Nhö Lai ngoài toøa sö töû nôi ñaïo traøng döôùi coäi boà-ñeà, caùc haøng chö thieân, Long vöông, caøn-thaùt-baø, khaån-na-la, ma-haàu-la-daø, nhaân cuøng phi nhaân v.v... cung kính vaây quanh, vaø thaáy möôøi saùu vò vöông töû thænh Phaät chuyeån phaùp luaân.

Khi aáy caùc vò Phaïm thieân vöông ñaàu maët laïy chön Phaät, ñi quanh traêm nghìn voøng... lieàn laáy hoa trôøi maø raûi treân Phaät. Hoa raûi ñoù nhoùm nhö nuùi Dieäu Cao, cuøng ñeå cuùng döôøng caây boà-ñeà cuûa Phaät. Cuùng döôøng hoa xong, ñeàu ñem cung ñieän daâng leân ñöùc Phaät maø thöa raèng: “Xin Phaät thöông xoùt lôïi ích cho chuùng con, nhöõng cung ñieän daâng ñaây cuùi xin nhaän ôû”.

Luùc ñoù, caùc vò Phaïm thieân vöông lieàn ôû tröôùc Phaät moät loøng ñoàng tieáng noùi keä khen raèng:

                        Thaùnh Chuùa vua trong trôøi

                        Tieáng ca-laêng-taàn-giaø

                        Thöông xoùt haøng chuùng sanh

                        Chuùng con nay kính leã.

                        Theá Toân raát ít coù

                        Laâu xa moät laàn hieän

                        Moät traêm taùm möôi kieáp

                        Luoáng qua khoâng coù Phaät

                        Ba ñöôøng döõ daãy ñaày

                        Caùc chuùng trôøi giaûm ít.

                        Nay Phaät hieän ra ñôøi

                        Laøm maét cho chuùng sanh

                        Choã qui thuù cuûa ñôøi

                        Cöùu hoä cho taát caû

                        Laø cha cuûa chuùng sanh

                        Thöông xoùt laøm lôïi ích

                        Nhôø phöôùc laønh ñôøi tröôùc

                        Nay ñöôïc gaëp Theá Toân.

Khi ñoù, caùc vò Phaïm thieân vöông noùi keä khen Phaät xong ñeàu thöa raèng: “Cuùi xin ñöùc Theá Toân thöông xoùt taát caû chuyeån phaùp luaân cho, ñeå ñoä thoaùt chuùng sanh.”

Luùc aáy, caùc vò Phaïm thieân vöông moät loøng ñoàng tieáng maø noùi keä khen raèng:

                        Ñaïi Thaùnh chuyeån phaùp luaân

                        Chæ baøy caùc phaùp töôùng

                        Ñoä chuùng sanh ñau khoå

                        Khieán ñöôïc raát vui möøng

                        Chuùng sanh nghe phaùp naøy

                        Ñöôïc ñaïo hoaëc sanh thieân

                        Caùc ñöôøng döõ giaûm ít

                        Baäc nhaãn thieän theâm nhieàu.

Khi ñoù, ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Phaät laëng yeân nhaän lôøi.

*Laïi nöõa caùc Tyø-kheo ! Naêm traêm muoân öùc coõi nöôùc ôû phöông Nam caùc vò Ñaïi Phaïm vöông ñeàu töï thaáy cung ñieän mình aùnh saùng choùi loøa töø xöa chöa coù, vui möøng hôùn hôû sanh loøng hi höõu lieàn ñeán cuøng nhau chung baøn vieäc ñoù. Vì nhaân duyeân gì cung ñieän cuûa chuùng ta coù aùnh saùng choùi naøy  ?

Trong chuùng ñoù coù moät vò Phaïm thieân vöông lôùn teân laø Dieäu Phaùp, vì haøng Phaïm chuùng maø noùi keä raèng:

                        Caùc cung ñieän chuùng ta

                        Quang minh raát oai dieäu

                        Ñaây khoâng phaûi khoâng nhaân

                        Töôùng naøy phaûi tìm ñoù

                        Quaù hôn traêm nghìn kieáp

                        Chöa töøng thaáy töôùng naøy

                        Laø trôøi Ñaïi ñöùc sanh

                        Hay ñöùc Phaät ra ñôøi  ?

Baáy giôø, naêm traêm muoân öùc Phaïm thieân vöông cuøng cung ñieän chung, moãi vò duøng ñaõy ñöïng caùc thöù hoa trôøi ñoàng ñeán phöông Baéc suy tìm töôùng ñoù. Thaáy ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Nhö Lai ngoài toøa sö töû nôi ñaïo traøng döôùi coäi caây boà-ñeà, haøng chö thieân, Long vöông, caøn-thaùt-baø, khaån-na-la, ma-haàu-la-daø, nhaân vaø phi nhaân v.v... cung kính vaây quanh, cuøng thaáy möôøi saùu vò vöông töû thænh Phaät chuyeån phaùp luaân.

Khi ñoù, caùc vò Phaïm thieân vöông, ñaàu maët leã Phaät ñi quanh traêm nghìn voøng, lieàn laáy hoa trôøi maø raûi treân ñöùc Phaät. Hoa raûi ñoù nhoùm nhö nuùi Dieäu Cao vaø ñeå cuùng döôøng caây boà-ñeà cuûa Phaät. Cuùng döôøng hoa xong, moãi vò ñeàu ñem cung ñieän döng leân ñöùc Phaät maø thöa raèng: “Xin ñöùc Phaät ñoaùi thöông lôïi ích chuùng con, cung ñieän cuûa chuùng con daâng ñaây cuùi xin naïp xöû.” Baáy giôø, caùc vò Ñaïi Phaïm thieân vöông lieàn ôû tröôùc Phaät moät loøng ñoàng tieáng noùi keä khen raèng:

                        Theá Toân raát khoù thaáy

                        Baäc phaù caùc phieàn naõo

                        Hôn traêm ba möôi kieáp

                        Nay môùi thaáy moät laàn

                        Haøng chuùng sanh ñoùi khaùt

                        Nhôø möa phaùp ñaày ñuû

                        Xöa choã chöa töøng thaáy

                        Ñaáng voâ löôïng trí hueä

                        Nhö hoa öu-ñaøm-baùt

                        Ngaøy nay môùi gaëp gôõ

                        Cung ñieän cuûa chuùng con

                        Nhôø haøo quang ñöôïc ñeïp

                        Theá Toân ñaïi töø maãn

                        Cuùi xin thöông nhaän ôû.

Khi ñoù, caùc vò Phaïm thieân vöông noùi keä khen ñöùc Phaät roài ñeàu baïch raèng: “Cuùi mong ñöùc Theá Toân chuyeån phaùp luaân laøm cho taát caû theá gian caùc haøng trôøi, ma, Phaïm, Sa-moân, Baø-la-moân ñeàu ñöôïc an oån maø ñöôïc ñoä thoaùt.”

Luùc aáy, caùc vò Phaïm thieân vöông moät loøng ñoàng tieáng noùi keä raèng:

                        Cuùi mong Thieân Nhaân Toân

                        Chuyeån phaùp luaân Voâ thöôïng

                        Ñaùnh vang phaùp coå lôùn

                        Maø thoåi phaùp loa lôùn

                        Khaép röôùi phaùp vuõ lôùn

                        Ñoä voâ löôïng chuùng sanh

                        Chuùng con ñeàu qui thænh

                        Neân noùi tieáng saâu xa.

Khi ñoù, ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng laëng yeân nhaän lôøi ñoù.

*Phöông Taây Nam nhaãn ñeán phöông döôùi cuõng laïi nhö theá.

Baáy giôø, naêm traêm muoân öùc coõi nöôùc ôû Thöôïng phöông, caùc vò Ñaïi Phaïm thieân vöông thaûy ñeàu töï thaáy cung ñieän cuûa mình ôû aùnh saùng choùi röïc töø xöa chöa töøng coù, vui möøng hôùn hôû sanh loøng hi höõu, lieàn ñi ñeán nhau ñeå chung baøn vieäc ñoù. Vì nhaân duyeân gì cung ñieän cuûa chuùng ta coù aùnh saùng naøy  ? Luùc ñoù, trong chuùng coù moät vò Ñaïi Phaïm thieân vöông teân laø Thi-khí vì haøng Phaïm chuùng maø noùi keä raèng:

                        Nay vì nhaân duyeân gì

                        Cung ñieän cuûa chuùng ta

                        AÙnh saùng oai ñöùc choùi

                        Ñeïp ñeõ chöa töøng coù

                        Töôùng toát nhö theá ñoù

                        Xöa chöa töøng nghe thaáy

                        Laø trôøi Ñaïi ñöùc sanh

                        Hay laø Phaät ra ñôøi  ?

Baáy giôø, naêm traêm muoân öùc caùc vò Phaïm thieân vöông cuøng cung ñieän chung, moãi vò ñeàu duøng ñaõy ñöïng caùc thöù hoa trôøi ñoàng ñeán phöông döôùi suy tìm töôùng saùng ñoù. Thaáy ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Nhö Lai ngoài toøa sö töû nôi ñaïo traøng döôùi coäi boà-ñeà, haøng chö thieân, Long vöông, caøn-thaùt-baø, khaån-na-la, ma-haàu-la-daø, nhaân vaø phi nhaân v.v... cung kính vaây quanh vaø thaáy möôøi saùu vò vöông töû thænh ñöùc Phaät chuyeån phaùp luaân.

Luùc ñoù, caùc vò Phaïm thieân vöông ñaàu maët laïy Phaät ñi quanh traêm nghìn voøng, lieàn laáy hoa trôøi raûi treân ñöùc Phaät. Hoa raûi nhoùm nhö nuùi Dieäu Cao vaø ñeå cuùng döôøng caây boà-ñeà cuûa Phaät. Cuùng döôøng hoa xong, ñeàu ñem cung ñieän döng leân ñöùc Phaät maø baïch raèng: “Xin ñoaùi thöông lôïi ích chuùng con. Cung ñieän daâng ñaây cuùi mong Phaät nhaän ôû.”

Luùc ñoù, caùc vò Phaïm thieân vöông lieàn ôû tröôùc Phaät moät loøng ñoàng tieáng duøng keä khen raèng:

                        Hay thay ! Thaáy caùc Phaät

                        Ñaáng Thaùnh Toân cöùu theá

                        Hay ôû nguïc tam giôùi

                        Cöùu khoûi caùc chuùng sanh

                        Thieân Nhaân Toân trí khaép

                        Thöông xoùt loaøi quaàn manh

                        Hay khai moân cam loà

                        Roäng ñoä cho taát caû.

                        Luùc xöa voâ löôïng kieáp

                        Luoáng qua khoâng coù Phaät

                        Khi Phaät chöa ra ñôøi

                        Möôøi phöông thöôøng môø toái

                        Ba ñöôøng döõ theâm ñoâng

                        A-tu-la cuõng thaïnh

                        Caùc chuùng trôøi caøng bôùt

                        Cheát nhieàu ñoïa aùc ñaïo

                        Chaúng theo Phaät nghe phaùp

                        Thöôøng laøm vieäc chaúng laønh

                        Saéc, löïc, cuøng trí hueä

                        Caùc vieäc ñeàu giaûm ít

                        Vì toäi nghieäp nhaân duyeân

                        Maát vui, cuøng töôûng vui

                        Truï trong phaùp taø kieán

                        Chaúng bieát nghi taéc laønh

                        Chaúng nhôø Phaät hoùa ñoä

                        Thöôøng ñoïa trong aùc ñaïo.

                        Phaät laø maét cuûa ñôøi

                        Laâu xa môùi hieän ra

                        Vì thöông caùc chuùng sanh

                        Neân hieän ôû trong ñôøi

                        Sieâu vieät thaønh Chaùnh giaùc

                        Chuùng con raát möøng vui

                        Vaø taát caû chuùng khaùc

                        Möøng khen chöa töøng coù.

                        Cung ñieän cuûa chuùng con

                        Nhôø haøo quang neân ñeïp

                        Nay ñem döng Theá Toân

                        Cuùi mong thöông nhaän ôû.

                        Nguyeän ñem coâng ñöùc naøy

                        Khaép ñeán cho taát caû

                        Chuùng con cuøng chuùng sanh

                        Ñeàu ñoàng thaønh Phaät ñaïo.

Khi ñoù, naêm traêm muoân öùc caùc vò Phaïm thieân vöông noùi keä khen ñöùc Phaät roài, ñeàu baïch Phaät raèng: “Cuùi mong ñöùc Theá Toân chuyeån phaùp luaân, nhieàu choã an oån, nhieàu choã ñoä thoaùt.” Luùc aáy, caùc vò Phaïm thieân vöông ñoàng noùi keä raèng:

                        Theá Toân chuyeån phaùp luaân

                        Ñaùnh troáng phaùp cam loà

                        Ñoä chuùng sanh khoå naõo

                        Môû baøy ñöôøng Nieát-baøn

                        Cuùi mong nhaän lôøi con

                        Duøng tieáng vi dieäu lôùn

                        Thöông xoùt maø noùi baøy

                        Phaùp tu voâ löôïng kieáp.

GIAÛNG :

Phaät vì muoán ñöa mình vaø chuùng sanh ra khoûi khoå luaân hoài sanh, laõo, bònh, töû, môùi xuaát gia tu haønh. Khi thaønh Phaät roài sao Ngaøi khoâng ñi giaùo hoùa cöùu ñoä chuùng sanh heát khoå, maø ñôïi khuyeán thænh môùi ra noùi phaùp ? Thaùi ñoä naøy khoâng rieâng gì ñöùc Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Nhö Lai maø ngay caû ñöùc Thích-ca cuõng vaäy, Phaät coù thieáu töø bi chaêng? Theo taâm lyù thoâng thöôøng thì nhöõng gì maø ngöôøi ñôøi khoâng öa thích, chöa bieát giaù trò, duø vaät coù quí giaù ñem cho, hoï vaãn khoâng troïng. Hôn theá nöõa, Phaät phaùp cao sieâu vöôït ngoaøi söï hieåu bieát thoâng thöôøng cuûa con ngöôøi, neân khoù noùi, khoù hieåu, khoù nhaän. Caùi cao quí, khoù noùi khoù hieåu khoù nhaän, neáu ñem cho moät caùch deã daøng thì seõ bò khinh thöôøng, khi ñaõ khinh thöôøng thì ngöôøi khoâng coá gaéng tu hoïc ñeå ñöôïc lôïi ích. Phaät saün saøng cho nhöng ngöôøi nhaän phaûi thieát tha mong caàu. Ñaõ thieát tha mong caàu thì khi nhaän môùi chòu aùp duïng tu haønh, coù tu môùi lôïi ích. Vì vaäy khi Phaät thaønh ñaïo, ñôïi maáy phen thöa thænh Ngaøi môùi chuyeån phaùp luaân.

Trí tueä Phaät truøm khaép taát caû choã, chuùng sanh trong möôøi phöông ñöôïc soi saùng, neân tìm ñeán ñeå cuùng döôøng höông hoa cuøng cung ñieän, xin Phaät naïp thoï vaø cung thænh Phaät chuyeån phaùp luaân.

Trong phaàn naøy coù ñeà caäp ñeán nhöõng chuùng sanh khoâng theo Phaät nghe phaùp, thöôøng laøm vieäc aùc neân saéc, löïc cuøng trí tueä ñeàu suy giaûm. Taïi sao ? Vì ngöôøi taïo nghieäp aùc laø do thieáu trí tueä neân taâm khoâng saùng, vì taâm khoâng saùng neân hieän ra töôùng beân ngoaøi u toái, vaø söùc löïc yeáu keùm, do quaû baùo saùt sanh haïi vaät chieâu caûm maø neân. Ñoàng laø ngöôøi sanh ra trong coõi ñôøi maø ngöôøi thì saéc dieän trí tueä saùng suoát, söùc löïc khoûe maïnh, keû thì saéc dieän toái, söùc löïc yeáu keùm, ñoù laø keát quaû do taïo nghieäp aùc hay nghieäp laønh maø neân.

“Vì toäi nghieäp nhaân duyeân, maát vui cuøng töôûng vui.” Toäi nghieäp ñaây khoâng coù nghóa laø thöông xoùt theo tình caûm thoâng thöôøng cuûa chuùng ta maø laø thaân, khaåu, yù taïo nghieäp gaây toäi, do nghieäp vaø toäi ñoù laø nhaân laø duyeân cho neân maát vui cuøng töôûng vui. Maát vui cuøng töôûng vui laø sao  ? Vì nhaân duyeân gaây taïo nghieäp xaáu aùc neân coù toäi, vì coù toäi neân khoâng ñöôïc höôûng thuù vui ôû theá gian, khoâng ñöôïc vui maø loøng vaãn ham muoán, do loøng ham muoán neân cöù mô töôûng ñeán laïc thuù. Ñoù laø do toäi nghieäp maø ra vaäy.

“Truï trong phaùp taø kieán, chaúng bieát nghi taéc laønh, chaúng nhôø Phaät hoùa ñoä, thöôøng ñoïa trong aùc ñaïo.” Coù nhöõng chuùng sanh thaáy bieát leäch laïc sai laàm, khoâng bieát ñieàu thieän vieäc laønh, caùi khoâng ñaùng nghó cöù nghó, vieäc khoâng neân laøm cöù laøm, khoâng coù duyeân vôùi Phaät neân khoâng ñöôïc Phaät hoùa ñoä. Vì vaäy maø ñoïa trong ñôøi aùc. Phaät laø baäc trí tueä daãn daét ñöa chuùng sanh ra khoûi choã meâ laàm toái taêm neân noùi Phaät laø maét cuûa ñôøi.

Toùm laïi, möôøi saùu  vò vöông töû cho ñeán möôøi phöông taát caû Phaïm Thieân ñeàu ñeán cuùng döôøng taùn thaùn Phaät, vaø caàu thænh Phaät thöông xoùt chuyeån phaùp luaân ñoä cho chuùng sanh ñöôïc thaønh Phaät.

?