PHAÅM 3: THÍ DUÏ 

Trong kinh Phaùp Hoa coù taát caû baûy duï taïi sao chæ rieâng phaåm naøy laáy teân laø Thí Duï, coøn nhöõng phaåm khaùc cuõng duï maø khoâng ñeå teân Thí Duï ? Kinh Phaùp Hoa, phaåm Phöông Tieän noùi leân baûn hoaøi cuûa chö Phaät ra ñôøi, coát laøm sao cho taát caû chuùng sanh ñeàu ñöôïc khai, thò, ngoä, nhaäp Tri kieán Phaät cuûa chính mình, hay noùi caùch khaùc laø nhaän ra vaø haèng soáng vôùi taùnh Giaùc cuûa chính mình. Nhöng khi chö Phaät ra ñôøi khoâng noùi thaúng baûn hoaøi ñoù vì caên cô chuùng sanh chöa kham thoï nhaän, neân Phaät phöông tieän noùi Nguõ thöøa, Tam thöøa, sau cuøng môùi noùi Phaät thöøa. Trong phaåm naøy, ñöùc Phaät ñaõ duøng nhöõng ví duï ñeå laøm saùng toû theâm choã cöùu kính, ñeå hieån baøy nhöõng phöông tieän maø Ngaøi ñaõ daãn daét chæ laø taïm thôøi. Nhôø vaäy ñaõ giuùp cho haøng trung caên deã daøng nhaän ra ñaâu laø muïc tieâu chính maø Phaät muoán chæ. Cho neân phaåm naøy laáy teân laø Thí Duï.

1. CHAÙNH VAÊN :

*Luùc baáy giôø ngaøi Xaù-lôïi-phaát hôùn hôû vui möøng, lieàn ñöùng daäy chaép tay chieâm ngöôõng dung nhan cuûa ñöùc Phaät maø baïch Phaät raèng: “Nay con theo ñöùc Theá Toân nghe ñöôïc tieáng phaùp naøy, trong loøng hôùn hôû ñöôïc ñieàu chöa töøng coù. Vì sao ? Con xöa theo Phaät nghe phaùp nhö theá naøy, thaáy caùc vò Boà-taùt ñöôïc thoï kyù thaønh Phaät, maø chuùng con chaúng ñöôïc döï vieäc ñoù, töï raát caûm thöông maát voâ löôïng Tri kieán cuûa Nhö Lai.

Theá Toân ! Con thöôøng khi moät mình ôû döôùi caây trong nuùi röøng, hoaëc ngoài, hoaëc ñi kinh haønh, haèng nghó nhö vaày: “Chuùng ta ñoàng vaøo phaùp taùnh, taïi sao ñöùc Nhö Lai laïi duøng phaùp Tieåu thöøa maø teá ñoä cho ?”

Ñoù laø loãi cuûa chuùng con chôù chaúng phaûi laø Theá Toân vaäy. Vì sao ? Neáu chuùng con chôø Phaät noùi phaùp sôû nhaân thaønh ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thôøi chaéc do phaùp Ñaïi thöøa maø ÑÖÔÏC ñoä thoaùt. Song chuùng con chaúng hieåu Phaät phöông tieän theo cô nghi maø noùi phaùp, vöøa môùi nghe Phaät noùi phaùp, voäi tin nhaän suy gaãm ñeå chöùng laáy.

Theá Toân ! Con töø xöa ñeán nay troïn ngaøy luoân ñeâm haèng töï traùch mình, maø nay ñöôïc töø Phaät nghe phaùp chöa töøng coù, tröôùc chöa heà nghe, döùt caùc loøng nghi hoái, thaân yù thô thôùi raát ñöôïc an oån. Ngaøy nay môùi bieát mình thieät laø Phaät töû, töø mieäng Phaät sanh ra, töø phaùp hoùa sanh ñöôïc phaùp phaàn cuûa Phaät.

GIAÛNG :

Ngaøi Xaù-lôïi-phaát sau khi nghe Phaät noùi veà Trí tueä Phaät, Ngaøi lieàn tin mình coù khaû naêng thaønh Phaät, hay noùi moät caùch khaùc laø Ngaøi ngoä ñöôïc Tri kieán Phaät cuûa chính mình, neân vui möøng hôùn hôû ñöùng daäy chaáp tay trình sôû ngoä vôùi Phaät.

Xöa, ngaøi Xaù-lôïi-phaát nghe Phaät daïy Töù ñeá hay Möôøi hai nhaân duyeân, chôù khoâng nghe Phaät noùi Tri kieán Phaät, chæ rieâng haøng Boà-taùt môùi ñöôïc nghe vaø ñöôïc thoï kyù seõ thaønh Phaät, coøn Ngaøi thì khoâng ñöôïc döï phaàn. Töï thaáy caûm thöông mình neân nhöõng luùc ôû döôùi coäi caây trong nuùi röøng, hoaëc ngoài, hoaëc kinh haønh, Ngaøi haèng nghó taát caû moïi ngöôøi ai cuõng nhö ai, taïi sao ngöôøi ñöôïc nghe phaùp Toái thöôïng, ngöôøi chæ ñöôïc nghe phaùp Tieåu thöøa ? Taïi sao coù choã sai bieät nhö theá ? Ví duï nhieàu ngöôøi tôùi hoïc ñaïo, coù ngöôøi toâi khuyeân neân aên ôû hieàn laønh, soáng laøm sao cho gia ñình ñöôïc hoøa thuaän tin yeâu laãn nhau. Coù ngöôøi toâi daïy quaùn caùc phaùp nhö huyeãn ñeå phaù ngaõ chaáp vaø phaùp chaáp, ñeå töï mình ñöôïc giaûi thoaùt vaø giaûi thoaùt cho chuùng sanh. Daïy nhö vaäy toâi coù baát coâng khoâng ? Khoâng. Daïy tu kheá lyù maø phaûi kheá cô, neáu trình ñoä ngöôøi thaáp maø daïy phaùp cao thì hoï khoâng theå laõnh hoäi vaø öùng duïng tu ñöôïc, neáu öùng duïng khoâng ñöôïc thì khoâng coù lôïi ích maø coøn thieät haïi laø khaùc. Vì vaäy, buoäc loøng phaûi noùi phaùp ngang vôùi trình ñoä ngöôøi nghe, cho hoï ñöôïc lôïi ích thöïc tieãn. Coøn ñoái vôùi ngöôøi ñaõ thuaàn thuïc thì noùi thaúng phaùp cao hoï öùng duïng ñöôïc, chaúng nhöõng töï hoï coù lôïi ích maø coøn coù lôïi cho ngöôøi sau. Sôû dó Phaät noùi phaùp sai bieät giöõa caùc moân ñoà laø bôûi caên cô sai khaùc, vôùi ngöôøi trình ñoä thaáp thì Ngaøi duøng phöông tieän naâng leân töø töø, ñeán khi hoï kham laõnh ñöôïc phaùp lôùn, thì Ngaøi bình ñaúng noùi phaùp Nhaát thöøa. Vaäy, neáu mình hoïc phaùp thaáp maø ngöôøi ñöôïc hoïc phaùp cao, chôù traùch ngöôøi daïy baát coâng maø phaûi töï bieát mình chöa ñuû söùc kham laõnh phaùp cao, neân ngöôøi höôùng daãn phaûi tuøy thuaän theo khaû naêng cuûa mình maø daïy phaùp thaáp. Ñoù laø caùi kheùo cuûa ngöôøi giaùo hoùa.

ÔÛ ñaây, ngaøi Xaù-lôïi-phaát töï nhaän thaáy loãi mình laø ñaõ maát voâ löôïng Tri kieán Nhö Lai. Nghóa laø Ngaøi coù saün Tri kieán Nhö Lai, nhöng vì caên cô thaáp keùm neân Phaät khoâng noùi thaúng Phaät thöøa chæ noùi phaùp Nhò thöøa. Ngaøi töï caûm thöông mình chöù khoâng traùch Phaät. Neáu Ngaøi chôø Phaät noùi caùi nhaân thaønh ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ngay ñoù maø tu haønh thì seõ ñöôïc thaønh Phaät. Nhöng vì khoâng hieåu Phaät phöông tieän tuøy cô noùi phaùp Nhò thöøa, lieàn tin vaø tu theo phaùp Nhò thöøa. Ñoù laø loãi ôû Ngaøi chôù khoâng phaûi loãi ôû Phaät.

Keá ñoù, ngaøi Xaù-lôïi-phaát taùn thaùn phaùp maø Phaät noùi chöa töøng coù chöa töøng nghe, döùt loøng nghi hoái ñöôïc an oån. Ngaøi töï xaùc nhaän mình laø con Phaät, töø mieäng Phaät sanh, töø phaùp hoùa sanh, ñöôïc phaùp phaàn cuûa Phaät. Sôû dó ngaøi Xaù-lôïi-phaát töï nhaän nhö vaäy laø vì ngöôøi tu laáy trí tueä laøm maïng soáng, vì nhaân lôøi Phaät daïy maø ñöôïc trí tueä, ñoù laø töø mieäng Phaät sanh. Nhôø phaùp Phaät khieán cho trí tueä ngaøy caøng taêng tröôûng, ñoù laø töø phaùp hoùa sanh. Ñöôïc töøng phaàn giaùc ngoä, neân noùi ñöôïc phaùp phaàn cuûa Phaät.

Ngaøy nay, ña soá ngöôøi ñi chuøa töï nhaän mình laø Phaät töû, töùc laø con cuûa ñaáng Giaùc ngoä. Neáu khoâng giaùc ngoä toaøn phaàn thì ít ra cuõng giaùc ngoä töøng phaàn môùi daùm xöng laø Phaät töû, chôù khoâng phaûi voâ phaàn giaùc ngoä maø töï xöng laø Phaät töû ñöôïc. Trong kinh Phaät daïy, ngöôøi hoïc Phaät phaûi coù ñuû ba moân trí tueä laø Vaên tueä, Tö tueä vaø Tu tueä. Vaên tueä töùc laø nghe lôøi Phaät daïy maø khai thoâng trí tueä, ñoù laø töø mieäng Phaät sanh. Tö tueä laø do tö duy phaùp Phaät daïy maø trí tueä phaùt sanh, ñoù laø töø phaùp hoùa sanh. Tu tueä laø do tu thieàn ñònh maø phaùt sanh trí tueä, ñoù laø ñöôïc phaùp phaàn cuûa Phaät. Ngöôøi hoïc Phaät phaûi coù ñöôïc moät trong ba phaàn trí tueä vöøa neâu thì môùi goïi laø Phaät töû, neáu khoâng hieåu gì veà ñaïo lyù giaûi thoaùt thì chöa xöùng ñaùng laø Phaät töû. Ñaây toâi neâu ñoâi phaàn giaùc ngoä ñeå quí vò töï xeùt xem mình coù phaûi laø Phaät töû khoâng ? Phaät noùi taát caû phaùp coù hình töôùng ôû theá gian ñeàu laø voâ thöôøng. Neáu tin maø chöa thaáy roõ caùc phaùp laø voâ thöôøng thì chöa goïi laø giaùc. Töø laâu chuùng ta meâ muoäi thaáy ñôøi laø ñeïp laø thöôøng, nhôø nghe Phaät noùi taát caû phaùp coù hình töôùng ñeàu laø voâ thöôøng maø taâm saùng leân, bieát mình ñaõ meâ laàm (Vaên tueä). Sau khi nghe roài suy gaãm, nghieäm xeùt töø con ngöôøi ñeán caûnh vaät ñeàu traûi qua nhöõng giai ñoaïn thaønh truï hoaïi khoâng, bieán dòch khoâng ngöøng, bieát roõ raøng taát caû phaùp coù hình töôùng ñeàu bò luaät voâ thöôøng chi phoái (Tö hueä). Sau khi xaùc nhaän lôøi Phaät daïy laø chaân lyù, thì öùng duïng vaøo ñôøi soáng haèng ngaøy, chaúng haïn taâm vöøa daáy khôûi chaïy theo saéc, theo danh, theo lôïi... lieàn nhôù tôùi thaân voâ thöôøng, caûnh vaät voâ thöôøng, coù ñoù roài maát ñoù, ñuoåi theo danh lôïi roài danh lôïi cuõng seõ maát, ngay ñoù deïp ñöôïc loøng tham danh lôïi (Tu hueä). Ngöôøi tu soáng ñöôïc nhö vaäy môùi khoâng hoå theïn vôùi danh xöng Phaät töû.

2. CHAÙNH VAÊN :

Khi aáy, ngaøi Xaù-lôïi-phaát muoán tuyeân laïi nghóa treân maø noùi keä raèng:

                        *Con nghe tieáng phaùp naøy

                        Ñöôïc ñieàu chöa töøng coù

                        Loøng raát ñoãi vui möøng

                        Löôùi nghi ñeàu ñaõ tröø

                        Xöa nay nhôø Phaät daïy

                        Chaúng maát nôi Ñaïi thöøa

                        Tieáng Phaät raát ít coù

                        Hay tröø khoå chuùng sanh

                        Con ñaõ ñöôïc laäu taän

                        Nghe cuõng tröø lo khoå

                        Con ôû nôi hang nuùi

                        Hoaëc döôùi cuïm caây röøng

                        Hoaëc ngoài hoaëc kinh haønh

                        Thöôøng suy nghó vieäc naøy

                        Than oâi ! Raát töï traùch !

                        Sao laïi töï khi mình

                        Chuùng ta cuõng Phaät töû

                        Ñoàng vaøo phaùp voâ laäu

                        Chaúng ñöôïc ôû vò lai

                        Noùi phaùp Voâ thöôïng ñaïo

                        Saéc vaøng, baêm hai töôùng

                        Möôøi löïc, caùc giaûi thoaùt,

                        Ñoàng chung trong moät phaùp

                        Maø chaúng ñöôïc vieäc ñaây

                        Taùm möôi töôùng toát ñeïp

                        Möôøi taùm phaùp baát coäng

                        Caùc coâng ñöùc nhö theá

                        Maø ta ñeàu ñaõ maát.

GIAÛNG :

Ngaøi Xaù-lôïi-phaát nghe Phaät noùi moïi ngöôøi ai cuõng coù Tri kieán Phaät, vaø chuû yeáu Phaät ra ñôøi laø ñeå khai thò cho chuùng sanh ngoä nhaäp Tri kieán Phaät. Ngaøi tin chaéc raèng Ngaøi seõ ñöôïc phaùp Ñaïi thöøa vaø ñöôïc thaønh Phaät. Ngaøi Xaù-lôïi-phaát noùi Phaät thuyeát phaùp coát laø giaûi khoå cho chuùng sanh. Roài Ngaøi töï traùch mình laø ñeä töû cuûa Phaät, cuõng ñöôïc phaùp voâ laäu maø khoâng ñöôïc thoï kyù thaønh Phaät ñaày ñuû ba möôi hai töôùng toát, thaäp löïc, taùm moùn giaûi thoaùt.

3. CHAÙNH VAÊN :

                        *Luùc con kinh haønh rieâng

                        Thaáy Phaät ôû trong chuùng

                        Danh ñoàn khaép möôøi phöông

                        Roäng lôïi ích chuùng sanh

                        Töï nghó maát lôïi naøy

                        Chính con töï khi doái

                        Con thöôøng trong ngaøy ñeâm

                        Haèng suy nghó vieäc ñoù

                        Muoán ñem hoûi Theá Toân

                        Laø maát hay khoâng maát ?

                        Con thöôøng thaáy Theá Toân

                        Khen ngôïi caùc Boà-taùt

                        Vì theá neân ngaøy ñeâm

                        Suy löôøng vieäc nhö vaäy.

GIAÛNG :

Ngaøi Xaù-lôïi-phaát khi ôû choã vaéng veû suy gaãm coù phaûi mình ñaõ töï maát gioáng Phaät khoâng, muoán ñem hoûi Theá Toân maø Ngaøi chöa daùm hoûi.

4. CHAÙNH VAÊN :

                        *Nay nghe tieáng Phaät noùi

                        Theo cô nghi daïy phaùp

                        Voâ laäu khoù nghó baøn

                        Khieán chuùng ñeán ñaïo traøng

                        Con xöa chaáp taø kieán

                        Laøm thaày caùc Phaïm-chí

                        Theá Toân roõ taâm con

                        Tröø taø noùi Nieát-baøn

                        Con tröø heát taø kieán

                        Ñöôïc chöùng nôi phaùp khoâng

                        Baáy giôø loøng töï baûo

                        Ñöôïc ñeán nôi dieät ñoä

                        Maø nay môùi töï bieát

                        Chaúng phaûi thieät dieät ñoä

                        Neáu luùc ñöôïc thaønh Phaät

                        Ñuû ba möôi hai töôùng

                        Trôøi, ngöôøi, chuùng daï-xoa

                        Roàng, thaàn ñeàu cung kính

                        Baây giôø môùi ñöôïc noùi

                        Döùt haún heát khoâng thöøa

                        Phaät ôû trong ñaïi chuùng

                        Noùi con seõ thaønh Phaät

                        Nghe tieáng phaùp nhö vaäy

                        Loøng nghi hoái ñaõ tröø.

GIAÛNG :

Ngaøi Xaù-lôïi-phaát noùi thuôû xöa Ngaøi laø thaày cuûa ngoaïi ñaïo Phaïm chí, Phaät bieát taâm cuûa Ngaøi neân giaùo hoùa Ngaøi tröø heát caùc taø kieán, chöùng ñöôïc phaùp khoâng, töùc Nieát-baøn cuûa Nhò thöøa. Nghóa laø Ngaøi quaùn saùt thaáy thaân naøy do naêm uaån giaû hôïp maø thaønh, töï taùnh noù laø khoâng neân noùi laø voâ ngaõ. Ngöôøi ñaït ñöôïc lyù ñoù thì chöùng quaû A-la-haùn. Ngaøi töôûng chöùng quaû A-la-haùn laø Nieát-baøn thaät. Baây giôø nghe Phaät noùi phaùp Ñaïi thöøa môùi bieát ñoù laø Nieát-baøn taïm, chôù khoâng phaûi Nieát-baøn thaät. Tu bao giôø coâng ñöùc vieân maõn thaønh Phaät môùi laø Nieát-baøn thaät, Ngaøi khoâng nghi ngôø nöõa.

5. CHAÙNH VAÊN :

                        *Khi môùi nghe Phaät noùi

                        Trong loøng raát sôï nghi

                        Phaûi chaêng ma giaû Phaät

                        Naõo loaïn loøng ta ö ?

                        Phaät duøng caùc moùn duyeân

                        Thí duï kheùo noùi phoâ

                        Loøng kia an nhö bieån

                        Con nghe, löôùi nghi döùt

                        Phaät noùi thuôû quaù khöù

                        Voâ löôïng Phaät dieät ñoä

                        An truï trong phöông tieän

                        Cuõng ñeàu noùi phaùp ñoù

                        Phaät hieän taïi, vò lai

                        Soá nhieàu cuõng voâ löôïng

                        Cuõng duøng caùc phöông tieän

                        Dieãn noùi phaùp nhö theá

                        Nhö Theá Toân ngaøy nay

                        Töø sanh ñeán xuaát gia

                        Ñöôïc ñaïo chuyeån phaùp luaân

                        Cuõng duøng phöông tieän noùi

                        Theá Toân noùi ñaïo thaät

                        Ba-tuaàn khoâng noùi ñöôïc.

                        Vì theá con ñònh bieát

                        Khoâng phaûi ma giaû Phaät

                        Con sa vaøo löôùi nghi

                        Cho laø ma laøm ra

                        Nghe tieáng Phaät eâm dòu

                        Saâu xa raát nhieäm maàu

                        Noùi suoát phaùp thanh tònh

                        Taâm con raát vui möøng

                        Nghi hoái ñaõ heát haún

                        An truï trong thieät trí

                        Con quyeát seõ thaønh Phaät

                        Ñöôïc trôøi, ngöôøi cung kính

                        Chuyeån phaùp luaân voâ thöôïng

                        Giaùo hoùa caùc Boà-taùt.

GIAÛNG :

Khi môùi nghe Phaät noùi nhöõng vò A-la-haùn, Duyeân giaùc tuy chöùng Nieát-baøn, nhöng khoâng phaûi thaät, ngaøi Xaù-lôïi-phaát töôûng chöøng nhö ma hoùa ra Phaät noùi. Vì ngaøy xöa Phaät daïy phaùp Töù ñeá laø lyù chaân thaät, ngaøy nay laïi noùi Dieät ñeá chöa phaûi laø cöùu kính, chöa phaûi laø Nieát-baøn neân Ngaøi nghi. Nhöng Ngaøi nghe Theá Toân giaûng chö Phaät quaù khöù, hieän taïi, vò lai khi ra ñôøi giaùo hoùa ñeàu duøng phöông tieän nhö nhau, tröôùc noùi ba thöøa roài sau noùi Phaät thöøa, nhôø vaäy maø Ngaøi tin chaéc ñoù laø lôøi Phaät noùi khoâng phaûi laø ma. Neân Ngaøi noùi raèng nay nghe tieáng Phaät raát eâm dòu, saâu xa nhieäm maàu thanh tònh, Ngaøi vui möøng heát nghi, tin chaéc seõ thaønh Phaät, noùi phaùp Ñaïi thöøa giaùo hoùa Boà-taùt. Tôùi ñaây ngaøi Xaù-lôïi-phaát coù loøng tin baát thoái chuyeån khoâng coøn lui suït nöõa, quyeát ñònh seõ tieán tôùi quaû Phaät, vì vaäy maø sau naøy ñöôïc thoï kyù thaønh Phaät.

Chuùng ta nghe Phaät noùi, coù ñuû loøng tin mình coù saün Tri kieán Phaät, khôûi taâm tu thì seõ thaønh Phaät khoâng ? Tri kieán Phaät laø caùi nhaân, laø haït gioáng Phaät, neáu ñaõ tieán tu khoâng thoái chuyeån thì nhaát ñònh seõ thaønh Phaät khoâng nghi. Vaø ñöôïc thoï kyù voâ löôïng kieáp veà sau seõ thaønh Phaät, khoâng coá ñònh thôøi gian daøi ngaén, quyeát ñònh seõ thaønh Phaät. Ñoù laø then choát maø ngöôøi tuïng hay trì kinh Phaùp Hoa phaûi naém vöõng. Neáu trì kinh Phaùp Hoa maø coøn mong caàu cho coù phöôùc, giaøu sang, vui töôi, maùt meû... thì chöa ñuùng tinh thaàn trì kinh Phaùp Hoa.

6. CHAÙNH VAÊN :

*Luùc baáy giôø, ñöùc Phaät baûo ngaøi Xaù-lôïi-phaát: “Ta nay ôû trong haøng trôøi, ngöôøi, Sa-moân, Baø-la-moân maø noùi. Ta xöa töøng ôû nôi hai muoân öùc Phaät vì ñaïo Voâ thöôïng neân thöôøng giaùo hoùa oâng, oâng cuõng laâu daøi theo ta thoï hoïc, ta duøng phöông tieän daãn daét oâng sanh vaøo trong phaùp ta.

Xaù-lôïi-phaát ! Ta thuôû xöa daïy oâng chí nguyeän Phaät ñaïo, oâng nay ñeàu queân maø beøn töï noùi ñaõ ñöôïc dieät ñoä. Ta nay laïi muoán khieán oâng nghó nhôù boån nguyeän cuøng ñaïo ñaõ laøm, maø vì caùc Thanh vaên noùi kinh Ñaïi thöøa teân laø “Dieäu Phaùp Lieân Hoa Giaùo Boà-taùt Phaùp Phaät Sôû Hoä Nieäm”.

GIAÛNG :

Ñöùc Phaät Thích-ca môùi thaønh Phaät trong ñôøi naøy, taïi sao ôû ñaây laïi noùi ñöùc Phaät ñaõ töøng ôû hai muoân öùc Phaät, vì ñaïo Voâ thöôïng thöôøng giaùo hoùa ngaøi Xaù-lôïi-phaát, ngaøi Xaù-lôïi-phaát cuõng ñaõ töø laâu theo Phaät thoï hoïc, vaø ñöôïc Phaät phöông tieän daãn daét cho vaøo phaùp Phaät ? Phaät laâu xa ñoù laø chæ cho Phaät phaùp thaân, coøn Phaät thaønh ñaïo ôû AÁn Ñoä laø Phaät hoùa thaân. Ñöùng veà maët Phaùp thaân thì ai cuõng coù Phaùp thaân Phaät, neân noùi Phaät töøng giaùo hoùa töø xa xöa, vaø ñaõ töøng daïy cho ngaøi Xaù-lôïi-phaát tu vôùi chí nguyeän thaønh Phaät, nhöng vì ngaøi Xaù-lôïi-phaát queân ñi. Khi nghe phaùp Nhò thöøa, Ngaøi tu ñöôïc dieät ñoä beøn cho laø ñaõ ñuû. Vì vaäy maø ñöùc Phaät ñaõ nhaéc laïi haïnh nguyeän xöa cuûa ngaøi Xaù-lôïi-phaát, roài môùi vì haøng Thanh vaên noùi kinh Phaùp Hoa, ñeå thaáy taát caû moïi ngöôøi ai cuõng coù baûn nguyeän thaønh Phaät. Baûn nguyeän ñoù chính laø Phaät taùnh saün coù nôi moãi ngöôøi, nhöng vì queân, neân khi nghe phaùp nhoû lieàn chaáp nhaän vaø tu roài töï haøi loøng nôi ñoù. Baây giôø Phaät nhaéc ai cuõng saün coù Tri kieán Phaät vaø ai tu cuõng seõ thaønh Phaät, chöøng ñoù môùi chôït nhaän ra tu laø phaûi thaønh Phaät, chôù töøng baäc quaû vò chæ laø taïm thôøi thoâi.

7. CHAÙNH VAÊN :

*Xaù-lôïi-phaát ! OÂng ñeán ñôøi vò lai, quaù voâ löôïng voâ bieân baát khaû tö nghò kieáp, cuùng döôøng bao nhieâu nghìn muoân öùc Phaät, phuïng trì chaùnh phaùp ñaày ñuû ñaïo tu haønh cuûa Boà-taùt seõ thaønh Phaät hieäu laø Hoa Quang Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Chaùnh Bieán Tri, Minh Haïnh Tuùc, Thieän Theä, Theá Gian Giaûi, Voâ Thöôïng Só, Ñieàu Ngöï Tröôïng Phu, Thieân Nhaân Sö, Phaät Theá Toân.

Nöôùc teân Ly Caáu, coõi ñoù baèng thaúng, thanh tònh ñeïp ñeõ, an oån, giaøu vui, trôøi, ngöôøi ñoâng ñaûo. Löu ly laøm ñaát, coù taùm ñöôøng giao thoâng, daây baèng vaøng roøng ñeå giaêng beân ñöôøng, meù ñöôøng ñeàu coù haøng caây baèng baûy baùu, thöôøng coù boâng traùi. Ñöùc Hoa Quang Nhö Lai cuõng duøng ba thöøa giaùo hoùa chuùng sanh.

Xaù-lôïi-phaát ! Luùc ñöùc Phaät ra ñôøi daàu khoâng phaûi ñôøi aùc maø bôûi boån nguyeän neân noùi phaùp ba thöøa. Kieáp ñoù teân laø “Ñaïi Böûu Trang Nghieâm”. Vì sao goïi laø “Ñaïi Böûu Trang Nghieâm” ? Vì trong coõi ñoù duøng Boà-taùt laøm “Ñaïi Böûu” vaäy. Caùc Boà-taùt ñoù soá ñoâng voâ löôïng voâ bieân baát khaû tö nghò, tính keå hay thí duï ñeàu khoâng kòp ñeán ñöôïc, chaúng phaûi söùc trí hueä cuûa Phaät khoâng ai coù theå bieát ñöôïc. Khi muoán ñi thì coù boâng ñôõ chaân.

Caùc vò Boà-taùt ñoù khoâng phaûi haøng môùi phaùt taâm, ñeàu ñaõ troàng coäi ñöùc töø laâu. ÔÛ nôi voâ löôïng traêm nghìn muoân öùc ñöùc Phaät, tònh tu phaïm haïnh, haèng ñöôïc caùc Phaät ngôïi khen. Thöôøng tu trí tueä cuûa Phaät, ñuû söùc thaàn thoâng lôùn, kheùo bieát taát caû caùc phaùp moân, ngay thaät khoâng doái, chí nieäm beàn vöõng, baäc Boà-taùt nhö theá, khaép ñaày nöôùc ñoù.

Xaù-lôïi-phaát ! Ñöùc Phaät Hoa Quang thoï möôøi hai tieåu kieáp, tröø luùc coøn laøm vöông töû chöa thaønh Phaät. Nhaân daân nöôùc ñoù thoï taùm tieåu kieáp. Ñöùc Hoa Quang Nhö Lai quaù möôøi hai tieåu kieáp thoï kyù ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cho Kieân Maõn Boà-taùt maø baûo caùc Tyø-kheo: OÂng Kieân Maõn Boà-taùt naøy keá ñaây seõ thaønh Phaät hieäu laø Hoa Tuùc An Haønh Nhö Lai, ÖÙng Cuùng, Chaùnh Bieán Tri, coõi nöôùc cuûa ñöùc Phaät ñoù cuõng laïi nhö ñaây.

Xaù-lôïi-phaát ! Sau khi Phaät Hoa Quang ñoù dieät ñoä, chaùnh phaùp truï laïi trong ñôøi ba möôi hai tieåu kieáp, töôïng phaùp truï trong ñôøi cuõng ba möôi hai tieåu kieáp.

Luùc aáy, ñöùc Theá Toân muoán tuyeân laïi nghóa treân maø noùi keä raèng:

                        *Xaù-lôïi-phaát ñôøi sau

                        Thaønh ñaáng Phaät trí khaép

                        Hieäu raèng: Phaät Hoa Quang

                        Seõ ñoä voâ löôïng chuùng

                        Cuùng döôøng voâ soá Phaät

                        Ñaày ñuû haïnh Boà-taùt

                        Caùc coâng ñöùc thaäp löïc

                        Chöùng ñaëng ñaïo Voâ thöôïng

                        Quaù voâ löôïng kieáp roài

                        Kieáp teân Ñaïi Böûu Nghieâm

                        Coõi nöôùc teân Ly Caáu

                        Trong saïch khoâng veát nhô

                        Duøng löu ly laøm ñaát

                        Daây vaøng giaêng ñöôøng saù

                        Caây baûy baùu saéc ñeïp 

                        Thöôøng coù hoa cuøng traùi

                        Boà-taùt trong coõi ñoù

                        Chí nieäm thöôøng beàn vöõng

                        Thaàn thoâng, Ba-la-maät

                        Ñeàu ñaõ troïn ñaày ñuû

                        Nôi voâ soá ñöùc Phaät

                        Kheùo hoïc ñaïo Boà-taùt

                        Nhöõng ñaïi só nhö theá

                        Phaät Hoa Quang hoùa ñoä

                        Luùc Phaät laøm vöông töû

                        Rôøi nöôùc boû vinh hoa

                        Nôi thaân cuoái roát sau

                        Xuaát gia thaønh Phaät ñaïo.

                        Phaät Hoa Quang truï theá

                        Thoï möôøi hai tieåu kieáp

                        Chuùng nhaân daân nöôùc ñoù

                        Soáng laâu taùm tieåu kieáp

                        Sau khi Phaät dieät ñoä

                        Chaùnh phaùp truï ôû ñôøi

                        Ba möôi hai tieåu kieáp

                        Roäng ñoä caùc chuùng sanh

                        Chaùnh phaùp dieät heát roài

                        Töôïng phaùp cuõng baêm hai

                        Xaù-lôïi roäng truyeàn khaép

                        Trôøi, ngöôøi khaép cuùng döôøng

                        Phaät Hoa Quang choã laøm

                        Vieäc ñoù ñeàu nhö theá

                        Ñaáng Löôõng Tuùc Toân kia

                        Raát hôn khoâng ai baèng

                        Phaät töùc laø thaân oâng

                        Neân phaûi töï vui möøng.

GIAÛNG :

Phaät thoï kyù cho ngaøi Xaù-lôïi-phaát trong ñôøi vò lai, voâ löôïng voâ bieân baát khaû tö nghì kieáp, cuùng döôøng nghìn öùc Phaät, hoä trì chaùnh phaùp ñaày ñuû ñaïo haïnh cuûa Boà-taùt, seõ thaønh Phaät hieäu laø Hoa Quang Nhö Lai. Phaät thoï kyù ngaøi Xaù-lôïi-phaát voâ löôïng voâ bieân baát khaû tö nghì kieáp seõ thaønh Phaät. Thôøi gian thaønh Phaät quaù xa maø ngaøi Xaù-lôïi-phaát vui möøng cho raèng “Ñöôïc vieäc chöa töøng coù.” Neáu chuùng ta thôøi nay ñöôïc Phaät thoï kyù vôùi thôøi gian laâu xa nhö vaäy seõ thaønh Phaät, chaéc laø khoâng möøng, vì tu laâu quaù neân ngaùn. Thoï kyù khoaûng naêm möôøi naêm thaønh Phaät thì khaû dó vui möøng vaø lo tu haønh cho mau ñöôïc keát quaû. Coù phaûi chuùng ta soát saéng mong mau thaønh Phaät hôn ngaøi Xaù-lôïi-phaát khoâng ?

Nhö tröôùc ñaõ noùi Tri kieán Phaät laø caùi khoâng haïn cuoäc ôû  khoâng gian vaø thôøi gian. Vì noù laø caùi chöa töøng sanh cuõng nhö chöa töøng dieät, neân noùi bao nhieâu kieáp cuõng laø voâ nghóa. Chæ bieát mình coù Phaät taùnh vaø tin mình tu seõ thaønh Phaät laø ñuû roài. Chuùng ta vì coøn keït treân thôøi gian, chöa nhaän ra Tri kieán Phaät, chæ nhaän caùi thaân töù ñaïi laø mình, soáng khoaûng naêm saùu chuïc naêm laø cheát. Neân nghe noùi voâ löôïng voâ bieân baát khaû tö nghì kieáp, thaáy quaù xa khoâng tin mình coù theå thöïc hieän ñöôïc. Ñaâu ngôø chính Tri kieán Phaät môùi thaät laø mình. Ngaøi Xaù-lôïi-phaát ñaõ nhaän ra Tri kieán Phaät chính laø mình, bieát coù Phaät nhaân chaéc chaén Phaät quaû khoâng maát phaàn, neân daàu coù boû bao nhieâu caùi thaân töù ñaïi duyeân hôïp taïm bôï naøy cuõng khoâng ñaùng keå. Chæ caàn Phaät aán chöùng laø an loøng laø maõn nguyeän roài.

Ngaøy nay chuùng ta nghe noùi tu khoaûng moät tyû kieáp môùi thaønh Phaät thì buoàn, thaáy laâu xa quaù khoâng ñuû kieân nhaãn ñeå tu, neân xao laõng thoái chí. Ñoù laø do taâm sinh dieät nhoû heïp leä thuoäc thôøi gian, neân nghe Phaät noùi ñeán thôøi gian laâu xa khoâng theå nghó löôøng thì hoaûng sôï khoâng ñuû loøng tin. Coù nhieàu ngöôøi tu haïn ñònh trong khoaûng thôøi gian ba naêm hoaëc naêm naêm phaûi ñaït ñaïo. Thoaït nghe thì döôøng nhö ngöôøi aáy coù yù chí doõng maõnh ñaùng khen. Nhöng neáu tu ba naêm, naêm naêm khoâng ñaït ñaïo thì sao ? Thoái Boà-ñeà taâm, ñoù laø caùi beänh. Ngöôøi tu maø noân noùng mong mau thaønh ñaïo laø ngöôøi yù chí doõng maõnh hay ngöôøi tham lam löôøi nhaùc ? Ví duï ngöôøi chaân yeáu nghe noùi caûnh ñeïp nhöng ñöôøng daøi, thì ngao ngaùn khoâng muoán ñi. Vôùi ngöôøi chaân khoeû, ñöôøng daøi thì maëc ñöôøng daøi, cöù nhaém ñích maø thaúng tieán, khoâng do döï khoâng ngaïi nguøng, ñoù laø ngöôøi doõng maõnh gan daï, beàn chí.

Cuõng vaäy, chö Boà-taùt Thanh vaên trong phaùp hoäi loøng tin vaø yù chí ñaõ vöõng, tuy Phaät thoï kyù trong khoaûng thôøi gian laâu xa nhö vaäy maø caùc Ngaøi hoan hæ vui möøng, taâm khoâng chao ñoäng thoái lui. Chuùng ta ngaøy nay loøng tin khoâng vöõng, thieáu nghò löïc, tu muoán cho mau ñaït ñaïo neân deã bò gaït, rôi vaøo ñöôøng taø, reõ ngaõ naøy teõ ngaõ kia, roát cuoäc roài khoâng ñeán ñích. Ñoù laø beänh chung cuûa ña soá ngöôøi tu Phaät hieän nay. Vôùi ngöôøi tu chaân chính moät phen nghe Phaät daïy, bieát roõ tu laø ñeå giaùc ngoä thaønh Phaät, luùc naøo cuõng thaáy roõ leõ thöïc hö cuûa caùc phaùp, khoâng laàm, khoâng mong deã, khoâng mong mau, khoâng ham haøo nhoaùng haáp daãn, cöù nhö theá maø soáng cho ñeán khi hoaøn toaøn trieät ngoä laø ñeán ñích thaønh Phaät. Nhöõng caùi haøo nhoaùng haáp daãn thu huùt laø caùi quaûng caùo doái gaït ngöôøi tu. Lyù ñaïo chaân thaät thì thaäm thaâm vi dieäu, laëng leõ, khoâng noåi baät, khoâng phoâ tröông maøu meø ñeå thu huùt ngöôøi. Neáu ngöôøi tu Phaät caøng chaïy theo nhöõng caùi phoâ tröông haáp daãn laø caøng xa vôùi ñaïo.

Phaät thoï kyù ngaøi Xaù-lôïi-phaát thaønh Phaät, nöôùc teân Ly Caáu, kieáp teân Ñaïi Böûu. Coõi nöôùc ta-baø nguõ tröôïc cuûa ñöùc Phaät Thích-ca, chuùng sanh nhieàu nghieäp aùc neân Phaät môùi phöông tieän duøng Nguõ thöøa hoaëc Tam thöøa ñeå giaùo hoùa. Taïi sao coõi nöôùc Ly Caáu laø coõi nöôùc thanh tònh, Phaät cuõng duøng ba thöøa ñeå giaùo hoùa ? Ñaây laø baûn nguyeän cuûa taát caû chö Phaät möôøi phöông ñeàu duøng phöông tieän noùi ba thöøa. Sôû dó goïi kieáp teân Ñaïi Böûu Trang Nghieâm laø vì kieáp ñoù coù voâ soá Boà-taùt tu haønh thanh tònh, laø nhöõng baäc cao minh trang nghieâm coõi Phaät, chôù khoâng phaûi coõi ñoù trang nghieâm baèng chaâu baùu vaøng baïc.

Qua döõ kieän naøy, chuùng ta thaáy chuøa naøo Taêng Ni tu haønh chaân chaùnh thanh tònh thì chuøa ñoù ñöôïc ngöôøi ñôøi quí troïng. Neáu chuøa naøo Taêng Ni phaïm trai phaù giôùi, tu haønh loâi thoâi thì ngöôøi ñôøi xem thöôøng. Nhö vaäy ngöôøi ñôøi quí kính laø quí kính taâm ngöôøi cao ñeïp thanh tònh, neáu taâm ngöôøi oâ ueá baát tònh thì khoâng quí. Vaäy, chö Taêng Ni ñöøng quan nieäm raèng caát chuøa cho thaät to, thænh Phaät cho thaät lôùn, trang hoaøng cho thaät loäng laãy laø ngöôøi ñôøi quí troïng chuøa mình. Ngöôøi ñôøi quí kính laø quí kính ngöôøi tu chaân chính caàu ñaïo giaûi thoaùt, chôù khoâng phaûi troïng caûnh ñeïp. Cho neân ngöôøi tu ngoä ñaïo duø cho vò ñoù maëc aùo vaù, aên côm haåm, ôû hang ñaù hay am tranh, ngöôøi ta vaãn tìm ñeán leã baùi cuùng döôøng. Ñaïo lyù laø ôû nôi con ngöôøi, ngöôøi thanh tònh môùi ñaùng toân kính quí troïng. Nhö vaäy, ngöôøi tu ñöøng coù taâm mô moäng taïo chuøa caûnh cho ñeïp ñeå mai kia mình truï trì, maø phaûi coá gaéng noã löïc tu, chính mình tu chaân chính môùi daïy ñöôïc ngöôøi tu ñaøng hoaøng, ñoù laø trang nghieâm chuøa caûnh.

Muoán coõi Phaät mình ñöôïc trang nghieâm thì phaûi thöïc hieän ñuû hai moân phöôùc vaø tueä. Veà phaàn tueä töï mình phaûi noã löïc tu tænh ñeå ñöôïc giaùc ngoä vieân maõn, veà phaàn phöôùc thì phaûi giaùo hoùa chuùng sanh. Khi ñaõ giaùo hoaù chuùng sanh vieân maõn thì thaønh Phaät. Giaû söû ñôøi naøy chuùng ta ngoä ñaïo laø ñaõ coù trí tueä, nhöng chöa giaùo hoùa chuùng sanh laøm sao coù phöôùc ? Sôû dó Boà-taùt khi thaønh Phaät coù voâ soá ñoà ñeä Thanh vaên Boà-taùt, laø nhöõng baäc tu phaïm haïnh, tu trí tueä Phaät, coù söùc thaàn thoâng lôùn, kheùo bieát taát caû phaùp moân, taâm ngay thaät, chí beàn vöõng, laø do thôøi gian haønh Boà-taùt ñaïo giaùo hoùa chuùng sanh laâu daøi, neân môùi coù quyeán thuoäc ñoâng nhö vaäy vaø coù phöôùc troøn ñaày neân môùi ñöôïc toân xöng laø Löôõng Tuùc Toân. Ngaøy nay, chuùng ta tu muoán naêm naêm baûy naêm thaønh Phaät, trong khi chöa ñoä sanh laøm sao ñöôïc phöôùc tueä vieân maõn ? Vaäy neáu ñöôïc Phaät thoï kyù khoaûng thôøi gian laâu daøi seõ thaønh Phaät, chuùng ta coù buoàn ngaùn khoâng ? Thôøi gian tu taäp laâu daøi thì vieäc lôïi sanh cuõng nhieàu, phöôùc ñöùc theâm lôùn. Khi vieäc töï giaùc giaùc tha ñaõ vieân maõn thì môùi ñuû phöôùc vaø tueä ñeå thaønh Phaät, quyeán thuoäc môùi ñoâng nhieàu ñeå trang nghieâm coõi Phaät ñuùng nhö haïnh nguyeän. Tu chæ muoán naêm naêm, baûy naêm thaønh Phaät, laøm sao coù ñuû phöôùc hueä ñeå thaønh Phaät ? Duø muoán thaønh cuõng khoâng theå thaønh.

Ñoaïn naøy coù hai ñieåm ñaùng löu yù. Kieáp choùt cuûa ñöùc Thích-ca thaønh Phaät sanh laøm vöông töû, ôû ñaây Phaät thoï kyù cho ngaøi Xaù-lôïi-phaát kieáp choùt thaønh Phaät cuõng laøm vöông töû vaø caùc ñöùc Phaät cuõng ñeàu nhö vaäy. Taïi sao ñôøi choùt cuûa chö Phaät ñeàu sanh laøm vöông töû maø khoâng sanh trong gia ñình baàn cuøng ?  Vì khi Boà-taùt tu tôùi quaû vò Nhaát sanh boå xöù thì phöôùc ñöùc voâ löôïng voâ bieân, neân sanh laøm vöông töû maø khoâng sanh vaøo choã xaáu aùc. Hôn nöõa, vöông töû boû ngoâi ñi tu, ñeå cho moïi ngöôøi thaáy raèng Ngaøi ñang ôû trong nguõ duïc laïc sung maõn, maø gan daï töø boû nguõ duïc laïc, khieán cho moïi ngöôøi ngöôõng moä kính phuïc ñeå giaùo hoùa hoï. Vaø moät vöông töû coù ñuû quyeàn theá maø coøn töø boû, trong khi moïi ngöôøi laø nhöõng keû khoâng coù chuùt quyeàn haønh, sao khoâng gan daï xaû boû ñeå tu ?

Phaàn truøng tuïng laëp laïi yù treân neân toâi khoâng giaûng, tuy nhieân boán caâu choùt: Ñaáng Löôõng Tuùc Toân kia, raát hôn khoâng ai baèng, Phaät töùc laø thaân oâng, neân phaûi töï vui möøng. Taïi sao noùi “Phaät töùc laø thaân oâng” ? Vì ngaøi Xaù-lôïi-phaát nhaän ra Tri kieán Phaät cuûa chính mình, neân Ngaøi tin chaéc seõ thaønh Phaät, vaø Ngaøi cuõng ñöôïc Phaät thoï kyù thaønh Phaät. Bôûi ngay nôi thaân naêm uaån phaøm phu naøy coù saün Phaät nhaân neân noùi Phaät töùc laø thaân naøy. Trong Chöùng Ñaïo Ca cuûa thieàn sö Vónh Gia Huyeàn Giaùc, ñoaïn môû ñaàu coù caâu “Huyeãn hoùa khoâng thaân töùc Phaùp thaân” nghóa laø ngay nôi thaân naêm uaån duyeân hôïp huyeãn hoùa naøy töùc laø Phaùp thaân; Phaùp thaân khoâng rôøi thaân naêm uaån naøy maø coù. Ngay thaân naêm uaån cuûa moãi ngöôøi ai cuõng coù saün Phaùp thaân, nhöng vì khoâng daùm nhaän neân töï thaáy mình laø keû phaøm phu voâ phaàn, neáu ñuû loøng tin daùm nhaän thì thaáy mình coù phaàn, seõ thaønh Phaät. Vaäy khoâng caàn tìm kieám Phaät ôû ñaâu xa, chæ kheùo nhaän Phaùp thaân chaân thaät ngay nôi thaân naêm uaån huyeãn hoùa naøy, vaø haèng soáng vôùi Phaùp thaân chaân thaät thì ñöôïc an vui töï taïi. Neân noùi: Phaät töùc laø thaân oâng, neân phaûi töï vui möøng.

8. CHAÙNH VAÊN :

*Baáy giôø boán boä chuùng: Tyø-kheo, Tyø-kheo ni, caän söï nam, caän söï nöõ vaø caû ñaïi chuùng: trôøi, roàng, daï-xoa, caøn-thaùt-baø, a-tu-la, ca-laàu-la, khaån-na-la, ma-haàu-la-daø v.v... thaáy Xaù-lôïi-phaát ôû tröôùc Phaät laõnh laáy lôøi döï ghi seõ thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, loøng raát vui möøng hôùn hôû voâ löôïng. Moãi ngöôøi ñeàu coåi y treân cuûa mình ñang ñaép ñeå cuùng döôøng Phaät. Thích-ñeà hoaøn-nhaân cuøng Phaïm Thieân vöông v.v... vaø voâ soá thieân töû cuõng ñem y ñeïp cuûa trôøi, hoa trôøi maïn-ñaø-la, ma-ha maïn-ñaø-la v.v... cuùng döôøng nôi Phaät. Y trôøi tung leân lieàn truï giöõa hö khoâng maø töï xoay chuyeån. Caùc kyõ nhaïc trôøi traêm nghìn muoân thöù ôû giöõa hö khoâng ñoàng thôøi ñeàu troãi. Röôùi caùc thöù hoa trôøi maø noùi lôøi raèng: “Ñöùc Phaät xöa ôû thaønh Ba-la-naïi, ban ñaàu chuyeån phaùp luaân, ñeán nay môùi laïi chuyeån phaùp luaân raát lôùn Voâ thöôïng”.

Luùc ñoù caùc thieân töû muoán tuyeân laïi nghóa treân maø noùi keä raèng:

                        *Xöa ôû thaønh Ba-naïi

                        Chuyeån phaùp luaân boán ñeá

                        Phaân bieät noùi caùc phaùp

                        Sanh dieät cuûa naêm nhoùm

                        Nay laïi chuyeån phaùp luaân

                        Raát lôùn dieäu Voâ thöôïng

                        Phaùp ñoù raát saâu maàu

                        Ít coù ngöôøi tin ñöôïc.

                        Chuùng ta töø xöa laïi

                        Thöôøng nghe Theá Toân noùi

                        Chöa töøng nghe thöôïng phaùp

                        Thaâm dieäu nhö theá naøy.

                        Theá Toân noùi phaùp ñoù

                        Chuùng ta ñeàu tuøy hæ

                        Ñaïi trí Xaù-lôïi-phaát

                        Nay ñöôïc laõnh Phaät kyù

                        Chuùng ta cuõng nhö vaäy

                        Quyeát seõ ñaëng thaønh Phaät

                        Trong taát caû theá gian

                        Raát toân khoâng coøn treân

                        Phaät ñaïo chaúng theå baøn

                        Phöông tieän tuøy nghi noùi

                        Ta bao nhieâu nghieäp phöôùc

                        Ñôøi nay hoaëc quaù khöù

                        Vaø coâng ñöùc thaáy Phaät

                        Troïn hoài höôùng Phaät ñaïo.

GIAÛNG :

Laàn ñaàu ñöùc Phaät noùi phaùp Töù ñeá ôû vöôøn Loäc Uyeån, ñeå phaù ngaõ chaáp cho naêm anh em oâng Kieàu- traàn-nhö khieán chöùng Nieát-baøn Thanh vaên. Nay ñöùc Phaät noùi phaùp voâ thöôïng vi dieäu khoù tin khoù hieåu, maø ngaøi Xaù-lôïi-phaát coù khaû naêng tin nhaän vaø ñöôïc Phaät thoï kyù, cho neân taát caû thính chuùng trong phaùp hoäi ñeàu vui möøng tuøy hæ. Theo caùc kinh A-haøm thì ngaøi Xaù-lôïi-phaát laø ñeä töû lôùn cuûa Phaät, laø ngöôøi ñöôïc thôøi trí, töùc laø trí tueä öùng ñoái kòp thôøi, hoûi laø ñaùp khoâng caàn suy nghó, khieán cho ngöôøi nghe tieáp nhaän deã daøng, neân ñöôïc khen ngôïi laø ngöôøi trí tueä baäc nhaát, laø haøng thöôïng caên. Khi nghe Phaät noùi phaùp toái thöôïng vi dieäu thì Ngaøi ngoä tröôùc. Caû hoäi chuùng ñeàu hôùn hôû vui möøng cuùng döôøng y, cuùng döôøng hoa leân ñöùc Phaät. Ñoù laø taâm tuøy hæ cuûa ngöôøi xöa vì ñaïo. Coøn phaàn ñoâng chuùng ta ngaøy nay thaáy coù ngöôøi hôn mình thìø khoâng vui, khôûi leân nhöõng nieäm tî hieàm, neân tu khoâng tieán laø ôû choã ñoù. Phaàn truøng tuïng laëp laïi yù treân khoâng coù gì khaùc neân khoûi giaûng.

9. CHAÙNH VAÊN :

*Baáy giôø, Xaù-lôïi-phaát baïch raèng: “Theá Toân ! Con nay khoâng coøn nghi hoái, töï mình ôû tröôùc Phaät ñaëng thoï kyù thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Caùc vò taâm töï taïi moät nghìn hai traêm ñaây, luùc xöa ôû baäc höõu hoïc, Phaät thöôøng daïy raèng: Phaùp cuûa ta hay lìa sanh, giaø, beänh, cheát, roát raùo Nieát-baøn. Caùc vò höõu hoïc, voâ hoïc ñaây cuõng ñeàu ñaõ töï rôøi chaáp ngaõ cuøng chaáp coù, chaáp khoâng v.v... noùi laø ñaëng Nieát-baøn, maø nay ôû tröôùc ñöùc Theá Toân nghe choã chöa töøng nghe, ñeàu sa vaøo nghi laàm. Hay thay Theá Toân ! Xin Phaät vì boán chuùng noùi nhaân duyeân ñoù, khieán lìa loøng nghi hoái.”

GIAÛNG :

Ngaøi Xaù-lôïi-phaát thaáy chæ coù Ngaøi vaø Boà-taùt Kieân Maõn ñöôïc thoï kyù, soá ngöôøi coøn laïi chöa ñöôïc thoï kyù. Vôùi taâm löôïng cuûa ñaøn anh, Ngaøi ñöôïc lôïi ích theá naøo thì cuõng muoán cho huynh ñeä ñöôïc lôïi ích nhö theá aáy, neân Ngaøi baïch vôùi Phaät raèng nay con khoâng coøn nghi hoái, ñöôïc Phaät thoï kyù. Coøn 1250 vò Tyø-kheo thuoäc haøng höõu hoïc vaø voâ hoïc ôû trong chuùng, thöôøng theo Phaät nghe phaùp Töù ñeá tu chöùng Nieát-baøn, nghe Theá Toân noùi veà Tri kieán Phaät, caùc Tyø-kheo aáy nghi ngôø khoâng bieát mình coù kham laøm Phaät khoâng ? Ngaøi Xaù-lôïi-phaát muoán ñöùc Phaät vì 1250 Tyø-kheo aáy maø giaûi thích roõ hôn, neân Ngaøi vöøa taùn thaùn coâng ñöùc nhöõng vò aáy vöøa caàu xin ñöùc Phaät thöông xoùt maø noùi phaùp cho hoï heát nghi laàm, ñeàu ñöôïc thoï kyù nhö Ngaøi. Ñoù laø taâm haïnh cuûa Boà-taùt. Coøn taâm löôïng phaøm phu thì khaùc, chæ muoán mình hôn ngöôøi chôù khoâng muoán ngöôøi baèng mình, vì coù ngöôøi baèng mình thì mình maát giaù trò. Ñoù laø taâm beänh cuûa chuùng ta hieän nay.

10. CHAÙNH VAÊN :

*Khi aáy, Phaät baûo ngaøi Xaù-lôïi-phaát: “Ta tröôùc ñaâu khoâng noùi raèng: Caùc Phaät Theá Toân duøng caùc moùn nhaân duyeân lôøi leõ thí duï phöông tieän maø noùi phaùp ñeàu laø ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ö ? Caùc ñieàu noùi ñoù ñeàu vì daïy haøng Boà-taùt vaäy. Nhöng Xaù-lôïi-phaát ! Nay ta seõ duøng moät thí duï ñeå chæ roõ laïi nghóa ñoù, nhöõng ngöôøi coù trí do thí duï maø ñaëng hieåu”.

GIAÛNG :

Tôùi ñaây, ñöùc Phaät baét ñaàu chæ cho moïi ngöôøi bieát raèng ñoaïn tröôùc chö Phaät duøng phöông tieän naøy phöông tieän noï ñeå giaùo hoùa chuùng sanh, nhöng cuoái cuøng chæ ñöa hoï ñeán quaû vò Phaät. Baây giôø muoán roõ thì nghe Phaät thí duï:

11. CHAÙNH VAÊN :

*Xaù-lôïi-phaát ! Nhö trong quoác, aáp, tuï laïc coù vò Ñaïi tröôûng giaû tuoåi ñaõ giaø suy, cuûa giaøu voâ löôïng, coù nhieàu nhaø ruoäng vaø caùc toâi tôù. Nhaø oâng roäng lôùn maø chæ coù moät cöûa ñeå ra vaøo, ngöôøi ôû trong ñoù raát ñoâng: hoaëc moät traêm, hai traêm, cho ñeán naêm traêm ngöôøi, laàu gaùc ñaõ muïc, vaùch pheân suïp ñoå, chön coät hö naùt, trính xuyeân xieâu ngaõ, boán phía ñoàng moät luùc, löûa boãng noåi leân ñoát chaùy nhaø cöûa.

Caùc ngöôøi con cuûa Tröôûng giaû hoaëc möôøi ngöôøi, hoaëc hai möôi ngöôøi, hoaëc ñeán ba möôi ngöôøi ôû trong nhaø ñoù.

*Tröôûng giaû thaáy löûa töø boán phía nhaø chaùy leân, lieàn raát sôï seät maø nghó raèng: Ta daàu coù theå ôû nôi cöûa cuûa nhaø chaùy naøy ra ngoaøi raát an oån, song caùc con ôû trong nhaø löûa öa vui chôi giôõn, khoâng hay bieát, khoâng sôï seät, löûa ñeán ñoát thaân raát ñau khoå laém, maø loøng chaúng nhaøm lo, khoâng coù yù caàu ra khoûi.

Xaù-lôïi-phaát ! OÂng Tröôûng giaû ñoù laïi nghó: Thaân vaø tay cuûa ta coù söùc maïnh, neân duøng vaït aùo hoaëc duøng gheá v.v... töø trong nhaø maø ra ngoaøi. OÂng laïi nghó: Nhaø naøy chæ coù moät caùi cöûa maø laïi heïp nhoû, caùc con thô beù chöa hieåu, meâ ñaém chôi giôõn hoaëc vaáp ngaõ bò löûa ñoát chaùy, ta neân vì chuùng noù maø noùi nhöõng vieäc ñaùng sôï.

Nhaø naøy ñaõ bò chaùy phaûi lieàn mau ra, chôù ñeå bò löûa ñoát haïi. Nghó nhö theá roài theo choã ñaõ nghó ñoù maø baûo caùc con: “Caùc con mau ra !” Cha daàu thöông xoùt kheùo noùi ñeå duï doã, maø caùc ngöôøi con öa vui chôi chaúng khöùng tin chòu, chaúng sôï seät, troïn khoâng coù loøng muoán ra, laïi cuõng chaúng hieåu gì laø löûa ? Gì laø nhaø ? Theá naøo laø haïi ? Chæ cöù Ñoâng Taây chaïy giôõn nhìn cha maø thoâi.

GIAÛNG :

Ñaây laø caùi côù ñaàu tieân cuûa baäc ñaïi trí, ñöùc Phaät ñöa ví duï oâng Tröôûng giaû tuoåi giaø, giaøu coù, nhieàu ruoäng vöôøn toâi tôù, nhaø roäng lôùn chæ coù moät cöûa ñeå ra vaøo, coät keøo trính xuyeân hö muïc, vaùch pheân xieâu veïo, con trong nhaø coù haøng maáy chuïc ngöôøi ñang noâ ñuøa chôi giôõn, boãng löûa boác chaùy boán phía nhaø.

Thaáy löûa boác chaùy, oâng Tröôûng giaû lo ngaïi vaø nghó raèng oâng tuy ôû trong nhaø löûa, neáu muoán ra thì ra moät caùch deã daøng, coøn ñaùm con cuûa oâng cöù maûi mieát chôi giôõn, khoâng heà hay bieát, khoâng heà sôï löûa ñoát chaùy thaân mình, cuõng khoâng coù yù muoán ra khoûi nhaø löûa. OÂng Tröôûng giaû baûo caùc con mau ra khoûi nhaø löûa, theá maø caùc ngöôøi con khoâng nghe nhìn oâng roài cöù chaïy giôõn.

Nhaø löûa laø chæ cho coõi Duïc, coõi Saéc vaø coõi Voâ saéc ñang bò löûa voâ thöôøng, löûa tham, saân, si thieâu ñoát, maø chuùng sanh ôû trong ba coõi naøy khoâng hay bieát, khoâng coù yù muoán ra. Chuùng ta soáng trong coõi ñôøi naøy, moät ngaøy troâi qua laø moät ngaøy bò löûa voâ thöôøng thieâu ñoát moøn moät phaàn thaân theå, moät thaùng troâi qua laø moät thaùng bò löûa voâ thöôøng thieâu ñoát thaân mình, moät naêm troâi qua laø moät naêm bò löûa voâ thöôøng thieâu hoaïi hình haøi. Roài 60 naêm, 70 naêm, 80 naêm toaøn thaân con ngöôøi bò thieâu ruïi, hoaøn toaøn suïp ñoå. Löûa voâ thöôøng thieâu ñoát, laøm hö hoaïi ngöôøi vaät töøng giaây phuùt, töøng ngaøy giôø, töøng naêm thaùng maø chuùng ta khoâng hay khoâng bieát ! Xöa oâng Truï trì Thieän Phaùt ôû Phöôùc Hoøa coù voùc daùng traùng kieän, töôi treû, khi tôùi Hueä Nghieâm cuõng coøn khoûe maïnh, roài tôùi Chaân Khoâng söùc cuõng coøn kha khaù, baây giôø ôû Thöôøng Chieáu thì ñaõ giaø nua yeáu ñuoái. Ñoù laø moät baèng chöùng cuï theå, löûa voâ thöôøng aâm thaàm thieâu ñoát taát caû ngöôøi vaät khoâng ngöøng nghæ.

Chuùng ta xeùt kyõ roài thöông mình thöông ngöôøi, duø cho ngöôøi coù nhieàu tieàn cuûa, nhaø laàu, xe hôi, quyeàn theá danh voïng cuõng khoâng thoaùt ñöôïc caùi naïn löûa voâ thöôøng thieâu ñoát. Vaäy maø con ngöôøi cöù maûi ñuoåi theo danh lôïi quyeàn theá vaø mong cho ngaøy thaùng qua mau, troâng chôø xuaân ñeán ñeå thöïc hieän nhöõng moäng mô öôùc muoán cuûa mình cho toát. Ñaâu ngôø raèng mong ngaøy thaùng qua mau, laø mong löûa voâ thöôøng sôùm thieâu ruïi hình haøi naøy ! Taâm ngöôøi quaù maâu thuaãn, luoân luoân sôï cheát, khoâng muoán cheát sôùm, maø mong ngaøy thaùng qua mau, thaät laø meâ laàm ñieân ñaûo ñaùng thöông. Neân Phaät thuyeát giaùo cho bieát thaân laø voâ thöôøng, caùc phaùp laø hö doái, tuy coù nghe nhöng vaãn coøn meâ say nguõ duïc, chöa coù yù muoán ra khoûi. Cuõng gioáng nhö nhöõng ñöùa con oâng Tröôûng giaû, tuy nghe cha noùi nhaø chaùy saép suïp ñoå, nguy hieåm tôùi roài, maø vaãn cöù maûi meâ chôi giôõn, khoâng chòu chaïy ra, khoâng nghe lôøi cha khuyeân baûo. Ñoù laø nhöõng ñöùa con ngu si baát hieáu. Vaäy maø ñeâm naøo chuùng ta cuõng laïy Phaät caàu nguyeän: Con kính tin Tam baûo, hoïc tu theo giaùo phaùp Phaät ñeå ñöôïc giaûi thoaùt sanh töû. Vaø nhöõng buoåi saùm hoái quì thöa coù veû thoáng thieát laém, nhöng roài thì chöùng naøo taät naáy khoâng chòu söûa ñoåi.

Ñôøi soáng cuûa ngöôøi tu laø ñôøi soáng cao thöôïng, yù thöùc ñöôïc lyù voâ thöôøng, bieát roõ löûa voâ thöôøng ñang aâm æ ñoát chaùy thaân mình, mong muoán thoaùt ra khoûi nhaø löûa neân môùi ñi tu. Theá maø khi ñi tu roài laïi queân, cuõng tìm caùch naøy caùch noï ñeå giaûi trí cho vui, gieát cheát thì giôø voâ ích. Ñeå thôøi giôø vaø coâng söùc vaøo vieäc tu hoïc thì thaáy nhö laøm moät vieäc khoù nhoïc cöïc khoå. Thí duï toái vaø khuya toâi taêng giôø tuïng kinh vaø ngoài thieàn thì quí vò ngaùn, than khoâng kham noåi. Coøn neáu ñeå cho quí vò vui chôi vaên ngheä tôùi khuya thì khoâng ai than thôû, laïi coøn laáy laøm thích thuù. Vaäy vaên ngheä coù cöùu quí vò thoaùt khoûi löûa voâ thöôøng thieâu ñoát khoâng ? Hay chæ laø nhöõng troø chôi giaûi trí cho vui, qua roài thì maát ? Vieäc tu laø vieäc caáp thieát ñeå giaûi khoå thì laïi lô laø !

Vì bieát chö Taêng Ni coù chí nguyeän xuaát gia caàu giaûi thoaùt sanh töû, töùc laø caàu ra khoûi nhaø löûa, cho neân toâi khuyeán khích thuùc ñaåy cho quí vò noã löïc tu haønh. Khuyeán khích thuùc ñaåy laø caùi duyeân toát ñöa quí vò ra khoûi sanh töû luaân hoài, maø quí vò khoâng bieát ñoùn nhaän, laïi coù yù traùnh neù. Coù ngöôøi noùi ôû ñaây vöøa laøm vieäc, vöøa hoïc, vöøa tu cöïc quaù, ñeå ñi choã khaùc tu cho khoûe. Tu laø tu cho quí vò chôù ñaâu phaûi tu cho toâi, quí vò tu moät ngaøy laø quí vò ñöôïc lôïi ích moät ngaøy, toâi coù ñöôïc lôïi ích gì ñaâu ? Chuùng ta meâ muoäi taäp khí saâu daøy, tuy coù tænh giaùc phaùt nguyeän xuaát gia, tuy xuaát gia nhöng laâu roài queân, trôû laïi  thoùi  cuõ  laø ngu si cuûa thuôû xöa, cuõng ham chôi, chaïy theo nhöõng thuù vui cuûa theá tuïc, chôù khoâng chòu lo tu haønh ñeå giaûi thoaùt sanh töû . Neáu laø ngöôøi trí khi ñaõ xuaát gia roài thì trong loøng ñau ñaùu, nghó phaûi laøm sao thoaùt khoûi caùi nhaø löûa naøy, chôù khoâng ngoài yeân chôø cho löûa chaùy tôùi thieâu ruïi caû nhaø, caû thaân. Khi naøo ra khoûi nhaø löûa roài môùi an oån vui chôi. Ngaøy naøo coøn trong nhaø löûa laø ngaøy ñoù phaûi tænh giaùc, bieát sôï caùi hieåm nguy cuûa löûa voâ thöôøng thieâu ñoát maø coá gaéng thoaùt ra.

12. CHAÙNH VAÊN :

*Baáy giôø Tröôûng giaû lieàn nghó, nhaø naøy ñaõ bò löûa lôùn ñoát chaùy, ta cuøng caùc con neáu khoâng lieàn ra chaéc seõ bò chaùy, ta nay neân baøy chöôùc phöông tieän khieán cho caùc con ñöôïc khoûi naïn naøy.

Cha bieát caùc con ñeàu vaãn coù loøng thích caùc ñoà chôi traân baùu laï luøng, neáu coù chaéc chuùng noù öa ñaém, maø baûo caùc con raèng: “Ñaây naøy laø nhöõng moùn ít coù, khoù ñaëng maø caùc con coù theå vui chôi, neáu caùc con khoâng ra laáy sau chaéc buoàn aên naên. Caùc thöù xe deâ, xe höôu, xe traâu nhö theá, nay ôû ngoaøi cöûa coù theå duøng daïo chôi, caùc con ôû nôi nhaø löûa, neân mau ra ñaây, tuøy yù caùc con muoán, cha ñeàu seõ cho caùc con.”

Luùc baáy giôø, caùc ngöôøi con nghe cha noùi ñoà chôi baùu ñeïp vöøa yù mình, neân loøng moãi ngöôøi ñeàu maïnh meõ xoâ ñaåy laãn nhau, cuøng ñua nhau ruoåi chaïy, tranh ra khoûi nhaø löûa. Khi ñoù Tröôûng giaû thaáy caùc con ñaëng an oån ra khoûi nhaø löûa, ñeàu ôû trong ngaõ tö ñöôøng ngoài nôi ñaát troáng khoâng coøn bò chöôùng ngaïi, taâm oâng thô thôùi vui möøng hôùn hôû.         

Baáy giôø caùc ngöôøi con ñeàu thöa vôùi cha raèng: “Cha luùc naõy höùa cho nhöõng ñoà chôi toát ñeïp, naøo xe deâ, xe höôu, xe traâu xin lieàn ban cho.”

GIAÛNG :

Nghieäm laïi môùi thaáy caùi si meâ cuûa chuùng ta quaù laém, ñang bò nguy hieåm buûa vaây, ñaùng sôï maø khoâng sôï, laïi cöù maûi mieát tham meâ, Phaät keâu ra maø khoâng ra. Thaät ñaùng thöông ! Cho neân Ngaøi môùi tìm caùch daãn duï.

Tröôûng giaû bieát caùc con ham chôi, öa thích ñoà quí ñeïp, neân baûo: “Caùc con mau ra khoûi nhaø löûa, cha seõ cho ñoà chôi quí toát nhö xe deâ, xe höôu, xe traâu, ôû ngoaøi cöûa seõ tuøy yù daïo chôi, haõy ra mau !” Caùc ngöôøi con nghe coù ñoà chôi toát quí sanh loøng ham thích, ñua nhau chaïy ra.

Taát caû chuùng ta ñeàu meâ laàm neân Phaät noùi thaúng leõ thaät, chuùng ta khoâng kham tin nhaän neân Ngaøi phaûi duøng phöông tieän duï doã môùi chòu nghe. Caùi maø ñem ra duï doã thì khoâng thaät, nhöng ñöùc Phaät laïi noùi. Tuy laø caùi duï doã khoâng thaät maø vaãn hôn. Khi chuùng sanh tu ñeå ra khoûi nhaø löûa tam giôùi, chæ nghó seõ ñöôïc quaû Thanh vaên, Duyeân giaùc, Boà-taùt. Nhöng khi ra khoûi nhaø löûa roài thì ñöôïc Phaät chæ cho Phaät thöøa bình ñaúng, quaù söùc töôûng töôïng, quaù ñieàu mong öôùc cuûa chuùng sanh.

Tôùi ñaây, chuùng ta môùi thaáy loøng töø bi cuûa ñöùc Phaät voâ löôïng voâ bieân, Ngaøi duøng ñuû moïi phöông tieän daãn duï, theá maø chuùng ta coù ngöôøi nghe coù ngöôøi khoâng nghe, cöù quanh quaån trong caûnh nguy hieåm khoå ñau khoâng chòu ra. Thaäm chí Ngaøi phaûi khai thaùc taâm lyù ñeå daãn duï: Raùng nieäm Phaät chöøng möôøi caâu, neáu ñöôïc nhaát taâm baát loaïn thì ñöôïc Phaät A-di-ñaø vaø Thaùnh chuùng ñoùn veà Cöïc laïc, ôû ñoù khoâng coù khoå, cöïc kyø vui söôùng, muoán gì ñöôïc naáy. Ngaøi bieát chuùng sanh ñang ham meâ nguõ duïc laïc ôû theá gian: Ham tieàn cuûa, vaøng baïc chaâu baùu, Phaät noùi ôû coõi Cöïc laïc ñaát caùt thì baèng vaøng, coù lan can, löôùi, caây, ao baèng baûy baùu, laàu caùc laøm baèng pha leâ, xa cöø, xích chaâu, maõ naõo. Chuùng sanh tham öa muøi thôm, saéc ñeïp, tieáng hay thì Phaät noùi coõi Cöïc laïc coù hoa sen lôùn, coù aùnh saùng ñuû maøu, muøi thôm vi dieäu, coù nhaïc trôøi, chim baùu ngaøy ñeâm ca haùt vôùi aâm thanh tuyeät dieäu. Thích aên ngon Phaät noùi ôû Cöïc laïc muoán aên lieàn coù aên... toaøn laø nhöõng caùi ñuùng vôùi sôû thích cuûa chuùng sanh. Nhö vaäy cho thaáy ñöùc Phaät töø bi ñaùo ñeå vaø raát kheùo duøng phöông tieän trò beänh ñam meâ duïc laïc cuûa chuùng sanh ôû coõi naøy. Phaät noùi thaúng chuùng sanh khoâng nghe, khoâng tin, neân phaûi daãn duï, duï baèng caùch naøy khoâng ñöôïc thì duï baèng caùch khaùc. Thaáy taâm löôïng cuûa Phaät, chuùng ta vöøa toân kính Phaät, maø cuõng vöøa töùc cöôøi cho mình laø ñöùa beù bò duï doã !

13. CHAÙNH VAÊN :

*Xe lôùn, xe ñoù cao roäng chöng doïn baèng caùc moùn baùu, lan can bao quanh, boán phía treo linh, laïi duøng maøn loïng giaêng che ôû treân, cuõng duøng ñoà baùu ñeïp toát laï maø trau gioài ñoù, daây baèng baùu keát thaét caùc daûi hoa ruû xuoáng, neäm chieáu meàm maïi traûi choàng, goái ñoû ñeå treân, duøng traâu traéng keùo, saéc da maäp saïch, thaân hình maäp ñeïp, coù söùc raát maïnh, böôùc ñi ngay baèng mau leï nhö gioù, laïi coù ñoâng toâi tôù ñeå haàu haï ñoù.

Vì côù sao ? Vì oâng Tröôûng giaû ñoù cuûa giaøu voâ löôïng, caùc thöù kho taøng thaûy ñeàu ñaày ngaäp, oâng nghó raèng: “Cuûa caûi cuûa ta nhieàu voâ cöïc, khoâng neân duøng xe nhoû xaáu keùm maø cho caùc con, nay nhöõng treû thô naøy ñeàu laø con cuûa ta, ñoàng yeâu khoâng thieân leäch, ta coù xe baèng baûy baùu nhö theá soá nhieàu voâ löôïng neân laáy loøng bình ñaúng maø ñeàu cho chuùng noù, chaúng neân sai khaùc.

Vì sao ? Daàu ñem xe cuûa ta ñoù khaép cho caû ngöôøi moät nöôùc haõy coøn khoâng thieáu huoáng gì caùc con”. Luùc aáy, caùc ngöôøi con ñeàu ngoài xe lôùn ñaëng ñieàu chöa töøng coù, khoâng phaûi choã tröôùc kia mình troâng.

GIAÛNG :

OÂng Tröôûng giaû duï nhöõng ngöôøi con ra khoûi nhaø löûa seõ cho ba xe, nhôø vaäy maø chuùng ñua nhau chaïy ra khoûi nhaø löûa. Khi chuùng ra roài oâng Tröôûng giaû khoâng cho ba xe, maø chæ cho xe traâu traéng lôùn baäc nhaát, trang trí baèng nhöõng vaät quí giaù. Sôû dó oâng cho nhö vaäy laø vì taâm oâng bình ñaúng khoâng muoán coù söï sai bieät giöõa caùc con. Vaû laïi oâng laø ngöôøi giaøu coù cuûa caûi voâ löôïng, giaû söû cho xe toát ñoù khaép ngöôøi trong thieân haï cuõng khoâng thieáu. Vaäy, xe traâu traéng ñoù laø duï cho Tri kieán Phaät coù saün nôi moãi ngöôøi; neáu bieát quay laïi vôùi chính mình, khoâng ñuoåi theo traàn caûnh thì Tri kieán Phaät hieän tieàn, luùc baáy giôø an vui, töï do, töï taïi, voâ ngaïi.

Qua thí duï naøy, chuùng ta thaáy caùi ñaëc bieät cuûa ñaïo Phaät laø neâu leân nhöõng caûnh voâ thöôøng, khoå naõo, baát nhö yù thöôøng xuyeân chi phoái con ngöôøi. Sau khi chæ cho thaáy nhöõng khoå ñau roài daïy phaûi tu ñeå thoaùt khoûi caûnh khoå ñoù, thì seõ ñöôïc an vui töï taïi voâ ngaïi. Môùi thoaït nhìn thaáy ñaïo Phaät nhö bi quan, nhöng neáu bieát nhìn vaø bieát soáng ñuùng leõ thaät thì ñaïo Phaät raát laïc quan vaø tích cöïc.

14. CHAÙNH VAÊN :

*Xaù-lôïi-phaát ! YÙ cuûa oâng nghó sao ? OÂng Tröôûng giaû ñoù ñoàng ñem xe traân baùu lôùn cho caùc ngöôøi con, coù loãi hö voïng chaêng ? Xaù-lôïi-phaát thöa: “Thöa Theá Toân ! Khoâng, oâng Tröôûng giaû ñoù chæ laøm cho caùc ngöôøi con ñaëng khoûi naïn löûa, toaøn thaân maïng chuùng noù chaúng phaûi laø hö voïng. Vì sao ? Neáu ñöôïc toaøn thaân maïng beøn ñaõ ñöôïc ñoà chôi toát ñeïp, huoáng nöõa laø duøng phöông tieän cöùu vôùt ra khoûi nhaø löûa.

Theá Toân ! Daàu oâng Tröôûng giaû ñoù nhaãn ñeán chaúng cho moät thöù xe raát nhoû coøn chaúng phaûi hö voïng. Vì sao ? Vì oâng Tröôûng giaû ñoù tröôùc coù yù nghó nhö vaày: Ta duøng chöôùc phöông tieän cho caùc con ñöôïc ra khoûi, vì nhaân duyeân ñoù neân khoâng hö voïng vaäy. Huoáng gì oâng Tröôûng giaû töï bieát mình cuûa giaøu voâ löôïng muoán lôïi ích cho caùc con maø ñoàng cho xe lôùn.”

GIAÛNG :

Ñöùc Phaät hoûi ngaøi Xaù-lôïi-phaát: OÂng Tröôûng giaû höùa cho ba xe, baáy giôø caùc con ra khoûi nhaø löûa, oâng chæ cho coù moät xe traâu traéng, nhö vaäy oâng coù loãi doái gaït khoâng ? Ngaøi Xaù-lôïi-phaát traû lôøi khoâng. Vì oâng Tröôûng giaû muoán cho caùc con khoûi bò löûa thieâu ñoát thaân maïng, neân duøng phöông tieän daãn duï cho ra khoûi nhaø löûa ñeå thoaùt khoûi naïn khoå. Chaúng nhöõng khoâng cho xe nhoû maø laïi cho xe lôùn laø ñieàu quaù toát, quaù söùc töôûng töôïng cuûa caùc con, khieán chuùng ñöôïc ñieàu chöa töøng coù, lôïi ích vui söôùng khoân löôøng. Cuõng vaäy, Phaät thuyeát phaùp laëp ba thöøa: Thanh vaên, Duyeân giaùc, Boà-taùt roõ raøng. Tôùi ñaây Phaät noùi ba thöøa ñoù khoâng thaät, chæ coù Phaät thöøa môùi laø cöùu kính. Nhö vaäy laø sao ? Ñieàu naøy chuùng ta phaûi hieåu cho thaät kyõ. Ñöùc Phaät vôùi taâm bình ñaúng thöông chuùng sanh nhö nhau, khoâng muoán coù söï sai bieät giöõa ngöôøi naøy vôùi ngöôøi khaùc. Sôû dó tröôùc Phaät laëp ba thöøa laø vì caên cô chuùng sanh coøn thaáp, neân Phaät tuøy theo ñoù maø phöông tieän höôùng daãn töø töø. Nay chuùng ñaõ ñuû khaû naêng tin nhaän neân Phaät chæ thaúng Phaät thöøa roát raùo, ñeå taát caû ñeàu ñöôïc lôïi ích nhö nhau.

15. CHAÙNH VAÊN :

*Phaät baûo ngaøi Xaù-lôïi-phaát: “Hay thay ! Hay thay ! Nhö lôøi oâng noùi, Xaù-lôïi-phaát ! Nhö Lai cuõng laïi nhö theá, Phaät laø cha cuûa taát caû theá gian, ôû nôi caùc söï sôï haõi suy naõo lo buoàn voâ minh che toái heát haún khoâng coøn thöøa, maø troïn thaønh töïu voâ löôïng Tri kieán, Trí löïc, Voâ sôû uùy, coù söùc ñaïi thaàn thoâng cuøng söùc trí hueä ñaày ñuû caùc moùn phöông tieän, trí hueä Ba-la-maät, ñaïi töø ñaïi bi thöôøng khoâng heà löôøi moûi. Haèng vì caàu vieäc laønh lôïi cho taát caû muoân loaïi maø sanh vaøo nhaø löûa tam giôùi cuõ muïc naøy, ñeå ñoä chuùng sanh ra khoûi naïn löûa: Sanh, giaø, beänh, cheát, lo buoàn khoå naõo, ngu si toái taêm, ba ñoäc; daïy baûo cho chuùng sanh ñaëng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

*Ta thaáy caùc chuùng sanh bò nhöõng söï sanh, giaø, beänh, cheát, lo buoàn, khoå naõo noù ñoát chaùy, cuõng vì naêm moùn duïc taøi lôïi maø bò caùc ñieàu thoáng khoå. Laïi vì tham meâ ñeo ñuoåi tìm caàu neân hieän ñôøi thoï caùc ñieàu khoå, ñôøi sau thoï khoå ñòa nguïc, suùc sanh, ngaï quæ. Neáu sanh leân trôøi vaø ôû trong loaøi ngöôøi thôøi ngheøo cuøng khoán khoå, bò khoå veà ngöôøi yeâu thöôøng xa lìa, keû oaùn gheùt laïi gaëp gôõ. Caùc moùn khoå nhö theá maø chuùng sanh chìm trong ñoù vui veû daïo chôi, chaúng hay chaúng bieát, chaúng kinh chaúng sôï, cuõng chaúng sanh loøng nhaøm, khoâng caàu giaûi thoaùt; ôû trong nhaø löûa tam giôùi naøy Ñoâng Taây raûo chaïy, daàu bò khoå nhieàu vaãn chaúng laáy laøm lo.”

GIAÛNG :

Ñöùc Phaät laø baäc trí tueä vieân maõn, coù ñuû trí löïc, voâ sôû uùy, thaàn thoâng, ba-la-maät, vì thöông taát caû chuùng sanh coøn ñang meâ ñaém nguõ duïc trong nhaø löûa tam giôùi, neân Ngaøi môùi nguyeän sinh vaøo trong nhaø löûa naøy ñeå ñoä taát caû ra khoûi nhaø löûa. Löûa ñoù laø löûa: sanh, giaø, beänh, cheát, tham, saân, si, lo, buoàn. Löûa sanh, giaø, beänh, cheát aâm æ thieâu ñoát con ngöôøi töø luùc toùc xanh cho tôùi baïc ñaàu khoâng luùc naøo döøng nghæ. Coøn löûa tham taøi, tham saéc, tham danh... ngöôøi muoán coù nhieàu tieàn cuûa hay danh voïng thì phaûi lao thaàn, hao khí, toån giaûm söùc löïc nhieàu môùi coù tieàn taøi, danh voïng, vaø ñaõ coù roài thì phaûi phí coâng gìn giöõ. Kinh Töù Thaäp Nhò Chöông, Phaät coù thí duï: “Moät caây höông khi ñöôïc ñoát leân, muøi höông lan toûa daàn ra, ngöôøi xung quanh ngöûi ñöôïc muøi thôm thì caây höông chaùy ñaõ gaàn taøn.” Cuõng vaäy, khi chuùng ta taïo cho ñuû ñieàu kieän ñeå thaønh danh, coù quyeàn lôïi thì söùc löïc ñaõ hao moøn, thaân giaø toùc baïc... Neáu tham maø khoâng ñöôïc thoûa maõn thì saân haän noåi leân, hoaëc lo buoàn daáy khôûi, tinh thaàn roái loaïn, noùi xaèng laøm baäy, thaân taâm baát an, söùc khoûe suy yeáu. Ñoù laø löûa tham, löûa saân, löûa si thieâu ñoát con ngöôøi, khieán cho ngöôøi khoå ñau baát taän.

Sôû dó chuùng ta bò sanh, giaø, beänh, cheát, tham, saân, lo, buoàn, khoå naõo ñoát chaùy, laø vì chuùng ta thích öa naêm moùn duïc laïc ôû theá gian laø saéc, thanh, höông, vò, xuùc. Maét thì meâ saéc ñeïp, tai thì öa tieáng hay, muõi thì thích muøi thôm, löôõi thì öa vò ngon, thaân thì thích xuùc chaïm caùi trôn, laùng, meàm, aám... Neáu chaïy theo naêm moùn ñoù thì con ngöôøi ñau khoå. Suoát ngaøy ñi laøm nhoïc meät cho coù tieàn, ñeå aên cho thaät ngon, maëc cho thaät ñeïp roài toái ñi xem haùt, nghe nhaïc... Caû ngaøy laøm vaát vaû nhoïc nhaèn chæ ñeå thoûa maõn naêm moùn duïc laïc. Caøng ñuoåi theo duïc laïc caøng bò löûa tham duïc, löûa saân haän, löûa si meâ ñoát chaùy khoán khoå voâ cuøng. Chaúng nhöõng khoå trong ñôøi hieän taïi, maø chính vì ñuoåi theo danh lôïi, taøi saéc maø con ngöôøi gaây nhieàu toäi loãi taøy trôøi. Khi ñaõ taïo nhöõng caùi nhaân taøy trôøi roài, thì quaû khoå ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sanh ôû ñôøi sau khoâng traùnh khoûi. Vaø thoï baùo xong, neáu trôû laïi laøm ngöôøi thì cuõng laøm ngöôøi cuøng khoå, laïi bò caùi khoå ngöôøi yeâu thöông xa lìa, keû oaùn gheùt laïi gaëp gôõ; bao nhieâu thöù khoå doàn daäp khoâng coù ngaøy döøng, khoâng coù ngaøy ra.

?